بخش 17

401

ده ميليون معتمر در طول 9 ماه سال جاري، كه مورد توافق دولت سعودي قرار گرفته، فراهم كرده است. طرح ديگري بود كه سقف زمزم از شيشه باشد، اما باز اين اشكال به بوجود مي آمد كه مردم براي نگاه كردن به چاه در آنجا اجتماع كنند و اين مسأله مشكلاتي براي طواف پيش مي آورد. گفتني است كه مدخل چاه زمزم 18 متر از حجر الأسود فاصله دارد.

مهندس كوشك كه پايان نامه اش را درسال 1401 درباره زمزم نگاشته، آورده است:

سالها قبل از توسعه حرم، قبّه اي روي چاه زمزم بود كه مساحت آن به 8/88 متر مي رسيد. اين قبه در فاصله سالهاي 1381 ـ 1388ق. منهدم شد. بعد از آن، حالت زيرزميني و با فاصله از چاه، از طرف انتهاي مسجد به خود گرفت كه اين هم در سال جاري بسته شد و دري در سمت صفا، كنار كوه ابوقبيس براي آن باز شد. دو پيشنهاد هست; يكي آنكه اين مسير آماده شود كه از آن رفت و آمد شده و به محلّي كه تأسيسات قبلي، يعني شيرآبها بود بروند. دوم آنكه فقط براي ديدن باشد، نه استفاده از آن، براي شستشو. در حال حاضر از اين تونل زيرزميني تنها براي صيانت از تأسيسات زمزم استفاده مي شود.

در مقاله ياد شده در الشرق الأوسط آمده است: به گفته مهندس فخري، بخش مدير روش آب افيان فرانسوي كه در شركت البحراوي السعوديه كار مي كند، بر اساس كارهاي علمي كه روي آب زمزم شده، اين آب از بهترين آب ها شناخته شده است.

به گفته مهندس كوشك، منبع اصلي آب زمزم، چشمه اي است كه در عمق زمين، زير حجرالأسود قرار دارد و دهانه آن 45 سانتي متر و ارتفاع آن 30 سانتي متر است و حجم زيادي آب از آن وارد چاه مي شود. چشمه ديگر از سمت محل مكبّر است كه طول آن 70 سانتي متر مي باشد و وقتي به چاه مي رسد دو بخش مي شود. به علاوه چشمه هاي كوچك ديگري هست كه از لابلاي ديوارهاي سنگي چاه فرو مي ريزد، پنج نمونه آن ميان دو چشمه اصلي پيشگفته با فاصله كمتري است. همچنين 21 چشمه ديگر وجود دارد كه نزديك چشمه بزرگ اول در سمت ابوقبيس و صفا است و ديگري از سمت مروه.

402

عمق چاه 30 متر است و شامل دو بخش مي شود: قسمت اول 80/12 متر از ابتداي دهانه چاه است. قسمت دوم، در دل سنگ كنده شده و طول آن 20/17 متر است. از سطح آب تا چشمه چاه، 4 متر مي باشد. از چشمه ها، كه چاه از آنها تغذيه مي شود، تا لبه چاه 13 متر و از چشمه ها تا عمق چاه 17 متر است.

چهار موتور پرقدرت كشش آب در طول بيست و چهار ساعت آب بر مي دارد و حجم آب در هر دقيقه 8000 ليتر است.

مهندس كوشك مي افزايد: بناهايي كه اطراف مكه ساخته مي شود، تأثيري در آلودگي چاه زمزم ندارد... وقتي در مكه باران مي آيد و مسيل ابراهيم پر آب مي شود، اندكي بر آب زمزم افزوده مي شود. اما وقتي در طائف و مناطق اطراف باران مي آيد، برحجم آب زمزم به شكل گسترده اي افزوده مي شود. اين نشان مي دهد كه منبع اصلي آب زمزم، كوهاي اطراف مكه و صخره هاي آنهاست. من در كتابم با عنوان زمزم مسيرها را مشخص كرده ام. به نظرم آنچه كه زمزم را زمزم كرده، همان چشمه اصلي است. چاه ديگري در نزديكي باب ابراهيم در 120 متري چاه زمزم وجود دارد كه به هيچ وجه خاصيت آب چاه زمزم را ندارد و تركيب آن متفاوت با آب زمزم است.

بازارهاي محلّي زائران خارجي

در ميان زائران خارجي، گاهي ديده مي شود كه چيزهايي را از كشورشان آورده، براي عرضه در حرمين ارائه مي كنند. اين مسأله در ميان زائران روسي بيش از ديگر كشورها رايج است. بيشتر اين افراد اجناسي مانند دوربين عكاسي و... را در مكه و حتي در منا عرضه مي كنند. گفته مي شود كه برخي از اينان، با فروش اين اجناس، بخشي از هزينه هاي حج خود را تأمين مي كنند. ارزاني اين اجناس بسياري را به خود جلب كرده و بيشتر در ميدان نزديك به كُدي اجتماع مي كنند.

حجاج ايراني به خصوص در گذشته، به فروش پسته و انگشتر مي پرداختند و گاهي ديده مي شد كه بازارهاي محلّيِ كوچكي هم از خريدوفروش اين اجناس توسط ايراني ها برپاست. گرچه به مرور از شدّت اين وضعيت كاسته شده، اما همچنان در مواردي اين وضعيت به چشم مي خورد. در اين باره گزارشي هم در عكاظ (6 ذي حجه 1424 ق.)

403

به طور اختصار و با عنوان حجاج ايران ينفردون بالفستق ; حجاج ايراني به طور انحصاري به فروش پسته مشغولند درج شده است.

مسؤولان بعثه در سال هاي گذشته، كه اين بازار پر رونق بود، مردم را از ورود در اين كارها نهي مي كردند. علّت آن، توجه آنان به جنبه هاي تجاري نبود، بلكه به دليل رفتارهاي سبكي بود كه از برخي از زائران ديده مي شد.

همايش اسلام و آينده جهان

اين همايش سه شنبه شب (هفتم بهمن) به همّت بعثه مقام معظم رهبري در مكه مكرّمه برگزار شد. در اين همايش كه با حضور تني چند از اساتيد كشورهاي مغرب و عراق و نيز وزير علوم، تحقيقات و فن آوري كشورمان برگزار گرديد، از ميان مكاتب الهي و غير الهي، اسلام به عنوان تنها مكتبي معرفي گرديد كه فرجام جهان را به سمت بسط عدالت در سرتاسر جهان پيش بيني كرده است.

دكتر حسين كلباسي استاد فلسفه، سخنران نخست همايش با مقايسه ديدگاههاي اسلام و اديان يهود و مسيحيت، گفت: در حالي كه قيام آخرالزمان نزد يهود و مسيحيت با اهداف قومي و سرزميني صورت مي گيرد، اسلام تنها ديني است كه انقلاب جهاني آخرالزمان را داراي آرمانهاي بشردوستانه و به سمت بسط عدالت توصيف كرده است.

ابتدا دكتر كلباسي به تشريح نظريات ديني غير اسلامي درباره آينده جهان پرداخت.

وي گفت: موضوع آخرالزمان يا پايان جهان، اولا يك موضوع كلامي ـ اعتقادي است، سپس جنبه فلسفي مي يابد و بالأخره با برخي عقايد و اعتقادات عملي و فروعات و شريعت ارتباط پيدا مي كند و من در اينجا به همان بحث كلامي اشاره مي كنم: در ميان اديان غير اسلامي، يهود و مسيحيت به مفهوم آخرالزمان اشاره دارند و مهمترين اين موارد را كه از كتاب مقدس آنهاست، با تصوير اسلام تطبيق مي دهيم.

وي با اشاره به اينكه بحث مشترك ميان سه دين، بحث انديشه نجات يا منجي است و در هر سه دين، اين موضوع آمده است، گفت:

404

در تورات، منجي با لفظ يشوع آمده است و اين مفهوم در انجيل به مسيح مسيحا تغيير كرده است. مسيحيت بسياري از مفاهيم را از يهود گرفته و در واقع عهد جديد تأييد و امضاي عهد عتيق است... در مهمترين رسايل عهد عتيق; يعني 2 كتاب اشعياي نبي و ارمياي نبي و اندكي در مزامير سليمان، اين معني آمده است. منجي در دين يهود; يعني كسي كه با خصوصياتي ويژه در زماني، بني اسراييل را به سرزمين موعود بازمي گرداند و در 50 سال اخير اين آموزه، مورد تمسّك سياستمداران آنها بوده است.

دكتر كلباسي در ادامه افزود:

ظهور اين منجي، وعده خدا را تحقّق مي بخشد و يك سلطنت را برپا مي كند. در پرچم اسراييل ستاره داود حكايت از زماني مي كند كه آن منجي سلطنت داود را احيا مي كند. اين منجي زنده نيست و در منابع يهودي نيامده كه او زنده است، بلكه يا ميت است و يا احياناً تازه متولد مي شود... مسيحيت، فوق العاده متأثر از يهوديت است. منجي مسيحيت در واقع تغيير يافته همان منجي عهد عتيق است و اساساً به دليل تأثير تاريخي يهود نسب عيسي، به داود مي رسد، نه ابراهيم. اين منجي، منجي يهود و بني اسراييل است و زنده نيست...

وي آنگاه با مقايسه اين اديان با اسلام گفت:

1 . منجي اسلام منجي بشريت است و نه قومي خاص 2 . از اقتدار اين منجي با هيچ مفهوم سلطنت، ياد نشده 3 . قيام او براي برگرداندن قوم يا فتح سرزمين خاصي نيست بلكه براي عدالت است 4 . اين منجي زنده است حتي در ميان مردم زندگي مي كند.

در اين همايش دكتر منوچهر محمدي با بيان اينكه از دغدغه هاي بشريت در همه ادوار، چگونگي و سمت و سوي آينده جهان بوده است و جنگ هاي جهاني و تبعات آن، اين دغدغه ها را افزايش داد، گفت: فروپاشي شوروي اگرچه وقوع جنگ جهاني سوم را به تعويق انداخت، اما نگرانيها را كاهش نداد.

405

وي افزود: در اين همايش از 3 زاويه به مقوله آخرالزمان نگريسته مي شود:

1 . نظريات انديشمندان غير ديني 2 . نظريات ديني غير اسلامي 3 . نظريات اسلامي.

دكتر محمدي سپس به توضيح انديشه هاي غير ديني درباره آخرالزمان پرداخت و گفت: در اين طيف از انديشه ها، منجي وجود ندارد. اما همه به آخرالزمان پرداخته اند.

دكتر محمدي گفت: در ماركسيسم مراحل مختلف تكاملي جوامع بشري در نهايت به ايجاد پرولتاريا و سوسياليسم مي رسد; دوره اي كه ديگر عوامل نزاع و تضاد از بين مي رود و جامعه بي طبقه به وجود مي آيد.

وي با اشاره به اينكه رئاليسم نظريه اي بدبينانه است، گفت:

در اين نظريه بشر ذاتاً براي كسب قدرت مي كوشد، قدرت براي قدرت، بشر تا ابد براي كسب قدرت نزاع مي كند و در نهايت به نابودي بشر مي رسد و راه گريزي هم نيست. اين مكتب پيشنهاد مي كند كه توازن قدرت حاكم باشد.

دكترمحمدي درباره ليبراليسم گفت: در اين نظريه، جهانِ مطلوب، جهاني است كه انسان حاكم بر سرنوشت خود مي شود و ارزشهاي اين جامعه مقولاتي مانند آزادي و دموكراسي است و در نهايت، جهان به جامعه اي ايده آل براساس اين ارزشها مي رسد.

سپس حجت الاسلام صادقي رشاد به تبيين ديدگاه اسلام درباره آخرالزمان پرداخت و گفت: فلسفه فرج برتر از فلسفه تاريخ است. صادقي رشاد گفت:

در تفكّر اسلامي آنچه مبناي خوش فرجام بودن آينده است، دو مبنا است: 1 . اعتقاد به حكمفرمايي نظام احسن بر هستي 2 . توحيد مدار و خدامدار بودن هستي.

وي با بيان اينكه اين مباني ده اصل دارد، اصول فوق را اينگونه شمرد:

1 ـ هدفمندي آفريدگار 2 ـ حاكميت نظموقانونمندي برهستي 3 ـ وحدت وانداموارگي هستي 4 ـ آيهوارگي هستمندان 5 ـ دو ساحتي بودن جهان (ساحت غيب و شهود) 6 ـ شعورمند بودن جهان 7 ـ كرنش و پرستندگي جهان در برابر حق 8 ـ نيك سرشت بودن انسان 9 ـ تداوم حيات و هستي در آخرت 10 ـ فرگشتگي و تكاملي بودن جهان.

406

صادقي رشاد از اين اصول نتيجه گرفت: واقعيت اين است كه اگر خدا محور عالم و خير محض و احسن الخالقين است، پس مخلوق او احسن مخلوقات است و اگر ما خدا را اينگونه تصوير كنيم، پس هستي بايد خوش فرجام باشد.

وي در پايان با بيان اينكه فلسفه فَرَج برتر از فلسفه تاريخ است، گفت: فلسفه فرج، فلسفه جهان برتر است و نه انسان برتر.

گفتني است، درپايان جلسه تعدادي از اساتيد و علماي حاضر در جلسه به بيان نظريات و ديدگاههاي خود در اين باره پرداختند.

روند امور اجرايي مشاعر (از عرفات تا منا)

ايام تشريق روي ديگر سكّه حج است، روزهايي بسيار متفاوت با آنچه زائر تا امروز تجربه كرده است، اين روزها حاجي مزه تجربه هايي را مي چشد كه منحصر به فرد است; تجربه هايي شيرين از جد و جهدي معنوي در درياي همسفران; همسفراني از چهارگوشه جهان.

آقاي محمدعلي ترابيان معاون حملونقل مشاعر ستاد مكه درباره روند امور اجرايي روزهاي تشريق، چنين گفت:

بعد از روز هشتم ذيحجه، برابر با دهم بهمن 1382ش. حركت حجاج ايراني به سمت صحراي عرفات آغاز مي شود. انتقال تدريجي زائران تا صبح روز نهم ذي حجه ادامه مي يابد. وقوف واجب زائران در عرفات از ظهر روز نهم آغاز مي شود.

در عرفات 9600 چادر يا خيمه براي اسكان زائران ايراني اجاره شده است و هريك از اين خيمه ها 5/12 مترمربع مساحت دارد و براي اسكان ده نفر اختصاص مي يابد. نصب چادرها چند روزي است توسط مؤسّسه مطوّفه كه عهده دار ساماندهي نيازهاي زائران ايران است، آغاز شده است. اين مؤسسه موظف است علاوه بر عَلَم كردن خيمه ها، زيرانداز، آب جوش و يخ موردنياز زائران را تأمين
كند. هماهنگي انتقال زائران از مكه به عرفات را انجام دهد و در صورت گم شدن

407

زائر يا خراب شدن خودرو حامل زائران، هماهنگي ها و كمكهاي لازم براي رفع مشكل را صورت دهد. همچنين نظافت محوطه واطراف چادر نيز برعهده اين مؤسسه است.

غذاي مورد نياز زائران نيز به دو طريق تأمين مي شود; زائراني كه در مكه زيرپوشش سيستم پخت متمركز هستند، در مشاعر، از غذاي آماده مائده استفاده مي كنند و زائراني كه غذا در كاروان آنها پخت مي شده، از غذاي پخته شده در مكه كه توسط خودرو به منطقه منتقل مي شود، استفاده خواهند كرد.

با توجه به اينكه در عرفات برق نيست و مأموران اجازه روشن كردن شعله به زائران را نمي دهند، احتمال آتش سوزي بسيار كم است و نگراني ما تنها درباره بارش باران سنگين و طوفان است كه در اين باره به خدا توكّل كرده ايم كه مشكل جدي پيش نيايد.

بعد از اقامه نماز مغرب و عشا در عرفات، زائران راهي مشعر مي شوند. وقوف واجب حجاج در مشعر، بين طلوع فجر و آفتاب روز دهم ذي حجه است. در اين منطقه حجاج براي رمي جمرات، سنگ جمع آوري مي كنند.

وقوف در منا:

صبح روز دهم ذي حجه، برابر با يكشنبه دوازدهم بهمن ماه، زائران وارد منا مي شوند.

در منا 117 هزار متر مربع در اختيار حجاج ايراني قرار دارد. در اين منطقه 7200 چادر با مساحت 16 متر مربع به حجاج ايراني اختصاص داده مي شود كه در هر چادر به طور ميانگين 5/13 نفر ساكن مي شوند; يعني به طور متوسط هرحاجيِ ايراني 2/1 متر مربع فضا در اختيار دارد.

يكي از مهمترين عللي كه دولت عربستان سعودي براي اعزام زائران به حج محدوديت قائل شده، محدوديّت فضاي منطقه منا است. پس با توجه به اين شرايط محدوديت موجود براي حاجي ناگزير است و بايد با آن كنار آمد.

408

چادرهاي منا به برق و كولر مجهز است. در محوطه هم دستشويي و حمام به اندازه كافي پيش بيني شده است.

زائران تا ظهر روز سه شنبه، دوازدهم ذي حجه و چهاردهم بهمن ماه در اين منطقه وقوف دارند و سپس براي انجام اعمال، به سمت مكه حركت مي كنند.

يكي از مهمترين توصيه ها به زائران و حجاج عزيز ايراني اين است كه در مشاعر رعايت بهداشت شخصي و اجتماعي را فراموش نكنند.

زائران در نظر داشته باشند كه نظافت چادر و اطراف آن را با دقت رعايت كنند.

هنگام حلق يا تقصير، كه روز دهم ذي حجه (12 بهمن) انجام مي شود موهاي تراشيده شده را در محل هاي فاضلاب بريزند كه موجب آلودگي محيط نشود.

نقل و انتقال حجاج در ايام تشريق

از جمله مسائل مهم كه در ايام تشريق و انجام مناسك، مورد توجه مديران و مسؤولان اجرايي حج است، مسأله نقل و انتقال حجاج در مسيرهاي مختلف است. اين امر با توجه به محدوديتهاي متعدّد; از جمله تعداد بسيار زياد حجاج كشورهاي مختلف كه به حدود 3 ميليون نفر مي رسد و نيز لزوم انجام مناسك در زمانهاي محدود و خاص، كاري مشكل و مستلزم برنامه ريزي دقيق و اجراي مناسب آن است.

در اين باره گزارش مفصلي در ويژه نامه زائر، كه به مناسبت ايام تشريق منتشر مي شود، درج شده است. به همين دليل از توضيح مجدّد موارد مربوط خودداري مي شود. اما در همين رابطه نكات جديدي وجود دارد كه در مصاحبه خبرنگار زائر با ترابيان، مسؤول حمل و نقل بعثه مقام معظم رهبري آمده است.

امسال به منظور انجام بهينه امور حمل و نقل، زائران در ايام تشريق، مسؤولان بعثه مقام معظم رهبري، از حدود 6 ماه قبل مذاكرات با مسؤولان عربستان و سنديكاي شركت هاي حمل و نقل را آغاز كرده اند و در نتيجه اين مذاكرات، توافقاتي صورت پذيرفته است.

بر اساس اين توافقات، تعداد 93 هزار صندلي در قالب 1700 دستگاه اتوبوس به زائران ايراني اختصاص يافته است.

409

از اين تعداد، 46500 صندلي مسقف و 46500 صندلي مكشوف خواهد بود.

امسال اين تعداد اتوبوس، از 6 شركت حمل و نقل به نامهاي الجزيره،
اندلس، مغربي، امّ القري، حافل و دلّه تأمين شده است و اين در حالي است كه در
سال گذشته 12 شركت عهده دار تأمين اتوبوسهاي مورد نياز حجاج جمهوري اسلامي
ايران بودند.

همين امر خود مزيّتي به شمار مي رود كه تعداد كمتري از شركتهاي معتبر، طرف معامله محسوب مي شوند و لذا خدمت دهي بيشتر به حجاج امكان پذير مي شود.

از سوي ديگر، تلاش شده تا با اختصاص اتوبوسهاي سالم و جديد از خرابي آنها در ايام حمل و نقل حجاج حداكثر ممانعت به عمل آيد و به اين صورت مشكلات را به حداقل برسد.

هزينه هر صندلي براي نقل و انتقال حجاج در اين چهار روز 360 ريال معادل تقريبي 100 دلار است و به ازاي هر نفر تعداد 3 بليط تحويل مديركاروان شده كه در هر يك از سه مسير مكه ـ عرفات، عرفات ـ مشعر و منا ـ مكه، يك عدد از بليت ها تحويل راننده خواهد شد.

توصيه هاي لازم به حجاج توسط مديران كاروانها ارائه مي شود اما آنچه كه لازم به تأكيد است، رعايت نظم و انجام دقيق و بدون تأخير برنامه ها و صبر و حوصله لازم در هنگام مشكلات و تأخيرهاي احتمالي است كه در نهايت به اجراي دقيق تر و بهتر برنامه ها و مناسك خواهد انجاميد.

طرح قرباني; پيشگيري از هدر رفتن قرباني

بانك توسعه اسلامي از سال 1372ش. چهار كشتارگاه در نزديكي منا تأسيس كرد كه ظرفيت ذبح 500 هزار رأس گوسفند را دارد. اين بانك، زير مجموعه سازمان كنفرانس اسلامي است و اداره، بهره برداري و مديريت آن را بر عهده دارد.

آقاي عبدالعظيم رضا نيا مسؤول اجراي طرح قرباني در باره چگونگي انجام امور قرباني حجاج ايراني چنين گفت:

پيش از تأسيس كشتارگاههاي صنعتي، در روز عيد قربان، تصويري نامطلوب

410

و زننده از وضعيت كشتارگاه و قربانيهاي روي زمين مانده ايجاد مي شد.
وضعيت غيربهداشتي ذبح از يك سو و اعتراض افكار عمومي به دفن يا سوزاندن
گوشتهاي قرباني از سوي ديگر، موجب شد مقدمات تأسيس اين كشتارگاهها به وجود آيد.

در اين طرح، 4 كشتارگاه ماشيني تأسيس و چندين كشتارگاه سنتي به كشتارگاه نيمه ماشيني تبديل گرديد.

مطابق اين طرح، گوسفندها هنگام خريد در كشورِ مبدأ، هنگام تخليه در آغل و بعد از قرباني، (پيش از انتقال به سردخانه) معاينه مي شوند تا آلودگي نداشته باشند. اين گوشت ها از طريق هوا، زمين و دريا، به 28 كشور مسلمانان ارسال و در ميان مستمندان توزيع مي شود.

در اين طرح گوشتهاي قرباني همچون گذشته به هدر نمي رود و تلاش بر اين است كه در سالهاي آينده از امحا و احشاي گوسفند نيز استفاده درست شود.

ايران 4 سال است در اين طرح مشاركت جدّي دارد. در سال 79، 5/80% در سال80، 97% و در سال81، 98% حجاج ايراني با اين طرح همكاري كردند.

پيش از اعزام حجاج ايراني، طي جلسات متعدد و با استفاده از نوار ويديويي، آنان درباره مزاياي اين طرح توجيه مي شوند و مطابق يك نظرسنجي 4/88% حجاج اعلام كرده اند كه در زمان مناسب درباره اين طرح توجيه شده اند.

با اينكه حجاج ايراني 6 تا 7 درصد كلّ حجاج را تشكيل مي دهند، بانك توسعه اسلامي 45 درصد امكانات را در اختيار ما قرار داده است. امسال 94 ذابح حرفه اي در قالب يك كاروان، به همراه 6 روحاني عازم حج شده اند.

روز اول; يعني عيد قربان، 75% قرباني حجاج ايراني انجام مي شود. استاندارد ذبحي كه بانك توسعه اسلامي براي ما معين كرده، 65200 رأس در روز است، در حالي كه سال گذشته 67350 رأس ذبح كرديم. مطلوب ترين وضعيت براي ما اين است كه صبح روز عيد قربان بيشترين قرباني را انجام دهيم.

از مشكلات جدّي مجريان طرح اين است كه ساعات نخستين بامداد روز دهم ميزان مراجعه مديران كاروانها براي قرباني كم است به همين علت هجوم حجاج

411

كشورهاي ديگر موجب مي شود احتمال از دست دادن امكانات مخصوص حجاج ايراني زياد شود. درخواست ما از مديران كاروانها اين است كه با انجام وقوف اضطراري، اين فرصت را از دست ندهند. اگر با هماهنگي روحاني كاروان وقوف اضطراري كه به بانوان و افراد مسن و افراد معذور اختصاص دارد، در يك برنامه زمان بندي مناسب انجام شود و كالابرگِ قربانيِ لااقل نيمي از اعضاي كاروان بلافاصله پس از طلوع آفتاب تحويل داده شود، امكان استفاده از امكانات اختصاصي به بهترين شكل ممكن مي گردد.

ذابحان حرفه اي كه از ايران اعزام شده اند، از ميان سه هزار ذابح گزينش شده و علاوه بر توانايي كامل، عموماً از ميان خانواده شهدا، ايثارگران، بسيجيان، آزادگان و ... هستند.

اين افراد در تهران دوره آموزشي مسائل شرعي را ديده اند و فقط ذبح گوسفند را انجام مي دهند، عمليات سلخ به عهده غير ايراني هاست.

در داخل كشتارگاه، ذابحان با لباس آبي و 70 نيروي ستادي حاضر با لباس سفيد حضور دارند، روحاني يا معين، نماينده زائران، مدير يا معاون كاروان، با كارت مخصوص حق حضور در كشتارگاه دارند و تاكنون 400 كارت ورود به كشتارگاه توزيع شده است.

گوسفندها از كشورهاي سودان، سومالي و آرژانتين خريداري شده و هر رأس آن به مبلغ 375 ريال سعودي در اختيار زائران ايراني قرار مي گيرد و بابت ذبح گوسفند، از زائر هيچ پولي دريافت نمي شود. روند عمليات ذبح، از خريد تا ذبح، به گونه اي است كه براي زائران مشكل جدي به وجود نيايد; به اين صورت كه مديران كاروان به شعبات بانك توسعه اسلامي مراجعه مي كنند، پولهاي دريافت شده را به حساب مي ريزند و كالابرگ قرباني را تحويل مي گيرند. در روز عيد هم مدير كاروان كالابرگها را به كشتارگاه مي دهد و قرباني انجام مي شود.

در پايان هم برگه اي مبني بر انجام قرباني به نام زائر صادر و به وي داده مي شود.

سال گذشته 20 مدير كاروان به علت مراجعه به موقع، مورد تشويق قرار گرفت و اميدواريم امسال مديران بيشتري مشمول اين تشويق شوند.

412

آمار زائران بيمار ايراني در مكه مكرمه

ظرف 12 روز گذشته (تا هشتم بهمن) تعداد زائران ايرانيِ خانه خدا كه به مراكز درماني و بيمارستان ايراني مستقر در مكه مكرمه مراجعه كرده اند، به 5062 نفر رسيد كه بيشتر آنها به طور سرپايي مداوا و مرخص شدند.

به گزارش روابط عمومي هيأت پزشكي حج، تا اين تاريخ جمعاً 32 نفر نيز در بيمارستان و مراكز درماني ايران در مكه معظمه بستري شده اند.

همچنين دو تن از زائران خانه خدا به علّت ايست قلبي فوت كرده اند كه به اين ترتيب تعداد زائران ايراني فوت شده از زمان انتقال آنان به مكه معظمه تا كنون، جمعاً به 7 نفر مي رسد.

براساس همين گزارش، تعداد نسخه هاي صادر شده براي بيماران زائر ايراني به 5668 فقره رسيده و 3178 آزمايش پزشكي بر روي آنان انجام گرفته است.

همچنين اعلام شده كه تعداد 350 تن از زائران بيمار از طريق درمانگاه وقوف اضطراري اعمال خود را انجام خواهند داد.

هم انديشيِ هنگامه وصال

پنجمين همايش با عنوان هنگامه وصال ويژه حاجيان ايراني مقيم خارج از كشور، صبح روز چهارشنبه 8 بهمن، در ساختمان بعثه مقام معظم رهبري برگزار شد. اين پنجمين همايش بااين موضوع است كه طي پنج سال اخير در بعثه رهبري برگزار شده است.

حجت الاسلام و المسلمين محمدي ري شهري، با بيان اينكه تأثير ايرانيان در گسترش اسلام انكارناپذير است، گفت:

ايرانيان نقش زيادي در تاريخ اسلام داشته اند، حتي قرآن كريم هم در چند مرحله به نقش سازنده ايرانيان براي بازسازي تمدّن اسلامي اشاره دارد... امروز كشور ايران نقطه اميد مسلمانان جهان است و آنان از پيشرفت هاي جمهوري اسلامي خرسند مي شوند و در نگراني هاي آن شريك هستند.

اميرالحاج ايران، سپس برخي از آيات قرآن را كه به نقش ايرانيان در آينده اسلام

413

اشاره دارد، قرائت كرد و با بيان اينكه قرآن در جايي مسلمين صدر اسلام را تهديد مي كند كه اگر شما پشت به اسلام كنيد كساني غير از شما اسلام را ياري خواهند كرد، بيان حضرت رسول(صلي الله عليه وآله) پس از نزول اين آيه را چنين عنوان نمود:

در روايات اهل سنت آمده است وقتي اين آيه نازل شد، پيامبر دست به پشت سلمان فارسي زد و گفت: اينان هموطنان سلمان هستند.

وي با اشاره به فرا رسيدن ايام سالگرد ربع قرن انقلاب اسلامي، پايداري ملت ايران را بي نظير و به فرموده امام خميني(قدس سره) بهتر از اصحاب پيامبر توصيف كرد و خطاب به حاضران در جلسه گفت: اكنون كه به حج مشرف شده ايد، قول دهيد كه ياور اسلام و مدافع دين خدا باشيد و در هر جاي جهان كه هستيد همواره هويّت ديني خود را حفظ كنيد.

آقاي ري شهري از ايرانيان خارج از كشور خواست باتوجه به امكانات وسيع و سطح تحصيلات بالايي كه دارند، در راه ترويج انديشه ديني و الهي ائمه اطهار گام بردارند.

در اين مراسم ياد امام زمان، اميد به عفو الهي در موسم حج و عرفات، آموزش زبان فارسي به نسل هاي جديدِ ايرانيان خارج از كشور، آگاه ساختن جوانان با معارف اسلامي و ارتباط با داخل كشور براي انتقال دانش و تجربيات; از جمله توصيه هاي اميرالحاج ايران به زائران ايراني مقيم خارج از كشور بود.

در اين همايش همچنين دكتر شاه حسيني مدير معارف شبكه يك سيماي جمهوري اسلامي ايران، تعاريف مختلفي از آخرالزمان ارائه كرد و گفت:

بعد از پيروزي انقلاب اسلامي، نگاه جديدي به مفهوم آخرالزمان به وجود آمد كه در آن منجي حقي وجود دارد كه بر ضدّ ظلم قيام مي كند.

شاه حسيني در ادامه به عملكرد رسانه هاي غربي، بعد از واقعه يازدهم سپتامبر در آمريكا اشاره كرد و گفت: يازده سپتامبر، يك آخرالزمان كوچك براي مردم آمريكا بود، پس از اين واقعه، رويكرد مردم و رسانه هاي آمريكايي و اروپايي به مفهوم آخرالزمان شدت زيادي گرفت; به طوري كه موضوع آخرالزمان در برخي شبكه هاي

414

تلويزيوني در طي روزهاي هفته مورد بحث قرار مي گيرد.

در اين همايش، علاوه بر آقاي ري شهري، آقاي محمدي عراقي، رييس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي و دكتر ناهيدي از آمريكا به سخنراني پرداختند و در انتهاي همايش نيز زرهاني رييس سازمان حج و زيارت، توفيقي وزير علوم، تحقيقات و فناوري، صدر معاون وزير امورخارجه، خاجي سفير جمهوري اسلامي ايران در عربستان و دكترناهيدي استاد دانشگاههاي آمريكا در يك ميزگرد به بيان ديدگاههاي خود در اين زمينه پرداختند.

جعفر توفيقي وزير علوم، تحقيقات و فناوري ضمن سخنان كوتاهي گفت:

امروز بيش از 700 مركز علمي، آموزشي و دانشگاهي و حدود دو ميليون دانشجو در ايران وجود دارد.

وي خواستار آشنايي هرچه بيشتر ايرانيان مقيم خارج از كشور با دستاوردهاي علمي و صنعتي در حوزه هاي علوم شد.

محمد صدر، معاون عربي ـ آفريقايي وزارت امور خارجه نيز گفت:

در وزارت امور خارجه اعتقاد داريم كه هر ايراني در خارج از كشور سفير فرهنگي و سياسي كشورمان است.

در پايان اين ميزگرد، اسامي چند تن از ايرانيان مقيم خارج، به قيد قرعه براي زيارت مشهد مقدس اعلام شد كه اعلام نتايج آن اشك شوق بر ديدگان حاضران نشاند.

پيش از برگزاري اين مراسم، به همّت خانم دكتر كرماني ويژه نامه اي براي حاجيان ايراني مقيم خارج از كشور در قالب زائر و حجم 24 صفحه تهيه و ميان آنان توزيع شد. اين ويژه نامه دربردارنده اطلاعات و مقالاتي در باره حج، مباحث عرفاني و اسرار معنوي آن و نيز مروري بر جريانهاي معاصر اسلامي بود.

امسال در ميان زائران ايرانيِ خارج از كشور، دختري 22 ساله وجود دارد كه از ايران تا آمريكا را ركاب زده و از آنجا به كاروان حج پيوسته است. وي كه پوپه مهدوي نام دارد قرار است پس از بازگشت از ايران با دوچرخه راهي هند و چين شود.

415

همچنين در يكي از كاروانهاي ايرانيِ خارج از كشور، فرد تازه مسلماني حضور دارد كه تنها يك سال است به اسلام گرويده و با اينكه هنوز حمد و سوره را با لهجه انگليسي كامل مي خواند، توفيق تشرّف به حرمين را پيدا كرده است.

تقريباً هزار زائر ايراني خارج از كشور در كاروانهاي منظم حضور دارند اما نزديك به همين مقدار هم پراكنده در كاروانهايي هستند كه همراه مسلماناني از نژادهاي ديگر به صورت كارواني آمده اند. (تصوير 21)

برگزاري مراسم سالروز شهادت امام باقر(عليه السلام) در بعثه

در سالروز شهادت امام باقر(عليه السلام) (هفتم ذي حجه)، مراسم ويژه اي در محلّ بعثه جمهوري اسلامي ايران در شهر مكه برگزار شد.

دراين مراسم، حجت الاسلام محمدكاظم صديقي با نقل ويژگيهاي امام باقر(عليه السلام) ، ايشان را شبيه ترين مردم به پيامبرخدا(صلي الله عليه وآله) توصيف كرد و گفت: بعد از دخت گرامي پيامبر و حضرت علي اكبر، نام امام باقر در زمره شبيه ترين مردم به رسول الله ذكر شده است.

سخنران بعثه شهر مكه، با اشاره به آيه قرآني كه خواستار مهاجرت انسان از خود به سوي خدا شده است (فَفِرُّوا إِلَي اللهِ) به نقل از امام پنجم(عليه السلام) آن را به مناسك حج تفسير كرد و گفت: حجاجي كه به خانه خدا آمده اند، بايد عاشقانه و عارفانه اعمال حج را انجام دهند و از پلشتي هاي دنيا به سوي خالق هستي بروند.

آقاي صديقي گردش و طواف به دور خانه خدا را آموزش زندگي سياسي مردم مؤمن تفسيركرد و گفت: درمسائل سياسي وحكومتي نيز بايد بياموزيم كه در صورت اجتماع مردم در دايره دين و دور محور ولايت، مملكت از هرگونه تفرقه و گزندي مصون خواهد بود.

وي به زائران خانه خدا توصيه كرد كه در سفر حج، حضرت مهدي(عج) را بسيار ياد كنند و اميدوار باشند كه آن حضرت در عرفات به استقبالشان بيايد.

همايش فلسطين در بعثه جمهوري اسلامي ايران

شامگاه چهارشنبه (هشتم بهمن) همايش يك روزه قدس با عنوان فلسطين اسطوره مقاومت با همّت بعثه جمهوري اسلامي ايران در شهر مكه برگزار شد.

416

در اين همايش، كه جمعي از مسلمانان فلسطيني و لبناني و ديگر ممالك اسلامي حضور داشتند، نماينده ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني در سخناني، افشاي توطئه هاي رژيم صهيونيستي را از مهم ترين وظايف امّت اسلامي دانست و افزود:

مهم ترين توطئه صهيونيستها ايجاد تفرقه در ميان امت اسلامي وگروههاي مبارز فلسطيني است.

وي اتحاد در برابر اشغالگران قدس را نخستين فريضه گروههاي مبارز فلسطيني شمرد و گفت:

دولتهاي اسلامي نيز در خصوص مسأله فلسطين به اتّحاد نيازمندند تا ضمن ريشه كن كردن رژيم غاصب قدس، مقدمه اي باشد براي اتّحاد جهان اسلام در ساير زمينه ها.

اميرالحاج جمهوري اسلامي ايران، هوشياري وخودآگاهي ملّت فلسطين در وضعيت كنوني را در بالاترين سطح توصيف كرد وگفت: اين هوشياري به بركت آموزه هاي انقلاب اسلامي ايران صورت پذيرفته و از زمان اشغال سرزمينهاي فلسطين تاكنون بي نظيراست.

آقاي ري شهري، شناسايي عمق خطر اسراييل را به عنوان وظيفه ديگر مسلمانان برشمرد و تأكيد كرد كه:

شناخت خطر اسراييل در فضاي اطلاع رساني كنوني، چندان مشكل نيست. مهم شناختن و شناساندن عمق خطر اسراييل و تبيين اين معناست كه شجره خبيثه صهيونيسم براي همه كشورهاي اسلامي بلكه براي جهان يك خطر واقعي است.

وي همچنين خواستار حمايت مادي و معنوي جهان اسلام از نهضت فلسطين شد و در اين رابطه به كمكهاي بي دريغ جمهوري اسلامي ايران اشاره كرد.

اميرالحاج ايران ضمن گوشزد كردن توطئه هاي فرهنگي دشمنان براي استحاله فرهنگي و هويّتي جوانان فلسطيني نسبت به مقابله با اين توطئه نيز هشدار داد.

417

وي در پايان، تنها راه حل مشكل فلسطين را ادامه انتفاضه دانست و با يادآوري طرح پيشنهادي مقام معظم رهبري براي برگزاري انتخابات آزاد در سرزمينهاي اشغالي، كشورهاي حاميِ اسراييل، به خصوص آمريكا را در ادعاهاي بشردوستانه و طرفداري از دموكراسي، ناصادق و فريبكارانه توصيف كرد.

همچنين سليمان گوزل، نويسنده و محقق دانشگاه ازمير تركيه در اين همايش گفت:

همه ساله حدود دو ميليون زائر خانه خدا به عنوان نماينده مسلمانان جهان به مكه مي آيند و پس از انجام مناسك حج، بدون هرگونه بحث و بررسي درباره مسائل مسلمانان و ارائه راهكارهايي براي حلّ مشكلات آنان، به كشورهايشان باز مي گردند.

وي افزود:

در حالي كه دشمنان اسلام در عراق به حقوق ملّت اين كشور تجاوز مي كنند، صداي كسي در دنيا بلند نمي شود و كسي به ياري مسلمانان بر نمي خيزد.

دكتر رمضان عبدالله، دبيركل جنبش جهاد اسلامي فلسطين نيز با ارسال پيامي به اين همايش، بر وحدت مسلمانان براي آزادسازي فلسطين اشغالي تأكيد كرد و افزود: بايد وحدت را از شعار به عمل تبديل كنيم.

وي حج را يك فريضه بزرگ الهي و تجلّي بخش وحدت ميان مسلمانان توصيف كرد و گفت: بدون اتّحاد نمي توان در برابر يورش ناجوانمردانه دشمنانِ تا بن دندان مسلّح مقاومت كرد.

عبدالله، از زائران خانه خدا خواست هنگام احرام بستن، طواف، نماز، دعا و لبيك گفتن، فلسطين را فراموش نكنند. وي افزود:

بايد مسلمانان جهان با اتحاد كلمه براي احقاق حقوق فلسطينيان به پا خيزند; زيرا در غير اين صورت، ملّت بي دفاع فلسطين قرباني توطئه هاي استكبار جهاني خواهند شد...

غرب در صدد تحميل فرهنگ خود بر كشورهاي اسلامي است و از ما مي خواهد تا

418

همان راهي را برويم كه او رفته است، ولي ما بايد به مبارزه خود ادامه دهيم; مبارزه اي كه نتيجه آن دست يافتن به زندگي شرافتمندانه و يا شهادت است.

همايش قدس از سال 1369 تاكنون، همه ساله به مناسبت ايام حج و گردهمايي حجاج كشورهاي اسلامي در خانه خدا برگزار مي شود و هدف آن افزايش آگاهي و بيداري امّت اسلامي، از خطر فراگير اسراييل است.

احمد محمّد التوكل، زائر يمني، پس از شركت در همايش فلسطين، با اظهار اينكه شيعه است، تقاضاي مناسك حج مقام معظم رهبري را كرد و بلافاصله گفت: خواب من تعبير شد! وي افزود: در خواب آيت الله خامنه اي را ديدم كه مرا در آغوش گرفت و گفت: تو ميهمان ما هستي. خيلي خوش آمديد و دستور دادند دو جلد مناسك به من داده شود. آنچه را در خواب ديده بودم در اينجا تعبير شد.

ديدار سرپرست حجاج ايراني با گروهي از نخبگان زائر عراقي

نماينده وليّ فقيه و سرپرست حجاج ايراني، عصر چهارشنبه، هشتم بهمن، در جمع گروهي از اساتيد، پزشكان و انديشمندان عراقي، وحدت كلمه مردم عراق را رمز موفقيت آنان دانست و خواستار حمايت مسلمانان از حق تعيين سرنوشت مردم عراق شد.

آقاي ري شهري با اشاره به سالهاي سراسر ظلم و ستم رژيم بعثي عراق گفت:

مردم مسلمان عراق مي توانند با وحدت كلمه، حول محور مرجعيت در حالي كه از جور صدام رهايي يافته اند، از چنگال اشغالگران آمريكايي نيز خارج شوند...

دشمنان عراق و اسلام براي ايجاد تفرقه و جدايي ميان شيعه و سني و كرد و غير كرد، برنامه ريزي كرده اند اما راهي كه آيت الله سيستاني براي برگزاري انتخاباتي آزاد و مردمي پيشنهاد كرده اند، مي تواند به تأمين حقوق مسلمانان عراق منجر شود...

اگر مردم عراق با محوريت ايشان، براي برپايي انتخاباتي مستقيم اصرار كنند، قطعاً موفق خواهند شد.

419

اميرالحاج ايران، حمايت از مردم مسلمان عراق را از اولويت هاي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران دانست و گفت: دولت و مردم ايران با تمام توان در كنار مردم عراق هستند و از هيچ كمكي براي تحقّق منافع مردم اين كشور و تعيين سرنوشت آنان دريغ نخواهند كرد.

وي با ابلاغ پيامهاي همدردي مقام معظم رهبري به مصيبت ديدگان عراقي، در گذشته و حال گفت:

رهبر معظم انقلاب، دولت و مردم ايران تحوّلات عراق را دنبال مي كنند و از هر تلاشي در جهت حاكميت مردم عراق برسرنوشت خود حمايت مي نمايند.

نماينده ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني، از انديشمندان و علماي عراقي حاضر در سرزمين وحي خواست براي هموطنان تحت ستم خود و ملّت مظلوم فلسطين دعا كنند و نورانيّت و معنويت حاكم بر حرمين شريفين را براي مردم مسلمان عراق هديه ببرند.

ديدار اعضاي بعثه آية الله سيّدمحمد حسين فضل الله با سرپرست حجاج ايران

صبح روز پنج شنبه (8 ذي حجه) پنج نفر از علماي عضو بعثه آيت الله محمد حسين فضل الله در محل بعثه جمهوري اسلامي با آقاي ري شهري ديدار كردند. در اين ديدار برخي از مباحث فقهي و نيز مسائل اجرايي مربوط به قرباني مطرح گرديد.

ديدار برخي از شيعيان هند با سرپرست حجاج ايراني

صبح روز پنج شنبه، چند نفر از شيعيان هند به همراه سه روحاني كه يكي از آنان مقيم نروژ بود، در محل بعثه، با حجت الاسلام و المسلمين محمدي ري شهري ديدار كردند. در اين ديدار گفته شد كه واقعه زلزله بم شيعيان گُجرات هند را بسيار ناراحت كرد و مجالس سوگواري و فاتحه برگزار كردند. آنان كمك هايي نيز براي زلزله زدگان فرستادند كه از آن جمله 175 هزار روپيه (چهار هزار دلار) بود كه خودشان به آقاي ري

420

شهري تقديم كردند.

اين شيعيان گفتند: در منطقه بهارنگر بيش از هفت هزار شيعه هست و امسال تعدادي از آنان به ويژه جوانانشان به حج مشرف شده اند. البته حدود 25% شيعيان، كه وضع اقتصادي مناسبي ندارند، بيشتر آنان وضع مناسبي دارند و در كارهاي تجاري فعال هستند. در مجموع، گجرات حدود پنجاه هزار شيعه دارد.

روحاني ديگري كه از نروژ بود، گفت: در اين كشور با احتساب ايراني ها چيزي حدود 12 تا 14 هزار شيعه وجود دارد، اما ايراني ها اعتقادي ندارند و در مجالس شركت نمي كنند. يكبار هم كه برخي را دعوت كردم عصباني شده و اعتراض كردند كه ما به چيزي اعتقاد نداريم. وي گفت: زميني تهيه كرده و در صدد ساختن مسجد و حسينيه است، اما با توجه به هزينه بالاي ساختمان، ساختن ششصد متر بنا چيزي حدود 5/1 ميليون دلار هزينه مي خواهد.

ديدار اعضاي بعثه حزب الله با سرپرست حجاج ايراني

صبح روز پنج شنبه، نزديك به 20 نفر از اعضاي بعثه حزب الله لبنان، كه دفتر آنان در عزيزيه است، با آقاي ري شهري ملاقات كردند. در اين ديدار در باره آزادي اسراي لبناني و فلسطيني و پيروزي لبنان سخناني گفته شد. همچنين آخرين وضعيت امنيتي جنوب لبنان و نيز اوضاع سرزمينهاي اشغالي مورد بحث قرار گرفت.

ديدار سرپرست حجاج ايراني با تعدادي از مبلّغان خوجه

حدود بيست نفر از مبلّغان و نويسندگان خوجه مقيم آمريكا، كانادا و اروپا صبح روز پنج شنبه با سرپرست حجاج ايراني ديدار كردند. در اين ديدار، آقاي ري شهري ضمن خوش آمد گويي، گفتند:

ترجيح مي دهم در اين فاصله كوتاه، تذكراتي در باره شرايط مبلّغ بيان كنم:

1 . تسلّط علمي بر مسائل و دين شناسي صحيح است 2 . مخاطب شناسي; يعني مبلّغ بايد بداند با چه كسي طرف است 3 . تسلّط به كلمات نوراني اهل بيت(عليهم السلام)

421

4 ـ زمان شناسي كه بسيار اهميت دارد 5 . داشتن اخلاص و در نهايت عامل بودن به احكام دين، كه بهترين دعوت كننده است.

ديدار مسؤولان بعثه افغانستان با نماينده وليّ فقيه

عصر روز پنج شنبه، مسؤولان بعثه افغانستان، به سرپرستي آقاي عبدالله سليم كه معاون ارشاد اسلامي و اوقاف و حج است، با آقاي ري شهري ديدار كردند. در اين ديدار دكتر حكمت، رييس حج و زيارت افغانستان و يك ژنرال كه مسؤول عقيدتي سياسي وزارت دفاع است، به همراه رييس دانشكده فقه و حديث حضور داشتند. آقاي ري شهري ضمن پرسش از احوال وزير، به معاون ايشان تأكيد كردند: من خواسته هاي وي را در حج سال قبل، به مسؤولان منتقل كردم.

يك روحاني سيدِ شيعه، كه همراه بعثه افغانستان بود، گفت: مردم افغانستان طي 23 سال حركت جهادي، سهم بزرگ ملت و دولت ايران را در خاطره خود دارند. حالا هم كه افغانستان از تنگناهاي گذشته در آمده، باز هم چشم ملت افغانستان و دولت معطوف به كمك هاي نظام جمهوري اسلامي است و همان عشق و علاقه قبلي محفوظ مي باشد.

عبدالله سليم هم گفت:

من سال گذشته هم حج بودم اما به خاطر داشتن مسؤوليت مستقيم، نتوانستم خدمت شما برسم. ما در سال گذشته 26 هزار زائر داشتيم و امسال 27 هزار زائر آورده ايم...

ما از هر زائر 1800 دلار مي گيريم و تمامي سرويس ها را به او مي دهيم و البته پول گوسفند را خودش پرداخت مي كند و با هشت شركت سعودي قرارداد داريم و حتي غذاي ما را آنان تهيه مي كنند. البته ما با عربها طرف هستيم ولي آنان از افغاني هاي مقيم براي اين كارها استفاده مي كنند.

وي افزود: 27 هزار زائر افغاني از جمع 75 هزار نفر، با قيد قرعه انتخاب شده اند.

آقاي ري شهري، ضمن آرزوي پيروزي براي ملت افغانستان، از آنان خواستند تا در دفاع از ارزشهاي اسلامي و انساني بكوشند و افغانستاني آزاد و آباد بسازند.

422

عبدالله سليم در پاسخِ پرسش آقاي ري شهري در باره طالبان، توضيح داد: آنان در مناطق ميان افغانستان و پاكستان هستند و چون از قديم پاكستان پناهگاه آنان بوده، پايگاه سنتي آنان در همان مناطق مي باشد. وي گفت: كشورهايي كه امروز طالبان را تروريست مي خوانند، در گذشته از اين گروه حمايت مي كردند، اما جمهوري اسلامي بي دريغ و قاطع از مقاومت مردم افغانستان جانبداري كرده است. (تصوير 22)

ديدار سرپرست حجاج ايراني با جمعي از زائران شيعه تركيه

نماينده وليّ فقيه و سرپرست حجاج ايراني، عصر پنج شنبه، در جمع گروهي از زائران بيت الله الحرام از كشور تركيه، ايام حج را بهترين فرصت براي توجه به مشكلات جهان اسلام دانست. آقاي ري شهري با تشريح ابعاد فردي و اجتماعي حج گفت:

مسلمانان كه توفيق حضور در سرزمين وحي را يافته اند، بايد علاوه بر خودسازي براي حلّ مشكلات مسلمانان، بهويژه مشكل فلسطين چاره جويي كنند.

وي مشكل فلسطين را در رأس تمامي مصايب جهان اسلام دانست و از مسلمانان تركيه خواست تا در دعاهاي خود مسلمانان مظلوم فلسطين را از ياد نبرند.

امير الحاج ايران با تأكيد بر ضرورت وحدت در ميان كشورهاي اسلامي گفت:

مهم ترين توصيه امام و خلف صالح ايشان، مقام معظم رهبري، براي حلّ مشكلات جوامع اسلامي، وحدت كلمه امّت مسلمان است.

نماينده ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به روايتي از پيامبر(صلي الله عليه وآله) روح اعمال حج را توجه قلبي به خداوند دانست وگفت:

مهم ترين عامل براي تحقّق معاني حج، توجّه قلبي به حضرت حق است و زائران
بايد بكوشند در طول ايام حج، بهويژه روزهاي عرفات توجه قلبي خود را به خداوند
افزايش دهند.

وي افزود: سرزمين عرفات سرزمين توجه به حضرت حق است و دعاي عرفه
امام حسين(عليه السلام) بهترين دعاها و زيارت آل ياسين بهترين زيارت در عصر عرفه به شمار
مي آيد.

423

ديدار برخي از ميهمانان واحد اهل سنت با رييس شؤون حرمين

به دنبال پيگيري هاي مكرّر آقاي آخوند عبدالرزّاق رهبر، قرار ملاقاتي با دكتر صالح عبدالرحمان الحصين، رييس شؤون حرمين گذاشته شد. در اين ديدار كه صبح روز 9 بهمن صورت گرفت، آقايان بي آزار شيرازي، مولوي اسحاق مدني، مولوي عبدالرحمان سربازي و رهبر حضور داشتند. شيخ كه عالمي متين، موقّر و دانشمند و داراي مواضعي نسبتاً معتدل است، با روي باز از هيأت استقبال كرد. وي از اينكه وعده دو روز قبل را به تعويق انداخته، عذرخواهي كرد.

ابتدا ميهمانان معرفي شدند و هدايايي تقديم شد كه يكي از آنها عصاي خاتم كاري اصل اصفهان بود. زيارت عرفه امام حسين و كتاب مناسك حج از ديدگاه اهل سنت نيز به وي اهدا گرديد و آقاي سربازي گزارشي از پيشرفت حوزه هاي علميه در ايران پس از انقلاب اسلامي را به وي ارائه كرد. وي گفت: تعامل سنيان و شيعيان ايران بايكديگر خوب بوده و من مدير حوزه علميه هستم، در حالي كه در زمان شاه بااين كارها مخالفت مي شد.

آقاي بي آزار هم گزارشي از دانشگاه مذاهب اسلامي داد و گفت: اين دانشگاه ثمره تلاش مجمع التقريب، تحت اشراف آقاي تسخيري است. سپس آقاي زماني به معرفي مركز جهاني علوم اسلامي پرداخت و توضيح داد كه دانشجويان آن خارجي هستند و حدود يك هزار طلبه دارد. اين مطالب مورد توجه دكتر صالح قرار گرفت.

آقاي اسحاق مدني هم با تشكّر از كمك به زلزله زدگان بم، گفت: روابط سعودي و ايران بهبود يافته و اين امر سبب خوشحاليِ مسلمانان گرديده است وي تأكيد كرد: ايران رهبري جهان تشيع را دارد و سعودي رهبري جهان سنت را و اين هماهنگي مي تواند به اتحاد جهان اسلام كمك كند.

صالح حصين نيز با تأكيد بر اينكه اكنون ما بيش از هر زمان ديگر به وحدت امّت اسلامي نيازمنديم، گفت: غرب مبارزه اي جدّي بر ضدّ اسلام آغاز كرده است. آقاي زماني گفت: رودنسون هم تأكيد دارد: فرهنگ غرب با همه فرهنگها مي تواند كنار بيايد جز با اسلام; چرا كه اسلام يك شريعت كامل ارائه داده است.

بااينكه وقت جلسه نيم ساعت بود، اما حصين تا يكساعت جلسه را ادامه داد و گفت:

424

من هنوز از ادامه بحث خسته نشده و مشتاق هستم. اميدوارم بعد از اعمال بتوانم در منزلم پذيراي شما باشم.

ديدار شماري از علماي بعثه با رييس رابطة العالم الاسلامي

بر اساس گزارشي كه در روزنامه عكاظ (7 ذي حجه) آمده، هيأتي از بعثه جمهوري اسلامي ايران به سرپرستي آيت الله تسخيري، مشاور مقام معظم رهبري با رييس رابطة العالم الاسلامي آقاي عبدالله بن عبدالمحسن التركي ديدار كرد. در اين ديدار در باره حوار اسلامي و گفتگوي تمدنّها مذاكره شده و هيأت ايراني از به راه افتادن اين گفتگوها توسط رابطه ستايش كرد. در اين ديدار، آقاي تسخيري از توجه رابطه به بحث همكاري ميان سازمانهاي اسلامي كه در جهت تحقّق مصالح مسلمانان و مقابله با حملاتي است كه بر ضدّ شريعت اسلامي صورت مي گيرد، تشكّر كرد. همچنين هيأت ايراني بر گسترش علايق برادرانه ميان دولت سعودي و ايران تأكيد نمود.

ديدار مسؤولان و ميهمانان واحد اهل سنت با سرپرست حجاج ايراني

عصر روز پنج شنبه، نهم بهمن، اعضاي واحد اهل سنت، همراه با ميهمانان ـ كه در جاي ديگر آنها را معرفي كرديم ـ با آقاي ري شهري ملاقات كردند. در اين ديدار ابتدا حجت الاسلام و المسلمين زماني كه مسؤوليت اين واحد را به عهده دارند، به معرفي افراد پرداخته، گفت: در جمع ما، از چهار مذهبِ شيعه، حنفي، شافعي و حنبلي حضور دارند. به علاوه، دست كم از پنج نژاد مختلف در اين واحد فعاليت مي كنند. وي از ايجاد تغيير در بينش وهّابي هاي دانشگاهي خبر داد كه امسال، نسبت به سالهاي گذشته، بينش آنان عوض شده و نسبت به ايران با ديد مثبت تري مي نگرند.

سپس آقاي ري شهري با تشكّر از زحمات واحد اهل سنت و اينكه سال به سال تلاش بيشتري از خود نشان مي دهد، گفت: تلاش اين واحد، نمونه اي عملي در كار تقريب است.

وي افزود:

حج در سالهاي پس از انقلاب، هميشه منادي وحدت امت اسلامي بوده و در تمامي

425

پيامهاي امام يا رهبري، به اين مهم اشاره شده است. امروز ديگران هم به حقانيت اين موضع جمهوري اسلامي پي برده اند. اميدواريم كه وعده الهي در ظهور و غلبه دين اسلام بر ساير اديان در زمان ما كه شرايط هم بسيار آماده است، محقّق شود.

آمار نهاييِ زائران خارجي

بر اساس خبري كه در سايت وكالة الأنباء الاسلاميه آمده، اياد مدني، وزير حج عربستان اعلام كرد: آخرين آمار حجاج خارجي كه امسال وارد عربستان شده اند 2/1 ميليون نفر است كه اندكي از سال گذشته بيشتر مي باشد. (اعلام مرحله بعدي بيش از اين است كه خواهد آمد).

به نظر مي رسد اين اظهار نظر مخالف با مطالبي است كه در باره آمار زائران در سالهاي قبل منتشر شده است. يك معاينه عمومي نيز نشان مي دهد كه امسال به شدت از تعداد زائران كاسته شده و به احتمال، يكي از دلايل اصلي آن مسائل امنيتي است.

اياد مدني اعلام كرد: وضعيت حجاج بسيار عالي است و وزارت حج عربستان براي تنظيم حركت زائران به سوي جمرات، برنامه خاصي را در نظر گرفته است.

وي گفت: امسال حدود 30 ميليون ليتر از آب زمزم به حجاج داده خواهد شد. همچنين 26000 خط تلفن براي آنان در نظر گرفته شده است.

وضعيت هوا در مكه معتدل است و درجه حرارت در نهايت به 28 و دست كم به 18 درجه خواهد رسيد.

نكته ديگر عدم ازدحام جمعيت در مطاف و مسعي است كه حتي تا شب هشتم ذي حجه محسوس بود. يكي از دلايل آن انتقال ويلچري ها به طبقه دوم است كه در شب هشتم، تقريباً به طور پيوسته در حال حركت در طبقه دوم بودند. جالب آنكه خشبي ها (كساني كه با تخت روان توسط كارگران سياه حركت داده مي شدند) جمع آوري شده اند. زيرا آنان نيز در طبقه دوم با ويلچر حركت مي كنند. اين مسأله شغل جديدي را فراهم كرده و آن افرادي هستند كه با ويلچر در بيرون مسجدالحرام به انتظار مشتري مي ايستند.

قاعدتاً اين شغل، ولو به لحاظ زماني محدود است، اما درآمد مقطعي قابل ملاحظه اي دارد.