بخش 5

206

چهارشنبه 1 ذي حجه ^{( 1 )}

23/10/1383

اتحاد ايران و عربستان در اعلام اوّل ماه

چهارشنبه هم به افق ايران و هم به افق عربستان اوّل ذي حجّه است و از ماههاي نادري است كه هر دو كشور در اين جهت متّحدند . تقويم اُمّ القري و همه روزنامه هاي عربستان و نيز تقويم رسمي جمهوري اسلامي ايران چهارشنبه را اوّل ماه اعلام كرده اند .

البته ذي قعده طبق تقويم رسمي ج 0101 بيست و نه روزه و در عربستان سي روزه بود . شامگاه سه شنبه عده اي از روحانيون بعثه در حوالي ميدان معابده در مكه ماه را رؤيت كردند كه حدود نيم ساعت مكث داشت . البته چنان كه مشهور است صِرف بلند بودن ماه نمي تواند نشانه شب دوم باشد .

بحمدالله موضوع ثبوت اوّل ماه هم جاي نگراني نيست ؛ زيرا بر فرضِ علم به مخالفت واقع هم ، امام خميني فتوا داده اند كه متابعت از اهل سنّت صحيح و مجزي است . در دوران گذشته موضوعِ ثبوت هلال يا عدم آن و اختلاف شيعه و سني در اين باب گاهي مصائبي به

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . چنان كه خواهد آمد روز جمعه آينده مقامات عربستان اعلام كردند كه جمعه چهارم ماه و روز سه شنبه اول ماه بوده است !

207

بار آورده است و حضرت امام خميني ( أعلي الله مقامه ) با شناخت درستِ موضوع و آثار آن ، فتوا به اِجزا و صحّت حج داد ؛ حتي در صورتي كه حاجي به مخالفت اعلام قضات عامه عربستان با واقع علم داشته باشد .

براي روشن شدن زواياي اين بحث مهم و مشكلات دوران گذشته ، به تفصيل در پيوستهاي اين كتاب به اين موضوع مي پردازم .

ديدار مسؤولان بعثه چين با نماينده وليّ فقيه

مسؤولان بعثه مسلمانان جمهوري خلق چين عصر امروز در مكه مكرمه با نماينده ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني ديدار و گفتگو كردند . اين ديدار در چارچوب تعاملات برادرانه و تحكيم مناسبات مودت آميز ميان بعثه مقام معظم رهبري با بعثه هاي ساير كشورهاي اسلامي انجام شد .

در اين ديدار درباره وضع فرهنگي و اجتماعي بيست ميليون نفري مسلمانان در كشور چين و تسهيلاتي كه زائران دو كشور در سفر به عربستان از آن برخوردار مي شوند ، بحث و تبادل نظر شد و طرفين بر اهميت توسعه و تعميق روابط دو كشور تمدن ساز ايران و چين تأكيد كردند .

آقاي محمد علي مسؤول بعثه مسلمانان چين آقاي ري شهري را در جريان سياستهاي جديد دولت اين كشور براي ارتقاي وضع فرهنگي ، اجتماعي و اقتصادي مناطق مسلمان نشين واقع در شمال غرب چين قرار داد و تأكيد كرد كه شمار حجاج چيني طي سالهاي اخير روند رو به افزايش داشته است .

آقاي ري شهري تقويت مناسبات سياسي ، فرهنگي و اقتصادي ميان دو كشور را بستر مناسبي براي توسعه روابط ميان جامعه مسلمانان دو كشور دانست و تأكيد كرد كه اهتمام دولت چين به تامين حقوق مسلمانان اين كشور به روشني از حسن تدبير مسؤولان چين حكايت مي كند .

وي تصريح كرد :

توسعه مناسبات فرهنگي ميان ايران و چين اين امكان را فراهم مي سازد تا دو كشور

208

بتوانند به تبادل هيأتهاي فرهنگي و مذهبي بپردازند كه در اين صورت وجهه فرهنگي تعاملات دوستانه و صميمانه فيمابين بيشتر و برجسته تر خواهد شد و اين امر زمينه مناسبي را براي توسعه روابط در ساير بخشها فراهم خواهد آورد .

آقاي محمد علي امروز پس از ملاقات با آقاي ري شهري در بعثه مكه مكرمه به خبرنگار شبكه تلويزيوني العالم گفت :

ما در حج از درگاه خداوند آرزو مي كنيم جوامع اسلامي موقعيت مناسب و زندگاني توام با آرامش و صلح داشته باشند و در سايه اتحاد و برادري امور خود را پيش ببرند .

مسلمانان چيني به مسائل ايران حساسيت زيادي دارند و با جديت تحولات ايران اسلامي را دنبال مي كنند .

وي از چين به عنوان كشوري متمدن و برخوردار از روابطي ديرينه با كشورهاي اسلامي ياد كرد و گفت : « چين در طول تاريخ از طريق جاده ابريشم با مسلمانان در ارتباط بوده و اين موضوع مهم را دنبال مي كند كه همچون گذشته با كشورهاي اسلامي رابطه داشته باشد و براي گسترش آن نيز تلاش مي كند » .

ايشان ، مناسبات كشورش با ايران را تاريخي و نزديك خواند و تأكيد كرد كه تجار ايراني از طريق جاده ابريشم وارد چين شدند و به تبليغ دين پرداختند و در مقابل فنون ، نجوم ، علوم و ادبيات چين نيز وارد ايران شد .

مسؤول بعثه چين در اين ديدار گفت :

امسال پنجهزارو116حاجيازچينبهمكه مشرف شده اند كه نسبت به سال 2002 م ، 50 درصد افزايش داشته است . مسلمانان چين براساس آمار سال 2000 حدود بيست ميليون نفرند . سال گذشته در حادثه مني چند نفر چيني كشته شدند و امسال در برابر هر كشته ، سه نفر از بستگانش با هزينه دولت سعودي به حج آمده اند .

مراسم سخنراني عمومي در بعثه مقام معظم رهبري

در سالروز پيوند آسماني حضرت علي ( عليه السلام ) و دخت گرامي پيامبر عظيم الشأن اسلام حضرت فاطمه ( عليها السلام ) مراسم باشكوهي با حضور صدها تن از زائران خانه خدا امروز

209

( چهارشنبه ) در بعثه مقام معظم رهبري در مكه مكرمه برگزار شد .

حجة الاسلام والمسلمين هاشميان در اين مراسم طي سخناني به آغاز ماه ذي حجه اشاره كرد و گفت :

مقارن شدن روز عيد سعيد قربان با روز جمعه پيام خاصي دارد ، روز جمعه متعلق به حضرت ولي عصر ( عج ) است و اين تقارن براي زائران بيت الله الحرام پيام آور سعادت و رستگاري است .

حجاج امسال در صحراي عرفات ميزبان مهدي موعود ( عج ) فرزند عزيز حضرت فاطمه ( عليها السلام ) هستند و بايد از اين فرصت براي استجابت حاجات خود ، بيشترين بهره معنوي را ببرند .

وي با اشاره به آيات سوره حج گفت : « سفر حج ، به مفهوم فاصله گرفتن انسان از تمام دلبستگيها و وابستگيهاي مادي و حركت در جهت پالايش روح و روان از گناهان است » .

آقاي هاشميان در ادامه به نقش تبليغ در اذهان عمومي پرداخت و اظهار اميدواري

كرد كه زائران ايراني خانه خدا با رفتار و اخلاق حسنه ، مبلّغ خوبي براي اسلام و ايران اسلامي باشند .

گفتگوي سرپرست هيأت پزشكي حج با زائر

نشريه زائر در شماره امروز خود با دكتر حسين ضيائي سرپرست هيأت پزشكي حج گفتگويي ترتيب داده و گزارشي از وضع برخي زائران بيمار منتشر كرده كه توجه شما را به آن جلب مي كنيم :

در نزديكي ساختمان بعثه مقام معظم رهبري در مدينه ( شايد به فاصله 100 متري ساختمان بعثه ) تيم پزشكي اعزامي از جمعيت هلال احمر مستقر شده است . 315 نفري كه از ايران آمده اند در مكه و مدينه مستقر هستند . تيم پزشكي مدينه در حال حاضر در دو ساختمان كه به كلينيك تخصصي و بيمارستان معروف شده اند ، مشغول اداي وظيفه هستند . اين گروه قرار است چهارم ذي حجه ، بيمارستان مدينه را خالي كرده و به همكاران خود در مكه ملحق شوند .

210

به محض ورود به ساختمان بيمارستان ، بيمار سالمندي كه روي ويلچر به طبقه بالا منتقل مي شد ، توجه ما را جلب كرد . اين هموطن آذري مشكل تنفسي داشت . بعدها متوجه شديم هشتاد درصد بيماراني كه براي درمان مي آيند ، دچار همين مشكل هستند و ريشه عارضه قلبي بيماران ديگر هم در بيماري تنفسي است . همراه او به طبقه اول رفتيم . اين طبقه مخصوص بيماران بستري شده و بخش CCUبود .

بيماري كه گفته مي شد كاروانش به مكه رفته اند ، بي صبرانه در انتظار خروج از بيمارستان بود . اين بيمار 68 ساله ، يك ساعت پس از آنكه همراه كاروان تهران وارد مدينه شد ، به دليل مشكل قلبي و تنگي نفس به بيمارستان آمد و هشت روز را روي تخت بيمارستان سپري كرد .

داستان اين زائر كه در اردبيل متولد شده و 55 سال است و در تهران ساكن است فوق العاده جالب بود . مي گفت :

پزشك معالج من در تهران تشخيص داد كه قلب من بايد جراحي شود . خيلي به او التماس كردم تا منصرفش كنم . به او گفتم چهار سال توي نوبت بودم تا به اين سفر بروم اجازه بده بروم و بيايم بعد آماده عمل مي شود .

او اميدوار بود با كمك كادر پزشكي اعمال خود را به طور كامل انجام داده و راهي ايران شود .

خانمي هشتاد ساله از كرمانشاه با روحيه اي عجيب ، يكي ديگر از بيماران بستري شده در بيمارستان بود . داستان بيماري او از زبان خودش شنيدني بود :

وقتي آمديم ما را خيلي سريع به سمت حرم بردند . اصلا رعايت من پيرزن را نكردند كه چطور بايد مثل يك جوان 25 ساله بدوم . تند رفتيم و آمديم و چون حسابي خسته و تشنه شده بودم ، يك نوشابه خنك را تا ته خوردم . همين باعت شد سينه ام عفونت كند و كار من به بيمارستان كشيده شود ، اما بچه هايم ( كادر پزشكي ) نگذاشتند حالم بد شود . خدا خيرشان بدهد . !

در طبقه همكف ، كلينيك تخصصي داخلي قرار داشت كه شامل دو بخش مراقبت از اورژانس خانمها و آقايان بود . آزمايشگاه و راديولوژي بيمارستان هم طبقه پايين بود . آنجا

211

دو سه نفر نشسته بودند كه منتظر آزمايش يا دريافت جواب آن بودند . يكي از آنها پيرمردي بود كه براي گرفتن جواب آزمايش همسرش آمده بود و مي گفت : « قند خون همسرش به 500 رسيده و بايد تحت كنترل باشد » .

بخش راديولوژي هم جاي خلوتي نبود . نام 270 مراجعه كننده در دفتر اين بخش ديده مي شد . شديدترين آسيب ديدگي مربوط به يك پيرمرد 75 ساله بود كه به علت افتادن از پله برقي دچار شكستگي انتهاي استخوان ران شده بود .

اتاق دكتر حسين ضيايي سرپرست هيأت پزشكي حج در طبقه چهارم بيمارستان بود

و گزارش ما با صحبتهاي او كامل مي شد . در اتاق دكتر ضيايي دو تن از مسؤولان زحمتكش بيمارستان هم حضور داشتند كه اطلاعات كاملي از فعاليتهاي تيم پزشكي در اختيار ما گذاشتند .

دكتر ضيايي درباره امكانات اين بيمارستان گفت :

بيمارستان مدينه 53 تخت دارد و با بخشهاي تخصصي داخلي ، قلب و عروق ، زنان و زايمان ، چشم پزشكي ، گوش و حلق وبيني ، ارتوپدي ، جراحي عمومي ، روانپزشكي و دندانپزشكي سرويس مي دهد .

از هشتم دي فعاليت خود را شروع كرديم كه تا حال 700 مورد مراجعه تخصصي به اورژانس ، يك هزار مورد مراجعه به كلينيك هاي تخصصي ، 650 تزريق و پانسمان و تحويل دارو و براي 1600 نسخه ثبت شده است .

ما چند پزشك عرب زبان داريم كه به عنوان رابط ما و بيمارستانهاي عربستان انجام وظيفه مي كنند تا در صورت ضرورت ، بيمار در بيمارستانهاي عربستان بستري شود و تاكنون 21 زائر ايراني در اين بيمارستانها بستري شده و تحت درمان يا جراحي قرار گرفته اند .

دكتر درباره اينكه چرا با وجود معاينات پزشكي در ايران ، ميزان بيماري در زائران و بيماران بستري بالاست گفت :

تمام هدف ما اين است كه اين عزيزان را كه هر كدام سالها براي اين سفر انتظار كشيده اند ، از زيارت خانه خدا محروم نكنيم و معاينات ما در ايران زياد سختگيرانه

212

نيست . البته در عربستان با تمام توان تلاش مي كنيم تا همه عزيزان به اعمال خود برسند كه براي اين مورد هم طرح خاصي داريم .

هيأت پزشكي حج ، كارواني را تشكيل مي دهد به نام وقوف اضطراري ، كه روزهاي چهارم ، پنجم و ششم ذي حجه ما به كاروانها سر مي زنيم و بيماران ناتوان مسن و بدحال را شناسايي و آنها را از كاروانشان جدا مي كنيم تا اين افراد به صورت جداگانه و در معيت كادر پزشكي اعمال خود را انجام دهند .

به اين ترتيب ، هر سال حدود 200 زائر ايراني كه در صورت انجام اعمال در شرايط معمولي در خطر مرگ قرار دارند با سلامت كامل اعمال را پشت سر مي گذارند و بعد از اعمال در صورت اضطرار به ايران و در غير اين صورت به كاروانها باز گردانده مي شوند . اين طرح باعث شده ميزان مرگ و مير در حجاج فوق العاده كاهش پيدا كند . اگرچه اجراي اين طرح باعث مي شود حدود شصت درصد كادر ما موفق به انجام اعمال نشوند ، ولي نجات جان هموطنان ما ارزش فوق العاده اي براي ما دارد و ما راضي هستيم .

سرپرست هيأت پزشكي خبر از اجراي يك طرح جديد نيز در بخش پزشكي داد :

با تصويب شوراي عالي حج ، ما طرح تحقيقاتي درباره بيماريهاي تنفسي زائران اجرا كرده ايم كه هر ساله تعداد زيادي از حجاج ايراني را با مشكل مواجه مي كند . در اين طرح سه نمونه از زائران ايراني مي گيريم : يكي در فرودگاه مهرآباد ( پس از پرواز ) ، يكي در مكه و يكي در فرودگاه مهرآباد ( پس از بازگشت ) . اميدواريم تحقيقات بر روي نمونه ها ، ما را به نتايج خوبي برساند و در سال آينده بتوانيم اقدامات پيشگيرانه را براي مبارزه با اين معضل انجام دهيم و زائران ايراني با مشكل كمتري به كشور برگردند .

دكتر ضيايي جمع آوري اطلاعات پزشكي زائران را مفيد دانست . و گفت :

تمام اطلاعات در رايانه هاي ما موجود است . هر فرد با باركدي كه روي كارت شناسايي او قرار دارد ، شناخته مي شود . بلافاصله پس از ارائه كارت به بخش پذيرش ، دستگاه باركدخوان ، نام و نام خانوادگي و اطلاعات پزشكي او را روي كاغذ چاپ مي كند كه اين اطلاعات در هنگام مراجعه به پزشك به تشخيص صحيح بيماري كمك مي كند .

213

وي واحد بهداشت را از واحدهاي فعال هيأت پزشكي معرفي كرد : « مسؤوليت كارشناسان اين واحد ، سركشي و بازرسي هر روزه از رستورانها و مراكز پخت غذا و محلهاي استقرار زائران است . هدف ما تطبيق اين محيطها با شرايط استاندارد بهداشتي است » .

دكتر ضيايي در پايان اين گفتگو تأكيد زيادي روي اين اصل داشت كه تمام هدف ما اين است كه همه زائران بتوانند پس از انجام اعمال به ايران برگردند ؛ حتي آنهايي كه به دليل مشكلات حادتر در بيمارستانهاي عربستان بستري شده اند .

حمله خطيب مسجد الحرام به تشيع و اعتراض برخي از ايرانيان

سه شنبه شب 22/10/83 خطيب مسجد الحرام پس از نماز عشا مشغول سخنراني شد

و در پاسخ به سؤالي راجع به اينكه شيعيان در تلاش براي تقريب مذاهب اسلامي هستند ، اظهار داشت :

شيعيان 3 گروهند : گروه اول كساني هستند كه معتقدند جبرئيل خيانت كرده و قرار بوده وحي و نبوت را به علي بن ابي طالب نازل كند و تعمداً به حضرت محمد ( صلّي الله عليه وآله ) نازل كرده است . اين گروه كافرند و بلكه دچار شديدترين نوع كفرند . گروه دوم بدعت گزارانند كه فرقه زيديه اند و گروه سوم رافضه هستند .

وي با اين پاسخ خواست اثبات كند كه وقتي خود شيعيان دچار اختلاف فِرَق هستند ، چگونه مي توانند وحدت بخش ديگران باشند . علاوه بر اينكه شيعيان كافر و خارج از امت اسلامي اند . بنابراين چگونه مي توانند ديگران را به يكديگر نزديك كنند .

اين موضعگيري آشكار كه رسماً از بلندگوي خطيب مسجد الحرام اعلام شد در حضور جمعي از ايرانيان و روحانيان يك حركت استثنائي است كه با روند مثبت و انعطاف پذيرانه حكومت سعودي سازگار نيست و قطعاً لازم بود اقدامي از ناحيه ايران و بعثه براي پيشگيري از تكرار مشابه آن انجام بگيرد . از اين رو ، دكتر صديق صفي زاده ، نويسنده شافعي و استاد دانشگاه تهران امروز چهارشنبه براي گفتگو و گلايه به مقر رياست شئوون حرمين رفت تا به عنوان يك شخصيت مستقل دانشگاهي كُرد سنّي گلايه كند .

214

آقاي دكتر صفي زاده ، به محل دفتر رياست كنار باب الصفا مراجعه كرد و چون شيخ حُصَيَّن كسالت داشت با معاون وي ، دكتر شيخ ناصر الخزيم ، ديداري خصوصي كرد و پس از معرفي جايگاه مذهبي و علمي خود حدود يك ساعت با ايشان به گفتگو پرداخت . دكتر صفي زاده به حادثه سخنراني شب گذشته اشاره كرد و گفت : « خطيب شب گذشته به مذاهب اسلامي اهانت كرده است و شرائط امروز جهاني و تعامل مثبت كشورهاي اسلامي با يكديگر اينگونه تنديها را برنمي تابد » .

دكتر خزيم در پاسخ گفت : « من ازا ين سخنراني مطلع شدم و فوراً به ايشان تذكر دادم و اميدوارم كه تكرار نشود » .

سپس راجع به وضع ايران و آزادي فعاليت مذهبي و تبليغي اهل سنت در ايران وضع و وضع عراق صحبت كرد و در خصوص عامل اصلي كشتار و جنگ داخلي در عراق گفت : « عامل اصلي كشتار و اختلافات داخلي عراق امريكا است كه براساس سياست « فَرّقْ تَسُدْ » اين آتش فتنه را برافروخته و براي او فرقي نمي كند كه از كدام گروه كشته شوند » .

گفتني است كه هنوز ديدگاههاي تند شيوخ وهابي شاغل در پيگره تشكيلات ديني

و تبليغي كشور اصلاح نشده و آماده همراهي كامل با سياست حكومت سعودي نيست . البته مسؤولين رسمي و دولتي مربوط ، به دقّت مراقب اين امورند و با سرعت به اصلاح

آن مي پردازند .

روشن است كه ارتباط چهره هاي برجسته علمي سنّي ايراني با اينگونه مسؤولان مي تواند ضمن تعديل ديدگاههاي آنان درباره ايران در چرخش و تعديل مواضع آنان نيز مؤثر باشد .

ورود 238/074/1 زائر به عربستان

روزنامه سعودي عكاظ در شماره امروز خود ( چهارشنبه ) نوشت :

شمار حجّاج غير عربستاني از آغاز تا ديروز شنبه ، به 238/074/1 نفر رسيده است :

از راه هوا : 972546 نفر ؛

از راه زمين : 84158 نفر ؛

215

از راه دريا : 17534 نفر ؛

فرودگاه ملك عبدالعزيز جدّه امسال پذيراي يك ميليون و صد هزار حاجي است و در آينده اي نه چندان دور توسعه خواهد يافت تا بيش از اين پذيراي حجّاج باشد .

برگزاري جلسه علماي شيعه شبه قاره در مدينه

امروز چهارشنبه جلسه شيعه هند و پاكستان در مدينه با مساعدت و همراهي بعثه ايران برگزار شد . در اين جلسه قراردادي شش ماده اي ذيل از سوي اعجاز حيدر مظاهري مطرح و با تأييد حاضران در اجلاس تصويب شد :

1 . ما علماي شبه قاره هند و پاكستان جنايت روز افزون صهيونيستهاي جهانخوار بر مردم فلسطين را محكوم مي كنيم .

2 . ما حضور امريكا جنايتكار را در عراق و افغانستان و ديگر كشورهاي اسلامي محكوم و از مردم مظلوم عراق حمايت و كشتار بي رحمانه آنها را محكوم مي كنيم .

3 . عناصري كه پاكستان را به طرف سكولاريزم سوق مي دهند محكوم مي نماييم .

4 . خطبا و مبلّغين در سخنرانيهاي خود بيشتر معارف قرآن و اهل بيت را بيان و مردم را با حقائق دين آشنا كنند و عواملي را كه در شبه قاره و علي الخصوص پاكستان مرجعيت را تضعيف مي كنند ، محكوم مي نماييم و وابستگي هرچه بيشتر مردم را به مرجعيت و ولايت اعلام مي داريم .

5 . بايد ارتباطات علمي و فكري بين علما و مدارس ديني شبه قاره هند و پاكستان برقرار گردد تا از مسائل و مشكلات روز هرچه بيشتر آگاه شوند و براي تدارك آن راه حلي بينديشند .

6 . بايد اين كنفرانس در هر سال در اوّل ذي حجه با شكوه بيشتري در مدينه منوره برگزار شود تا هر سال از افكار و آراء نخبگان علما و اَعلام براي بهسازي پيشرفت جامعه تشيّع بهره كافي گرفته شود .

216

پنجشنبه 2 ذي حجه

24/10/1383

استقرار كامل بعثه هاي مراجع در مكه

برخي از اعضاي بعثه هاي مراجع پيشتر به مكه مشرّف شده بودند . باقي اعضا نيز عصر چهارشنبه از مدينه حركت كردند و صبح پنجشنبه در مكه استقرار يافتند . تعدادي نيز صبح چهارشنبه با اتوبوسي سرباز از مدينه به مكه حركت كردند . اين عده براي رعايت احتياط كه حتي در شب هم استظلال نكنند ، در روز با اتوبوس مكشوف و سرباز طيّ طريق كردند كه البته اين امكان براي همه زائران وجود ندارد . برخي از آنان عبارتند از : آية الله شيخ علي پناه اشتهاردي و حضرات حجج اسلام : سيد جواد شبيري ، شيخ محمد سند ، مظاهري ، و اعضاي بعثه آية الله سيد محمد سعيد طباطبايي حكيم .

امسال بحمدالله ، برخلاف سال گذشته خوابگاه بعثه هاي مراجع در مكه ، همان هتل بعثه مقام معظم رهبري است ، ولي محل كار و مراجعات آنان مانند مدينه يكجا نيست ؛ بلكه متشتّت و در اطراف بعثه ايران در جاي جاي ميدان معابده پراكنده است . اين موضوع دشواريهايي را پديد آورده است ، هم براي خود آنها و هم براي روحانيان كاروانها و مردم مراجعه كننده . برخي محلّها هم چندان زيبنده و درخور مرجعيت نيست . در سالي خود

217

بنده براي يافتن و سر زدن به بعثه ها ، خيلي معطّل و خسته شدم و وقت و فرصت زيادي

از من تلف شد . با توجه به مشغله و گرفتاري زيادِ روحانيون كاروانها در مكه و مدينه ،

و ضرورت صرفه جويي در وقت و عمر ، پيشنهاد مي شود سالهاي آينده ، علاوه بر خوابگاه ، محل استقرار و كار آنان نيز در يك ساختمان باشد ، وگرنه برخي از مردم و روحانيان عطاي مراجعه به بعثه ها را لقايش مي بخشند و زير بار زحمت بسيار مراجعه به اماكن متعدد نمي روند .

برگزاري همايش « قرآن و عترت »

همايش « قرآن و عترت ، دو گوهر گرانبها » امروز پنجشنبه در جوار بيت الله الحرام در بعثه مقام معظم رهبري و با حضور صدها تن از علما و انديشمندان اهل سنت پيرو اهل بيت ( عليهم السلام ) برگزار شد .

در اين همايش با توجه به رهنمودهاي مقام معظم رهبري مبني بر محوريت قرآن در حج سال جاري ، سخنرانان به شرح اهميت مقام و منزلت اهل بيت ( عليهم السلام ) از ديدگاه قرآن كريم پرداختند .

نماينده ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني سخنان خود را در اين همايش به موضوع آثار و بركت شناخت پيوند اهل بيت ( عليهم السلام ) و قرآن اختصاص داد .

آقاي ري شهري وحدت امت اسلامي و مرجعيت علمي اهل بيت ( عليهم السلام ) را از مهمترين بركات شناخت پيوند اهل بيت ( عليهم السلام ) و قرآن براي جهان اسلام دانست و گفت :

معرفت اهل بيت ( عليهم السلام ) ، از نگاه قرآن ، مي تواند زمينه ساز شكست توطئه هاي گوناگون دشمنان اسلام شود .

در شرايط كنوني جهان كه دشمنان اسلام برنامه هاي مختلفي را براي تضعيف و شكست مسلمانان آماده كرده اند و ايجاد وحدت اسلامي بيش از هميشه ضرورت يافته است .

وي اختلاف نظر فقهي و تاريخي ميان مذاهب اسلامي را امري طبيعي دانست و از مودت اهل بيت ( عليهم السلام ) به عنوان محور اصلي وحدت امت اسلام ياد كرد .

218

آقاي ري شهري ، رسالت پيامبر گرامي اسلام را در قالب محبت اهل بيت ( عليهم السلام ) قابل تحقق دانست و گفت :

محبت اهل بيت ( عليهم السلام ) محور اصلي تحقق اسلام سياسي در جهان است و قرآن اين محبت را به سود امت اسلامي و جامعه مسلمانان مي داند .

از نگاه قرآن ، محبت اهل بيت ( عليهم السلام ) راه ترقي و تكامل و دستيابي به سعادت دنيا و آخرت است .

نماينده ولي فقيه در حج و زيارت در شرح آثار مودت اهل بيت در مرجعيت علمي خاندان پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) افزود :

قرآن در خانه پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) نازل شد و بديهي است اهل بيت نبوت ( عليهم السلام ) بهتر به حقايق وحي و عمق آيات الهي آشنايي دارند . اگر اهل بيت ( عليهم السلام ) را از نگاه قرآن ببينيم ، حداقل موضوعي كه مي تواند مورد توافق عموم انديشمندان اسلامي باشد ، مرجعيت علمي اهل بيت ( عليهم السلام ) است .

ايشان به ادامه جنايات رژيم صهيونيستي در فلسطين و اشغالگريهاي آمريكا در عراق اشاره كرد و گفت : « دشمنان اسلام با حمايت آناني كه به آتش تفرقه در ميان مسلمانان دامن مي زنند ، به توطئه هاي خود ادامه مي دهند . در چنين شرايطي تمسك به قرآن و اهل بيت نقشه هاي خطرناك استكبار جهاني به سركردگي آمريكا را خنثي مي كند » .

آقاي ري شهري با ابراز رضايت از فعاليت واحد اهل سنت در بعثه مقام معظم رهبري گفت : « علماي اهل سنت ايران در موضوع وحدت كلمه امت اسلامي پيشگام ساير كشورهاي اسلامي هستند » .

در همايش « قرآن و عترت » ، همچنين مولوي اسحاق مدني مشاور رئيس جمهور ، آخوند عبدالرزاق رهبر ، امام جمعه اهل سنت استان گلستان و ماموستا سرخابي امام جمعه شهرستان اشنويه سخناني ايراد كردند .

در آغاز اين مراسم ، مسؤول واحد اهل سنت بعثه در سخناني ، فلسفه انتخاب موضوع « قرآن و عترت » براي همايش اهل سنت را الهام از رهنمود مقام معظم رهبري مبني بر محور قرار گرفتن قرآن در فعاليتهاي تبليغي حج و نيز توجه به قرآن و اهل بيت به عنوان

219

مشتركات اهل تسنن و اهل تشيع براي وحدت هرچه بيشتر آنها برشمرد . حجة الإسلام زماني گفت :

گرچه ممكن است عده اي فكر كنند كه محبت اهل بيت ( عليهم السلام ) مخصوص شيعيان است ، ولي اهل سنت در طول تاريخ ، توجه زيادي به عترت پيامبر داشته اند ؛ مثلاً امام شافعي آن قدر بر عشق ورزي به خاندان پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) اصرار داشت كه برخي از اهل سنتِ تندرو ، او را « شيعه » خوانده اند . درباره ابوحنيفه هم از خود اهل سنت نقل شده كه به علت حمايت از قيام زيد بن علي بن حسين ( عليه السلام ) به زندان افتاد و هر روز شلاق مي خورد تا از دنيا رفت . اكنون نيز بسياري از اهل سنتِ كرد ، بلوچ ، تركمن و ديگران ، به زيارت حضرت امام رضا ( عليه السلام ) و خواهر گرامي شان مي روند و گاهي حاجاتشان را هم مي گيرند .

در همايش « قرآن و عترت » كه صبح پنجشنبه با حضور امير الحاج ايران اسلامي ، چند تن از مولويها و فرهيختگان اهل سنت و صدها نفر از زائران ايراني اهل تسنن ، در سالن اجتماعات بعثه مكه مكرمه برگزار شد ، همچنين سرپرست حجاج ايراني خانه خدا در سخناني ، با اشاره به پيشگامي علماي شيعه و سني ايران براي ايجاد و تقويت وحدت فرق اسلامي ، ابراز اميدواري كرد كه مسلمانان ديگر كشورها نيز با تمسك به « توحيد كلمه » و « كلمه توحيد » ، براي گسترش و تقويت وحدت بين مسلمانان تلاش كنند تا از فوايد آن همچون افزايش قدرت در برابر دشمنان بهره مند شوند .

در بخش ديگري از همايش « قرآن و عترت ؛ دو گوهر گرانبهاي پيامبر اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) » ، مولوي محمد اسحاق مدني ، مشاور رئيس جمهور در امور اهل سنت ، با اشاره به آيه شريف ( انا نحن نزلنا الذكر و انا له لحافظون ) ^{( 1 )} گفت :

خوشبختانه دين اسلام با وجود داشتن فرقه هاي مختلف ، يك ويژگي بارز دارد و آن اينكه كتاب آسماني آن ، بدون كمترين تحريفي در دست پيروان آن باقي مانده است ؛ در حالي كه فرقه هاي مختلف برخي اديان از جمله مسيحيان ، كتابهاي آسماني با اختلافهاي بنيادين دارند . از معجزات قرآن كريم اين است كه با گذشت 1400 سال

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . سوره حجر ( 15 ) : 9 : « بي گمان خود ، قرآن را فرو فرستاده ايم و به يقين ما نگهبان آن خواهيم بود » .

220

از نزول اين كتاب بزرگ ، بين قرآن اهل تسنن و قرآن اهل تشيع به رغم برخي اختلافهاي فكري بين دو مذهب ، حتي يك كلمه اختلاف نيز وجود ندارد .

مولوي مدني در بخش ديگري از سخنانش با اشاره به علاقه وافر اهل تسنن به عترت پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) گفت :

صرف نظر از كتابهاي متعددي كه علماي سني مذهب درباره اهل بيت نوشته اند ، در كتابهاي صحيح بخاري و صحيح مسلم كه جزء معتبرترين كتابهاي اهل سنت است ، بابي به نام « باب محبة اهل البيت ( عليهم السلام ) » وجود دارد كه در آن صدها حديث مختلف از پيامبر گرامي اسلام در اين باره نقل شده است .

چگونه ممكن است كسي عاشق پيامبر باشد ، ولي كسي را كه پيامبر بوسيده و بر شانه خود نشانده دوست نداشته باشد ؟ چگونه ممكن است كسي به پيامبر ارادت داشته باشد ، ولي عاشق كسي نباشد كه پيامبر برايش قيام مي كرد ؟ چگونه ممكن است كسي به فتح خيبر افتخار كند ، ولي به فاتح آن ارادت نداشته باشد ؟ به ويژه وقتي كه از شواهد موجود مي فهمد كه فتح خيبر ، كار يك انسان معمولي نيست .

مولوي مدني از شيعه و سني خواست از مسائلي كه درباره آنها اختلافي وجود ندارد ، اختلاف درست نكنند .

سخنران بعدي دومين همايش اهل سنت ، آخوند ملاعبدالرزاق رهبر ، امام جمعه اهل سنت استان گلستان بود كه در سخناني ، با اشاره به حديث ثقلين گفت : « با توجه به اين حديث شريف معلوم مي شود كه تمسك به قرآن بدون تمسك به اهل بيت پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) ، كافي نيست و اين دو ، لازم و ملزوم يكديگرند » .

امام جمعه شهرستان اشنويه ، آخرين سخنران همايش « قرآن و عترت ؛ دو گوهر گرانبهاي پيامبر اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) » بود . ماموستا سرخابي در سخنانش با اشاره به چندين حديث معتبر نزد اهل سنت ، تأكيد كرد :

علاقه به خاندان رسول اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) ، چيزي بيش از علاقه هاي عادي است و بايد مقدمه تمسك به اين بزرگواران باشد . از حديث منقول از پيامبر اسلام ( صلّي الله عليه وآله ) به خوبي برمي آيد كه منظور قرآن كريم از « اهل البيت » ، علي ( عليه السلام ) ، فاطمه زهرا ( عليها السلام ) و فرزندان

221

آن دو بزرگوارند و همان طور كه امام شافعي در شعري گفته است ، اهل بيت ( عليهم السلام ) كشتي نجاتند و بدون تمسك به ايشان ، نجات ممكن نيست .

ديدار رئيس و مسؤولان حج عراق با نماينده وليّ فقيه

سرپرست حجاج ايراني ، در ديدار رئيس بعثه حج عراق ، تمامي علما و دانشمندان عراقي را به پيروي از مرجعيت ديني و تلاش براي رهاسازي مردم از يوغ اشغالگران فراخواند . رئيس بعثه حج عراق ، به اتفاق جمعي از مسؤولان حج اين كشور با حضور در بعثه مقام معظم رهبري ، با آقاي ري شهري ديدار كردند . در اين ديدار ، آقاي ري شهري ابراز اميدواري كرد كه تعامل و ملاقات مسؤولان حج دو كشور ايران و عراق ، زمينه ساز تفاهم و تعاون بيشتر دو ملت باشد .

آقاي ري شهري ، به برنامه هاي بعثه مقام معظم رهبري در طول حاكميت صدام بر عراق ، براي حمايت از مردم مظلوم اين كشور اشاره كرد و گفت :

ما در ايام حج بهترين آرزوهايمان پيروزي مردم مظلوم فلسطين و عراق بر متجاوزان و اشغالگران است .

با وجود سقوط صدام ، مشكلات مردم مظلوم عراق ادامه دارد و اميدواريم با برپايي انتخابات ، زمينه براي حاكميت مردم عراق بر سرنوشت خود و خروج اشغالگران از اين كشور فراهم شود .

وي از شهادت نماينده آية الله سيستاني در بغداد ابراز تأسف كرد و گفت :

آية الله سيستاني شركت مردم در انتخابات را يك وظيفه شرعي دانسته اند و ما اميدواريم شيعيان و اهل سنت عراق به نداي مرجعيت پاسخ مثبت بدهند و در انتخابات حضوري گسترده داشته باشند .

جمهوري اسلامي ايران آرزو مي كند كه مردم مظلوم عراق هرچه زودتر سرنوشت خود را به دست خود تعيين كنند و از درگاه خداوند خير و بركت را براي آنان مسألت دارم .

وي به تلاش دشمنان براي ايجاد شكاف ميان ايران و عراق اشاره كرد و گفت :

222

« متأسفانه دشمنان ايران و عراق مطالبي مطرح مي كنند و حركاتي را انجام مي دهند كه نه به سود مردم عراق و نه به سود ايران است » .

آقاي ري شهري ابراز اميدواري كرد كه با برپايي انتخابات راه هر گونه سوء استفاده دشمنان ايران و عراق بسته شود .

در اين ديدار محمد حاج محمود رئيس بعثه عراق با ابراز خرسندي از حضور در بعثه مقام معظم رهبري گفت :

اين گونه ديدارها نشانگر علاقمندي جدي ما به داشتن روابط خوب با ايران است و اميدواريم مشكلات موجود با حسن نيت و احساس منافع مشترك حل شود .

كساني كه در راه تخريب روابط دو كشور گام برمي دارند ، با شكست مواجه خواهند شد . هيچ كس در عراق مايل به بقاي نيروهاي بيگانه نيست ، ولي در مورد نحوه برخورد با آنان اختلاف ديدگاه وجود دارد . مردم عراق در دفاع از ميهن خود و ساختن آينده درخشان حساسيت دارند .

اعلام تعويض پرده كعبه معظمه در هفته آينده

وزارت حج عربستان سعودي شب گذشته اعلام كرد : « پرده كعبه معظمه نهم ذي حجّه با حضور جمعي از مسؤولين داخلي و سفراي خارجي تعويض مي شود » .

پرده جديد ديروز به وسيله رئيس امور حرمين شريفين به كليد دار كعبه تحويل داده شد تا روز نهم ذي حجه جايگزين پرده قديمي شود . پرده كعبه از پنج تكه تشكيل مي شود كه چهار تكه براي ديوارهاي اين مكان مقدس و قطعه پنجم مخصوص در كعبه است .

ارتفاع پوشش كعبه چهارده متر است و نواري كه دور تا دور بالاي پوشش را فرا گرفته و بر آن آيات قرآن نوشته شده است ، 95 سانتيمتر عرض و 47 متر طول دارد .

پوشش ويژه در كعبه كه « البرقع » ناميده مي شود ، از ابريشم و ارتفاع آن 5/6 و عرض آن 5/3 متر است .

پرده كعبه همه ساله زماني كه زائران حج تمتع در خارج مكه حضور دارند ، تعويض مي شود و بخشهايي از پرده قبلي به رسم تبرك به كشورها فرستاده مي شود . اين پرده در

223

كارخانه اي بافته مي شود كه مقر آن در مكه است . اين كارخانه با داشتن 450 كارگر ، مراحل مختلف ساخت پرده كعبه مانند آماده سازي نخ ، پارچه ، مليله كاري ، دوخت و تكميل آن را بر عهده دارد .

مليله كاري آيات قرآن كريم با نخ طلا و نقره بر روي پارچه اي مشكي در اين كارخانه به همّت هنرمندان مليله كار ، تماماً دستي بافته مي شود . دوخت پرده كعبه بيست ميليون ريال سعودي ( 5/3 ميليون دلار ) هزينه دارد .

نجات زائر مالزيايي با كمك به موقع پزشك ايراني

كمك به موقع پزشك ايراني ، موجب نجات جان يك زائر مالزيايي شد . به گزارش روابط عمومي بعثه مقام معظم رهبري به نقل از روحاني كاروان 19352 ( از بيرجند ) ، چند روز پيش ، هنگامي كه پزشك اين كاروان به همراه بقيه زائران ، مشغول سعي بين صفا و مروه بود ، زائري مالزيايي را مي بيند ؛ در حالي كه افتاده و پارچه سفيد رويش كشيده شده بود . دكتر جوانمرد پس از مشاهده اين زائر ، متوجه مي شود كه وي دچار ايست قلبي شده ، ولي هنوز علائم حياتي به طور ضعيف در اين فرد وجود دارد . پزشك ايراني بلافاصله با اجراي عمليات احياي قلب ، موجب به جريان افتادن مجدد ضربان قلب بيمار مزبور و عادي شدن تنفس وي مي گردد . بيمار مالزيايي كه 45 سال دارد ، سپس با تلاش دكتر « جوانمرد » پزشك ايراني ، به اورژانس منتقل شد .

ورود بيش از 86 هزار زائر ايراني به عربستان

تا ظهر امروز پنجشنبه 86800 زائر ايراني از طريق فرودگاههاي مدينه منوره و جدّه وارد عربستان شده اند و از اين تعداد تاكنون 70200 نفر به مكه مكرمه وارد شده اند . به طور متوسط روزانه بين هشت هزار تا هشت هزار و پانصد زائر ايراني از مدينه منوره وارد مكه مي شوند و قرار است تا روز شنبه 26 دي ماه ( چهارم ذي حجّه ) كليه زائران ايراني وارد مكه مكرمه شوند . امسال جمعاً 97107 زائر ايراني در قالب 534 كاروان عازم عربستان

224

مي شوند كه از اين تعداد 45202 نفر مرد و 43779 نفر زن هستند .

موضوع سمينارِ امسالِ رابطة العالم الإسلامي

دكتر عبدالله بن عبد المحسن تركي ، دبير كل رابطة العالم الإسلامي روز گذشته طي يك كنفرانس مطبوعاتي كه در هتل كنتينتال مكه مكرمه برگزار شد ، اعلام كرد كه پنجمين سمينار ساليانه موسم حج از چهارم تا ششم ذي حجه در مكه مكرمه برگزار خواهد شد و در جلسات اين سمينار موضوعات زير مورد بحث قرار خواهد گرفت :

1 . گفتگوي فرهنگي تمدنها ؛

2 . روابط تمدن و فرهنگ اسلام با ديگر تمدنها و فرهنگها ؛

3 . موضوع گفتگوي تمدنها و فرهنگها در مقابل چالشهاي جهاني ؛

4 . افق گفتگوي ميان تمدنها و فرهنگها ؛

5 . جايگاه اقليتهاي اسلامي و سازمانهاي اسلامي در گفتگوي تمدنها .

برگزاري دعاي كميل در مكه و مدينه

دعاي كميل اين هفته براي ايرانياني كه هنوز در مدينه اند ، در هتلهاي مدينه برگزار شد . چند كاروان هم به بعثه مدينه براي دعاي كميل دعوت شدند . در مكّه نيز چند كاروان به بعثه مكه دعوت شدند و بقيه كاروانها هم هر كدام جداگانه در طبقه دوم مسجد الحرام روبروي حجر اسماعيل دعا خواندند . يك كاروانِ ـ ظاهراً ـ لبناني را هم ديدم كه در صحن مسجد الحرام روبروي مستجار با نظمي خاص و ستودني مراسم دعا را برگزار كردند . هنگامي كه براي اطّلاع از چگونگي دعاي كميل ايرانيان به طبقه دوم مسجد الحرام رفتم ، در گوشه اي ده نفر آفريقايي را كه دو نفرشان سياه پوست بودند در حال خواندن دعاي كميل با حال سوز و لحني خاصّ ديدم و اندكي كنارشان توقّف كردم . قسمت زيادي از طبقه دوم را ايرانيان اشغال كرده بودند و زمزمه مناجاتشان فضا را پر كرده بود و حال خوشي داشتند . مراسم شبي با قرآن نيز كه از چند شب پيش رأس ساعت 22 در طبقه دوم

225

روبروي ناودان رحمت برگزار مي شد ، شب جمعه نيز برقرار بود .

در كنار اينهمه شور و حالِ مثال زدني دو مشكل نيز وجود داشت : يكي آنكه تقريباً همه كاروانهاي حاضر در مسجد الحرام روبروي حجر اسماعيل و ناودان رحمت تجمع كرده بودند و به دليل كميِ وسعتِ طبقه دوم در اين سمت ، همه در كنار هم و متّصل به يكديگر نشسته بودند و با توجه به اينكه روحانيِ هر كاروان جداگانه دعا مي خواند ، صداها درهم مي پيچيد و همه زائران به درستي دعا را نمي شنيدند و غلبه از آنِ كسي بود كه صداي بلندتري داشت .

دوم آنكه به دليل طواف كردن اهل سنّت در طبقه بالا ، برخي كاروانها مسير طواف كنندگان را اشغال و عرصه را بر آنان تنگ كرده بودند .

در حالي كه سمت ديگر طبقه بالا يعني روبروي مستجار كاملاً وسيع و خالي بود و اگر نيمي از كاروانها در آن قسمت استقرار يافته بودند نه مزاحم همديگر بودند نه مانع طواف كنندگان ، و همه كاروانيان هم به خوبي از دعا استفاده مي كردند و اين را خودِ بنده يك بار در برگزاري دعاي كميل در طبقه دوم تجربه كرده ام .

گفتني است كه مقامات سعودي فقط با برگزاري چهار بار دعاي كميل ( دو بار مدينه قبل و دو بار مدينه بعد ) موافقت كرده اند و بيش از اين چهار بار ، اجازه برگزاري مراسم گسترده دعا به ايران نمي دهند . از اين رو ، در ايّام حج در مكه ، دعاي كميل تنها در بعثه و برخي هتلهاي ديگر و نيز در طبقه دوم مسجد الحرام خوانده مي شود و مجالِ برگزاري گسترده آن در فضاي وسيع روبروي مسعي تا نزديك مكتبة مكة المكرّمة نيست .

در موسم حج ، دعاي ندبه نيز در همه جمعه ها در محل بعثه ، و در ايّام عمره در چند هتل داراي سالن بزرگ برگزار ، و سي دي و نوار كاست و ويديويي آن با قيمتي ارزان به زائران فروخته مي شود .

دوستاني كه روز جمعه از مدينه به مكه مشرف شدند ، يادآوري كردند كه شب جمعه در مدينه بسياري از شيعيان كشورهاي خليج و هند و پاكستان براي بهره وري از دعاي كميل ايرانيان در محدوده بين الحرمين جمع شده بودند و نمي دانستند كه دو برنامه دعاي

226

كميل در دو هفته قبل برگزار شده است . به نظر مي رسد اگر دعاي كميل بين الحرمين در نوبت اوّل در شب جمعه 11/10 برابر با 19 ذي قعده برگزار نمي شد و به جاي آن شب جمعه اول ذي حجه برگزار مي گرديد ، شركت كنندگان زيادتري از زائران ايراني و غير ايراني داشت .

آثار ابن تيميه در مسجد اجابت

شب جمعه براي نماز مغرب به مسجد اجابت رفتم كه به دليل نزديكي با بعثه ها تعداد زيادي از روحانيان شيعه ايراني نيز در آن نماز مي خوانند . آنچه جالب توجه بود اينكه در اين مسجد علاوه بر قرآن مجيد ، تعدادي كتاب هم بر مسجد وقف شده است ، از جمله ، دوره كامل مجموعة فتاوي ابن تيميه و آرائه در حدود چهل جلد وزيري ضخيم كه در دوره وليعهدي فهد به دستور او چاپ شده است .

227

جمعه 3 ذي حجه

25/10/1383

حضور روحانيون در مسجد الحرام براي پاسخگويي به حجاج

به منظور پاسخگويي به سؤالات شرعي و نيازهاي حجاج بيت الله الحرام ، طرح كشيكهاي سه گانه در مكه مكرمه به اجرا درآمد .

معاون امور روحانيون بعثه مقام معظم رهبري با اعلام اين خبر بيان داشت : « روحانيون و معينهاي كاروانها به صورت 24 ساعته در پشت مقام ابراهيم ، صفا و مروه مستقر مي شوند تا به سؤالات شرعي زائران پاسخ دهند » .

وي با اشاره به اينكه زمان نياز حجاج به روحانيون متفاوت است ، افزود :

بر همين اساس در هر يك از كشيكهاي سه گانه بين يك تا چهار نفر از روحانيون محترم حضور دارند و پاسخگوي حجاج هستند . اين طرح ، علاوه بر فعاليتهاي روحانيون ، معينها و معينه هاي هر كاروان است و به هيچ وجه جايگزين فعاليتهاي آنان نمي شود . هدف از طراحي اين برنامه ، آسان سازي دستيابي حجاج محترم به روحانيون در محلهاي سه گانه اعلام شده كه نقاط مبتلا به در مكه مكرمه است .

گفتني است اين طرح كه از روز پنجشنبه 17/10/83 آغاز شده است ، تا دوشنبه آينده ادامه خواهد داشت .

228

اطلاعيه معاونت حمل و نقل درون شهري مكه مكرمه

معاونت حمل و نقل درون شهري امروز با صدور اطلاعيه اي اعلام كرد :

حجاج يك ساعت قبل و پس از پايان نماز حركت كنند .

با توجه به حضور روز افزون حجاج كشورهاي مختلف در شهر مكه مكرمه و اعمال محدوديتهاي ترافيكي از سوي پليس و ازدحام بيش از حد جمعيت در ايستگاهها و مسيرهاي منتهي به مسجد الحرام به منظور استفاده بهتر از سيستم حمل و نقل خواهشمند است ، حجاج عزيز ( به ويژه خواهران و سالمندان ) يك ساعت قبل از اذان نمازهاي پنجگانه به سمت حرم حركت نمايند . همچنين حجاج هنگام بازگشت از حرم نيز براي جلوگيري از ازدحام ، خستگي ، اتلاف وقت و سهولت در تردد حتماً حداقل يك ساعت پس از پايان نماز جماعت به سمت ايستگاههاي تعيين شده حركت نمايند .

ديدار كاروان نيروهاي مسلح با نماينده ولي فقيه

زائران اعزامي از نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران ، عصر امروز جمعه در بعثه در مكه مكرمه حضور يافتند و با نماينده ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني ديدار كردند .

آقاي ري شهري در اين ديدار با استناد به يك حديث قدسي گفت :

پاكسازي از گناه و شفاف شدن آينه دل اولين هديه خداوند به زائران بيت الله الحرام است . كسي كه به زيارت بيت الله الحرام بيايد و انگيزه اي الهي داشته باشد ، در واقع به زيارت صاحب خانه آمده و وعده خداوندي است كه او را از كرامات و عنايات خود بهره مند سازد .

وي با بيان حديثي از رسول مكرم اسلام ( صلّي الله عليه وآله ) علامت نورانيت دل را دوري از لذايذمادي و عشق به مسائل معنوي خواند و گفت : « پيامبر گرامي اسلام ( صلّي الله عليه وآله ) به مسلمانان توصيه كرده است تا حج را به جا آورند و از بركات آن ، كه رسيدن به لذائذ معنوي است ، بهره مند شوند » .

229

نماينده ولي فقيه با تجليل از شهداي جنگ تحميلي و ايثارگران نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران گفت :

شهداي عزيزي كه در دفاع از اسلام ، اهل بيت ( عليهم السلام ) و انقلاب اسلامي به شهادت رسيدند ، مسأله مرگ را حل كرده بودند ؛ زيرا بر اساس آموزه هاي ديني ، نورانيت دل سبب عدم هراس از مرگ و علاقه به آخرت مي شود با نوراني شدن دل ، ذكر خدا ، نگاه به كعبه و سخن گفتن با خدا براي انسان شيرين مي شود .

زائران اعزامي از نيروهاي مسلح ، نورانيت حج را به داخل ارگانهاي نظامي و انتظامي منتقل كنند تا با برخورداري از نورانيت دل و معنويت بتوانند در سپاه امام زمان ( عج ) خدمت كنند .

نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران در صورتي كه برخوردار از معنويت و نورانيت باشند ، هيچ نيرويي در برابر آنان ياراي مقاومت نخواهد داشت .

وي به مشكل آفريني دشمنان ايران اسلامي در خصوص انرژي هسته اي اشاره كرد

و گفت :

ايران نيازي به سلاح اتمي ندارد و به لحاظ مبنايي با آن مخالف است و تجاوز و طمع به هيچ كشوري را در سر نمي پرورانند . برنده ترين سلاح مردم ايران كه بالاتر از هر سلاحي است و با آن رژيم تا دندان مسلح ستم شاهي را سرنگون كرد ، معنويت و توكل به قدرت لايزال الهي است .

آقاي ري شهري با تأكيد بر ضرورت آمادگي رزمي و دفاعي نيروهاي مسلح براي دفاع از كيان نظام جمهوري اسلامي گفت :

مهمترين سلاح نيروهاي مسلح ما سلاح معنوي است و اين همان قدرتي است كه دشمنان انقلاب و در رأس آن امريكا و رژيم صهيونيستي از آن محرومند و بهترين هديه براي تقويت نيروهاي مسلح از سرزمين وحي ، سلاح نورانيت و معنويت است .

عدم كمبود دام قرباني

نشريه سعودي گازت در شماره امروز خود به نقل از دكتر فهد با غنيم ، وزير كشاورزي كشور اعلام كرد :

با توجه به برنامه ريزيها در زمينه تأمين جهت قرباني با كمبود مواجه نيستيم و بازار به

230

روي كليه وارد كنندگان دام باز است تا طبق مقررات و قوانين كشور ، از هر مكاني كه مي خواهند دام وارد كنند . البته امسال از استراليا دام وارد نكرديم ؛ زيرا شش ماه قبل يك كشتي از استراليا حامل گوسفندان آلوده به وبا بود كه عربستان سعودي از ورود آن به بازارهاي داخلي جلوگيري و دولت استراليا نيز صدور گوسفند به بازار سعودي را ممنوع كرد . البته مذاكراتي با مسؤولين وزارت كشاورزي استراليا در جريان است كه به زودي به نتيجه خواهد رسيد . علت گراني دام محلي بالا بودن قيمت كود است كه براي رشد علوفه به زارعان داده مي شود . مذاكراتي در جريان است تا كود را به زارعين داخلي عربستان پايين تر از قيمت هاي جهاني بفروشند تا با توليد علوفه ارزان ، قيمت دام داخلي كاهش يابد .

وزير كشاورزي با اشاره به موفقيت طرحهاي وزارت كشاورزي عربستان گفت :

در سال 2003 ميلادي آمار خوشحال كننده اي داشته ايم و توليد گندم كه يك كالاي استراتژيكي است ، به 5/3 ميليون تن رسيد و انواع سبزيجات 2/3 ميليون تن توليد داشته است ؛ در حالي كه توليد ميوه در عربستان بالغ بر 3/1 ميليون تن بوده است .

طرح گروه بندي حجّاج براي رمي جمرات

نشريه سعودي گازت در شماره امروز خود نوشت :

امير نايف بن عبد العزيز وزير كشور عربستان و رئيس كميته عالي حج طرح گروه بندي حجاج براي رمي جمرات را تصويب كرد . اين طرح كه ظرفيت پل جمرات را به طور دقيق مد نظر قرار داده است ، از اين قرار است .

ـ تعيين 11 جاده براي رفتن حجاج از چادرها به پل جمرات .

ـ رعايت اوقات تعيين شده براي رمي جمرات طبق توافقي كه با رؤساي بعثه هاي حج انجام يافته است ؛ مثلا با مؤسسه حجاج شرق آسيا كه تعداد حجاجش به 350 هزار بالغ مي شود ، توافق شده است كه قسمتي از حجاج اين مؤسسه از ساعت دو بامداد تا ساعت پنج بامداد دهم ذي حجه و بقيه حجاج بعد از ساعت سه بعد از ظهر روز عيد رمي جمره عقبه را انجام دهند .

231

بعثه حج عمان قبول كرده است تا تنها زائران مرد وابسته به آن بعثه ، رمي جمرات نمايند . بعثه حج كويت و تركيه پذيرفته است كه حجاج ايشان عصر عيد به رمي جمرات بپردازند و البته اين توافق شامل پنجاه هزار حجاج تركي نيز خواهد شد .

حجاج ايران قبول كردند تا 45 درصد زائرانش نيمه شب دهم ذي حجه و بقيه حجاج روز عيد پس از ساعت يازده رمي جمره عقبه را انجام دهند .

ده هزار زائر مالزيايي آماده شده اند تا رمي جمرات را به روز سيزدهم ذي حجه به تعويق اندازند و در آن روز به رمي جمرات بپردازند .

گفتني است كه بالا و پايين پل جمرات ظرفيت 160 هزار زائر در يك ساعت را دارا است .

اياد امين مدني وزير حج عربستان اظهار داشت : « بنابر رهنمودهاي مقامات عالي كشور از روشهاي خوب و وسائل علمي و فني استفاده شده است كه ضامن تحقّق امنيت حجاج مي باشد . ما با بررسي جوانب منفي سالهاي گذشته كوشيديم از وقوع خسارات جاني جلوگيري نماييم » .

در امر گروه بندي و تطبيق آن مسؤولين ذي ربط چون : وزارت بهداري ، وزارت حج ، وزارت كشور ، وزارت امور شهرها و روستاها ، انستيتوي براي پژوهشهاي حج و هيأت توسعه مكه مكرمه ، مدينه منوره و مشاعر مقدسه با هماهنگي فعاليت دارند .

حاتم بن حسن قاضي يكي از مسؤولان سعودي هدف از برنامه گروه بندي حجاج را براي رمي جمرات اين نكته دانسته كه « حجاج طبق مذاهب فقهي خود بتوانند با آرامش خاطر اين وظيفه را انجام دهند » .

روزنامه المدينة نيز در شماره روز چهارشنبه گذشته مشروح اين طرح را با جزئياتش منتشر كرده است ؛ ولي بايد منتظر بود و ديد اين طرح چقدر عملي و قابل اجراست .

وزير حج عربستان نيز در مصاحبه اي كه روزنامه البلاد در شماره روز چهارشنبه گذشته آن را منتشر كرده ، گفته است : « فتواي مفتي مصر دكتر علي جمعه را كه گفته است : براي سهولت وظيفه حجّاج ، رمي جمرات حتي در ساعت دوازده شب صحيح و جايز است ، تأييد مي كنيم » .

232

اعلام ناگهاني تغيير اوّل ماه ذي حجه

شامگاه امروز جمعه ، مقامات عربستان اعلام كردند كه جمعه چهارم ذي حجه است نه سوم آن و بر اعلام رسمي تقويم اُمّ القري كه چهارشنبه را اوّل ماه اعلام كرده بود و خود سعوديها هم تا روز جمعه آن را پذيرفته بودند ، خط بطلان كشيدند . افزودن يك روز بر ماه ، يا به عبارتي جلو كشيدنِ يكروزه ماه در پايان روز سومِ آن ، موضوع عجيبي است كه ظاهراً تاكنون در جهان اسلام سابقه نداشته است . ^{( 1 )}

روزنامه هاي عربستان ، صبح شنبه بيانيه شوراي عالي قضايي عربستان را در اين زمينه منتشر كردند . و تيتر اوّل و عنوان اصلي آنها چنين بود : « وقوف به عرفات روز چهارشنبه ، عيد قربان روز پنج شنبه » . در حالي كه بر اساس تقويم اُمّ القري پنجشنبه روز عرفه ، و جمعه عيد قربان بود . از اين رو ، برخي روزنامه ها در حالي كه پنجشنبه ديروز را دوم ذي حجه ـ كه طبعاً جمعه سوم و شنبه چهارم مي شود ـ اعلام كرده بودند روز شنبه را در صفحه اول خود پنجم ذي حجه نوشتند ؛ مانند عكاظ . برخي هم روز شنبه را « چهارم ذي حجه بر اساس تقويم اُمّ القري » نوشتند ؛ مانند روزنامه المدينة ؛ برخي هم در تمام صفحات خود هر دو تاريخ را نوشتند ، مانند الرياض ؛ يعني نوشت : شنبه چهارم ذي حجه ( و براساس رؤيت : پنجم ذي حجّه ) » . شوراي عالي قضايي عربستان اعلام كرد چون روز چهارشنبه بر اساس تقويم امّ القري اوّل ذي حجه بود و از سوي ديگر غروب دوشنبه كسي مدّعي رؤيت نشده بود ـ هرچند غروب سه شنبه ماه بلند بود ؛ ولي چون صِرف بلندي ماه نشانه شب دوم نيست ـ اين شورا چهارشنبه را اول ماه اعلام كرد ؛ ولي چون عصر جمعه در سيح ، شرقِ منطقه رين عده اي مدّعي رؤيت هلال پس از مغرب دوشنبه شدند ^{( 2 )} و دو نفر از آنان نزد قاضي رين شهادت دادند ، بنابراين روز سه شنبه اول ماه ذي حجه ، و روز

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . عيد فطر امسال هم طبق اعلام دولت سعودي ، هنگامي بود كه به اتّفاق رصدخانه ها و منجّمان و هَيَويان ، در هيچ جاي كره خاكي ، هلال قابل رؤيت نبود .

2 . گفتني است كه طبق محاسبات هيويان ، ماه چند ساعت پس از ظهر دوشنبه از محاق خارج شده و غروب دوشنبه در هيچ نقطه كشور عربستان ابداً و قطعاً قابل رؤيت نبوده است .

233

چهارشنبه آينده روز عرفه و روز پنجشنبه عيد قربان خواهد بود .

متن بيانيه شوراي عالي قضايي عربستان بر اساس آنچه در شماره روز شنبه روزنامه المدينة آمده چنين است :

الحمد للّه وحده والصلاة والسلام علي نبيّنا محمّد وعلي آله وصحبه . وبعد ؛ فإنّ مجلس القضاء الأعلي قد أصدر بياناً بأنّ يوم الأربعاء الموافق 1/12 هو أوّل شهر ذي الحجّة رغم أنّ الناس رأوا القمر مساء يوم الثلاثاء 30 ذي القعدة حسب تقويم أُمّ القري في عامّة المدن ورأوه عالياً ولأنّ مجرّد ذلك لا يكفي لاعتبار الشهر داخلاً يوم الثلاثاء ولأنّه لم يتقدّم أحد برؤية الهلال مساء الإثنين التاسع والعشرين من ذي القعدة فقد اعتمد المجلس إكمال العدّة لحديث « فإن غمّ عليكم فأكملوا العدّة » ونظراً لأنّه تقدّم في مساء يوم الجمعة الموافق 3 ذي الحجّة حسب تقويم أُمّ القري عدّة شهود برؤية الهلال ليلة الثلاثاء وهم من السيح شرق محافظة الرين وتبلغت محكمة الرين بذلك فطلبهم فضيلة قاضي الرين وحضر منهم اثنان شهدا برؤيتهما هلال ذي الحجة بعد مغرب يوم الإثنين التاسع والعشرين من شهر ذي القعدة ومكث كلّ واحد منهما يراه بعد أن صلّيا فريضة المغرب وفي ليلة الأربعاء ذكر كلّ واحد منهما أنّه رآه عالياً وبقي يري إلي صلاة العشاء وجرت تزكيتهما وذكر فضيلة قاضي الرين أنّهما معروفان لديه بالعدالة والثقة والثبات ومعهما شاب رآه معهما لكن لم يحضر إلي المحكمة لبعدها وبناء علي ذلك ولأنّه إذا ثبتت الرؤية المعتبرة للعبادة وقد ثبتت . . . لذا فإنّ مجلس القضاء الأعلي في المملكة العربية السعودية يقرّر أنّه ثبت دخول ذي الحجة هذا العام 1425 ـ يوم الثلاثاء الموافق 11 يناير عام 2005 م والوقوف بعرفة يوم الأربعاء الموافق 19 يناير 2005 م وعيد الأضحي المبارك يوم الخميس الموافق 20 يناير 2005 م . و مجلس القضاء إذ يعلن ذلك لعموم المسلمين يسأل الله جلّ وعلا أن يوفق حجاج بيت الله الحرام لأداء حجّهم وأن يتفضّل عليهم بالقبول وأن يعزّ الإسلام والمسلمين وأن يصلح حال المسلمين ويجمع كلمتهم علي الحقّ وأن يؤلف بينهم وأن يدفع عنهم كلّ شرّ وبلاء وفتنة إنّه مجيب الدعاء وصلّي الله علي نبيّنا محمّد وعلي آله وصحبه وسلّم .

ناصر بن إبراهيم الحبيب عضو ،

غيهب بن محمد الغيهب عضو ،

234

محمد بن الامير عضو ،

محمد البدر عضو ،

صالح بن محمد اللحيدان رئيس مجلس القضاء .

اين تغيير ناگهاني يا جلوكشيدن يك روز موجب تغيير برنامه ها و بروز برخي مشكلات گرديد ^{( 1 )} و شايعاتي نيز بر سر زبانها افتاد كه ممكن است ادعاي رؤيت شهود هنگام غروب دوشنبه بي اساس و تنها بهانه اي براي اين تغيير باشد . به هر حال ، براي اينكه رشته بحث نگسلد بحث مبسوط در خصوص ثبوت هلال ذي حجه در مكه و چگونگيهاي آن را به پيوستهاي اين كتاب وامي گذارم . كساني كه خواهان آگاهيهاي گسترده در اين زمينه اند به آنجا مراجعه كنند .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . چنان كه پس از اين خواهيم گفت ، اين موضوع براي حجّاج عربستان نيز سبب بروز مشكل شد .

235

شنبه 5 ذي حجّه ^{( 1 )}

26/10/1383

برگزاري همايش قدس در بعثه مكّه

صدها تن از زائران بيت الله الحرام از كشورهاي مختلف اسلامي امروز با شركت همايش قدس كه در بعثه مقام معظم رهبري در مكه مكرمه برگزار شد ، بر ضرورت حمايت از انتفاضه ملت فلسطين و افشاي توطئه هاي رژيم صهيونيستي تأكيد كردند .

در اين همايش كه جمعي از علما و انديشمندان جهان اسلام از جمله شيخ نعيم قاسم قائم مقام حزب الله لبنان حضور داشتند ، آقاي ري شهري مشكل فلسطين را مهمترين مشكل جهان اسلام خواند و گفت : « آنچه امروز در عراق و افغانستان مي گذرد و فشارهايي كه عليه ايران اسلامي وارد مي شود بي ارتباط با مشكل فلسطين نيست » .

سرپرست حجاج ايراني شكست نقشه رژيم صهيونيستي براي گسترش سلطه اين رژيم از نيل تا فرات را ناشي از بيداري جهان اسلام به ويژه نسل جوان ، موفقيت حزب الله در عقب راندن رژيم صهيونيستي و تداوم انتفاضه فلسطين دانست و گفت : « موج بيداري

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . براي برجسته بودن اعلامِ ناگهانيِ تغيير اوّل ماه ، ما هم طبق تقويم أُمّ القري واعلامِ مقامات و روزنامه هاي عربستان ، روز جمعه را سوم ، و روز شنبه را پنجم ذي حجه نوشتيم ، و روزشمار خود را در اين فصل طبق اعلام بعدي مقامات عربستان ، تغيير نداديم تا برجستگي و تعجب برانگير بودن آن بهتر محسوس باشد .

236

اسلامي كه به بركت انقلاب اسلامي تحقق يافت ، به استكبار تفهيم كرد كه تأسيس يك حكومت جعلي از نيل تا فرات غير ممكن است و منافع سياسي و اقتصادي براي چنين رژيم بي ريشه اي قابل تامين نيست » .

ايشان به اهداف آمريكا از اجراي طرح خاورميانه بزرگ اشاره كرد و گفت :

طرح اسرائيل بزرگ در صدد بود از راه نظامي به اهداف خود برسد ؛ در حالي كه در طرح خاورميانه بزرگ استحاله فرهنگي و كنترل شريانهاي سياسي اقتصادي جوامع اسلامي به عنوان هدف تعيين شده است . آقاي ري شهري گفت : بر اساس طرح خاورميانه بزرگ استكبار جهاني فشار بر ايران را دنبال مي كند و در صدد شكست انقلاب اسلامي به عنوان نقطه اصلي بيداري اسلامي در جهان امروز است .

نماينده ولي فقيه به گسترش روز افزون اسلام ناب بين جوانان اشاره كرد و گفت :

موج اسلام خواهي جوانان كه از ايران اسلامي سرچشمه مي گيرد ، موجب هراس استكبار جهاني شده و در نتيجه استحاله فرهنگي جوانان را در برنامه هاي خود گنجانده اند .

طراحان خاور ميانه بزرگ به بهانه اصلاحات سياسي درصددند با ترويج فساد اخلاقي در جوامع اسلامي ، جوانان را به تباهي بكشانند و آنها را زمين گير كنند .

وي تأكيد كرد كه جهانيان نمونه عيني آزادي خواهي و اصلاح طلبي از نوع آمريكايي آن را در عراق و زندان ابوغريب تجربه كردند و جهانيان با اصلاحات و دمكراسي مورد نظر آمريكا آشنا شدند .

وي افزود : « تمامي محورهاي اتحاد جامعه اسلامي از جمله كنگره عظيم حج از نظر طراحان خاورميانه بزرگ خطرناك است و آنها براي عدم تحقق وحدت جهان اسلام برنامه ريزي كرده اند » .

آقاي ري شهري اولين وظيفه امت اسلامي به ويژه متفكران و انديشمندان جهان اسلام را افشاي اهداف طرح خاور ميانه بزرگ دانست و گفت : « انديشمندان و متفكران جهان اسلام بايد طرحي جامع را براي مقابله با طرح خائنانه خاور ميانه بزرگ تهيه كنند » .

پيش از سخنان آقاي ري شهري در همايش قدس ، حجة الاسلام والمسلمين تسخيري

237

طي سخناني با محكوم كردن سازش با رژيم صهيونيستي ، تدوام انتفاضه را تنها راه صحيح مقابله با اشغالگران صهيونيست دانست .

وي گفت : « بر هر مسلماني واجب است در برابر جنايات رژيم صهيونيستي آرام نباشد و از مردم فلسطين حمايت كند » .

ديدار اعضاي بعثه مجلس اعلاي عراق با نماينده وليّ فقيه

اعضاي بعثه مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق امروز شنبه با حضور در بعثه مقام معظم رهبري با سرپرست حجاج ايراني ديدار كردند .

در اين ديدار آقاي ري شهري با تجليل از شهيد آية الله حكيم ، به عنوان شهيد راه اسلام اهل بيت ( عليهم السلام ) ابراز اميدواري كرد كه به بركت خون شهداي گرانقدر و با تقويت مرجعيت ديني در عراق ، آينده اين كشور به سود اسلام و مسلمانان رقم بخورد .

نماينده ولي فقيه افزود : « اخلاص رهبران ديني و مردم در عراق و تداوم راه شهيدان بي پاسخ نمي ماند و به ياري ارواح طيبه ائمه معصوم ( عليهم السلام ) ، دور نيست روزي كه

خروج اشغالگران از عراق و حاكم شدن مردم اين كشور بر سرنوشت خويش را جشن خواهيم گرفت » .

آقاي ري شهري با اشاره به تلاش دشمنان مكتب اهل بيت ( عليهم السلام ) براي تضعيف موقعيت مسلمانان در عراق گفت :

دشمنان اسلام با نهايت بي رحمي تلاش مي كنند مانع از روي آوردن اكثريت مردم عراق به اسلام اهل بيت ( عليهم السلام ) شوند و برخي كشورهاي منطقه نيز تمايلي به قدرت پيدا كردن واقعي مردم عراق ندارد و در چنين شرايطي علماي اسلام وظيفه دارند امور عراق را به سود امت اسلام به پيش ببرند .

وي پيروي از رهنمودهاي آية الله سيستاني و برپايي انتخاباتي واقعي در عراق را بسيار ضروري خواند و گفت :

در صورتي كه انتخاباتي سالم برگزار شود ، نتيجه آن به سود مردم خواهد بود .

خوف آن وجود دارد كه مخالفان مردم عراق كاري كنند كه آراي مردم درست

238

منعكس نشود و در چنين شرايطي مردم عراق بايد هوشياري كامل خود را حفظ كنند .

نماينده ولي فقيه به سياستهاي اصولي جمهوري اسلامي ايران در حمايت از مردم عراق اشاره كرد و گفت : « اتهاماتي كه به ايران اسلامي وارد مي شود ناشي از سوء نيت مخالفان و دشمنان دو ملت ايران و عراق است » .

ايشان در پايان ، تمامي رهبران ديني و روحاني عراقي را به همفكري و همكاري براي پيشبرد اسلام اهل بيت ( عليهم السلام ) فرا خواند و گفت : « روند شرايط كنوني در عراق به سود مردم است و به فضل الهي مردم عراق اين بحرانها را با موفقيت پشت سر خواهند گذاشت » .

در ابتداي اين ديدار حجة الاسلام سيد محمد حيدري رئيس بعثه مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق طي سخناني با تشكر از بعثه مقام معظم رهبري و دولت جمهوري اسلامي ايران به دليل توجه خاص به مردم عراق و حمايت از مردم اين كشور گفت :

با وجود توطئه هاي كنوني در عراق ، مناسبات دو كشور مستحكم و استراتژيك است . اشغالگران با حمايت بعثيها و عوامل سلفي تلاش مي كنند بين جمهوري اسلامي ايران و شيعيان عراق ايجاد فاصله كنند و برخي از مسؤولان عراق هم بر همين اساس ، ايران را به عنوان دشمن معرفي مي كنند .

ديدار با دكتر شيخ صالح الحصيّن رئيس شؤون حرمين شريفين

دكتر صالح الحصيّن عالمي هفتاد ساله ، ريز اندام ، فهيم ، نويسنده ، معتدل و مؤدب و

مهربان است . انتخاب وي در سه سال قبل براي تصدّي كليديترين پُست مديريت فرهنگي و ديني مسجدالحرام و مسجد النبي ( صلّي الله عليه وآله ) يك اقدام مهم دولت سعودي بود تا زمام امور فرهنگي اين دو مركز مهم را تا حدّي از پنجه و تصرف طيف سلفيهاي متعصّب و خشك درآورد . آل سعود بدين وسيله توانست در رقابت با آل شيخ يك سنگر از سنگرهاي آنان را تصرّف كند .

ديدارهاي متقابل نماينده محترم وليّ فقيه در حج با رئيس شؤون حرمين آغازگر ارتباط و تعامل مثبت ديني بين ايران و عربستان محسوب شد كه بركاتي را به دنبال داشت .

239

البته اين بستر توان بهره برداريهاي بسيار بيشتري را دارد كه بعثه و سفارت مي توانند براي آن برنامه ريزي كنند .

امروز شنبه طبق قرار قبلي هيأت ايراني مركب از : نايب رئيس مجلس خبرگان و آية الله مسعودي توليت آستان حضرت معصومه ( عليها السلام ) به همراهي آخوند عبدالرزاق رهبر ( از علماي اهل سنّت ايران ) در محل ساختمان رياست شؤون حرمين حاضر و با دكتر صالح الحصيّن ديدار كردند .

اين ديدار و گفتگو كه در فضايي صميمانه و دوستانه انجام گرفت ، حدود يك ساعت به طول انجاميد .

در اين ديدار آية الله اميني نايب رئيس مجلس خبرگان راجع به ضرورت يافتن راه حلّي براي كاهش ازدحام و فشار و جلوگيري از كشتار جمرات سخن گفتند و به تبادل نظر پرداختند و از اقدامات انجام شده تشكر كردند .

آية الله اميني افزود :

امت اسلام اكنون بيش از هر زماني نيازمند وحدت است . البته وحدت ديني بين شيعيان و اهل سنت در ايران سابقه ديرينه دارد . در آغاز انقلاب اسلامي ما دو نفر به نمايندگي از امام خميني ( رحمه الله ) مأموريت يافتيم كه براي رسيدگي به مشكلات اهل سنّت گلستان به منطقه برويم . در همان سفر مدّت يك هفته مهمان همين آخوند عبدالرزاق بوديم و همكاري تنگاتنگ و صميمانه داشتيم . لذا انتظار ما آن است كه توصيه بفرماييد ائمه جمعه حرم و ديگر مساجد اصل وحدت و احترام به عقايد شيعه را رعايت كنند و در خطبه ها اهانت نكنند . شما مي دانيد كه ما علماي شيعه زحمت زيادي كشيديم تا مردم شيعه را راضي به شركت در نماز جمعه ها و اقتدا به ائمه اين مساجد كرديم . مي دانيد در يك نماز جمعه مسجد الحرام بيش از پنجاه هزار شيعه ايراني حضور دارند ، و يك سخنراني تند ضد شيعي امام جمعه موجب طرد اين جمعيت انبوه مي شود .

دكتر صالح گفت : « اين دستور العمل را صادر كرده ايم و ائمه آن را رعايت مي كنند و بعيد مي دانم كه اخيراً سخني گفته باشند » .

240

آخوند رهبر گفت : « امام جمعه در هفته گذشته سخنراني تندي ايراد و اهانت كرده است » . دكتر صالح گفت :

من از اين مسأله ناراحتم و آن را پيگيري خواهم كرد . گرچه ما مرتب تلاش مي كنيم ، اما ائمه مسجد الحرام خيلي گوش نمي كنند و متأسفانه گاهي تنديهاي فكري خويش را اعمال مي كنند و از دست آنها ناراحتيم .

در پايان ، آية الله اميني ايشان را به ايران دعوت كرد و وي هم اظهار علاقه نمود .

گفتني است كه استمرار ارتباط علما و مسؤولين شيعه با اينگونه شخصيتهاي برجسته پرنفوذ و معتدل كه آمادگي كامل براي همكاري و تعامل مثبت دارند ، از ضروري ترين اقداماتي است كه بعثه و سفارت هم در موسم حج و هم طول عمره مي توانند براي آن برنامه ريزي كند و چهره هاي متناسب را براي ديدار با ايشان انتخاب و محورهاي گفتگو را براي هر نشست مشخص نمايند .

اختلاف جدّي ديدگاهي بين رئيس شؤون و ائمه جمعه مسجد الحرام كاملاً مشهود است و دكتر صالح از تنديهاي ائمه جمعه اظهار ناراحتي كرد . وي شخصيت و نقش مرحوم دكتر علوي مالكي را ستوده و وي را عالمي خدوم شمرده است ؛ در حالي كه طيف مخالف به شدت از مالكي خشمگين است .

روشن است كه براي ملاقات با عالمان و مسؤولان ديني عربستان انتخاب چهره هاي وزين لازم است . دكتر صالح پس از ملاقات به آخوند رهبر گفته بود : « اين گونه شخصيتهاي علمي وزين براي ملاقات بيايند ، خوب است » .

ديدار هيأت پزشكي حج با نماينده وليّ فقيه

اعضاي هيأت پزشكي حج جمهوري اسلامي ايران در مكه مكرمه عصر امروز شنبه در بعثه مقام معظم رهبري با نماينده ولي فقيه و سرپرست زائران ايراني خانه خدا ديدار و گفتگو كردند .

در اين ديدار دكتر ضيايي رئيس هيأت پزشكي حج ايران از اقدامات انجام شده براي خدمات پزشكي ، درماني و بيمارستاني به زائران گزارش داد . وي اعلام كرد كه در طول

241

دوازده روز فعاليت بيمارستان هيأت پزشكي حج ايران 4300 تن از زائران بيمار مورد معاينه پزشكي قرار گرفته اند كه از اين تعداد 71 نفر در بخشهاي مختلف و 34 نفر در بخش سي سي يو بستري شده اند .

بر اساس اين گزارش ، هيأت پزشكي حج ايران همچنين 31 نفر از حجاج ايراني را براي استفاده از امكانات درماني دولت عربستان به بيمارستانهاي شهر مكه معرفي كرده است .

خدمات دندانپزشكي به 200 تن از زائران و راديولوژي از 328 زائر بيمار و نيز پذيرش بيماران با استفاده از برنامه هاي رايانه اي از ديگر خدماتي است كه به گفته دكتر ضيايي تاكنون از سوي هيأت پزشكي حج جمهوري اسلامي ايران انجام شده است .

از ديگر اقدامات مهم اين هيأت ، تشكيل يك درمانگاه ويژه براي وقوف اضطراري زائران بيمار است . اين دسته از زائران در يك كاروان گردهم خواهند آمد تا تحت نظارت روحاني كاروان مناسك حج را به صورت وقوف اضطراري ادا كنند .

در اين ديدار آقاي ري شهري طي سخناني تلاش اعضاي هيأت پزشكي حج جمهوري اسلامي ايران را در خدمت به زائران بيت الله الحرام دشوار و در عين حال توام با اجر الهي عنوان كرد و گفت كه پزشك مظهر اسامي حضرت حق يعني « شافي و طبيب » است كه اگر كار خود را با انگيزه صحيح انجام دهد ، پاداش بزرگ و مهمي را از خداوند متعال دريافت خواهد كرد و اگر اين خدمت براي ميهمانان حضرت حق باشد ، ثواب و پاداش او مضاعف خواهد شد .

ايشان همچنين ابراز اميدواري كرد كه كارگزاران حج بتوانند با خدمات خود رضاي خداوند متعال و زائران بيت الله الحرام را تأمين كنند و از نورانيت حج بهره كافي را ببرند .

سخنان مدير بيمارستان هلال احمر مكه

اسماعيل صباغي مدير بيمارستان هلال احمر مكه مكرمه گفت : « بيمارستان هلال احمر از لحاظ امكانات و تجهيزات پزشكي ، امكانات قابل قبولي دارد » .

بيمارستان هلال احمر مكه مكرمه از تاريخ 11/10/83 راه اندازي شد و از 13/10/83

242

آمادگي پذيرش بيماران را پيدا كرد .

وي يكي از مهمترين اقدامات اين بيمارستان را رايانه اي كردن سيستم پذيرش بيمارستان دانست و تأكيد كرد :

از مجموع كادر پزشكي مستقر در اين مركز بهداشتي شش متخصص زن در درمانگاه عمومي خواهران مشغول فعاليت هستند كه از اين تعداد يك نفر متخصص زنان و زايمان و پنج نفر نيز پزشك داخلي مي باشند .

در درمانگاه برادران ، نه متخصص داخلي و شش متخصص قلب داريم و در هر كدام از بخشهاي دندانپزشكي ، چشم پزشكي ، گوش و حلق و بيني ، روانپزشكي ، فوق تخصص جراحي ، ارولوژي و ارتوپدي يك پزشك متخصص حضور فعال دارد .

وي نحوه فعاليت و ساعات كار درمانگاه عمومي را صبحها از هشت تا دوازده و بعد از ظهرها از شانزده تا بيست اعلام كرد .

مدير بيمارستان هلال احمر مكه با بيان اينكه ارتباط خوبي با بيمارستانهاي عربستان داريم ، گفت :

براي اعزام بيماران بدحال ( كه نياز به جراحي دارند ) به بيمارستانهاي عربستان ، تمهيدات لازم را در نظر گرفته ايم و پنج رابط پزشك عرب زبان نيز براي سهولت كار بيماران اعزامي به اين بيمارستانها در اين مركز مشغول فعاليت هستند .

بيماران بخشهاي دندانپزشكي و قلب ، بيشترين تعداد و بخشهاي چشم پزشكي و روانپزشكي كمترين تعداد مراجعه كننده را داشته اند .

در اين مركز بهداشتي سه نفر در قسمت آزمايشگاه ، سه نفر در راديولوژي و سونوگرافي و اتوكارديوگرافي ، ده نفر در بخش دارويي و چهار نفر در قسمت پذيرش و مدارك پزشكي مشغول فعاليت هستند .

وي 43 پرستار و 5 مددكار و 25 خدمه را از ديگر پرسنل اين بيمارستان شمرد كه

به همراه ديگر اعضاي اين مركز در جهت خدمت رساني به زائران بيت الله الحرام

فعاليت مي كنند .

صباغي خاطر نشان كرد : « ساختمان فعلي هلال احمر به تازگي براي استقرار هيأت

243

پزشكي حج در نظر گرفته شده است » .

وي ، با بيان اينكه در اين مركز سه بخش براي بستري كردن بيماران در نظر گرفته شده است ، گفت : « براي انتقال بيماران 9 آمبولانس در اختيار بيمارستان قرار دارد تا در اسرع وقت براي انتقال بيماران به بيمارستان هلال احمر يا ديگر مراكز بهداشتي عربستان اقدام كنند » .

مدير بيمارستان هلال احمر مكه مكرمه سرماخوردگي را رايجترين بيماري زائران ايراني و ساير حجاج دانست و گفت :

رعايت مسائل بهداشي و بخصوص استفاده از ماسكها براي كاهش ميزان ابتلاي زائران به اين بيماري بسيار مؤثر است .

موارد محدودي بيمار تصادفي و سكته مغزي داشتيم كه شش نفرشان را در بيمارستان سعودي و يازده نفر را در اين بيمارستان بستري كرديم . متأسفانه يكي از زائران به علت كهولت سن در مسجد الحرام دارفاني را وداع گفت .

اميد است با توجه به حضور پزشكان حاذق و كادر مجرب و وجود امكانات مناسب دارويي و بهداشتي ، زائران بيت الله الحرام در صورت بيماري ، در اسرع وقت تحت معالجه قرار گيرند و مشكلاتشان مرتفع شود .

سخنان مسؤول طرح قرباني

قرباني ، مهمترين عمل پيش از حلق و خروج از احرام و حاجي شدن است و به طور طبيعي اضطرابهاي خاص خود را دارد . اجراي طرح قرباني از سال 79 به زائران ايراني كمك كرده تا اين مرحله را با مشكل كمتر و سرعت بيشتري پشت سر بگذارند .

عبدالعظيم رضانيا از سال 79 مسؤول اجراي اين طرح است . او درباره اين طرح مي گويد :

حجاج پيش از سال 79 مي دانند كه زوار در يك محيط غيربهداشتي اقدام به ذبح گوسفند مي كردند و بعد دولت عربستان ، بيشتر لاشه ها را يا مي سوزاند يا دفن مي كرد . درخواستهاي مكرر جمهوري اسلامي ايران و ساير كشورها و همچنين درخواست وزارت حج كشور ميزبان موجب شد دولت عربستان ابتدا كشتارگاههاي سنتي را به نيم صنعتي و سپس به كشتارگاههاي بزرگ و مكانيزه تغيير دهد و شرايط

244

را براي بسته بندي گوشتهاي قرباني و ارسال آن براي مستمندان دنيا فراهم آورد .

پس از واگذاري اختيار كشتارگاهها به بانك توسعه اسلامي و در اختيارگيري حدود 45 درصد از فضاي اين كشتارگاهها كه به دليل ارتباط نزديك اين بانك با سازمان حج و زيارت صورت گرفت ، امكان ارسال گوشت قرباني زائران ايراني براي مستمندان عربستان و مسلمانان 28 كشور دنيا ايجاد شد .

رضانيا همكاري زائران ايراني با طرح قرباني را قابل توجه خواند و گفت :

در سال اول ( 1379 ) حدود 5/80 درصد زائران ( 70 هزار و 32 نفر ) از اين طرح استقبال كردند كه اين ميزان در حج سال قبل به 25/99 درصد ( 93 هزار و 857 نفر ) رسيد .

هرساله يادداشت تفاهمي با بانك توسعه اسلامي امضا مي شود كه تعهداتي را براي سازمان حج و بانك به همراه دارد . از جمله تعهدات بانك اين است كه مسائل شرعي مربوط به گوسفتند قرباني به هنگام خريد آن از كشور مبدأ لحاظ شود .

همچنين 95 ذابح حرفه اي را پس از امتحان ويژه و در نظر داشتن مسائل اعتقادي آنها ، انتخاب كرده ايم كه كار ذبح براي حدود 96 هزار زائر ايراني ، بر عهده اين عده است . البته در اين كاروان پنج روحاني هم حضور دارند كه پاسخگوي مسائل شرعي مستحدثه ذبح هستند .

مديران كاروانها يا معاونين آنها ، روحانيون كاروانها ، معينها و به ازاي هر پنجاه زائر هر كاروان يك فرد منتخب به اضافه يك خدمه در هر كاروان با دريافت كارت مخصوص ، حق ورود به سالن كشتارگاه را پيدا مي كنند . مديران پس از كسب نيابت از سوي زائران ، به ذابحان وكالت مي دهند تا قرباني كاوران آنها را انجام دهند و اين وكالت حتماً بايد صورت پذيرد تا مشكل شرعي پيدا نكند .

رضانيا سپس به توزيع كوپنهاي يك ، دو و پنج رأس گوسفند اشاره كرد و افزود :

اين طرح براي كم كردن حجم كوپن هايي است كه مديران حمل مي كنند . مديران كاروانها يا معاونين آنهابايستي با در دست داشتن كارت شناسايي و اصل يا فتوكپي فيش يا حواله پرداختي در ايران براي دريافت كوپنها به مناطق نه گانه مكه مراجعه كنند .

245

وي مبلغ دريافت شده از زائران ايراني را 105 هزار و 975 تومان اعلام كرد و افزود :

92 هزار و 73 زائر اين مبلغ را در ايران واريز كردند ( كه اين اتفاق براي اولين بار رخ داد ) و اگر زائري موفق به واريز اين مبلغ نشده و يا زائران ايراني خارج از كشور كه خارج از سيستم ما هستند و مايل به دريافت كوپن باشند ، مي توانند فردا از ساعت شانزده تا بيست به ستاد منطقه 7 واقع در هتل سمر مراجعه و با پرداخت 450 ريال سعودي يا 120 دلار به اضافه سه ريال سعودي به دريافت كوپن اقدام كنند .

مسؤول اجراي طرح قرباني اصلي ترين مشكل را ازدحام كشتارگاههاي ايران در ساعات بعد ازظهر روز عيد سعيد قربان اعلام كرد و افزود :

اگر مديران محترم كاروانها ، خانمها و زائران سالمند و معذور مرد را شبانه براي رمي جمرات برده و ساعت هفت صبح روز عيد ، فهرست قرباني آنها را براي ما آماده كنند بخش اعظمي از ترافيك بعد از ظهر عيد برطرف مي شود .

اگر روحانيون محترم كاروانها و مديران كاروان با ترغيب اين عده ، رمي شبانه انجام دهند سالن كشتارگاه در ساعات صبح خلوت تر از بعدازظهر نخواهد بود واين امر نه تنها به كاروانها كمك مي كند ، بلكه از ازدحام زائران كشورهاي ديگر در كنار سالن كشتارگاه ايران و فشارهايي كه به بانك توسعه اسلامي براي واگذاري 45 درصد فضاي كشتارگاهها به ايران وارد مي شود ، خواهد كاست .

با تمام تلاشي كه براي ذبح قرباني زائران ايراني انجام مي شود ، بخشي از قرباني به فرداي عيد سعيد قربان موكول مي شود ؛ از جمله كاروانهايي كه از ساعت شانزده به بعد راهي قربانگاه مي شوند . در سال 79 صبح روز عيد 23 درصد ( 15 هزار و 949 رأس ) ، بعد از ظهر عيد 32 درصد ( 22 هزار و 782 رأس ) و صبح فرداي عيد 45 درصد ( 31 هزار و 301 رأس ) قرباني داشتيم و سال قبل نيز صبح روز عيد 09/20 درصد ( 19 هزار رأس ) ، بعد از ظهر روز عيد 45 درصد ( 43 هزار رأس ) و صبح فرداي عيد 68/32 درصد ( 31 هزار و 857 رأس ) قرباني انجام داديم .

البته براي آنكه زائران براي حلق و تقصير مشكلي نداشته باشند با هدف به هم زدن ترتيب اعمال در منا ، از طريق بعثه مقام معظم رهبري از مراجع عظام تقليد استفتا شد كه آن بزرگواران نظراتشان را نوشتند و در اختيار كليه مديران و روحانيون و رؤيت زائران قرار دادند تا از اين رهگذر چنانچه عده اي تا غروب روز دهم موفق به انجام

246

قرباني نشده باشند ، بتوانند از احرام خارج شوند . در اين مورد عين پاسخ حضرت آية الله خامنه اي مقام معظم رهبري به اين شرح است : « با فرض ضرورت مي توانند قرباني را تاخير بيندازند ، و همان روز عيد ، حلق يا تقصير نمايند و از احرام خارج شوند ، ولي اعمال مكه را قبل از قرباني به جا نياورند » .

ذابحين ما با لباسهاي سبز و نيروهاي ستاد ما همگي سفيد پوش هستند و نوار زرد بر بازو دارند . اگر مديران كاروانها به مشكلي برخوردند يا احساس كردند گوسفندي شرايط قرباني ندارد ، به طور مستقيم با عوامل غير ايراني وارد صحبت نشوند و مراتب را با نيروهاي ستادي و سفيد پوش ايراني در ميان بگذارند .

مسؤول ايراني سالن كشتارگاه موظف است كه بنا بر درخواست روحانيون و مديران يا نمايندگان زائران گوسفندهايي را كه فاقد شرايط قرباني است ، بررسي و در صورت تأييد با زدن اسپري به بدن آنها از گردونه عمليات خارج كنند .

امسال هم مثل سالهاي قبل حدود چهل هزار لاشه گوسفند قرباني زائران ايراني براي مصرف محرومان تحت پوشش كميته امداد به كشور لبنان ارسال خواهد شد .

رضانيا از تمام مديران كاروانها خواست تا با هماهنگي كامل با روحانيون محترم كاروانها و توجيه زائران سالمند و معذورمرد و همين طور بانوان زائر و رمي شبانه ، شرايطي را فراهم آورند كه بخش زيادي از عمليات قرباني بين ساعت هفت تا دوازده روز عيد قربان انجام شود .

وي در پايان گفت :

اگر عمليات قرباني به صبح روز بعد موكول شد ، اصلا نبايد موجب اضطراب و نگراني زائران گردد ؛ زيرا تا ظهر روز يازدهم عمليات قرباني كاملا به اتمام خواهد رسيد . اميدواريم در حج امسال نيز همچون گذشته شاهد همكاري ستودني روحانيون و مديران محترم كاروانها و نمايندگان زائران باشيم .

گزارشي از كنگره « رابطة العالم الإسلامي »

« رابطة العالم الإسلامي » قويترين سازمان تبليغي اسلامي بين المللي است كه در بيش از يكصد كشور جهان حضور فعال دارد . صدها مسجد بزرگ در كشورهاي مختلف تحت

247

مديريت بخش اداره امور مساجد اين رابطه اداره مي شود ، صدها كرسي اسلام شناسي در دانشگاههاي جهان با اساتيد اعزامي و برنامه هاي ارسالي اين رابطه فعاليت مي كند و نشريات و كتب فراواني به وسيله اين مؤسسه چاپ و در سطح جهان توزيع مي شود .

كنگره هاي فراواني به همت اين سازمان در عربستان و ديگر كشورها سالانه برگزار مي شود كه يكي از مهمترين آنها « مؤتمر مكة المكرّمة » است .

امسال پنجمين سال برگزاري اين كنگره در مكه است كه با عنوان « الحوار الحضاري والثقافي ، أهدافه و مجالاته » در محل رابطة العالم الإسلامي در مكه مكرمه امروز برگزار شد و فردا و پس فردا نيز برگزار مي شود و شخصيتهاي متعددي از عربستان و ديگر كشورها براي سخنراني در آن دعوت شده اند ؛ از جمله دكتر عصام البشير وزير شؤون ديني سودان و استاد كامل شريف از مغرب و نيز مفتي رسمي عربستان سعودي و امير مكه عبدالمجيد بن عبدالعزيز .

اين كنگره با سخنراني اميرعبدالمجيد بن عبدالعزيز امير مكه مكرمه امروز افتتاح شد و روز يكشنبه پس از نماز عشا ، مفتي رسمي كشور سعودي شيخ عبدالعزيز بن عبدالله آل الشيخ سخنراني خواهد كرد .

علي رغم آنكه كشورهاي متعددي در اين كنفرانس دعوت شده بودند و حضور داشتند ، متأسفانه از جمهوري اسلامي ايران كسي دعوت نشده بود .

امروز هنگام نماز عشا هيأت ايراني مركب از حضرات حجج اسلام آقايان : قاضي عسكر ، بي آزار شيرازي ، زماني و علم الهدي در اين اجلاس شركت كردند . البته شركت عموم در اين كنفرانس آزاد است . حجة الاسلام قاضي عسكر يك دوره مجله ميقات عربي را به دبير كل رابطة العالم آقاي دكتر عبدالله تركي تقديم كردند ، و در حاشيه اجلاس ديدار و گفتگو و معارفه مختصري با تعدادي از مهمانان برجسته انجام گرفت .

شيخ عبدالعزيز آل شيخ كه نابيناست ، سخنراني يك ساعته خويش را تحت عنوان « فتوا و شرايط آن » ايراد كرد . وي ضمن بيان اهتمام به دقت در فتوا و پرهيز از فتواي بدون علم و تحقيق و بيان برخي از شرايط آن دو نكته زير را نيز مطرح كرد :

1 . هيچ گاه نبايد يك مفتي خيال كند كه آنچه اجتهاد او به آن رسيد ، حق مطلق است و به

248

ديگران حمله كند ؛ زيرا ممكن است درك او خطا باشد . لذا مجتهدان و مذاهب ديگر را كه در فقه يا عقيده به نظر يك مفتي خطا كرده اند ، نبايد تكفير كرد ؛ بلكه آنها را بايد هدايت كرد .

2 . مالك بن انس هنگامي كه مؤطّأ را تاليف كرد ، خليفه وقت منصور دوانيقي از وي خواست كه اجازه دهد كتاب مؤطّأ را به همه ابلاغ كند تا همه مسلمين به آن عمل كنند و بقيه مكاتب فقهي را كنار گذارند ، اما مالك گفت : « چرا يك فقه را به مردم تحميل مي كني ؟ بگذار مسلمانان آزاد باشند و هركسي از فقيه و امام مذهب خود تقليد كند » . بنابراين مفتي وظيفه دارد تعصبي به مذهب حنبلي يا شافعي يا حنفي نداشته باشد و فقط تابع دليل باشد .

كاركنان اجلاس سؤالات حضار را براي جواب جمع آوري مي كردند .

حجة الاسلام زماني هم سؤالي نوشت ؛ گرچه معلوم بود كه آشكارا قرائت نخواهند كرد . سؤال اين بود :

جناب استاد ، شما امام مالك را تحسين كرديد كه اجازه نداد فقه او را بر همگان تحميل كنند تا پيروان هر مذهب بتوانند به فقه خويش عمل كنند ؛ پس چرا اجازه نمي دهيد كه در شهر مكه و مدينه فقهاي مالكي و حنفي و شافعي و ديگر مذاهب ، فقه خويش را براي پيروان خود تدريس كنند و فقه حنبلي را بر همگان تحميل كرده ايد ؟

گفتني است كه حضور در اين كنگره آزاد است و مناسب است فضلايي علاقه مند به تحقيق علمي در اينگونه موضوعاتند دست كم يك مرتبه در آن حاضر شوند و با اين واقعيتهاي فرهنگي آشنا شوند تا افقهاي جديدي به رويشان گشوده شود .

2 . موضوع كنگره امسال « گفتگوي تمدنها » است كه ايران اسلامي پرچمدار آن در جهان معاصر بود و بيشترين حرف و نظريه را ايران دارد ، اما متأسفانه حضوري در آن ندارد ؛ در حالي كه دبير كل رابطة العالم دكتر عبدالله تركي با ايران آشناست و به ايران سفر كرده و با تعدادي از شخصيتهاي ايراني مانند آقاي تسخيري دوست صميمي است . واقعاً جا داشت كه بعثه و سفارت از چند ماه قبل زمينه دعوت محترمانه و حضور فعال فرهنگي ايران را فراهم مي كردند . متأسفانه امسال هم مثل سالهاي قبل جز تأسف و اميدواري به سال آينده چيزي نصيب جمهوري اسلامي نشد !