بخش 2

25

رهنمودهاي رهبر معظم انقلاب

روي‌كرد بايسته به حج

خداوند متعال را از اعماق وجود شاكر و سپاسگزاريم كه توفيق داد، فرصت داد، مهلت داد تا يك بار ديگر و يك سال ديگر مراسم حج را و عزيمت حجاج را به سمت آن مركز محبوب دل‌هاي مسلمانان در طول تاريخ شاهد باشيم. نگاه به حج بايد نگاه به يك نعمت و فرصت بزرگ الهي باشد. همه عبادات اين جور است؛ نماز هم يك فرصت است، يك نعمت است. اگر نماز بر ما واجب نمي‌شد، بيم آن بود كه در درياي غفلت محض غرق بشويم. اين نعمت بزرگ كه هر روزي چند نوبت ما كشانده مي‌شويم به سمت ملاقات با پروردگار، مكالمه با پروردگار، خشوع و تضرع در مقابل پروردگار، اين نعمت بسيار بزرگي است، اين فرصت عظيمي است؛ حج هم همين جور است. امتياز حج بر ساير واجبات و فرائض اسلامي، جهاني بودن آن است، بين المللي بودن آن است. اين تضرعي كه هر مسلماني در دل خود به آن نياز دارد كه در مقابل پروردگار خضوع كند، خشوع كند، تضرع كند. اين در حج يك جلوه عمومي و بين‌المللي پيدا مي‌كند. همه مسلمانان با هم، با اختلاف لغاتشان، با اختلاف نژادهايشان، با اختلاف عاداتشان، آدابشان، آنجا كه مي‌رسند، همه خاشعند، همه متضرعند. اين خيلي پديده عجيبي است كه ما به آن عادت كرده‌ايم و اهميت و عظمت آن را درست متوجه نمي‌شويم. همه مسلمانان جمع بشوند، متوجه به يك مركز، به يك نقطه، خاشع در مقابل اين نقطه؛ با اين چشم به حج نگاه كنيم؛ به عنوان يك فرصت.

اغتنام فرصت

اگر به چشم فرصت نگاه كرديم، آن وقت ديد ما باز خواهد شد، وظائف خودمان را بيشتر توجه خواهيم كرد. شما اين فرصت را پيدا مي‌كنيد كه در خانه خدا در كنار بقيه مسلمانان اظهار عبوديت كنيد. اين اولين نقطه اين فرصت است. اگر اين به چشم

26

فرصت نگاه شود، آن وقت لازمه‌اش اين است كه انسان اين را به هيچ قيمتي از دست ندهد. حيف است كه انسان در مكه مكرمه يا مدينه منوره، در مجاورت مرقد پيامبر اعظم ( صلّي الله عليه وآله وسلّم ) و مراقد ائمه هدي (سلام الله عليهم اجمعين) و مرقد بزرگان صحابه و شهداي احد و بقيه بزرگاني كه در تاريخ مثل خورشيد مي‌درخشند، باشد و به جاي توجه و تذكر، به فكر دنيا باشد؛ آن هم دنياي حقير، دنياي شخصي؛ اين بازارگردي‌ها و سر زدن به اين گوشه و آن گوشه براي كارهاي كم‌ارزشي كه در طول زندگي متأسفانه ما به آنها مشغوليم؛ در آن قطعه زماني اكسيري كه هر دقيقه‌اش، هر ساعتش آن‌قدر ارزش دارد و آن‌قدر فرصت است ـ هر مثقالي از اين مايع اين‌قدر عظمت دارد ـ اين را ما صرف كنيم براي همين كارهاي روزمره كم‌ارزشي كه تو بازارهاي شهر خودمان و در هر نقطه‌اي هم آن را انجام مي‌دهيم؛ يا بقيه سرگرمي‌هاي بي‌جا. اين اولين نقطه است. در مكه و مدينه به فكر توشه گرفتن باشيم، به فكر افزودن بر سرمايه ايمان خود، معنويت خود، تذكر خود، خشوع خود در مقابل پروردگار باشيم. اين اولين قدم است.

يك جلوه ديگر از اغتنام اين فرصت بزرگ، فرصت تماس با بدنه دنياي اسلام است. دنيا مردمند، نه سياست‌مداران، نه فرماندهان زورگو، نه مستكبرين و متكبرين عالم. گاهي مي‌شنويد؛ همين متكبرين محصول ذهن فاسد خودشان را نسبت مي‌دهند به جامعه جهاني: جامعه جهاني اين‌جور مي‌خواهد! جامعه جهاني يعني ميلياردها توده مردم. جامعه اسلامي هم همين است. امت اسلامي يعني اين بدنه. امت اسلامي زيد و عمروي نيستند كه به هر وسيله‌اي بر بخشي از اين بدنه عظيم تسلط پيدا كردند و حكمراني مي‌كنند. امت، اين بدنه مردم است. بركات و خيرات در اين بدنه عظيم است و اراده آنهاست كه مي‌تواند كوه‌ها را جابه‌جا كند؛ حركت آنهاست كه مي‌تواند ارزش‌هاي اسلامي را جهان‌گير و همه‌گير بكند. اين در اختيار شماست. در حج هر سالي، انسانِ حاج با انبوه عظيمي از اين بدنه باعظمت امت اسلامي و دنياي اسلام مواجه مي‌شود. اين را بايد مغتنم شمرد. اين فرصت است و بايد مغتنم شمرد.

27

چه جور اغتنام فرصت بكنيم؟ خوب، طرق مختلفي دارد. يكي از آسان‌ترين طرق كه همه مي‌توانند او را انجام بدهند، اين است كه ايراني مسلمان كه زير لواي جمهوري اسلامي و حاكميت اسلام دارد زندگي مي‌كند، با رفتار خود، با حركات خود، با منش خود، اسلامِ جمهوري اسلامي را معرفي كند؛ خود را معرفي كند؛ تأثير تربيت اسلامي بر خود را نشان بدهد. اين يكي از آسان‌ترين راه‌هاست.

تبليغ رفتاري

حاجي‌اي كه در مسجدالحرام يا مسجدالنبي، يا در بقيع، يا در زيارت شهداي احد و امثال اينها ـ در منا، در عرفات ـ رفتارش رفتار انسان مؤدب به آداب اسلامي است؛ رفتار انساني است كه مرباي به تربيت قرآني است؛ اهل خشوع است، اهل تواضع است، اهل محبت است، اهل اهانت به اين و آن نيست، اهل جمع است، نه اهل تفرقه. اينقدر ما در روايات در ثواب شركت در نماز جماعت اهل سنت در زمان ائمه: داريم كه روايت دارد كه در مسجدالحرام پشت سر اينها نماز بخوانيد، مثل اينكه پشت سر پيغمبر نماز خوانده‌ايد. اين معنايش چيست؟ معلوم است كه امام صادق نماز آن امام جماعت را با نماز پيامبر مقايسه نمي‌كند. مقايسه با نماز يك پيرو خودش هم نمي‌كند، اما مي‌گويد پشت سر او نماز بخوانيد. اين يعني چه؟ اين نمايش وحدت است. عملاً وحدت را نشان بدهيد. روي همين فكر بود كه امام بزرگوار ما (كه رضوان خدا بر او باد) آن مرد بيدار، آگاه، به همه ماها، همه حاجي‌هاي ايراني، توصيه كرد كه در نماز جماعت‌ها در مسجدالحرام، در مسجدالنبي شركت كنيد؛ در اين اجتماعات حضور داشته باشيد، كه يكي از مصاديقش اين است. اينجور نباشد كه وقت نماز جماعت كه همه مشغول نمازند، چشم كسي بيفتد به يك زائر ايراني كه مشغول حمل بار ـ حمل وزر ـ به سمت مسافرخانه خود هست. اينها چيزهايي است كه مضر است. رفتار مؤدب به آداب اسلامي، يكي از بالاترين چيزهاست.

28

شما زبان هم بلد نباشيد، تماس هم نگيريد، همين قدر كه معلوم است كه شما زائر ايراني هستيد و اين رفتار را داريد؛ مؤدبيد، محترميد، نظيفيد، اهل دعاييد، اهل ذكريد. اين دعاي كميلي كه بحمدالله سال‌هاست باب شده است، بزرگ‌ترين تبليغ همين‌هاست. اين از بسياري از تبليغ‌ها مهم‌تر است. اين جمعيتِ عظيم مؤمن مي‌نشينند پيش خداي متعال تضرع مي‌كنند، استغفار مي‌كنند، اشك مي‌ريزند؛ اين مي‌شود تبليغ.

حضور در مراسم برائت تبليغ بزرگي است. نفس اين حضور، تبليغ است. اين نشان دهنده اين است كه حج را با همه ابعادش، به صورت يك بسته كامل، شما قبول كرديد. در حج توحيد است. توحيد خودش دو جزء است: يكي «
الله»
 است، يكي «
لا اله غير الله»
 است؛ يكي اثبات است، يكي نفي است. مظهر توحيد، حج است؛ اثبات ولايت الله و نفي ولايت غير الله. اين همان برائت است.

نياز به وحدت

يك نكته ديگر در باب مسئله حج اين است كه به اقتضاي نيازهاي زمانه و امت اسلامي، مجموعه كاروان بزرگ حج ايراني كه بحمدالله مايه افتخار جمهوري اسلامي است. كارهايي را كه پاسخِ به اين نيازهاست، انجام بدهد. هر سال ببينيم نياز چيست. احساس مي‌كند انسان كه در اين دوران، در همين چند سال و از جمله امسال، لااقل يكي از نيازهاي مهم، همين نياز اتحاد اسلامي است؛ وحدت بين فرقه‌هاي اسلامي است. ببينيد دشمنان اسلام چه مي‌كنند؛ دشمنان امت اسلامي براي شقه شقه كردن و شكاف ايجاد كردن چه مي‌كنند، چه قدر خرج مي‌كنند براي اينكه اينها را در مقابل هم قرار بدهند. يكي از اهداف مسلم اين حوادث خونيني كه نمونه‌اش را شما ديروز در عراق شنيديد و نمونه‌هاي فراوان آن، در پاكستان و در نقاط ديگر اتفاق مي‌افتد، اين است كه جمع مسلماني به صورت ترور كور نابود مي‌شوند، از بين مي‌روند، يا مجروح و مقطوع العضو مي‌شوند. بخش مهمي از اين كار، مربوط به همين ايجاد اختلاف بين شيعه و سني است.

29

در كشور عراق، قرن‌هاي متمادي هم شيعيان بودند، هم سني‌ها و اينها با همديگر زندگي كرده‌اند. همان كتاب‌ها، همان عقايد كه امروز هست، آن روز هم بود، غليظ‌تر هم شايد بود. اين حوادثِ اين‌جوري در طول چندين قرن سابقه نداشت؛ اين جور عليه يكديگر اقدام كنند، اين‌جور به جان يكديگر بيفتند. اينها كِي‌اند؟ يا اين حوادث خونيني كه در بعضي از نقاط كشور ما گاهي در طول زمان و اين اواخر اتفاق افتاد، يا اين كارها در پاكستان اتفاق مي‌افتد؛ شيعه عليه سني، سني عليه شيعه. اينها شيعه و سني نيستند. آن كساني كه اين اقدام‌ها را مي‌كنند، يا مستقيماً يا غير مستقيم عوامل بيگانه‌اند؛ دست‌هاي بيگانه است. اينكه براي حاجي شيعي، حاجي ايراني در كنار بقيع، در مسجدالحرام، در مسجدالنبي، يك عده آدم‌هايي كه معلوم نيست مال كجايند، از كجايند، ظاهر مي‌شوند و به مقدسات اهانت مي‌كنند و بعضاً حتّي به نواميس اينها تعرض و جسارت مي‌كنند، اينها كي‌اند؟ [در[ اين باره بايد همه بيدار باشند، همه بايد هوشيار باشند. دولت‌ها وظيفه دارند؛ دولت سعودي وظيفه دارد؛ نگذارد كه زائر خانه خدا، حاج بيت‌الله ‌الحرام، زائر مرقد مقدس پيامبر و ائمه: مورد تعرض قرار بگيرد؛ يك نفر بيايد حركتي يا عليه زائر يا عليه روحاني شيعي يا عليه چه و چه انجام بدهد و آن مأمور سعودي هم بايستد تماشا كند يا احياناً به نفع او وارد ماجرا بشود. اينها درست نيست؛ اينها درست ضد وحدت است؛ اين همان چيزي است كه امريكا مي‌خواهد؛ اين همان چيزي است كه سرويس‌هاي جاسوسي بيگانه مي‌خواهند. نمي‌تواند مجموعه حجاج بيت‌الله ‌الحرام از حوادث دنياي اسلام غافل بماند.

امروز كشور عراق، كشور افغانستان، كشور مظلوم فلسطين، بخشي از كشور پاكستان زير فشار سربازان خارجي، زير فشار كارهاي مستكبرانه قرار دارد. مگر مي‌تواند دنياي اسلام اينها را نبيند؟ اينها چيزهايي است كه در حج بايد به اينها توجه كرد. حج بايد مظهر بروز اراده و عزم راسخ امت اسلامي عليه اين كارهايي باشد كه به وحدت امت آسيب مي‌زند، يا به پيش‌رفت امت آسيب مي‌زند يا به پرچم برافراشته اسلام در ميان

30

امت كه امروز بحمدالله جمهوري اسلامي اين پرچم را در دستان قوي خود دارد، مي‌خواهد ضربه‌اي وارد كند. بايد در مقابل اينها حساس بود. اينها وظائف است؛ اينها چيزهايي است كه برنامه‌ريزي‌هاي ما در اداره كاروان‌ها، در تبليغ و در اموري از اين قبيل، بايستي ناظر به اين چيزها باشد. ما برنامه‌ريزي فرهنگي‌مان، برنامه‌ريزي سياسي‌مان، برنامه‌ريزي مديريت كاروان‌هايمان، گزينش‌هايمان و مجموعه‌هاي حجاجمان همه بايد تابع اين نيازها باشند و اين نيازها حاكم باشد.

البته من از همه دست‌اندركاران محترم حج و كساني كه اين سال‌ها زحمت كشيدند و اين كار بزرگ و اين وظيفه بزرگ را انجام دادند، تشكر مي‌كنم؛ از جناب آقاي ري‌شهري، از جناب آقاي خاكسار و از بقيه مسئولين دولتي و وزراي محترم ارشاد كه در اين سال‌ها كمك كردند و بقيه بخش‌ها؛ از رؤساي كاروان‌ها، از روحانيان محترم، از همه شما صميمانه تشكر مي‌كنيم.

كار بزرگ است، هدف بسيار عظيم است، وظيفه هم بسيار سنگين است. اميدواريم كه خداوند متعال همه شما را موفق بدارد و دعاي حضرت بقيةالله‌الاعظم (ارواحنا فداه) شامل حال همه شما باشد والسّلام عليكم و رحمة الله و بركاته‌.

گزارش سرپرست حاجيان ايراني

حجت‌السلام و المسلمين محمدي ري شهري، نماينده رهبر معظم انقلاب و سرپرست حجاج ايراني در ديدار كارگزاران حج با رهبر انقلاب، از كارها وخدمات اين بعثه چنين گزارش داد:

بسم الله الرحمن الرحيم. الْحَمْدُ للهِ الَّذِي‌ هَدَانَا لِهَذَا وَمَا كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْلاَ أَنْ هَدَانَا اللهُ. [قال[ الباقر ( عليه السلام ) : إنما اُمر الناس أن يأتوا هذه الأحجار ليطوفوا بها، هُم يأتونا فيخبرونا لولايتهم و يعرضوا علينا نصرهم.

براساس روايتي كه به آن اشاره كردم، يكي از اصلي‌ترين وظايف كارگزاران فرهنگي

31

حج «
تقويت بصيرت و بينش»
 زائران خانه خدا نسبت به فلسفة اصلي حج و زمينه‌سازي براي آشنايي آنان با خاندان رسالت،گسترش فرهنگ انتظار در جهت تحقق وعده الهي در مورد جهاني شدن ارزش‌هاي اسلامي است. و به همين جهت، درسال جاري «
حج و انتظار»
 به عنوان موضوع و محور فعاليت‌هاي فرهنگي و تبليغي تعيين گرديد. دست‌اندركاران امور فرهنگي حج براساس رهنمودهاي حضرت‌عالي براي بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي حج در طول سال گذشته فعاليت‌هاي گسترده‌اي داشته است. به چند نمونة آن در عرصه‌هاي مختلف اشاره مي‌كنم:

1. آموزش كارگزاران حج

الف) نهايي شدن سرفصل‌هاي رشته كارشناسي و كارشناسي ارشد دورة تبليغ در حج بين المللي و ارسال آن براي تصويب نهايي توسط وزارت علوم؛

ب) فراهم شدن مقدمات تأسيس رشته تخصصي حج، سطح سه در حوزة علميه قم براي روحانيان كاروان‌ها؛

ج) برگزاري اولين دورة آموزشي روحانيان كاروان‌هاي حج؛

د) توليد لوح‌هاي فشرده آموزشي براي روحانيان حج و زيارت در پنج عنوان درسي (آموزش مجازي)؛

ه‍) برگزاري دوازدهمين دوره آموزش مكالمه عربي براي روحانيان كاروان‌ها؛

و) انتشار ده متن آموزشي براي دوره‌هاي آموزشي روحانيان در موضوعات فقه مقارن، حديث، سياست، تاريخ، كلام و اسرار و معارف حج.

2. آموزش عمومي زائران

الف) تدوين برنامه فرهنگي براي آموزش زائران در جلسات آموزشي با سرفصل‌هاي مشخص‌‌براي استفاده بيشتر از اوقات آنها؛

32

ب) تهيه لوح فشرده «
مسافر قبله»
 براي آموزش مناسك، در اختيار كاروان‌ها قرار گرفته كه مورد استقبال واقع شده؛

ج) تهيه لوح فشرده پنجاه اثر در تلفن همراه كه زائران مي‌توانند به آساني از آن بهره‌مند شوند؛

د) تهيه DVD جهت پاسخ‌گويي به شبهات وهابيت براي زائران و يك DVD شامل 26 سخنراني در پاسخ به شبهات؛

ه‍‍ ) برگزاري جلسات آموزش متمركز زائران در مراكز استان‌ها؛

و) تهيه بسته‌هاي فرهنگي جهت انتقال منابع مورد نياز زائران با اهداف مختلف فرهنگي از جمله پركردن اوقات فراغت.

3. پژوهش

الف) در حوزه توليد محتوا، نزديك 750 اثر تاكنون توليد شده؛

ب) در مركز تحقيقات حج، هفت گروه پژوهشي تشكيل شده و نزديك به 150 پروژه را در دستور كار دارند؛

ج) دايرة المعارف حج و حرمين در دست تدوين است و بخشي از جلد اول آن تدوين شده است.

4. گسترش فرهنگ حج

الف) برگزاري همايش منطقه‌اي؛ يكي در غرب آفريقا، يكي هند و يكي در آفريقاي جنوبي. منطقه غرب آفريقا كه بنده [در آن[ شركت كردم، از نُه كشور حضور داشتند، بركات فراواني، خصوصاً در وحدت كلمه مسلمانان داشت؛

ب) برگزاري جشنواره آثار روحانيان كاروان‌هاي حج و انتخاب نُه اثر علمي برتر؛

ج) برگزاري نشست‌هاي تخصصي حج با عناوين «
حج و اقتصاد»
، «
حج و حقوق

33

بين‌الملل»
، «
حج و مديريت فرهنگي»
، «
حج و مديريت استراتژيك»
، «
حج و روان‌شناسي»
 و «
حج و سياست»
.

5. اطلاع‌رساني

الف) زمينه‌سازي براي توليدات رسانه‌اي در رابطه با اصلاح الگوي مصرف در حج؛

ب) راه‌اندازي سامانه پيام كوتاه براي نظرخواهي از زائران و اطلاع‌رساني به صورت تخصصي؛

ج) كارهاي لازم براي انعكاس اخبار و پيام‌هاي حج در رسانه‌هاي خارجي.

با روش‌هاي علمي در مورد آسيب‌شناسي حج و عمره و نيازشناسي زائران و مخاطبان نظرسنجي‌هاي صورت گرفته كه حاصل آن مي‌تواند براي برنامه‌ريزي‌هاي آينده بسيار كارساز باشد. اميدواريم در سايه لطف و عنايت خداوند متعال و ادعيه زاكيه امام عصر ـ ارواحنا فداه ـ به‌رغم دشواري‌هايي كه پيش‌بيني مي‌شود در حج امسال وجود داشته باشد، بتوانيم در حد امكان از ظرفيت‌هاي حج براي ارتقاء سطح معنويت زائران و بهره‌گيري جمهوري اسلامي و امت اسلام از اقامة فريضه استفاده كنيم و رهنمودهاي مقام معظم رهبري را در اين زمينه تحقق يابد.

34

35

بخش دوم: برنامه‌ها و كارهاي بعثه مقام معظم رهبري

نماينده رهبر و سرپرست حاجيان ايراني

1. بدرقه زائران ايراني

نخستين گروه حاجيان ايراني، شامگاه يك‌شنبه با بدرقه آيت‌الله محمدي ري‌شهري و وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي به سرزمين وحي رفتند. به گزارش اداره ارتباطات خبري بعثه مقام معظم رهبري، آيت‌الله محمدي ري‌شهري در اين آيين گفت: «
زائران ايراني مي‌بايست با رفتار و كردار خود در كشور عربستان سعودي بهترين مروّج مكتب اهل‌بيت عصمت و طهارت و نظام جمهوري اسلامي باشند»
. وي همچنين به عوامل پروازي حج تمتع امسال سفارش كرد: «
خدمت‌گزاري به حجاج، عبادتي بزرگ است كه اين كار بايد با قصد قربت سامان گيرد. رفتار نيكوي زائران خانه خدا نيز خود بهترين تبليغ براي اهل‌بيت و مكتب اسلام است»
.

وي افزود: «
هر زائر، سفير و نماينده‌اي از اهل‌بيت است و بهترين خدمتي كه به مكتب اهل‌بيت و نظام جمهوري اسلامي ايران مي‌تواند انجام دهد، اين است كه با رفتار خود

36

مبلغ خوبي براي اهل‌بيت: باشد؛ به نوعي كه مسلمانان سراسر جهان در موسم حج ببينند زائران ايراني در راه اطاعت حضرت حق تلاش مي‌كنند و اين طور نباشد كه آنان در نماز جماعت باشند و زائران ايراني در بازارها سرگردان شوند. هر عملي كه ضد وحدت و هماهنگي با مسلمانان ديگر كشورها باشد، مطلوب نيست. مقام معظم رهبري نيز تأكيد كرده‌اند كه الگوي برنامه‌هاي بعثه، انسجام اسلامي و وحدت كلمه باشد»
.

وي به مسئولان عربستان سعودي (ميزبان حجاج بيت‌الله الحرام) گفت: «
زائران ايراني در سال‌هاي گذشته نشان داده‌اند كه نمونه نظم و ادبند و مسئولان اين كشور نيز معترفند كه منظم‌ترين زائران، ايرانيانند و مطمئن باشيد كه كاري خلاف اين نظم از زائران ايراني سر نمي‌زند»
. وي همچنين با اشاره به فتنه‌انگيزي‌هاي اخير درباره رفتار زائران ايراني در آيين سي‌امين حج تمتع (1388)، افزود: «
اين برنامه فتنه‌انگيزان و دشمنان اسلام است و ايرانيان امسال همان برنامه سال‌هاي گذشته را اجرا مي‌كنند و برنامه ديگري ندارند. همچنين مقام معظم رهبري به رعايت نظم و وحدت اسلامي سفارش مي‌كنند، اما رسانه‌هاي بيگانه مي‌كوشند مسائلي را براي حج امسال مطرح كنند كه مايه تفرقه مسلمانان از يكديگر شود»
.

آيت‌الله محمدي ري‌شهري با اشاره به اينكه برخي از رسانه‌ها پيش از حضور زائران ايراني در عربستان گفته‌اند ايرانيان امسال در موسم حج تمتع تظاهرات برپا مي‌كنند، اين سخنان را نشانه تفرقه آنان دانست و افزود: «
ما اميدواريم حج امسال بدون تنش و با آرامش برگزار شود تا دشمنان اسلام و انقلاب نااميد شوند!»
 

آيين بدرقه نخستين گروه حجاج ايراني كه از استان‌هاي لرستان و قزوين بودند، با حضور آيت‌الله ري‌‌شهري، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي، رئيس سازمان حج و زيارت، رئيس سازمان هواپيمايي كشوري، مدير عامل فرودگاه‌هاي كشور، سفير عربستان در ايران و جمعي از عوامل پروازي در پايانه پنجم فرودگاه مهرآباد، يك‌شنبه دهم آبان ماه برگزار شد.

37

2. نشست‌ها

الف) مدينه

يك ـ شوراي برنامه‌ريزي بعثه (سيزدهم آبان / شانزدهم ذي‌القعده)

نخستين نشست شوراي مسئولان بعثه در مدينه منوره با حضور آيت‌الله ري‌شهري و آقاي خاكسار قهرودي رئيس شوراي برنامه‌ريزي بعثه، چهارشنبه سيزدهم آبان ماه در بعثه همان شهر برگزار شد. آقاي ري‌شهري در آغاز اين نشست با سپاسگزاري از خداوند و كمك خواستن از او، توفيق مجريان حج را در خدمت‌رساني بهتر به ميهمانان الهي از حق تعالي خواستار شد و به مسئولان و مجريان آيين حج گفت: در همين روزهاي اول بايد توجه داشته باشيم آنچه به كار ما بركت مي‌دهد، الفت و هم‌دلي و دوستي است. شيطان در هر كاري كه ارزش بيشتري دارد، به سراغ انسان مي‌آيد و وسوسه مي‌كند تا آن را خراب كند. تصور اينكه شيطان به ما كار ندارد، خود از وسوسه‌هاي شيطان است. بزرگ‌ترين عاملي كه به ا خلاص انسان لطمه مي‌زند،

آن است كه او تنها به كار خودش توجه كند. همه ما بايد در كنار يكديگر، در

خدمت ميهمانان خدا باشيم و به يكديگر حسن ظن داشته باشيم. اگر در كاري نقص

و خللي هم ديده شد، دوستانه به كنندة آن كار تذكر دهيم؛ چنان‌كه دوست داريم ديگران دوستانه به ما تذكر دهند. اختلاف هيچ‌گاه از اخلاص سرچشمه نمي‌گيرد. اگر بخواهيم در آيين حج منادي وحدت باشيم، بايد وحدت را از خودمان آغاز كنيم. حاضران در اين نشست نيز پس از وي، از كارها و خدمات خود گزارش‌هايي عرضه كردند.

آقاي مسعود مجرّدي، رئيس ستاد حج، از كارهاي ستاد از چهارم آبان ماه 88 در مدينه گزارش كرد و از پي‌گيري‌هاي صورت گرفته براي رفع مشكلات زائران سخن گفت و افزود: معطّلي فراوان زائران در هواپيما و روي باند فرودگاه مدينه، پي‌آمد نبود

38

امكانات شايسته در اين فرودگاه است كه خود، مشكل مهم روزهاي اخير به شمار مي‌رود و با پي‌گيري مقامات وزارت حج عربستان سعودي، اميدواريم وضع ترخيص زائران عادي شود. او همچنين از انصراف مسئولان سعودي از انگشت‌نگاري و تصويربرداري بانوان خبر دارد و اين تصميم را واكنشي به پي‌گيري‌هاي آن ستاد

خواند.

حجت‌الاسلام بيات نيز گزارشي كوتاه از كارهاي چند روزه بخش فرهنگي و تبليغي عرضه كرد و از برنامه‌ريزي براي برگزاري نشست‌هاي روزانه عمومي در هتل‌ها خبر داد و گفت: همچنين برگزاري برنامه‌هاي قرآني و هم‌خواني (تواشيح) از ديگر فعاليت‌هاي در دست اجرا در هتل‌هاي زائران ايراني است.

آقاي آخوندزاده نيز در اين نشست از فعاليت‌هاي اجرايي گزارش داد و از هماهنگي با پليس عربستان براي برگزاري برنامه دعاي كميل و جلوگيري از فعاليت‌هاي تخريبي افراطي‌ها و تبليغ بر ضد زائران ايراني خبر داد و در اين‌‌باره گزارشي از ديدار با رئيس دايره امر به معروف و نهي از منكر مدينه و گلايه از رفتارهاي تند و زنندة مأموران مستقر در قبرستان بقيع عرضه كرد و گفت: اميدواريم اين ديدار در تعديل رفتار مأموران اين دايره تأثير بگذارد.

وي همچنين سخنان جناب ري‌شهري را در خنثاكردن تبليغات گسترده مطبوعات عربستان بر ضد حاجيان ايراني و اينكه ايرانيان به دنبال آشفته كردن موسم حج‌ نيستند، بسيار مؤثر توصيف كرد و استقبال امروز مسئولان سعودي را از هيئت ايراني، نشانة همين تأثيرگذاري برشمرد. آقاي عمراني، كاردار ايران در رياض تحليلي از سطح

روابط در كشور ايران و عربستان عرضه كرد و از دو عامل «
مسائل داخلي ايران و

مسئلة انتخابات و حوادث بعدي آن»
 و «
تحولات منطقه‌اي»
، ياد كرد و آنها را

عوامل ركود منفي در روابط دو كشور خواند و از تبليغات گسترده مطبوعات به پيشوايي شبكة «
العربية»
 بر ضد جمهوري اسلامي ايران و مسئولان بلندپايه آن سخن

39

گفت. وي در زمينه فعاليت گسترده سعوديان در پرونده هسته‌اي ايران، براي عقيم ماندن آن در تعامل با غرب و نيز مسائل منطقه‌اي در عراق، فلسطين و لبنان نيز توضيحات مختصري عرضه كرد. هيئتي براي پي‌گيري مشكلات زائران در فرودگاه‌هاي ايران و مدينه و حلّ آنها نيز در پايان اين شورا معين و مأمور شد. مصوبه‌هاي اين نشست چنين‌اند:

? هيئتي به رياست آقاي شريف مهدوي با نمايندة وزير كشور عربستان براي حل مشكل ياد شده و برخي از ديگر مشكلات و تأثيرات منفي آن ديدار كند؛

? آيين برگزاري دعاي كميل در مدينه منوره، بر پايه آيين‌نامه اجرايي ابلاغ شده و دستورالعمل‌هاي صادره شده، در ساعت 22 برگزار شود؛

? آيين دعاي ندبه صبح‌هاي جمعه در محل بعثه مقام معظم رهبري برگزار

شود.

دو ـ معاونان و مديران بعثه (شانزدهم آبان / نوزدهم ذي‌القعده)

در اين نشست كه با حضور نماينده رهبري و معاونان و مديران بعثه برگزار شد، گزارش‌هايي از فعاليت‌ بخش‌هاي گوناگون در يك هفته اقامت در مدينه منورّه عرضه شد. دست‌گيري سيزده نفر در فرودگاه ايران به دليل همراه داشتن مواد مخدّر و ممنوع‌الخروج كردن آنان، عادي شدن ترخيص زائران در فرودگاه مدينه، آغاز حركت زائران مدينه به سوي مكه از هجدهم آبان، حركت گروه‌هاي پيش‌رو از كارگزاران حج و بخش‌هاي گوناگون بعثه در روزهاي بعدي به انگيزه آماده‌سازي بعثه و ستاد مكه هم‌زمان با آمدن حجاج به اين شهر، برگزاري دعاي كميل هفته پيش از اين و اظهار خشنودي مجريان و شركت‌كنندگان از برگزاري شايسته اين آيين و تأكيد بر برگزاري دومين مراسم دعاي كميل مدينه، از اخبار، گزارش‌ها و مسائلي بود كه مسئولان بخش‌هاي گوناگون بعثه درباره آنها سخن گفتند.

40

حجت‌الاسلام و المسلمين نوّاب، معاون امور روحانيان نيز در اين نشست، درباره چگونگي ‌‌ارزيابي معاونت برنامه‌ريزي، نظارت و ارزشيابي درباره كارهاي روحانيان كاروان‌ها سخن گفت و افزود: طرح برخي از سؤالات در گفت‌وگو با زائران، با شأن روحانيان كاروان‌ها سازگار نيست و بايد به اصلاح آنها پرداخت. حجت‌الاسلام و المسلمين عرب، معاون برنامه‌ريزي و نظارت نيز براي دستيابي به نتيجه موفقيت‌آميز يا ناموفق روحانيان، بر اجراي اين طرح تأكيد كرد و آن را ناگزير برشمرد. از اين‌رو، مقرر شد اين موضوع در نشستي با حضور طرف‌هاي بحث و سرپرست حجاج ايراني به صورت جزيي (مصداقي) مطرح و درباره‌اش بحث و نظرخواهي شود تا سرانجام بتوان در اين‌باره تصميم گرفت.

سه ـ شوراي برنامه‌ريزي بعثه (22 آبان / 25 ذي‌القعده)

سومين نشست شوراي برنامه‌ريزي بعثه مقام معظم رهبري در مدينه منوره، جمعه 22 آبان (25 ذي‌القعده) برگزار شد. گزارش ديدار آقاي قهرودي، رئيس سازمان حج و زيارت با وزير حج عربستان، جمع‌بندي و ارزيابي برگزاري دومين آيين دعاي كميل و گزارش معاونت‌ها و بخش‌هاي ديگر از زمان رفتن به مكه مكرّمه، شماري از موضوع‌هاي مطرح شده در اين نشست بود.

آقاي قهرودي در آغاز با اشاره به ورود زائران به مكه مكرمه و فقدان مشكل جدّي، از پيدايي دو بيمار مشكوك به آنفولانزا خبر داد و گفت: خوش‌بختانه بيماري آنان مهار شده است و از نوع حادّ آنفولانزايِ «
»
 نيست. وي همچنين از حل شدن مشكل زمان هفت پرواز بازگشت و ماندن 21 پرواز ديگر و پي‌گيري آن تا حلّ شدن مسئله گزارش كوتاهي عرضه كرد و سپس چكيده‌اي از مذاكرات خود با وزير حج عربستان بدين شرح به آگاهي شورا رساند:

? رفع سوء تفاهماتي كه براي دولت‌مردان سعودي از ديدار با كارگزاران حج پيش

41

آمده بود؛

? عرضه گزارش اعتراض‌آميز به برخوردهاي توهين‌آميز با زائران ايراني و علما در بقيع و اينكه نگراني رهبري و علماي ما همين مسائل است و مردم و نمايندگان مراجع، در اين‌باره به آنان گزارش مي‌دهند و لازم است چاره‌انديشي شود؛

? آنچه را ما در موسم حج اجرا مي‌كنيم، بر پايه توافقات صورت پذيرفته است و از اين‌رو، انتظار جوسازي و فضاسازي و نقض اين توافقات را نداريم.

هر يك از ديگر معاونان و مسئولان بخش‌هاي گوناگون بعثه نيز در اين نشست، درباره فرستادن بخشي از نيروهاي خود به مكه و ماندن شماري از آنان در مدينه و زمان‌بندي اين اعزام توضيحاتي عرضه كرد. شورا همچنين بر اين مسئله تأكيد كرد: تا زماني كه زائر ايراني در مدينه است، بعثه رهبري و بخش‌هاي گوناگون آن بايد فعال و در خدمت او باشند. همچنين مقررّ شد درباره تفسير نادرست برخي از زائران از تصاوير پخش شده دعاي كميل در سيماي جمهوري اسلامي كه روحانياني با سن بيش از 65 سال به حج اعزام شده‌اند، به سرعت تكذيب شود؛ زيرا تنها يك روحاني با سني بيش از 65 سال در بعثه يكي از مراجع عظام تقليد حضور دارد كه او نيز از طريق سوريه به عربستان آمده است و قانون مصوب شوراي عالي (1388) بدون استثنا اجرا شده است.

در بخش ديگري از نشست، مجريان برگزاري حج ارزيابي خود را از قوت‌ها و ضعف‌هاي برگزاري دومين آيين دعاي كميل مدينه منوره در هنگامه حج سي‌ام عرضه كردند. ارزيابي شورا در اين‌باره چنين بود كه اين آيين بهتر از آيين هفته گذشته برگزار شده است. افزون بر اين تذكراتي براي رفع مشكلات جزيي داده شد. نماينده ولي‌فقيه با سپاسگزاري از همه مجريان برگزاري آيين دعاي كميل در دو هفته گذشته به‌ويژه حجت‌الاسلام و المسلمين قاضي عسكر، معاون آموزش و پژوهش بعثه، درباره نكته‌هاي زير نيز تذكر داد:

42

? كاروان‌هاي زائران توجيه شوند كه پيش از آغاز آيين در محل برگزاري آن حاضر باشند. حضور به‌ هنگام براي كارگزاران بعثه ضرورت بيشتري دارد و هر كس دير مي‌رسد، در ميان جمعيت بنشيند؛

? به مديران و روحانيان يادآوري شود كه مردم را از سر دادن هر گونه شعاري پرهيز دهند تا نظم نشست رعايت شود و اگر نيروهاي انتظامات كمتر از شمار آنان در آيين‌هاي ديگر باشند، راهكاري براي حضورشان انديشيده شود؛

? مسئله امنيت مراسم را بايد مهم شمرد و با مأموران پليس مدينه كه مسئوليت امنيت مراسم را دارند، همكاري كرد تا از ورود افراد مشكوك جلوگيري شود.

گفتني است سرپرست حجاج ايراني در پايان نشست با سپاسگزاري از حضور هماهنگ زائران ايراني و همه مجريان برگزاري آيين دعاي كميل گفت: با عنايت خداوند و لطف رسول اكرم‌ ( صلّي الله عليه وآله وسلّم ) و ائمه معصوم:، دعاي كميل بسيار خوبي برگزار شد.

ب) مكه

يك ـ 24 آبان (27 ذي‌القعده)

نخستين نشست شوراي برنامه‌ريزي در مكه مكرمه، در تالار همايش بعثه مقام معظم رهبري برگزار شد. نماينده رهبري در حج، در آغاز اين نشست با نقل حديثي از رسول خدا‌ ( صلّي الله عليه وآله وسلّم ) ارزش انسان را در اختلافات اجتماعي، به‌رغم خطاهاي عملي او در اين زمينه، به ميزان بينايي او وابسته دانست. سپس كارگزاران حج را به هم‌دلي، هماهنگي، درستي و الفت و پرهيز از اختلاف در خدمت رساندن به زائران بيت الله الحرام فرا خواند و درباره رفع مشكلات و بهبود كارها، تذكراتي داد. سرپرست حجاج ايراني همچنين بر صرفه‌جويي در فرستادن نيروي انساني و بهره‌گيري از امكانات به‌ويژه در سال اصلاح الگوي مصرف تأكيد كرد و در همين زمينه از معاونت

43

برنامه‌ريزي، نظارت و ارزشيابي خواست كه با كم كردن نيروي انساني اين معاونت‌ها و صرفه‌جويي در مصرف امكانات، زمينه صرفه‌جويي را در ديگر بخش‌ها نيز فراهم آورند. وي در همين زمينه با زائد شمردن هشتاد درصد گزارش‌ها و ناسودمندي آنها براي سرپرست بعثه، به معاونت‌ها و مديريت‌ها در بعثه رهبري سفارش كرد كه از تهيه و ارسال گزارش‌هاي دراز بپرهيزند و تنها به ارسال گزارش‌هايي بپردازند كه اطلاع‌رساني درباره آنها سودمند است. او در بخش ديگري از يادآوري‌هاي خود به مديران يا روحانيان كاروان، آنان را از دست زدن به هرگونه كار تفرقه‌انگيز پرهيز داد و از مسئولان خواست كه آنان را در اين زمينه توجيه كنند.

آقاي خاكسار قهرودي نيز گزارشي از كارهاي سامان يافته اين سازمان به انگيزه حل مشكل پروازهاي برگشتي حاجيان ايراني عرضه كرد و از تعامل مثبت با مسئولان محلّي سعودي خبر داد. وي همچنين به نگراني سعودي‌ها درباره برنامه‌هاي گروه ايراني بر اثر جوسازي رسانه‌هاي گروهي و كارهاي صورت پذيرفته براي از ميان بردن آنها اشاره كرد. رئيس سازمان حج و زيارت، وضع حجاج ايراني را درباره بيماري آنفولانزاي «
»
 به سبب رعايت نكات بهداشتي، همراه با آرامش توصيف كرد.

پس از آن مسئولان معاونت برنامه‌ريزي، نظارت و ارزشيابي، مديريت امور فرهنگي ـ تبليغي، مديريت اهل‌سنت، حراست، امور روحانيان، اجرايي و پزشكي نيز گزارش كوتاهي از كارهاي در دست اجراي خود در مكه مكرمه و انتقال نيروهايشان از مدينه عرضه كردند كه پاره‌هايي از آنها چنين گزارش مي‌شود:

سرانه هر زائر در زمينه كارهاي فرهنگي بر پايه مصوّبه بايد دوازده ريال سعودي باشد، اما اكنون سه ريال است؛

زائران اهل‌سنت در برخي از هتل‌ها، به كمبود امكاناتي مانند مكان مناسب براي برگزاري كلاس‌‌ها و دوره‌ها دچار شده‌اند؛

44

بخشي از نگراني و اضطراب حجاج ايراني درباره پروازهاي برگشتي، از شيوه رفتار مديران كاروان‌ها سرچشمه مي‌گيرد؛

بيماري آنفولانزايِ «
»
 در بيماران ايراني ديده نشده است و تنها يك فرد مشكوك به اين بيماري وجود دارد كه او نيز به گمان قوي به آنفولانزاي «
»
 دچار نيست. اطلاع‌رساني درست در اين زمينه به انگيزه ايستادگي در برابر جو رواني ايجاد شده در ميان زائران، ناگزير مي‌نمايد؛

دفترهاي بخش‌هاي گوناگون بعثه رهبري هنگام برپايي نماز بسته مي‌شود.

دو ـ دوم آذر (ششم ذي الحجه)

نشست شوراي هماهنگي بعثه با حضور نماينده ولي‌فقيه و كارگزاران حج، در آستانه عزيمت حجاج بيت‌الله الحرام به سرزمين عرفات، صبح سه‌شنبه ششم ذي‌الحجه در مكه مكرمه برگزار شد. در اين نشست مسئولان اجرايي و فرهنگي گزارشي از زمينه‌سازي براي مقدمات برگزاري آيين برائت از مشركان و دعاي عرفه در سرزمين عرفات و آيين‌هاي فرهنگي و سخنراني و مداحي در منا عرضه كردند.

در اين نشست مقرّر شد كه به انگيزه جلوگيري از سوء استفاده افراد تندرو و ايجاد تفرقه و آشفتگي در عرفات، از ورود افراد متفرقه به محوطه برگزاري مراسم برائت جلوگيري شود. از بند آوردن خيابان‌هاي پيرامون محل برگزاري مراسم پرهيز شود و نيروهاي انتظامات بايد اوضاع را بپايند و هر تحركي را در نظر بگيرند تا به مراسم آسيبي نرسد. مراسم نيز در صورت حضور به‌ هنگام مردم در ساعت 30/9 آغاز مي‌شود. همچنين سرپرست حجاج ايراني توصيه كرد: «
از طولاني شدن زمان مراسم دعاي عرفه پرهيز كنيد»
.

سه ـ هشتم آذر (دوازدهم ذي‌الحجه)

نخستين نشست شوراي هماهنگي بعثه رهبري پس از ايام تشريق، دوازدهم

45

ذي‌الحجه (هشتم آذرماه) در محل بعثه برگزار شد. در اين نشست نخست نماينده مقام معظم رهبري با سپاسگزاري از لطف‌هاي بي‌كران خداوند و عنايات حضرت ولي‌عصر ( عجل الله تعالي فرجه الشريف ) و اجرا شدن اعمال و مناسك حج بهتر از حد انتظار، از همه كاركنان اجرايي، فرهنگي و اطلاع‌رساني بعثه و سازمان حج تشكر كرد و گفت: اميدواريم كه با پيوستگي عنايات الهي تا پايان حج بتوانيم كارنامه‌اي پذيرفتني به رهبري و مردم عرضه كنيم.

وي از كارگزاران حج خواست با تجربه حج سي‌ام (1388) و جوسازي‌هاي دشمنان درباره برگزاري آيين برائت از مشركان، از دست زدن به رفتارهاي تحريك‌كننده و گفتن سخنان تفرقه‌انگيز بپرهيزند. مسئولان بخش‌هاي گوناگون بعثه نيز در اين نشست، گزارشي از كارهاي خود در مشاعر مشرّفه عرضه كردند.

رئيس ستاد مكه با اشاره به باران سخت و طوفان شب عرفه و سقوط همه چادرها و آب‌گرفتگي محل اسكان زائران، از تلاش بي‌وقفه عوامل اجرايي در برپا كردن سريع چادرها و فراهم آوردن نيازهايي مانند نايلون براي پهن كردن در چادرها و آماده‌سازي آنها در پنج ساعت خبر داد. وي از نبود هر مشكلي در اين روزها خرسند بود.

معاون اجرايي، پيشنهادي درباره توسعه صوت عرضه كرد تا از پراكندگي در برگزاري مراسم دعاي ندبه جلوگيري شود و همه زائران بتوانند از مراسم دعاي عرفه بعثه استفاده كنند.

به گفته حجت‌الاسلام و المسلمين جناب آقاي قاضي عسكر معاون آموزش و پژوهش بعثه در سال 88، به دليل واگذاري يك شماره تلفن به هر يك از اعضاي اين شورا و اطلاع‌رساني به زائران، شمار مراجعات حضوري بسيار كاهش يافت و افراد فراواني در ساعات مختلف شبانه‌روز با ارتباط تلفني مسائل شرعي خود را مطرح مي‌كردند و پاسخ مي‌گرفتند.

مدير امور فرهنگي بعثه، برگزاري آيين عرفات و دو مراسم منا را ستودني خواند و

46

و پيشنهاد كرد مراسم يادمان در منا بهتر از اينها برگزار شود تا تنها از روحانيان تجليل نشود، بلكه از همه كارگزاران حج اعم از مديران و روحانيان سپاسگزاري شود. بر اين اساس مقرر شد در سال آينده مقدّمات برگزاري اين مراسم به صورت كامل‌تر فراهم آيد. همچنين مقرر شد در مدينه منوره براي زائراني كه از مكه عازم مدينه مي‌شوند، مراسم دعاي كميل برگزار شود.

معاون برنامه‌ريزي، ارزشيابي و نظارت از نظرهاي گوناگون درباره سخنرانان مراسم منا خبر داد و خرسندي خود را از آيين‌هاي برگزار شده در عرفات و منا، اعلام كرد. وي از برخي از مشكلات حمل و نقل و قرباني نيز گزارشي عرضه و بر جداسازي كامل سرويس‌هاي مردان و زنان در آينده تأكيد كرد تا بانوان هنگام حَلق به بخش مردان وارد نشوند.

معاون امور روحانيان بعثه از نبود برنامه‌اي در موضوع انتظار در آيين‌هاي عرفات

و منا، با توجه به نام‌گذاري حج امسال به «
حج و انتظار»
 گله كرد و اين را كمبود

شمرد.

معاون آموزش و پژوهش در پاسخ به برخي از نقدها درباره سخنراني‌هاي مراسم منا، توضيح داد و درباره اجراي برخي از تصميم‌هاي سال گذشته (1387) درباره خدمات بهداشتي يادآوري كرد. عضو هيئت علمي معاونت بين‌الملل بعثه خواستار مطالعه بيشتر درباره فعاليت‌هاي فرهنگي در مشاعر شد تا با برنامه‌هاي اجرا شده در سطح حسينيه‌ها و مساجد داخل كشور، متفاوت و متمايز باشد. او همچنين خواستار قرائت دعاي عرفه با لحن عربي شد تا زائران عرب‌زبان نيز بتوانند از آن بهره ببرند. وي بر آزارنده نبودن سامانه صوتي تأكيد كرد و درباره ساماندهي كارهاي بهداشتي و تكيه بيشتر بر قرآن تذكر داد.

مدير اهل سنت بعثه برقراري ارتباط را با مسئولان سعودي درباره برگزاري مراسم برائت از مشركان ستود و از مؤثر بودن آن با تدبير نماينده ولي‌فقيه و سرپرست

47

حجاج ايراني خبر داد و آن را تجربه‌اي براي حل مشكلات اهل سنت و شيعيان توصيف كرد.

وي با سپاسگزاري از برنامه‌هاي فراوان سيماي جمهوري اسلامي همزمان با موسم حج، خواستار مطالعه آثار منفي آن در مخاطباني شد كه نمي‌توانند به اين سرزمين سفر كنند. او همچنين از نشريه «
زائر»
 به‌دليل تحول در محتوا و شكل سپاسگزاري كرد.

مسئول بخش حفاظت بعثه، فضاي تبليغات را در ايران درباره بيماري آنفولانزا منفي ارزيابي كرد و از نماينده رهبري و رئيس سازمان حج و زيارت خواست براي مقابله

با آن، تدبيري بينديشند. وي پيشنهاد كرد مصاحبه مطبوعاتي سالانه، زودتر برگزار

شود.

رئيس هيئت پزشكي حج نيز از صدور بخش‌نامه وزارت بهداشت ايران درباره قرنطينه حجاج در فرودگاه جدّه و ايران خبر داد و آن را اجراناشدني دانست و صادركنندگان آن را از كساني شمرد كه گويي هيچ‌گاه حج نگزارده‌اند. از جمله تصميمات وزارت بهداشت در كمتر از يك هفته به بازگشت حاجيان، صدور ابلاغيه ممنوع بودن واگذاري سالن‌هاي پذيرايي به زائران بيت الحرام بود.

سرپرست حجاج ايراني چنين تصميماتي را كه زائران بدان‌ها بي‌توجهي مي‌كنند، سبُك توصيف كرد و آنها را برآمده از نادرستي پيش‌بيني‌هاي وزارت بهداشت پيش از موسم حج دانست. وي تأكيد كرد: «
مسئوليت زائران در اين سرزمين با نماينده رهبري است و بدون هماهنگي نمي‌توان تصميمي را به زائران تحميل كرد»
.

او كاهش آمار بيماران را در سال 88 در تاريخ حج‌گزاري ايرانيان پس از پيروزي انقلاب استثنايي شمرد؛ چنان‌كه شمار بيماران عادي در عرفات يك دهم و بيماران منا، نيمي از شمار بيماران در سال‌هاي گذشته بوده‌اند. او گفت: تنها هفده بيمار در مركز پزشكي بستري شده‌اند و نود درصد تخت‌ها خالي است.

كاردار ايران در رياض نيز با اشاره به فضاي ناآرام رسانه‌اي و مطبوعاتي در عربستان

48

سعودي بر ضد زائران ايراني و مراسم برائت از مشركان، مديريت خوب و هماهنگ را در بعثه مقام معظم رهبري ستود و مصاحبه‌هاي روشنگرانه و تعامل مثبت را با مقامات سعودي و قانع كردن آنان را ارزشمند شمرد.

سرپرست حجاج ايراني در پايان اين نشست درباره پاره‌اي از مسائل مطرح شده توضيحاتي عرضه كرد و برگزاري آيين‌ها را در عرفات از الطاف خداوند شمرد و گفت: با توجه به وضع چادرهاي ايراني و باد و طوفان شب عرفه و جوسازي‌هاي موجود در اين سرزمين بر ضد اين مراسم، گمان مي‌رفت كه اين آيين برگزار نشود. من به دليل فراهم كردن محيط براي برگزاري مراسم، از عوامل اجرايي تشكر مي‌كنم كه به واقع كاري ستودني صورت دادند.

وي درباره نبودن زائران غير ايراني در مراسم برائت از مشركان توضيح داد: مشكلات جوّي موجب شد كه آنان نتوانند خود را در موعد مقرر به محل برگزاري مراسم برسانند. به‌ويژه در سال 88 اصل برگزاري اين مراسم اهميت داشت.

او از تأثر روحي زائراني خبر داد كه زمان سفرشان كاهش يافته است و از رئيس سازمان حج و زيارت خواست كه اين مشكل را حلّ كنند تا زائران با دل شكسته

اين سرزمين را ترك نكنند و بر اطلاع‌رساني روزانه به زائران بيت الله الحرام تأكيد

كرد.

در اين نشست مقرر شد جلسه‌اي با حضور كاروان‌هاي ايراني حج‌گزار مقيم خارج برگزار و به مشكلاتشان رسيدگي شود.

3. ديدارها

49

الف) مدينه

يك ـ اعضاي ستاد مدينه (پانزدهم آبان / هجدهم ذي‌القعده)

در اين ديدار مسئولان واحدهاي گوناگون ستاد مدينه، گزارشي از فعاليت اين ستاد در هفته نخست اقامتشان در آنجا عرضه دادند. به گفتة دكتر طالبيان، رئيس بيمارستان مستقر در مدينه، تا اين تاريخ گزارشي از ابتلاي زائران ايراني به بيماري آنفولانزايِ «
»
 نرسيده است. نمايندة محترم ولي‌فقيه در اين ديدار با تشكر از زحمات مجريان ستاد مدينه، خواستار آمادگي كامل همه آنان براي عرضه بهترين خدمت به ميهمانان بيت الله الحرام شد و سپس با نقل روايتي از رسول خدا‌ ( صلّي الله عليه وآله وسلّم ) كه حضرت هر بنده‌اي را داراي دو چشم ظاهر و دو چشم باطن دانسته‌اند: «
ما من عبد الاّ و في وجهه عينان يبصر بهما امر الدنيا و في قلبه عينان يبصر بهما امر الآخرة»
، گفت: اميدوارم در كنار حرم شريف نبوي، چشم باطن ما گشوده شود و با بصيرتي كه پيدا مي‌كنيم برخي از حقايقي را ببينيم كه اولياي الهي آنها مشاهده مي‌كنند.

سرپرست حجاج ايراني با اشاره به تأكيد رهبر معظم انقلاب بر صرفه‌جويي و نام‌گذاري امسال (1388) به اين نام، به كارگيري همة توان علمي و عملي و كمك‌خواهي از حق تعالي در اين زمينه مؤثر خواند و خواستار آن شد كه اين توصيه رهبري تنها در حد شعار نماند.

آيت الله محمدي ري‌شهري، در بخش ديگري از سخنان خود انتقاد كردن را از كار ديگران آسان و كار اجرايي را دشوار توصيف كرد و خواستار اين شد كه بيش از يافتن عيوب كار ديگران، به عيوب كار خود توجه كنيم؛ زيرا هيچ‌كس از وسوسه‌هاي شيطان تا لحظة مرگ مصون نيست.