بخش 8

346

دوشنبه 14 ذي حجه

5/11/1383

حاجيان آمدند با تعظيم

شروع بازگشت زائران ايراني

رئيس سازمان حج و زيارت ايران در مكه مكرمه به خبرنگاران اعلام كرد : « از دوشنبه شب پروازهاي بازگشت زائران ايراني از فرودگاه جده آغاز مي شود و زائران مدينه بعد نيز به طور همزمان از طريق زمين رهسپار مدينه منوره ، شهر پيامبر اسلام ( صلّي الله عليه وآله ) خواهند شد » .

رئيس سازمان حج و زيارت با تبريك برگزاري موفقيت آميز حج سال جاري به پيشگاه حضرت ولي عصر ( عج ) ، مقام معظم رهبري و ملت بزرگ ايران ، از تمام كساني كه در راه برگزاري حج ابراهيمي در ايران و عربستان سعودي سازمان حج و زيارت را ياري داده اند قدرداني كرد .

توصيه هاي ستاد مكه درباره بازگشت از فرودگاه جده

ستاد مكه مكرمه در مورد حضور كاروانها در فرودگاه جده هنگام مراجعت به كشور نكاتي را به شرح ذيل توصيه كرد :

1 . برابر اعلام شركتهاي هواپيمايي جمهوري اسلامي و هواپيمايي سعودي ، زمان

347

حضور زائران در فرودگاه جده شش ساعت قبل از پرواز است ، لذا شايسته است مديران كاروانها رأس ساعت مقرر در فرودگاه حاضر شوند .

2 . زائران از اموال و اشياي خود مخصوصاً در فرودگاه دوربين و موبايل و ساك كوچك مراقبت كنند .

3 . مديران محترم قبل از ترك ساختمان در مكه كليه اتاقها را بازبيني نمايند تا احيانا وسائل زائران جا نماند . همچنين هنگام پياده شدن از اتوبوس در جده ، دقت كنند كه چيزي در اتوبوس باقي نمانده باشد .

4 . از همراه آوردن مواد غذايي اضافي و جاگذاشتن آنها در فرودگاه در زمان پرواز جداً خودداري شود . بديهي است حواله يك وعده غذا در فرودگاه تقديم مديران خواهد شد .

5 . زائران در فرودگاه سعي كنند از كاروان جدا نشوند .

تداركات ستاد مكّه

اقلام مصرفي زائران عزيز ايراني در ايام تشرف به مكه مكرمه و مدينه منوره ، مواد اوليه غذايي آنها و تمام چيزهايي كه مورد نياز زوار ايراني است ، با يك برنامه ريزي يك ساله تهيه مي شود .

حميد حبيبي تنها ، معاون تداركات ستاد مكه مكرمه در اين باره گفت :

بلافاصله بعد از اتمام عمليات حج كميسيوني به نام خريد تداركات حج با حضور نمايندگاني از بعثه مقام معظم رهبري و سازمان حج و زيارت تشكيل مي شود كه كار آن تدوين برنامه غذايي با نظر متخصصان امر بهداشت و تغذيه و تدارك اقلام مورد نياز براي حج سال آينده است .

اقلام ما به سه دسته تقسيم مي شوند :

1 . كالاهايي كه يا در عربستان نيست و يا اگر هست از كيفيت خوبي برخوردار نيست كه اين كالاها با اعتباري كه در اختيار مديران كاروانها قرار مي گيرد ، از سوي آنها در ايران خريداري مي شود .

2 . كالاهايي كه مصرف روزانه دارند ، مثل نان ، سبزيجات ، ميوه و تخم مرغ ، كه از محل

348

تنخواه ارزي خريداري مي شوند .

3 . كالاهاي اساسي كه ما با انجام مناقصه ، شركتهاي طرف قرارداد را تعيين مي كنيم . مرغ ، فيله مرغ ، ماهي ، كره ، لبنيات ، برنج ، آبميوه ، نوشابه و روغن در زمره اين گروه قرار دارند .

حبيبي تنها در مورد گوشت مصرفي حجاج ايراني گفت :

دو سال است كه سازمان حج از گوشت گرم گوسفندي استفاده مي كند و پس از عقد قرار داد با شركت مورد نظر تعداد كشتار و ميزان گوشت مورد نظر هر روز را از قبل به آن اعلام مي كنيم . بر اساس ميزان مواد مصرفي زائران ، حواله مصرف در اختيار مديران كاروانها قرار مي گيرد تا طي 28 تا 30 روز اقامت در مكه و مدينه به دريافت كالاهاي خود اقدام كنند .

مناطق توزيع اقلام را به چهار دسته تقسيم مي شوند :

1 . انبار تداركات كه هجده قلم كالا در آن توزيع مي شود .

2 . شارع تنعيم كه پنج قلم كالا ( مرغ ، فيله مرغ ، ماهي ، كره و گوشت ) در آن توزيع مي شود .

3 . انبارهاي الشميسي كه سه قلم از اقلام مورد نياز كاروانها ( آب ، نوشابه و پنير ) در اين مكان در اختيار كاروانها قرار داده مي شود .

4 . لبنيات كه در چهار نقطه شهر مكه به كاروانها تحويل مي شود .

حبيبي تنها با اشاره به ايام تشريق گفت :

هر ساله در اين ايام ازدحام جمعيت و قوانين خاص ترافيكي از جمله ممنوعيت ورود تريلي به داخل شهر ، ما را با مشكلاتي مواجه مي كند ؛ اما سعي مي كنيم به شيوه هاي مختلف از جمله تغيير محلهاي توزيع بخصوص لبنيات در روزهاي هفتم و هشتم و سيزدهم ذي حجه و انتقال اين محلها به خارج مكه ، مشكل را مرتفع كنيم كه اين اتفاق ، امسال هم افتاد .

65 تا هفتاد درصد زائران ايراني در عزيزيه مستقر هستند و اين منطقه هم مسير عرفات و مني است و ترافيك شديدي دارد ، ولي سعي شده تا با ايجاد هماهنگي با مديران كاروانها مشكل توزيع كالا را كم كنيم و ان شاءالله زائران ايراني كمبودي احساس نكرده اند .

349

حبيبي تنها ، سرويس دهي به زائران را در اين ايام دشوار خواند و گفت :

ارائه خدمات به زوار عزيز به دليل افزايش بسيار و سريع تعداد زائران و رسيدن به نقطه اوج ، شلوغ شدن شهر و وجود مقررات خاص ترافيكي كه پليس مكه اعمال مي كند ، سخت است و ما با تمام وجود سعي كرديم هموطنان ما حتي در ايام شلوغ با كمبود و مشكلي مواجه نشوند كه البته رسيدن به اين هدف تلاش و هماهنگي همه عوامل از جمله مديران محترم كاروانها را مي طلبد كه از اين بابت بايد از همه تشكر كرد .

عربستان ، ميزبان كنفرانس بين المللي مبارزه با تروريسم

المحيط خبر داد : « عربستان ميزبان كنفرانس بين المللي مبارزه با تروريسم خواهد بود » .

به گزارش پايگاه اينترنتي المحيط ، ملك فهد بن عبدالعزيز ، پادشاه عربستان و امير عبدالله ، وليعهد اين كشور اعلام كردند : « كنفرانس بين المللي مبارزه با تروريسم ماه فوريه آينده در عربستان برگزار مي شود » .

نشست متفكران جهان اسلام در جده

بر اساس بيانيه اي كه از سوي سازمان كنفرانس اسلامي منتشر شد ، متفكران جهان اسلام به زودي در نشستي گردهم خواهند آمد .

به گزارش روزنامه الشرق الأوسط ـ چاپ لندن ـ در اين كنفرانس كه در جده برگزار خواهد شد ، علماي جهان اسلام به بحث و مطالعه درباره مسائل ملسمانان و راه حلي مناسب براي مشكلات و ايجاد وحدت خواهند پرداخت . در بيانيه سازمان كنفرانس اسلامي آمده است :

اين اقدام مهم باعث رهايي جهان اسلام از ياس و نااميدي خواهد شد . سازمان كنفرانس اسلامي اميدوار است كه اين نشست نقطه عطفي در راه همبستگي بين ملل اسلامي باشد .

350

ديدار حافظان و قاريان قرآن با نماينده وليّ فقيه

نماينده وليّ فقيه امروز دوشنبه در ديدار قاريان و حافظان اعزامي به حج ، بهره گيري بيشتر از قرآن كريم را يك ضرورت براي عموم مسلمانان و جوامع اسلامي به ويژه دست اندركاران امور قرآني خواند .

آقاي ري شهري در اين ديدار كه آقاي مسجد جامعي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز حضور داشت ، با اشاره به قرآن محوري در برنامه هاي فرهنگي بعثه در حج سال جاري افزود :

هر كس با قرآن انس دارد ، بايد توجه كند كه معرفت خود را به قرآن دائم گسترش دهد . فهم قرآن داراي مراتبي است . كمترين وظيفه هر مسلمان آشنايي با الفاظ و مفاهيم ظاهري و بهره گيري از ظواهر اين كتاب آسماني است ، اما نبايد به اين مرحله اكتفا شود .

اشارات قرآن براي خواص است ، از لطايف قرآن اوليا بهره مي گيرند و از حقايق قرآن انبياي الهي آگاهي مي يابند .

اشارات قرآن كريم بسيار با اهميت است و با آشنايي با فرمايش اهل بيت ( عليهم السلام ) و آيات قرآن مي توان بسياري از روايات را در قرآن كريم ريشه يابي كرد .

براي درك لطايف قرآن ارتباط با عالم معني لازم است و به اين سبب اوليا به اين جايگاه مي رسند .

نماينده ولي فقيه با توصيه به قاريان و حافظان قرآن به تدبر هر چه بيشتر در آيات الهي ابراز اميدواري كرد كه به بركت سرزمين وحي و انس با قرآن فهم ، درك و شناخت و بهره گيري بيشتر از قرآن كريم گسترش يابد .

شروع برنامه هاي عمومي بعثه

پس از بازگشت حجاج از مشاعر ، برنامه هاي سخنراني عمومي بعثه امروز شروع شد . امروز شمار زيادي از حجاج ايراني در بعثه مقام معظم رهبري در مكه مكرمه گرد هم

351

آمدند و به درسهايي از قرآن كريم حجة الإسلام قرائتي گوش فرا دادند .

در اين مراسم پس از تلاوت آياتي از قرآن كريم ، حجة الإسلام قرائتي گفت :

خداوند عزيز ، قرآن را به عنوان بالاترين و بهترين كتاب در بهترين شبها ، شبهاي قدر و عرفات و بهترين مكان كعبه و بهترين ماهها ، ماه ذي حجه را براي سعادت و رستگاري انسان ، در اختيار او قرار داده است . حجاج بايد در خلوت خود بينديشند : كه ما در مقابل تمام اين خوبيها چه كرده ايم و در آينده چه خواهيم كرد ؟

وي با برشمردن نعمات الهي افزود :

يك نعمت ، تنها يك نعمت نيست ؛ بلكه صدها و هزاران نعمت الهي در عالم خلقت رخ داده است تا آن نعمت در زندگي انسان جلوه كند و حج مجموعه هزاران نعمت خداوند است كه در ماه پربركت ذي حجه به حاجي در سرزمين وحي هديه مي شود و رسم است كه انسان بايد از هدايا به خوبي نگهداري كند .

زائر خانه خدا پس از هجرت از شهر و روستاي خود ، از همه چيز مي گذرد و با نيت پاك شدن از گناهان ، خود را به طور كامل در اختيار خداوند مي گذارد و مهم براي حاجي ، حاجي ماندن است و حاجي بايد از اندوخته هاي خود در سرزمين وحي ، به خوبي نگهداري كند .

رمي بوش ، شارون و بلر

بسياري از حجاج در مراسم رمي جمرات ، هنگام پرتاب سنگ به سوي نماد شيطان ، به بوش ، شارون و بلر مي انديشيدند .

به گزارش خبرگزاري آسوشيتد پرس ، بسياري از حجاج اعلام كردند هنگام پرتاب سنگ به نماد شيطان ، به جرج دبليو بوش رئيس جمهور آمريكا ، آريل شارون نخست وزير اسرائيل و توني بلر نخست وزير انگليس مي انديشيدند . ^{( 1 )}

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . در يادداشهاي استاد مطهري ، ج 6 ، ص 522 آمده است : « رمي جمرات رمز اظهار تنفّر است . . . چه مانعي دارد كه اين اظهار تنفّر هر سال به صورت زنده تري اجرا شود ؟ و خائنين روز مجسّمه يا تمثالشان نصب شود و مسلمين تمثال آنها را سنگباران كنند ؟ البته اين عمل وقتي خوب است كه حكومت واحد اسلامي تشكيل شود و يك خائن مسلّم كه به تصويب شوراي رهبري اسلامي رسيده باشد انتخاب گردد » .

352

خبرهاي كوتاه از كاروانها

همراهي جوانان با افراد مسن : پزشك كاروان 10106 براي كم كردن مشكلات پزشكي كاروان ، جوانان و افراد باسواد را مأمور كرده كه هر كدام چند زائر مسن و بي سواد را همراهي كنند .

ختم قرآن : در كاروان 31817 اقدام جالبي انجام مي شود . اعضاي اين كاروان هر شب در مسجد الحرام قرآن كريم را ختم مي كنند . در كاروان 19406 هم اقدام مشابهي انجام شده است .

باز هم سرقت : هشت فقره سرقت در هشت كاروان گزارش شده كه باز هم مي طلبد سفارشهاي لازم از سوي مديران كاروان به زائران در خصوص اقدامات پيشگيرانه صورت گيرد .

برنامه هاي فرهنگي : در كاروان 13316 كارهاي فرهنگي زيادي انجام مي شود . در اين كاروان پيش از اعزام ، مسابقاتي درباره مناسك حج و احكام انجام شد كه قرار است جوايز برندگان در روز جمعه ( عيد سعيد غدير ) اهدا شود . در اين كاروان همچنين برنامه اي براي قرائت يك جزء قرآن در هر روز به وسيله خواهران تنظيم شده كه ساعت نه تا ده صبح اجرا مي شود و مورد استقبال هم قرار گرفته است . البته ساعت 30/3 تا 30/4 بامداد هر روز نيز جلسه اي در مقابل ناودان طلا براي خواهران و برادران اين كاروان دائر است تا در مدت يك ساعت يك جزء قرآن خوانده شود .

ديدار مسؤول طرح قرباني با نماينده وليّ فقيه

آقاي رضانيا مسؤول طرح قرباني صبح امروز با حجة الاسلام والمسلمين ري شهري ديدار كرد . در اين ديدار كه آقاي مسجد جامعي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز حضور داشت ، درباره مسائل مختلف مربوط به قرباني امسال از جمله افزايش قيمت و وجود شرايط قرباني بحث و تبادل نظر شد .

353

آقاي رضانيا گفت : « تهيه گوسفند با شرايط و ويژگيهاي ما به كمتر از قيمت فعلي ممكن نيست » .

آقاي مسجد جامعي هم گفت : « به آقاي تسخيري گفتم با رئيس بانك توسعه اسلامي گفتگو كند كه شرايط فقه شيعه را براي قرباني رعايت كنند » .

ايشان افزود : حجة الاسلام سيد محمد شبيري گفتند : « وضع قرباني امسال از سالهاي قبل بهتر شده است » . سرانجام ، مقرّر شد كه آقاي رضانيا طيّ گفتگويي با نشريه زائر دلايل افزايش قيمت قرباني و ديگر مسائل مربوط به آن را تبيين كند . از اين رو پس از جلسه ، آقاي رضانيا طيّ مصاحبه اي با زائر موارد مذكور را توضيح داد .

دلائل افزايش بهاي گوسفند

امسال 95 هزار و 700 رأس گوسفند در كشتارگاههاي مربوط به طرح قرباني جمهوري اسلامي ايران ذبح شد . عبدالعظيم رضانيا مسؤول طرح قرباني ستاد مكه ضمن بيان

اين خبر گفت :

از اين تعداد هفتاد هزار و 800 رأس گوسفند در روز عيد قربان ذبح شدند كه اين ميزان به مراتب بالاتر از استاندارد مورد نظر بانك توسعه اسلامي است و همين باعث شد مسؤولان بانك به خاطر نظم و همكاري كاروانهاي جمهوري اسلامي ايران تقدير و تشكر ويژه اي از كشورمان داشته باشند .

در جشن بيستمين سال اجراي طرح قرباني به وسيله بانك توسعه اسلامي ، مسؤول اين بانك در حضور وزير حج عربستان و مقامات اين كشور تشكر ويژه اي از ايران كرد و از مسؤولان حجاج ديگر كشورها خواست كه از ايران الگو بگيرند . اين نگاه بانك توسعه اسلامي به ايران ، هم باعث حفظ ارتباط خوب ما با بانك و هم موجب سربلندي حجاج ايراني است .

تمام تلاش بانك توسعه اسلامي ( كه تنها مرجع تضمين شده و مورد تأييد مقامهاي عربستان سعودي است ) تثبيت قيمت گوسفندهاي واجد شرايط شرعي است و اگر هم افزايش قيمت اتفاق افتاد ، به دليل مسائل مختلفي بود كه نه بانك در اين مورد

354

مقصر بود و نه ما دخالتي در آن داشتيم .

امسال براي دومين سال پياپي استراليا كه بزرگ ترين منبع تأمين گوسفندهاي قرباني بود ، ارسال گوسفند به عربستان را تحريم كرد و مسؤولان بانك بعد از رايزنيهاي مختلف و تلاشهاي بسيار موفق شدند با پيمانكاران عربستاني به توافق برسند تا از اروگوئه و سودان گوسفند وارد كنند .

بانك توسعه اسلامي تلاش كرد دولت عربستان سعودي براي آن كه قيمت گوسفند افزايش خيره كننده اي نداشته باشد ، تسهيلات ويژه اي به پيمانكاران بدهد كه دريافت نكردن هزينه ويزا و تسهيلات ورود نيروهاي كار خارجي براي كشتارگاهها از جمله آن بود . ناگفته نماند افزايش قيمت گوسفند مربوط به ايام تشريق نيست ؛ زيرا سازمان حج و زيارت جهت تأمين گوشت مصرفي زائران سال جاري ، گذشته مجبور شده در ازاي هر كيلو گوشت شش ريال بيشتر از سال قبل به طرفهاي سعودي پرداخت كنند . لذا افزايش گوسفند قرباني امري طبيعي است .

نزديك ترين كشتارگاه به مني متعلق به بانك توسعه اسلامي است كه در اختيار ماست و با شرايطي كاملاً بهداشتي و آبرومند آن گونه كه در شأن جمهوري اسلامي است ، اقدام به ذبح مي كنيم و پس از كشتار نيز اطمينان داريم كه گوشت قرباني در اختيار مستمندان مسلمان ديگر قرار مي گيرد .

اگر بخواهيم از طرح قرباني بانك توسعه اسلامي خارج شويم ، اوّلاً در كشتارگاهي دورتر به مني مجبور به ذبح هستيم ، ثانياً بهداشت محيط كشتارگاه اين گونه نيست و ثالثاً كيفيت گوسفند قرباني به اين صورت نخواهد بود . ما در اين طرح گوسفند مناسب را با قيمتي مناسب ، در محيطي مناسب و به شكلي مناسب ذبح مي كنيم و آن را به صورتي مطلوب به مصرف مسلمانان مستمند مي رسانيم و مطمئن هستيم زائران بزرگوار با عنايت به تمام ابعاد اين طرح به اين نتيجه مي رسند كه شيوه فعلي بهترين راه ممكن براي قرباني است .

در ايام تشريق مي توان گوسفند را با قيمتي ارزان تر از 450 ريال پيدا كرد ، امّا اوّلاً امكان تحويل حدود 96 هزار گوسفند نيست ، ثانياً در مني به ما تحويل نمي دهند و ثالثاً گوشت گوسفند ، پس از قرباني قابل مصرف نيست ، ولي تأمين 96 هزار گوسفند

355

واجد شرايط قرباني از طرفهاي مسؤول و پاسخگو و تضمين شده ، از جمله مزاياي مشاركت در طرح قرباني است .

92 هزار و 73 زائر در ايران پول قرباني را واريز و در طرح شركت كردند و عده اي هم معتقد بودند گوسفند ارزان در عربستان قابل تهيه است ، اما 3800 زائر حتي زائران ايراني خارج از كشور در روز عيد قربان درخواست قرباني دادند كه اين نشان مي دهد بعد از تحقيق به اين نتيجه رسيده اند كه با شركت در طرح ، به مناسب ترين قيمت و بهترين شيوه به قرباني خواهند رسيد .

اميدوارم با توجه به درخواست رسمي بانك توسعه اسلامي از ايران براي واردات گوسفند قرباني به عربستان ( كه تا سال آينده آن را بررسي خواهيم كرد ) ، در سال آينده موفق تر از امسال و سالهاي قبل عمل شود .

امسال با همكاري بسيار خوب مديران و روحانيون كاروان مراسم رمي جمرات بانوان و معذورين مرد در حد قابل قبولي انجام گرفت . ضمن آنكه نحوه حضور مديران و نمايندگان زائران در سالنها و كمكهايي كه براي سرعت كار انجام دادند ، به گونه اي بود كه رشد بيشتري نسبت به سال گذشته داشتيم و لازم است از همه آنها تشكر كنيم .

ديدار هيأت علمي معاونت بين الملل با نماينده ولي فقيه

اعضاي هيأت علمي معاونت بين الملل بعثه صبح امروز با حجة الاسلام والمسلمين آقاي ري شهري ديدار و گفتگو كردند . در اين ديدار مسائل مختلف مربوط به فعاليت معاونت بين الملل مورد بحث واقع شد . مسؤول هيأت علمي معاونت بين الملل گفت : « امسال تعداد ديدار شونده ها از غير ايرانيان 5230 نفر بوده است » .

در اين جلسه مقرر شد :

1 . ستاد هماهنگي براي پاسخ گويي به شبهات و كتابهايي كه بر ضد شيعه مي نويسند ، زير نظر حجة الاسلام آقاي قاضي عسكر تشكيل شود و هيأت علمي معاونت بين الملل با ايشان همكاري كنند .

356

2 . ستاد هماهنگي بين فعاليت مركز جهاني ، مديريت حوزه ، مجمع جهاني اهل بيت و نيز مجمع تقريب تشكيل شود تا پايان نامه هاي حوزه را در جهت پاسخگويي به شبهات ضد شيعه هدايت كند .

3 . شبكه هجرت تقويت شود و مسؤوليت تقويت آن بر عهده حجة الاسلام آقاي اعرافي باشد .

4 . در خصوص حضور در كنگره هاي موسم حج در مكه ، براي ترويج فرهنگ تشيع و اهل بيت ( عليهم السلام ) برنامه ريزي شود و مسؤوليت اين كار بر عهده آقاي علي اكبريان معاون بين الملل باشد . ايشان مسؤول اند كه موضوعات كنگره هاي « رابطة العالم الإسلامي » و « مكّة المكرّمة العاصمة الثقافية للعالم الإسلامي » را هر سال بگيرند و از فضلا و علماي شيعه بخواهند كه در اين باره مقاله بنويسند .

5 . تبليغات ضد شيعه در حرمين از سال آينده تماماً ضبط شود ، هم براي پاسخ گويي ، و هم براي فرستادن نزد مقامات سعودي .

6 . براي تبليغ در ايام عمره هم برنامه ريزي شود ؛ چون در سالهاي گذشته كار قابل ذكري انجام نشده است .

ديدار گروهي از علماي افغانستان با نماينده وليّ فقيه

با هماهنگي و برنامه ريزي بعثه مهاجرين افغانستان ، تعدادي از علماي شيعه و سني افغانستاني كه به حج مشرّف شده بودند ، پيش از ظهر امروز دوشنبه در بعثه ، با نماينده وليّ فقيه ملاقات كردند . اين عده از جمهوري اسلامي ايران ، افغانستان و كشورهاي اروپايي و آمريكا و سوريه به حج مشرف شده بودند . در اين ديدار كه حجة الاسلام ابراهيمي نماينده مقام معظم رهبري در امور افغانستان ، جناب آقاي مسجد جامعي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي و حجة الاسلام اعرافي مدير مركز جهاني علوم اسلامي نيز حضور داشتند ، حجة الاسلام ابراهيمي ضمن تشكر از سرپرست محترم حجاج ايراني ، تعدادي از علماي سرشناس شيعه و سني را معرفي نمود و ديگر علما نيز به معرفي خود پرداختند .

357

در اين جلسه همچنين حجج اسلام آقايان عالمي بلخي و علوي نژاد از علماي شيعه و مولوي غالب از علماي اهل سنت به شرح اوضاع كنوني افغانستان پرداختند . سپس جناب آقاي مسجد جامعي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي مشتركات مختلف دو ملت مسلمان ايران و افغانستان را برشمردند .

در پايان اين ملاقات ، نماينده وليّ فقيه ضمن تشكر از حضور علماي افغانستان در اين جلسه ، علما را به حفظ وحدت و انسجام توصيه و سفارش كرد . مشروح سخنان حاضران چنين است :

حجة الاسلام عالمي بلخي :

از حضرت حاج آقاي ري شهري كه محبت فرمودند و صحبتهاي علماي افغانستان را شنيدند ، تشكر مي كنيم . از جناب حاج آقاي ابراهيمي نيز كه همواره در سالهاي سخت و مشكلات افغانستان و در گرفتاري هاي مردم ، همكار و همراه و دلسوز مردم و بخصوص علما بوده اند ، تشكر مي كنيم كه اين فرصت را فراهم ساختند كه علما كنار هم بنشينند و از بيانات نماينده محترم جمهوري اسلامي ايران استفاده كنند . وضعيت امروز افغانستان ، در طول 25 سال گذشته مطلوب ترين وضعيت است . مردم افغانستان بيش از دو دهه در مقابل كمونيستها و روسها جهاد كردند و خواسته آنها ايجاد حكومت اسلامي در افغانستان بود . اما بعد از پيروزي مجاهدين ، كشورهاي بيگانه و برخي از همسايگان افغانستان و سران گروههاي افغاني ، مشكلاتي را به وجود آوردند كه اين مشكلات يك دهه مردم افغانستان را گرفتار كرد . اگرچه وضعيتي كه امروز و بعد از ده سال ناآرامي در افغانستان به وجود آمده ، مطلوب نيست و قضايا نبايد اين گونه ختم مي شد ، ولي حوادثي كه در افغانستان و منطقه و كل جهان رخ داد ، وضعيت را به اين صورت پديد آورد .

بعد از دوران سخت و سياه طالبان كه مردم از كارو تحصيل محروم بودند و سخت گيريهاي فراواني براي اكثر مردم افغانستان ايجاده شده بود و چهره متحجرانه و سخت گيرانه اي از اسلام ارائه كرد ، وضعيت جديدي در افغانستان به وجود آمد . بعد از اين دوران و بعد از مذاكرات بن ، ما بايد به سمت قانون مداري و تصويب قانون پيش مي رفتيم . در جريان تصويب قانون اساسي افغانستان گروههاي مختلف

358

مي خواستند كه ديدگاه خود را به كرسي بنشانند . طرفداران حاكميت اسلام به دنبال ايجاد حكومتي اسلامي با روحيه ديني و محوريت دين بودند . تعداد اندكي هم به دنبال ايجاد حكومت لاييك در افغانستان بودند كه هيچ زمينه اي نداشتند . عده بسياري هم به دنبال ايجاد حكومت سكولار و تدوين قانوني بر مبناي سكولاريزم در افغانستان بودند . دو تفكر ديني و سكولار به شدت با هم در مبارزه بودند . تمام همت علماي ديني اعم از تشيع و تسنن اين بود كه در افغانستان قانوني به تصويب برسد كه محور آن دين باشد . شرايط سختي بود و به كساني كه از دين و مسائل ديني دفاع مي كردند ، نگاه بدبينانه اي وجود داشت ؛ چرا كه مردم سابقه حكومت طالبان را در ذهن خود داشتند و متدينها را با طالبان مقايسته مي كردند . تبليغات وسيعي هم عليه علما در جريان بود ، ولي با اين حال علما خود را منسجم نمودند و شوراي علماي شيعه به رياست حضرت آية الله محسني را ايجاد كردند . يك شوراي علماي سني و يك شوراي علماي سراسري مركب از علماي شيعه و سني و نيز تشكيل شد كه مجموعاً سه هزار نفر هستند و يكصد نفر عضو شوراي مركزي اين شورا هستند و رئيس اين شورا محترم فضل الهادي شينواري است كه رئيس شورايعالي قضايي افغانستان نيز هست . ايشان در جريان تدوين قانون اساسي شوراي علماي سراسري افغانستان فعاليت زيادي كردند و ملاقاتهايي با اعضاي كميسيون تدوين قانون اساسي و آقاي كرزاي داشتند و موادي از پيش نويس قانون اساسي را كه مربوط به مسائل ديني و مواد مربوط به اعلاميه جهاني حقوق بشر كه با مسائل ديني در تضاد بود ، با آنها مطرح و ديدگاههاي خود را در ميان گذاشتند .

روحيه ديني مردم افغانستان بسيار بالاست و مجاهدين ، نمايندگان زيادي در لويه جرگه قانون اساسي داشتند و تعداد آنهااز طرفداران حكومت سكولار بيشتر بود . لذا قانون اساسي اي كه تصويب شد ، به گونه اي بود كه در اولين ماده آن نام جمهوري اسلامي براي حكومت افغانستان برگزيده شد و در همين ماده تصويب شد كه دين دولت افغانستان اسلام است . در اولين قانون اساسي كه سال 1301 تصويب شد و آخرين قانون اساسي كه در سال 1366 در دوران نجيب تصويب شد ، آمده است كه دين مردم افغانستان دين اسلام است . قانون اساسي فعلي نيز « دين دولت افغانستان » را اسلام قرار داده است كه اين پاسخي به سكولارها بود كه مي گفتند دين بايد از

359

حوزه دولت جدا باشد .

ماده سوم قانون اساسي نيز ماده مهم و محكمي است كه بيان مي كند در افغانستان هيچ قانوني نمي تواند بر خلاف معتقدات و احكام شريعت مقدس اسلام تصويب و اجرا شود .

در يكي از مواد قانون اساسي نيز آمده است كه بايد كميسيون مستقلي براي دفاع و تطبيق قانون اساسي ايجاد شود كه ضامن اجراي ماده سوم اين قانون است . تفسير و توضيح قانون اساسي نيز به ستره محكمه ( شوراي عالي قضايي ) سپرده شده است .

در مورد مذهب جعفري نيز در قانون اساسي دو ماده مهم به تصويب رسيد . يك ماده در خصوص دعاوي اي است كه اگر طرفين شيعه باشند و قانون مدوّني در آن مورد نباشد ، قاضي بايد بر طبق فقه مذهب جعفري حكم كند . ماده مهم ديگر نيز در مورد تعاليم ديني مكاتب آموزش و پرورش بود كه مصوب شد كتب تعليمي مدارس بايد بر اساس معتقدات و فقه مذهب جعفري تدوين گردد . ما از طريق شوراي علما پيگيري كرديم كه اين مواد را اجرايي كنند و با دفتر رياست جمهوري هم صحبت كرده ايم تا در پوهنتون كابل دپارتماني به نام فقه جعفري ايجاد كنند . با شوراي عالي قضايي نيز مكاتبه كرديم تا در اين شورا از علماي شيعه هم حضور داشته باشند كه جناب آية الله صالحي بعنوان عضو شيعه ستره محكمه منصوب شدند . در مجموع وضعيت امنيتي و اقتصادي افغانستان رو به بهبودي مي رود و نسبت به چند سال گذشته بهتر شده است .

حجة الاسلام علوي نژاد بلخي :

مطلبي كه بنده مي خواهم عرض كنم ، اين است كه جمهوري اسلامي ايران با توجه به تجربه فراواني كه در برگزاري حج دارد بايد در پي تشكيل يك اجلاس منطقه اي بين كشورهاي همسايه باشد تا اين اجلاس تجارب كشورهاي مختلف را بررسي و براي برگزاري هرچه بهتر حج به كار گيرند . با توجه به مشكلاتي كه بعضي حجاج در انجام مناسك حج دارند ، لازم است كه آموزشهاي همگاني وسيعي براي حجاج برگزار شود . در افغانستان اين نياز به شدت احساس مي شود و لازم است كه تجربيات موفق جمهوري اسلامي ايران به مسؤولين برگزاري حج در افغانستان

360

منتقل شود .

مولوي عبدالقهار قيومي غالب از علماي اهل سنت :

ما به عنوان علماي ديني بايد قبل از اينكه سخن بگوييم ، عمل كنيم . امروز زمينه كار و فعاليت در افغانستان فراهم است و علما بايد در صحنه هاي مختلف وارد شوند . امروز در افغانستان فساد و بي بند و باري هست ، ولي لازم است كه ما دست اتحاد و اتفاق به هم دهيم و براي زدودن اين زنگارها از چهره افغانستان تلاش كنيم .

دشمنان از مدتها قبل براي تضعيف مسلمانان برنامه ريزي كرده اند . در يك مقاله اي خواندم كه انگليسيها طرحي داده اند كه بايد زنهاي مسلمان را وارد عرصه جامعه كنيم تا حق خود را بگيرند ! و به اين وسيله استحكام جامعه اسلامي را از بين ببريم . ما از جمهوري اسلامي ايران تشكر مي كنيم كه در دوران مهاجرت زمينه كار و تحصيل و دانش اندوزي مهاجرين را فراهم نمودند . من چند سال در جمهوري اسلامي ايران و در دبيرخانه مجمع علماي شيعه و سني در خدمت جناب حاج آقاي ابراهيمي بودم و از اين دوران خاطرات بسيار خوشي دارم . از خداوند متعال مي خواهم كه علما را در انجام وظايف خطير خود ياري دهد .

جناب آقاي احمد مسجد جامعي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي :

جلسه بسيار مغتنمي است كه در حضور نماينده محترم ولي فقيه و علما و دانشمندان افغانستان تشكيل شده است . از صحبتهاي دوستان استفاده كرديم . افغانستان و ايران داراي سوابق و مشتركات ديرينه اي هستند . شهرهايي كه دوستان عزيز از آنها نام بردند داراي علما ، ادبا و شعرا و بزرگاني بوده اند كه منشأ گسترش و بسط اسلام بوده اند . بعد از تحولات و حوادث اخير ، اتحاد و انسجام علما پديده مباركي است و بايد به فال نيك گرفت . تصويب قانون اساسي هم به خوبي صورت گرفت و اين هم قدم مبارك و خوبي بود . دوستان به موارد مثبت قانون اساسي اشاره نمودند و من هم به اين نكته اشاره مي كنم كه زبان فارسي هم در قانون اساسي به رسميت شناخته شده است ، و اين نكته ارزشمندي است .

در جمهوري اسلامي همه دستگاههاي مرتبط به مسائل افغانستان در تلاش هستند كه مشكلات را به نحوي حل كنند . مشكل دانش آموزان و مدرك تحصيلي طلاب از

361

اين جمله است كه تلاش شده به نحوي حل شود . اميدواريم كه بتوانيم با مساعدت و همكاري ، جايگاهي را كه افغانستان در دفاع از اسلام و مكتب اهل بيت ( عليهم السلام ) و زبان فارسي داشته است ، مجدّداً احيا كنيم .

نماينده وليّ فقيه و سرپرست حجاج ايراني :

شرايط امروز افغانستان با دوران گذشته تفاوتهاي اساسي دارد . تصويب قانون اساسي ، قدم خوبي بود كه برداشته شد . نكته اي كه من تأكيد مي كنم و حتما علما هم توجه دارند ، اين است كه خوش باوري است اگر تصور شود كه آمريكا و اذناب او به راحتي افغانستان را رها مي كنند ؛ ولي اين فرصتي كه پيش آمده ، بهترين فرصت براي علما و انديشمندان شيعه و سني است كه خواست مردم افغانستان را تحقق عيني ببخشند . بايد توجه داشت كه اين مرحله گذرا است و بايد مراحل و شرايط بعد از اين فرصت را در نظر داشت .

مهم ترين نياز امروز و فرداي افغانستان اتحاد و انسجام و همدلي و همفكري و همكاري است . با اتحاد و انسجام است كه مي توانند اهداف اسلامي خود را تعقيب نمايند . دشمناني كه آينده حاكميت واقعي اسلام را نمي خواهند ، بي ترديد نهايت تلاش خود را بكار خواهند بست تا اين اتحاد و وحدت را از بين ببرند .

امام راحل ( رحمه الله ) همواره تأكيد مي كردند كه حفظ نظام اسلامي از اوجب واجبات است ؛ يعني موضوعات مهم ديگري نيز هستند ، ولي اين واجب از ديگر واجبات ، واجب تر است . امروز نيز ممكن است شيعه و سني در مواردي با هم اختلاف نظر داشته باشند ، ولي حفظ اسلام و قرآن از واجبات است و چيزهاي مهم ديگر بايد فداي اين واجب بشوند . اگر علما با هم باشند و اختلافات را كنار بگذارند مطمئناً به اهداف والاي خود خواهند رسيد و اگر اختلاف باشد ، دوباره همان شرايط قبلي باز خواهد گشت و اين فرصت از دست خواهد رفت .

امنيت افغانستان براي ما مهم است و امنيت اين كشور ، امنيت جمهوي اسلامي ايران است . آنها كه به ناامني در افغانستان دامن مي زنند ، هم دشمن افغانستان هستند و هم دشمن ايران و هم دشمن اسلام . من روايتي از امام علي ( عليه السلام ) عرض مي كنم كه ايشان فرمودند : « اسد حطوم خير من سلطان ظلوم و سلطان ظلوم خير من فتن تدوم » . اين يك رهنمود سياسي مهمي است كه سلطان ظالم از فتنه هاي مداوم بهتر است .

362

آنچه كه در افغانستان حاكم بود ، فتنه بود و علما بايد توجه و مواظبت كنند كه اين فرصت به فتنه ديگري تبديل نشود .

از حضور همه عزيزان و بزرگان و علما و جناب آقاي مسجد جامعي و جناب آقاي اعرافي تشكر مي كنم . از جناب آقاي ابراهيمي نيز كه زمينه تشكيل اين جلسه را فراهم نمودند ، تشكر مي كنم و توفيق بيشتر ايشان را از خداوند متعال خواستارم . والسلام عليكم ورحمة الله و بركاته .

مصاحبه خبرنگاران اعزامي ايرنا با نماينده وليّ فقيه

بعد از ظهر امروز دوشنبه حجة الاسلام والمسلمين آقاي ري شهري در گفتگو با خبرنگاران اعزامي ايرنا استقبال بسيار خوب دانشمندان مسلمان از پيام رهبر معظم انقلاب به مناسبت برگزاري كنگره عظيم حج خبر داد .

آقاي ري شهري اظهار داشت :

براساس گزارشهاي دريافتي از منابع مختلف ، زائران خارجي از رهنمودهاي مقام معظم رهبري به طور چشمگيري استقبال كرده اند . پيام رهبر انقلاب بسيار پرمحتوا و جامع بود و در آن راهكارهاي مشخصي براي مشكلات جاري جهان اسلام ارائه شده بود . در مراسم حج سال جاري پيام رهبر معظم انقلاب در ميان مسلمانان كشورهاي مختلف بازتاب زيادي داشت و در مشاعر شريف بسياري از زائران محتواي پيام را سازنده و اثر گذار مي خواندند .

در مورد عراق رهبر معظم انقلاب با افشاي توطئه هاي دشمنان اسلام ، مسلمانان سراسر جهان را به هوشياري و آگاهي فراخواندند و به اين ترتيب دشمنان براي انجام توطئه هاي خود در عراق كار راحتي نخواهند داشت .

تحولات جهان اسلام سبب شده است كه مسلمانان جهان با حساسيت خاصي ، رهنمودهاي رهبر معظم انقلاب را دنبال كنند و برداشت عمومي ما اين است كه اين پيام هنوز به صورت مطلوبي در اختيار علاقه مندان و زائران كشورهاي مختلف قرار نگرفته است .

پس از پايان مراسم برائت گروههاي مختلفي از زائران خارجي با حضور در چادر بعثه مقام معظم رهبري از پيام ايشان به عنوان پيامي جامع و سازنده ياد كردند .

363

ديدار اعضاي ستاد خبري حج با نماينده وليّ فقيه

عصر دوشنبه نمايندگان گروههاي خبري خبرگزاري جمهوري اسلامي و مطبوعات اعزامي به حج و اعضاي ستاد خبري بعثه مقام معظم رهبري با سرپرست حجاج ايراني ديدار و گفتگو كردند .

در اين ديدار ، مسؤول ستاد خبري بعثه از روند تهيه و توليد اخبار و گزارشهاي خبري درباره عمليات اجرايي و فرهنگي حج گزارش داد و طي آن به نتايج مثبت حضور نمايندگان پنج روزنامه سراسري در حج كه به قيد قرعه برگزيده شده اند ، اشاره كرد .

آقاي ري شهري در اين ديدار نقش اصحاب قلم و مطبوعات را در آگاهي بخشي و اطلاع رساني به جامعه بسيار مهم دانست و خطاب به آنان تأكيد كرد كه علاوه بر اطلاع رساني كامل و مناسب در ارتباط با كنگره عظيم حج ، بايد به فرهنگ سازي براي جامعه و به ويژه براي نسل جوان توجه ويژه اي داشته باشند .

364

سه شنبه 15 ذي حجه

6/11/1383

همايش افغانستان در بعثه

همايش افغانستان امروز با شركت جمع كثيري از علما ، انديشمندان و زائران افغاني بيت الله الحرام در بعثه مقام معظم رهبري در مكه مكرمه برگزار شد .

سخنران نخست اين همايش ، نماينده ولي فقيه در امور حج و زيارت بود كه به تشريح وضعيت حساس سياسي در منطقه پرداخت و خواستار وحدت كلمه و هوشياري رهبران سياسي و فكري و علما و مردم افغانستان شد .

آقاي ري شهري ، شرايط امروز افغانستان را در مقايسه با گذشته بسيار بهتر دانست

و گفت :

به فضل الهي و با تلاش مردم شرايط امروز نسبت به شرايط دو دهه گذشته حاكميت كمونيستها ، جنگ داخلي و شرايط بسيار اسفناك دوران طالبان بهتر شده و مشكلات كاهش يافته ، اما با شرايط مطلوب فاصله زيادي وجود دارد .

تصويب قانون اساسي افغانستان بهترين دستاورد كنوني مردم و رهبران ديني و سياسي افغانستان است بر اساس قانون اساسي ، مذاهب و اديان آزادي عمل دارند و دين اسلام به عنوان دين رسمي كشور معرفي شده است .

365

اين يك موفقيت بزرگ براي مردم به شمار مي آيد ، اما قانون بايد ضمانت اجرا داشته باشد و لازم است ارگاني كه مسئوليت ضمانت و اجراي قانون اساسي را دارد ، هرچه زودتر تشكيل شود .

مبارزه با موج اسلام خواهي در خاورميانه تا پاكستان و افغانستان ، هدف اصلي طرح خاورميانه بزرگ است . ظاهر طرح آمريكا اصلاحات سياسي و اقتصادي و آزادي زنان است ، اما باطن آن ترويج فساد ، اعتياد ، الكليسم و بي بند و باري است .

براساس گزارشهاي علما ، ترويج فساد و بي بندوباري از طريق برنامه هاي تلويزيوني و سينمايي و لوحهاي فشرده نگران كننده است . دشمنان تلاش دارند به جاي تقلب در صندوق انتخابات ، با استحاله فرهنگي به خلق رأي بپردازند تا مردم به ميل خود اميال آنان را پياده كنند .

برگزاري انتخابات براي تشكيل مجلسين و گزينش نمايندگان واقعي مردم ضروري است . مجلسين افغانستان بايد دربرگيرنده تمامي اقوام و مذاهب باشند و نمايندگان واقعي مردم وارد اين دو مجلس شوند .

سرپرست حجاج ايراني ، با تأكيد بر اهميت بازسازي افغانستان از دولتهايي كه براي بازسازي اين كشور متعهد شده اند ، خواست كه به دور از شعارهاي سياسي به تعهدات خود براي كمك به بازسازي افغانستان عمل كنند .

وي با اشاره به سياست اصولي جمهوري اسلامي ايران به حل مشكلات افغانستان و اهتمام ويژه مقام معظم رهبري به حمايت از مردم اين كشور گفت :

جمهوري اسلامي ايران در زمينه بازسازي افغانستان پيشگام بوده و كارهاي خوبي انجام داده است و با جديت در پي عمل به تعهدات خود است .

بازسازي افغانستان بايد همراه با امنيت باشد . براي دستيابي به امنيت لازم است دولت افغانستان هرچه زودتر ارتش ملي را تقويت كند و با تشكيل يك ارتش ملي ، بهانه اي براي تداوم حضور بيگانگان در افغانستان باقي نمي ماند و آنان بايد هر چه زودتر از اين كشور اسلامي خارج شوند .

ما خواستار كمك جامعه جهاني به دولت افغانستان براي ريشه كن كردن مواد مخدر و كشت ترياك و صدور آن از افغانستانيم . معضل مواد مخدر تنها مربوط به افغانستان

366

نيست و دولت اين كشور به تنهايي نمي تواند مشكل را حل كند . حل اين مشكل بزرگ نيازمند يك عزم بين المللي است .

اميدواريم به بركت نورانيت و معنويت حج و دعاي حجاج ، وحدت و هوشياري مردم گسترش يابد و مشكلات افغانستان حل شود .

همايش افغانستان با سخنراني تني چند از علما و انديشمندان ادامه يافت .

پس از سخنراني آقاي ري شهري ، حجة الإسلام والمسلمين ابراهيمي نماينده وليّ فقيه در امور افغانستان با اشاره به نهضتهاي مردم افغانستان عليه انگليس و روسيه و امروز در برابر آمريكا گفت :

ملت افغانستان ، ملتي بزرگ ، شريف و پايبند به مسائل شرعي است و در طول تاريخ نشان داده است كه در برابر ظلم و اشغالگري تسليم نمي شود و همواره مانند موج دريا خروشان بوده است .

فرشتگان ، عبادت در خانه خدا را برابر يكصد هزار مرتبه براي بنده خدا ثبت مي كنند و سوغات سفر به خانه خدا و سرزمين وحي اخلاص ، توكل به خدا و آزادگي است و اگر حاجي با اين سوغات الهي به شهر و روستاي خودش برود ، به طور قطع تأثير بسزايي در اطرافيان خواهد گذاشت . اشغالگران هرگز تصور نمي كردند از مجلسي كه با آراي مستقيم مردم افغانستان تشكيل مي شود ، بانگ الله اكبر به صدا درآيد و نظام جمهوري اسلامي را براي مردم افغانستان به ارمغان آورد .

رمز پيروزي مردم مسلمان و جهادگر افغانستان در طول تاريخ ، وحدت كلمه بوده است . اين ملت همواره با همين سلاح در برابر متجاوزان و اشغالگران ايستاده و پيروز شده اند .

سخنرانان ادامه همايش يكروزه افغانستان ، مولوي سليمان احمدي از علماي اهل سنت ، حجة الاسلام سيد احمد جمال مبارز ، معاون وزير ارشاد حج و اوقاف دولت افغانستان و حجة الاسلام عالمي بلخي از روحانيون اين كشور بودند كه بر ضرورت وحدت مردم افغانستان تأكيد كردند .

367

به اوج رسيدن ظرفيت شبكه حمل و نقل درون شهري

مسؤول واحد حمل و نقل درون شهري مكه مكرمه گفت : از ديشب ، همه اتوبوسهاي شبكه حمل و نقل درون شهري مكه وارد ناوگان شد . غلامرضا رضايي در گفتگو با زائر افزود :

در نخستين روز آغاز مرحله دوم فعاليت شبكه حمل و نقل درون شهري ( دوشنبه پنجم بهمن ) ، حدود 400 دستگاه از اتوبوسها به كار گرفته شد كه پس از تعميرات و انجام مسائل فني ، هم اكنون 570 دستگاه اتوبوس ، در نوزده خط ، حاجيان ايراني مكه مكرمه را بين محلهاي اسكان و مسجد الحرام جابجا مي كند .

علت تعطيلي شبكه حمل و نقل درون شهري در روزهاي هفتم و هشتم و سيزدهم ذي حجه ، اين بود كه چون 570 اتوبوس فعال در حمل و نقل درون شهري ، بخشي از 1800 اتوبوسي است كه در ايام تشريق ، حاجيان ايراني را بين مشاعر مقدسه جابجا مي كند ، اين اتوبوسها بايد طبق مقررات اتحاديه اتوبوسداران عربستان ، از صبح هفتم ذي حجه براي تعمير و انجام مقدمات لازم ، تحويل داده و براي به كارگيري در روزهاي مناسك آماده شوند . اين اتوبوسها همچنين پس از ايام تشريق ، نياز به رسيدگيهايي دارند كه استفاده از آنها را بلافاصله پس از پايان مناسك ، با مشكل روبرو مي كند .

مسؤول واحد حمل و نقل درون شهري مكه مكرمه ، مشكل ديگر فعاليت شبكه را در روزهاي هفتم ، هشتم و سيزدهم ذي حجه ، ممانعت پليس و شهرداري مكه به علت ترافيك بسيار شديد در خيابانها بيان كرد و گفت :

اين موضوع سبب مي شود كه حتي اگر فعاليت شبكه ، مجاز هم باشد ، زائران را با چند ساعت معطلي در ترافيك ، به مقصد برساند و امسال ، علاوه بر مسائل فوق ، سيل نيز مزيد بر علت شد و بسياري از اتوبوسها پس از سيل ، نياز به شستشو يا تعمير پيدا كردند .

البته تعطيلي شبكه حمل و نقل درون شهري در مكه مكرمه ، منحصر به ايران نيست و در روزهايي كه فعاليت شبكه حمل و نقل درون شهري جمهوري اسلامي ايران در مكه مكرمه ، تعطيل بود ، هيچ كشور ديگري نيز فعال نبود .

368

رضايي علت دو مرحله اي بودن جابجايي حاجيان ايراني ساكن در منطقه عزيزيه را ، تعداد زياد حاجيان ساكن در اين منطقه عنوان كرد . او گفت :

حاجيان كشورهاي ايران ، اندونزي ، عراق ، سودان و بخشي از حاجيان تركيه ( كه در عزيزيه اسكان داده شده اند ) ، براساس قراردادي كه بين اين كشورها بسته شده ، بخشي از مسير را ( از ايستگاه « باب علي » تا ايستگاه « مظلّه » يا « سايه بان » ) با اتوبوسهاي مشترك و بخش ديگري را با اتوبوسهاي مخصوص خود مي پيمايند كه اين كار ، ازدحام بيش از حد زائران و اتوبوسها را در ايستگاه « باب علي » مي كاهد .

مسؤول حمل و نقل درون شهري مكه مكرمه بار ديگر به حاجيان ايراني توصيه كرد تا جمعه شب ، حتماً پس از نمازهاي جماعت مسجد الحرام ، يك ساعت در مسجد الحرام بمانند و بعد ، به محل اسكانشان بازگردند . رضايي يادآور شد :

اتوبوسهاي حمل و نقل دورن شهري مكه مكرمه ، مخصوص حمل و نقل زائران از محل اسكانشان به مسجد الحرام و برعكس است و حاجيان بايد از حمل اجناس بزرگ و جاگير با آنها خودداري كنند و از رانندگان نخواهند در جايي غير از ايستگاههاي تعيين شده توقف كنند .

ايران تنها كشوري است كه براي جابجايي زائران خود ، شبكه حمل و نقل شبانه روزي و پيوسته داير كرده است ، اما در مورد كشورهاي ديگر ، يا شبانه روزي نيست و يا به صورت منقطع و فقط در ساعتهاي خاصي ، حاجيان اين كشورها را جابجا مي كند .

امسال ، خطوط و ايستگاههاي اتوبوسهاي ويژه ايرانيان ، طوري طراحي شده است كه 85 درصد حاجيان ، براي استفاده از اتوبوسها بايد مسيري كمتر از 50 متر را تا ايستگاهها پياده بپيمايند و پانزده درصد باقيمانده نيز بيش از 250 متر پياده روي ندارند .

حاجيان ايراني براي رفتن به بيمارستان ايران ، مي توانند از خط پنج در ايستگاه مظله ( سايه بان ) استفاده كنند .

عزيمت آية الله اميني به مدينه منوّره

آية الله ابراهيم اميني كه جانشين سرپرست حجّاج ايراني در مقطع مدينه بعد است ، امروز از مكه مكرمه عازم مدينه منوّره شد .

369

ويژگيهاي حج امسال

رئيس سازمان حج و زيارت گفت : « با تشكيل كميسيونهاي تخصصي در نشستي در تهران ، نقاط ضعف و قوت كنگره بزرگ حج تحليل و بررسي مي شود » .

آقاي زرهاني در گفتگو با خبرنگاران در محل ستاد خبري بعثه مقام معظم رهبري در مكه مكرمه افزود :

حج امسال با كمترين مشكلات برگزار شد و تلاش ما بر اين است كه هر سال مراسم حج را بهتر از سالهاي قبل برگزار كنيم . ويژگيهاي اجرايي حج امسال رفاه بيشتر حال زائران ، تأمين گوشت گرم براي پخت و پز ، شبكه حمل و نقل منظم و وسيع براي زائران و مهاركردن مشكلات ناشي از سيل مكه بود . ارزيابيهاي صورت گرفته نشان مي دهد زائران ايراني در برپايي حج امسال كمترين مشكل را داشته اند .

در روز عيد قربان ، حدود 80 هزار نفر از 97 هزار نفر زائر ايراني موفق شدند قرباني خود را انجام دهند كه چنين امري تاكنون سابقه نداشته است .

امسال ، 92 هزار نفر از زائران كشورمان وجه قرباني خود را در ايران و از طريق بانك ملي پرداخت كرده اند .

54 درصد حجاج با پروازهاي هواپيمايي جمهوري اسلامي و بقيه با پروازهاي سعودي به ايران باز خواهند گشت . 46 درصد از زائران ايراني زن و 54 درصد مرد هستند و ميانگين سني زائران 40 تا 50 سال است .

هيچ برنامه اي براي گران شدن نرخ ثبت نام حج براي سال آينده نداريم و در اين باره تابع ميزان تورم در كشور خواهيم بود .

نخستين پرواز بازگشت حجاج ايراني

معاون سازمان حج و زيارت ايران اعلام كرد : نخستين پرواز حجاج ايراني براي بازگشت به ميهن ، نيمه شب چهارشنبه در فرودگاه مهرآباد تهران به زمين نشست .

سيد ابوالحسن رضوي با بيان اينكه روزانه بين چهار تا پنج هزار تن از حجاج ايراني از

370

عربستان سعودي به كشور مراجعت مي كنند ، آخرين پرواز بازگشت حجاج ايراني به وطن را 24 بهمن ماه جاري اعلام كرد .

وي صحت و سلامت حجاج ايراني در مكه و مدينه را مورد تأييد قرار داد و گفت : « تاكنون 13 هزار تن از حجاج ايراني از مكه مكرمه وارد مدينه منوره شده اند » .

توصيه هايي به زائران در راه بازگشت به ميهن

حمل و نقل و برنامه ريزي ايام تشريق هم انرژي بالايي مي برد و هم حوصله فراواني مي خواهد . اگر قرار باشد تمام امور مربوط به حمل و نقل و كارهاي مربوط به ايام تشريق در يك مجموعه برنامه ريزي و ساماندهي شود ، تصور محيطي كه آدمهاي اين مجموعه در آن مشغول به كار هستند چندان هم مشكل نيست : شلوغ و پر رفت و آمد .

اگرچه ايام تشريق پشت سر گذاشته شده و نيمي از مأموريت اين مجموعه به پايان رسيده است اما دست اندركاران اين واحد همچنان مشغول انجام دادن امور مربوط به حمل و نقل بين شهري براي انتقال حجاج به مدينه و جده و همين طور برنامه ريزي براي بازگشت 46 هزار و 568 حاجي مدينه قبل از فرودگاه جده به ايران هستند .

گفتگوي زائر با محمد علي ترابيان مسؤول حمل و نقل و مشاعر مقدسه ستاد مكه مكرمه پيرامون تمام وظايف اين مجموعه است :

وظيفه اين مجموعه در يك تعريف كلي چيست ؟

واحد حمل و نقل و مشاعر مقدسه ، دو شاخه اصلي دارد : حمل و نقل و مشاعر كه شاخه حمل و نقل به سه زير مجموعه حمل و نقل بين شهري ، حمل و نقل هوايي و حمل و نقل مشاعر تقسيم مي شود و شاخه مشاعر كليه اقدامات و عمليات مربوط به مشاعر مقدسه را در برمي گيرد .

وظيفه حمل و نقل بين شهري انتقال زائر از مكه به مدينه و مكه به جده است ؟

انتقال دادن زائر از مدينه به مكه با ستاد مدينه است و ما فقط پيگيري مي كنيم . اما وظيفه انتقال دادن حجاج از مكه به مدينه يا از مكه به جده با اين مجموعه است .

371

در مكه ، موسسه اي كه مسؤوليت عمليات استقرار ، مشاعر و اعزام حجاج را به عهده دارد ، موسسه مطوفي حجاج ايران است كه اين وظيفه به نه مكتب ( اداره فرعي ) واگذار شده است و هر كدام از اين مكتبها چند كاروان را تحت پوشش گرفته اند .

برنامه ريزي انتقال زائران از مكه به مدينه يا از مكه به جده را واحد ما انجام مي دهد و اين برنامه تدوين شده در اختيار موسسه مطوفي و بعد از آن در اختيار مكتبها قرار مي گيرد تا نحوه انتقال حجاج مشخص شود . بعد هم به ستاد مدينه اطلاع مي دهيم كه چه كارواني در كدام روز عازم مدينه مي شود . عمليات اجرايي با مكتبها و موسسه مطوفي است و ما نظارت كلي بر اقدامات آنها داريم تا حجاج ايراني بدون مشكل به مقاصد برسند . براي اين كار جلسات متعدد هماهنگي مي گذاريم و مديران كاروانها را هم از قبل حركت كاروانشان مطّلع كنيم تا سه روز پيش از حركت به مدينه يا جده به مكتب خود مراجعه كرده و اقدامات لازم براي گرفتن اتوبوس يا كارهاي مربوط به گذرنامه را انجام دهند . آنها براي سفر به مدينه هشت ساعت و براي سفر به سوي جده شانزده ساعت قبل از حركت ، اتوبوس را در اختيار خواهند داشت .

اين زمان ، استاندارد مورد توافق شماست ؟

بله ، ما براي اين منظور يك قرارداد با نقابه ( سنديكاي اتوبوسراني ) منعقد كرده ايم و تمام موارد درخواستي را در بندهاي قرارداد آورده ايم . اين قرارداد يكي از زيرمجموعه هاي قرارداد كلي سازمان حج و زيارت جمهوري اسلامي ايران با وزارت حج عربستان است .

در حمل و نقل هوايي چطور ؟ واحد شما چه اقداماتي انجام مي دهد ؟

برنامه برگشت حجاج به ايران پيش از پرواز به عربستان مشخص است . وظيفه ما ساماندهي حجاج براي ايجاد نظم در برنامه بازگشت است . قرارداد ما با شركت ايران اير است كه پرواز حجاج با هواپيمايي سعودي در دل اين قرارداد گنجانده شده است .

نمايندگان ايران و هواپيمايي سعودي در ستاد مكه مستقر مي شوند و ما با ايجاد هماهنگي با دو نمايندگي و برنامه ريزي براي كاروانها تلاش مي كنيم حجاج بدون هيچ

372

مشكلي به ميهن بازگردند . سعي مي كنيم پروازها تأخير نداشته باشد ، كاروانها به موقع عازم جده شوند و اگر زائري به دليل بيماري يا بنا به ضرورت ، مايل به تغيير زمان حركت خود باشد ، با هماهنگي با شركتهاي هواپيمايي حتي الامكان خواسته اش را برآورده كنيم .

امكان جاماندن زائر از پرواز به دليل گم شدن گذرنامه يا هر دليل ديگري وجود دارد ؟

از آنجا كه گذرنامه فقط در فرودگاه به زائر داده مي شود و بلافاصله گرفته مي شود امكان مفقود شدن خيلي كم است . مديران كاروانها سه روز پس از ورود به مكتب خود سر مي زنند تا فهرست كاروان خود را كنترل كنند . اگر هم گذرنامه اي مفقود شده باشد آنجا مشخص مي شود كه در صورت مفقودي اقدام به صدور برگه عبور مي شود و از اين بابت مشكلي وجود ندارد ؛ اما جاماندن مسافر از پرواز ممكن است . چنين تجربه اي در سالهاي گذشته وجود داشته كه گاهي كاروان آماده حركت بوده است ، ولي يكي از اعضاي كاروان نيست . كار ما در اين طور مواقع اين است كه گذرنامه و نام مسافر را از فهرست كاروان حذف مي كنيم تا بقيه عازم جده شوند و به پرواز برسند . بعد از پيدا كردن زائر مورد نظر هم سعي مي كنيم به هر صورت ممكن او را به جده و پرواز كاروانش برسانيم . در غير اين صورت اگر عمليات پيدا كردن و اعزام زائر طولاني شود ، با پروازي ديگر و جدا از كاروان خودش راهي ايران خواهد شد .

بزرگترين مشكل شما در اين بخش چيست ؟

بزرگترين مشكل ما رعايت نكردن زمان حركت كاروانهاست . بارها مشاهده شده كه كارواني زمان اعلام شده را رعايت نمي كند و دير حركت مي كند . اين هم به ما ضربه مي زند و هم به خودشان . گزارشهايي رسيده كه فلان كاروان اتوبوس را زياد معطل كرده و نمايندگان وزارت حج عربستان براي بازگرداندن اتوبوس به آنجا رفته اند . اگرچه ما هر بار وارد عمل شده ايم تا كاروان به مشكل بر نخورد اما بهتر است كاروانها با رعايت زماني كه به آنها اعلام كرده ايم ، به ما و خودشان كمك كنند . وجود نظم به ما كمك مي كند تا زائران ايراني را بدون مشكل به مدينه و ايران بفرستيم . بارها از فرودگاه جده تماس گرفته اند كه شش يا هفت ساعت به پرواز باقي مانده و هنوز خبري از اتوبوسهاي كاروان نيست . اين امور ما را با مشكل مواجه مي سازد .

373

توصيه شما در اين مورد چيست ؟

كاروانها با رعايت زمانبندي و سر ساعت و در وقت مشخص خود حركت كنند و حجاج ايراني در نظر داشته باشند شركتهاي هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران و هواپيمايي سعودي به هيچ وجه بيش از دو ساك استاندارد از هر مسافر نمي پذيرند و چانه زدن هم فايده اي ندارد . بارها گفته ايم و باز هم تأكيد مي كنيم كه قوانين پروازي را رعايت كنيد و بيش از دو ساك همراه نداشته باشيد . وسايلي چون تلويزيون و يخچال و ماشين لباسشويي هم در فرودگاه برگشت داده مي شوند . پس بهتر است قوانين را جدي بگيريد تا سفري بدون دردسر تا ايران داشته باشيد . البته بخشنامه تحويل بار و مسائل مربوط به بار تنظيم شده است كه همين روزها در اختيار كاروانها قرار مي گيرد .

عمليات بازگشت حجاج از چه زماني آغاز شده است ؟

از روز پنجم بهمن اعزام حجاج مدينه بعد ، به شهر مدينه منوره آغاز شده و تا هفدهم بهمن ادامه خواهد داشت . اعزام حجاج مدينه قبل از فرودگاه جده به ايران هم از ساعت 50/1 دقيقه بامداد امروز آغاز شده كه اين عمليات با 151 پرواز تا نوزدهم بهمن دنبال خواهد شد . البته فرودگاه مدينه هم از سيزدهم تا بيست و چهارم بهمن طي 155 پرواز حجاج را به ايران منتقل مي كند .

بخش سوم حمل و نقل مربوط به حمل و نقل مشاعر مقدسه بود . با توجه به آن كه ايام تشريق را پشت سر گذاشتيم ذكر وظيفه اين واحد بيشتر به ارائه يك گزارش كار شبيه خواهد شد . برنامه ريزي شما چه بود ؟

در قراردادي كه با سنديكاي اتوبوسراني منعقد كرديم ، سرويس مشاعر را هم خواستيم ، 200/94 صندلي از دو شركت حافل و تاسكو ( كه اتوبوسهاي بهتري از شركتهاي حمل و نقل ديگر داشتند ) اجاره كرديم كه 28 هزار صندلي در اتوبوسهاي مكشوف ( بدون سقف ) بود . باز هم برنامه هر كاروان را تنظيم كرديم و در اختيارش گذاشتيم تا بداند چند اتوبوس از كدام شركت تحويل بگيرد . روز هفتم ذي حجه كاروانها براي دريافت اتوبوس رفتند و عمليات انتقال زائران به عرفات انجام شد . البته امسال

374

شركت حافل به دليل حجم بالاي اتوبوسهاي خود ، با تأخيري شانزده ساعته اتوبوس تحويل داد كه اين امر مشكلات بسياري را ايجاد كرد و ما در سال آينده اين معضل را چه در قرارداد و چه در طول ايام حج در نظر خواهيم داشت . ضمن آن كه امسال هم از پيگيري اين موضوع غافل نبوديم و به نقابه شكايت كرده ايم .

براي برگشت زائران از مني به مكه مشكلي نداشتيد ؟

چند اتوبوس در مني خراب شده بود و چند اتوبوس هم راننده نداشت ؛ اما با توجه به ترافيك شديد مني عملاً امكان حركت اتوبوسهاي احتياطي ما به سوي مني وجود نداشت . تلاش ما براي ارسال اتوبوس با تأخير به سرانجام رسيد و در نتيجه ، پانزده كاروان با چند ساعت تأخير عازم مكه شدند . اين اتفاق به دليل بارندگي شديد باعث به وجود آمدن مشكلاتي براي مديران كاروان شد كه اين تجربه را هم در سال آينده فراموش نخواهيم كرد .

عمليات انتقال حجاج ايراني به مكه به طور كامل انجام شد ؟

اگرچه اين عمليات با تأخير انجام شد اما بدون هيچ مشكلي به پايان رسيد و تمام حجاج سالم به منازل و هتلهاي خود در مكه رسيدند . هيچ گزارش ديگري هم در مورد آسيب يا حادثه اي براي حجاج ايراني در روز دوازدهم ذي حجه نرسيده و اصلا جاي نگراني نيست .

شاخه دوم فعاليت شما مربوط به روزهاي تشريق است . در اين باره هم توضيح دهيد ؟

وظيفه برپا كردن چادرهاي عرفات به عهده موسسه مطوفي است اما با برنامه ريزي ، هماهنگي و نظارت ما اجرا مي شود . ما براي كاروانهاي هر استان يك يا چند نماينده مشخص مي كنيم و نقشه عرفات و مني و محل استقرار كاروانها و تعداد چادرهاي

هر كاروان را در اختيار نماينده ها مي گذاريم و آنها با نظارت ما و هماهنگي با مؤسسه مطوفي براي تحويل چادرهاي هر كاروان اقدام مي كنند كه باز هم در اين ميان اگر مشكلي بين كاروانها ، يا كاروان با نماينده ، يا نماينده با موسسه مطوفي پيش بيايد ما مداخله خواهيم كرد .

375

ديدار اعضاي اداره كل مبلغين با نماينده وليّ فقيه

پيش از ظهر امروز مسؤولين شبكه ها و سرگروهها و سر حوزه ها و تعدادي از اعضاي شبكه رسالت و بلاغ ، مدير كل مبلغين و معاونت امور بين الملل با نماينده وليّ فقيه ديدار و گزارشي از فعاليت خود ارائه كردند .

ديدار جمعي از نمايندگان مجلس با نماينده وليّ فقيه

ظهر امروز تعدادي از نمايندگان مجلس هفتم كه به حج مشرف شده اند با حجة الاسلام والمسلمين ري شهري ديدار كردند . در اين ديدار كه آقاي زرهاني نيز حضور داشت يكي از نمايندگان گفت :

امسال كمترين تعداد نماينده مجلس حج مشرف شده اند ( جمعاً هفده نفر ) كه غالباً با فيش و نوبت خودشان بوده است . برخي هم به عنوان متخصص يك رشته و براي كار آمده اند مانند پزشكي .

يكي از نمايندگان پزشك اظهار كرد :

عربستان به هيأت پزشكي ايران اجازه برقراري اتاق عمل نداد . لذا بيماران محتاج به عمل را به بيمارستان سعودي مي فرستيم . سيستم درماني مكه و مدينه بسيار پايين و برخوردشان بسيار بد است ، به طوري كه يك بيمار ايراني را ساعت سه بعد از نيمه شب مرخص كرده اند ، يعني از بيمارستان بيرون كرده و گوشه اي گذاشته اند . بر اثر تغيير مكان درمانگاه ايران در هرسال ، زيان زيادي به تجهيزات بيمارستان ما در عربستان وارد مي شود . اگر جاي ثابتي براي درمانگاه ايران در نظر گرفته شود خيلي بجاست .

آقاي زرهاني در پاسخ اظهار داشت :

وزير حج عربستان به ما اعتراض مي كند كه ايران چرا پزشك و هئيت پزشكي مي آورد ؟ ما كه هزينه درمان از شما مي گيريم ، پس چرا وظيفه ما را شما انجام دهيد ؟

وي درباره تأمين ساختمان ثابت براي درمانگاه ايران افزود :

با مالك دو قطعه زمين يكي به مساحت 8000 متر مربع و ديگري بيش از 20000 متر

376

مربع گفتگو كرده ايم كه ساختمان متناسب با ميل و نقشه و سليقه ايراني بسازند تا ما ده ساله اجاره كنيم هم براي بيمارستان و هم اسكان زائران ايراني . در عربستان زمين به ما نمي فروشند تا خودمان بسازيم .

يكي از پزشكان حاضر در جلسه نيز گفت :

خوب است بررسي شود كه آيا ايران مي تواند بيمارستاني در حرمين تأسيس كند ؟ مثل لبنان ، صنعاء و دبي ؟ و آيا مي شود راننده هاي حمل و نقل درون شهري ، ايراني باشند ؟

آقاي ري شهري هم اظهار داشت :

در مدينه زميني وقف ايرانيان بود كه در خيابان افتاد و دولت سعودي قيمتش را به ايران پرداخت كرد و ما آن مبلغ را در بانك گذاشتيم تا اگر روزي ممكن شد در مدينه زمين بخريم .

آقاي ري شهري افزود :

همه از برگزاري دعاي كميل و عرفه تمجيد مي كنند . هنگام خواندن دعاي كميل امسال در مدينه ، يك مصري از اول تا آخر دعا كنار ايرانيان ماند و گفت : اين دعا از كيست ؟

رهبر انقلاب هم همان سال اول به من فرمود : « دعاي كميل را جوري سازمان دهي كنيد كه بماند ؛ چون افتخار شيعه و سراپا توحيد است » .

بازديد نماينده وليّ فقيه از بعثه الجزاير

حجة الاسلام والمسلمين آقاي ري شهري به ديدار بعثه الجزاير رفت و با دكتر غلام الله وزير اوقاف و امور ديني اين كشور گفتگو كرد . در اين ديدار آقاي ري شهري گفت :

خيلي خوشحاليم كه براي چندمين بار و چندمين سال ، امشب در محضر برادر عزيز و بزرگوارمان دكتر غلام الله هستيم . از پذيرايي گرم ايشان و همراهانشان تشكر مي كنيم . ما هر بار كه به زيارت جناب عالي مي آييم محبتمان به شما زيادتر مي شود و اين ديدارها سبب نزديك شدن هرچه بيشتر دلها به همديگر و نزديكي روابط دو جانبه مي شود .

377

مقام معظم رهبري در پيامي كه خطاب به زائران صادر كردند ، به چند نكته بسيار مهم خطاب به حجاج اشاره كرده اند . يكي از اين نكات اين است كه جامعه اسلامي اينك بيش از هميشه نيازمند وحدت و همفكري و همدلي است . به دليل اينكه دشمنان اسلام بيش از هميشه قرآن كريم و اصل اسلام را هدف گرفته اند .

ايشان تصريح كرده اند كه اين اتحاد و همدلي نه براي آن است كه مسلمانان با ساير كشورها درگير شوند بلكه براي دفاع از دستاوردها و ارزشهاي ديني و رسيدن به منافع مادي و معنوي خود در برابر دشمنان است . در اين پيام آمده است : قدس تا وقتي كه در دست مسلمانان بود ، همه مذاهب از جمله مسيحيت و يهود بدون مشكل از آن استفاده مي كردند ولي الآن كه دست يهود است ببينيد با مسلمانان چه مي كنند .

به طور طبيعي وقتي كه دشمنان اسلام توجه كردند كه فرهنگ اسلام هرجا ظهور كند ، دلها و فرهنگها را تسخير مي كند ، لذا تلاش مي كنند تا چهره اسلام را مشوّه سازند . متاسفانه عده اي از تندروهاي اسلامي كارهايي در ضديت با منافع جهان اسلام انجام مي دهند كه به آنها بهانه مي دهد . حج بهترين فرصت براي مسلمانان و خصوصاً متفكران و علماي اسلام است كه با نورانيت حج ، تفاهم ، همفكري و وحدت اسلامي را تقويت كنند . إن شاء الله يك نسخه از اين پيام بسيار مهم را به شما تقديم مي كنم تا به دوستان در الجزاير ، خصوصاً رئيس جمهوري الجزاير اهدا كنيد . من بار ديگر از پذيرايي گرم شما تشكر مي كنم و اميدوارم باز هم در كنار خانه نوراني خدا ، در ايران يا در الجزاير با شما ديدار كنم .

آقاي دكتر غلام الله وزير اوقاف و امور ديني الجزاير در پاسخ گفت :

از آقاي ري شهري براي اين ديدارها كه باعث مي شود از ايشان و علماي همراهشان و از روشن بيني ايشان استفاده كنيم ، متشكرم .

من در جلسه ديروز بعثه ها در عربستان به نمايندگي كشورهاي عربي سخن گفتم و اين افكاري كه ايشان مطرح كردند ، محور سخنان من بود . زيرا اسلام امروز از بيم گسترش بيشتر در جهان مورد حمله دشمنان قرار مي گيرد . اسلام و قرآن داراي جاذبه است و دارد عقايد جهانيان را با اديان و ديدگاهاي مختلف تحت تاثير قرار مي دهد و لذا آنها خود را در حالت دفاع مي يابند و در راه مبارزه با اسلام از روشهاي پليدي

378

استفاده مي كنند كه يكي از آنها برانگيختن فتنه ها و تجاوز مستقيم به كشورهاي اسلامي است ، آنها مدعي گفتگو و احترام به آزادي و كرامت انسان و دموكراسي هستند در حالي كه اولين مدافع اين ارزشها اسلام است .

دشمنان ما امروز با وحشتناكترين روشها مانع رشد و پيشرفت اقتصادي ، علمي و فني كشورهاي اسلامي مي شوند . حمله به ايران در مورد فن آوري هسته اي از آن جمله است . حتي اگر ايران دست به ساخت سلاح هسته اي بزند ، مگر قبل از ايران ، پاكستان و هند و اسرائيل چنين نكرده اند . روشن است كه آنها در تلاش براي مبارزه با پيشرفت علمي كشورها هستند .

من در سخنان خود گفتم كه ما بايد بر مشتركات كشورهاي اسلامي تأكيد كنيم و همه ما به ويژه علما و پژوهشگران بايد در جست و جوي ساز و كارهايي باشند كه زندگي كامل و مستقل و سعادت بخشي را براي امت اسلامي جست و جو كنند و هيچ راه حلي نمي تواند از خارج بر ما تحميل شود . ما خود بايد راه خود را انتخاب كنيم و اين وظيفه علما و متفكران است .

پيام رهبري اگرچه به حجاج ايراني است ، اما همه فرهيختگان جهان اسلام بايد از آن مطلع شوند و اين انديشه ها بايد گسترش يابد و در ميان فرهيختگان و فعالان جهان اسلام تثبيت شود و آنان را از حالت انفعال به حالت واكنش فعال درآورد . اين رويكرد نيازمند فرهنگ است و اين كار ، يعني توليد فرهنگ ، كار سياستمداران نيست بلكه كار مراكز فرهنگي و شخصيتهاي فرهنگي است . ما از چنين اقدامات و ديدارها استقبال مي كنيم . الجزاير هم پس از برقراري آرامش و استقرار آماده ايفاي نقش در اين زمينه است و بحمداللّه روابط ايران و الجزاير بهتر از گذشته است ولي علاوه بر سياستمداران ، عالمان نيز بايد اين فرصت ها را غنيت بشمارند و در اين راه گام بردارند .

ما اطمينان داريم كه حمله به اسلام اگر چه زيانهايي خواهد داشت اما اسلام را از بين نخواهد برد ، زيرا اسلام قوي تر از آن است كه در برابر چنين حملاتي از ميدان به در رود و مسلمانان بايد به خدا توكل كنند و به اوامر الهي عمل كنند تا از حالت انفعالي خود خارج شوند .

379

برگزاري جلسه گروههاي ارشاد

عصر امروز سه شنبه جلسه گروههاي ارشاد در ساختمان بعثه در مكه برگزار شد . در اين جلسه فيلم تخلّفات رفتاري برخي از زائران ايراني در سال گذشته نمايش داده شد كه تأثير زيادي در حاضران داشت . همچنين حجة الاسلام آقاي قاضي عسكر براي اعضاي گروههاي ارشاد سخنراني و اهميت و حساسيت وظيفه آنان را متذكر شد و بر اين نكته تأكيد كرد كه حفظ آبروي مذهب تشيع و جمهوري اسلامي ايران منوط به رعايت نكاتي است كه گروههاي ارشاد موظف به اجراي آنها هستند . ^{( 1 )}

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . گفتني است كه مشروح وظايف گروههاي ارشاد كاروانهاي حج ، در كتاب با كاروان صفا ، ص 119 ـ 135 آمده است .

380

چهارشنبه 16 ذي حجه

7/11/1383

وعده وزير حج عربستان براي رفع محدوديتهاي بقيع

رئيس سازمان حج و زيارت در بندر جده با دكتر اياد مدني وزير حج عربستان سعودي ديدار و گفتگو كرد . در اين ديدار احمد زرهاني از توجه و تلاش دولت و ملت عربستان در جهت بهتر برگزار شدن حج سال جاري قدرداني و اظهار اميدواري كرد كه مسير تكاملي كنوني استمرار پيدا كند .

زرهاني از وزير حج عربستان خواست تا تدبيري انديشيده شود كه زائران ايراني نوبت مدينه بعد توفيق زيارت ائمه بقيع را پيدا كنند و تنگناهايي هم كه براي زنان پيدا شده

رفع شود .

وزير حج عربستان نيز در اين ديدار با ارائه گزارشي حج امسال را پرجمعيت ترين و در عين حال كم حادثه ترين خواند . دكتر مدني از همه دست اندركاران حج جمهوري اسلامي ايران به دليل برنامه ريزي جامع حج و مديريت خوب زائران قدرداني كرد و بر ضرورت همكاري دو طرف براي ادامه اين روند تأكيد نمود . وي همچنين براي رفع مشكلاتي كه براي زيارت بقيع به وجود آمده قول مساعد داد و از همه زائران خواست كه قوانين و مقررات را رعايت كنند .

381

احمد زرهاني رئيس سازمان حج و زيارت ، پيش بيني كرد كه نزديك به 000/450 ايراني از ماه صفر تا ماه رمضان ، رهسپار عربستان براي انجام مناسك عمره مفرده شوند .

رئيس سازمان حج و زيارت در پاسخ به سؤالي درباره ديدارش با وزير حج عربستان و دليل تأكيد مقام سعودي به رعايت مقررات از سوي زائران گفت :

دكتر اياد مدني ، وزير حج عربستان به ازدحام نمازگزاران پشت مقام حضرت ابراهيم ( عليه السلام ) اشاره كرد و خواستار رفع اين ازدحام شد .

وزير حج عربستان گفت كه بعضي زائران براي اقامه نماز طواف ، سعي مي كنند نزديك به مقام ابراهيم باشند و تلاش مي كنند حلقه اي را درست كنند كه اين كار براي ساير طواف كنندگان مزاحمت ايجاد كرده است .

رئيس سازمان حج و زيارت اين مساله را منحصر به ايرانيان ندانست ، ولي گفت : « من در اين ديدار گفتم : ما به حجاج ايراني تذكر مي دهيم كه اين نكته را رعايت كنند » .

رئيس سازمان حج و زيارت اظهار داشت :

طبق آخرين آمار وزارت حج ، بالغ بر 847/99 ايراني براي اداي مناسك حج وارد عربستان شده اند كه بيش از 97 هزار نفر آنهااز طريق حج و زيارت آمده اند و بقيه ايرانيان مقيم خارج از كشور هستند . نزديك به 54 درصد از زائران ايراني مرد و 46 درصد زن هستند . كمتر از 5 هزار نفر بالاي 70 سال دارند و اكثر زائران بين 40 تا 50 ساله هستند .

ديدار مفتي اعظم جامو و كشمير با نماينده ولي فقيه

امروز چهارشنبه مفتي اعظم جامو و كشمير به همراه چهارتن از علماي اهل سنت كشمير با حجة الاسلام و المسلمين ري شهري ديدار كردند . در اين ديدار ابتدا مفتي اعظم جامو و كشمير ضمن بيان گزارشي از تاريخچه نفوذ فرهنگ اسلام و زبان فارسي به كشمير گفت :

در سال 1956 م شاه ايران به هند آمد و با جواهر لعل نهرو يك توافق فرهنگي امضا كرد كه به دنبال آن توافق ، من براي ادامه تحصيل در تهران انتخاب و اعزام شدم . اكنون لازم است كه آكادميِ ايران ـ كشمير تأسيس شود تا فرهنگ فارسي در كشمير

382

حفظ شود .

مسلمانان كشمير مظلومند و انتظار آنان از كشورهاي اسلامي برآورد نمي شود . راجع به كشمير بايد موضع امام خميني را زنده كرد تا همه مسلمانان يك موضع داشته باشند .

اميدوارم ايران تبديل به ابرقدرت شود تا شر امريكا را دفع كند . اكنون مردم كشمير اميد زيادي به حضرت مهدي ( عليه السلام ) دارند .

در اين ديدار آقاي ري شهري اظهار اميدواري كرد كه اين ديدار مقدمه ديدارهاي بعدي باشد و گفت :

براي آكادمي مورد نظر شما سازمان فرهنگ و ارتباطات متولي خوبي است و شايسته است كه اين سازمان آن را تأسيس كند . من از مجمع تقريب مي خواهم كه شما را در هفته وحدت براي كنفرانس وحدت دعوت كند .

در پايان اين ديدار مفتي اعظم جامو و كشمير دو نسخه از قانون اساسي ايران را تقاضا كرد كه مقرر شد براي وي بفرستند . همچنين سي دي پيام مقام معظم رهبري به چند زبان ، با چند مجلّد كتاب به ايشان تقديم شد .

اهداف و تاريخچه معاونت آموزش و پژوهش بعثه

حجة الاسلام سيد علي قاضي عسكر امروز در گفتگو با زائر به تفصيل از اهداف و تاريخچه تشكيل معاونت آموزش و پژوهش سخن گفت كه ذيلاً مي خوانيد :

در ابتدا لطفاً تاريخچه اي از شكل گيري معاونت آموزش و پژوهش و شرح وظايف آن بفرماييد .

معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبري از اولين سال انتصاب آقاي ري شهري به سمت نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت يعني سال 1370 آغاز به كار كرد و همان گونه كه از نام آن پيداست در دو حوزه آموزش و پژوهش مسؤوليت دارد و بايد ايفاي وظيفه كند . از اين رو در ابتداي كار كارهاي انجام شده قبلي بررسي ، و معلوم شد كه متاسفانه جز چند اثر مختصر چيزي كه بتواند نياز زائران را مرتفع نمايد وجود ندارد لذا با

383

يك نگاه علمي به مسأله ، سعي شد مخاطبان و نيازمنديهاي هر يك دقيقاً مشخص شود و همانگونه كه مستحضريد از يك سو كارگزاران حج اعم از كاركنان و نيروهاي موظف سازمان حج و زيارت و بعثه ، روحانيون و معينهاي كاروانها ، مديران و معاونان و خدمه كاروانها نيازمند ارتقاء سطح علمي و طي كردن دوره هاي آموزشي بودند و از سوي ديگر زائران و حجاج بيت الله الحرام كه در هر دو مجموعه ، سطح سواد و تحصيلات ، سطح سني و اختلاف فرهنگي زيادي وجود داشت كه طبيعي است آموزش را با مشكلاتي مواجه مي ساخت .

به هر حال كار در ابتدا با جلسات آموزشي توجيهي ، تهيه كتاب و جزوه هاي آموزشي آغاز گرديد . سپس آموزشهاي تخصصي در حوزه كاري هر يك از معاونتهاي بعثه و همچنين سازمان حج و زيارت قرار گرفت و آموزشها عمومي در همين معاونت باقي ماند كه تلاش كرده ايم از طرق مختلف به بالا بردن سطح علمي و فرهنگي زائران اقدام كنيم و خوشبختانه تاكنون بيش از 420 اثر منتشر كرده ايم كه تا حدود زيادي توانسته است نيازمنديهاي زائران را برطرف و تامين نمايد .

به فرموده امام راحل ( رحمه الله ) مناسك حج مناسك زندگي است . اين معاونت تا چه اندازه توانسته است راه و رسم صيحح زندگي كردن در حج را به زائران بياموزد ؟

اين سخن و فرموده حضرت امام ( رحمه الله ) سخني برگرفته از آيات و احاديث است ، زيرا هدف از حج رسيدن به فلاح و رستگاري است ، همان گونه كه حج در لغت به معني « قصد » است و در اصطلاح انجام دادن يك سلسله مناسك و اعمال در موسم و زماني خاص آن هم به صورت دسته جمعي است تا در پايان حاجي به تقوا و فلاح و رستگاري دست يابد . اين كه حج در طول عمر فقط يك بار براي افراد مستطيع واجب مي شود و كساني هم كه به حج مشرف مي شوند مي توانند همچون روزي كه از مادر متولد شده اند از گناه پاك شوند ، سپس بهشت را از خداوند جايزه بگيرند و سرانجام نورانيت پيدا كنند و با الهام از درسهايي كه در اين سرزمين آموخته اند زندگي نوي را آغاز نمايند و تا زماني هم كه به گناه آلوده نشده اند آثار و بركات و نورانيت حج در وجود آنها باقي مي ماند ، همه

384

مؤيد اين است كه خداوند حج را و اعمال و مناسك آن را مناسك زندگي قرار داده تا حاجيان را در اقيانوس بيكران رحمت خود شستشو دهد و آنها را متحول كند و به ديارشان بازگرداند .

حج منافع فراواني براي امت اسلامي ـ چه منافع فردي و چه منافع اجتماعي ـ در بر دارد و بسياري از اين منافع نيز قابل دستيابي است . اين معاونت تلاش كرده است تا پيش از سفر ، سطح آگاهي مردم را بالا ببرد و از اين طريق زمينه بهره برداري هر چه بيشتر را براي زائران فراهم آورد .

خوشبختانه با تلاش مجموعه دست اندركاران بعثه و سازمان و نيز ديگر عوامل كمك دهنده از جمله صدا و سيما و با توجه به آثار منتشر شده و جلساتي كه در ايران پيش از موسم برگزار مي شود ، تا حدود زيادي سطح معلومات حجاج افزايش يافته و ما خوشبختانه بسياري از مشكلاتي را كه در سالهاي قبل با آن مواجه بوده ايم ، امروز نداريم و احساس مي كنيم زمينه هاي گسترش معنويت حج در بين حاجيان فراهم شده و امروز آنها بيش از گذشته به معنويت حج توجه دارند .

يكي از اين جلوه ها توجه هرچه بيشتر زائران به اسرار و معارف حج و آداب و اخلاق معاشرت است . رويكرد مردم به قرآن جلوه ديگر آن است . حضور گسترده در نمازهاي جماعت ، عبادتهاي نيمه شب ، روزه داريهاي زائران و حتي اعتكاف برخي از آنها همه نشانگر آن است كه بسياري از زائران امروزه به دنبال دستيابي به بركات معنوي حج هستند .

جالب است بدانيد در نظرسنجيهايي كه از زائران سالهاي گذشته داشته ايم خواسته ايم سه حاجت مهمي را كه از خداوند دارند ، نام ببرند . سپس پاسخهاي آنها را جمع بندي كره ايم ، دعا براي سلامتي و فرج امام زمان ، عاقبت به خيري ، سلامتي ، سربلندي اسلام و مسلمين بيشترين آمار را داشته است كه همه اينها دعاهاي سفارش شده در روايات است . معلوم مي شود دگرانديشي و ديگران را بر خود مقدم داشتن در صدر دعاهاي مردم است و اين خود بيانگر رشد معنوي مردم كشور ماست .

البته مي دانيد كه چون جمعيت زائر هر ساله تغيير مي كند طبيعتاً كار مشكل تر است

385

ليكن ما در صدد هستيم تا ان شاءالله به كمك ديگر مراكز فرهنگي كشور ، فرهنگ حج را در كشور گسترش دهيم تا اين نهضت فرهنگي همه ساله تاثير محسوس خود را در جامعه و مردم ما داشته باشد ، و نه تنها آنهاكه به سرزمين وحي سفر مي كنند ، تحول پيدا كنند بلكه پس از بازگشت بتوانند ديگران را هم متحول كنند .

با توجه به اين كه قرائت قرآن و تدبر در آيات الهي محور حج امسال است ، لطفا اقدامات معاونت آموزش و پژوهش را در جهت اجرايي شدن اين مهم شرح دهيد .

پس از آنكه مقام معظم رهبري محور حج سالجاري را قرآن اعلام فرمودند تصميم گرفته شد امسال به صورت گسترده تري كار را با محوريت قرآن انجام دهيم ، به اين دليل جلسات متعددي در ايران با حضور مسؤولان بعثه و سازمان و نيز برخي از فرهيختگان برگزار شد كه خوشبختانه نتايج خوبي را هم در پي داشت .

جملاتي با مضامين قرآني در جهت تشويق مردم به قرآن خواني تهيه شد و روابط عمومي بعثه نيز آنها را تكثير و در اختيار كاروانها قرار داد تا در داخل كاروانها نصب شود . مسابقات قرآني در سه بخش طراحي شد كه دو قسمت آن تاكنون اجرا و قسمت سوم نيز براي مدينه بعدي ها اجرا خواهد شد ، به اين شكل كه كتاب حج در قرآن مرحوم شهيد بهشتي تلخيص و در زائر هر روز بخشي از آن به چاپ رسيد . در پايان بخش اول كه تا 3 ذيحجه ادامه يافت 14 سؤال در بين زائران توزيع و 14 برنده ( 7 نفر از برادران و 7 نفر از خواهران ) معين و اسامي آنها اعلام گرديد .

از 3 ذيحجه تا ايام تشريق جداول زيبايي كه روابط عمومي بعثه آن را طراحي كرده بود در زائر به چاپ رسيد كه اسامي برندگان آنها نيز به زودي اعلام مي شود و در بخش سوم نيز 9 قسمت ديگر از كتاب حج در قرآن در زائر چاپ خواهد شد و در پايان اين بخش نيز 14 برنده خواهد داشت .

همچنين كتابي به قلم حجة الإسلام والمسلمين آقاي قرائتي با نام با قرآن در سرزمين وحي تهيه و در اختيار روحانيون كاروانها پيش از حج قرار داده شد تا از آن به عنوان سوژه هاي سخنرانيهاي خود استفاده كنند .

386

كتاب حج و حرمين شريفين در تفسير نمونه توسط اينجانب در سال گذشته و به چاپ رسيد و در آزمون غير حضوري روحانيون مورد استفاده قرار گرفت و در موسم حج نيز از آن بهره گرفته شد . جلسات شبي با قرآن در بعثه مدينه و مكه در نظر گرفته شده كه در مدينه اجرا شد . مسابقات فرهنگي در بسياري از كاروانها نيز به همّت روحانيون با نگاه قرآني برگزار شده است ، جلسات قرائت قرآن در داخل كاروانها ، ختم قرآن در مدينه و مكه مورد توجه بسياري از كاروانها قرار گرفته است . نشريه زائر نيز مصاحبه هايي با چهره هاي قرآني حاضر در حج داشته است .

به هر حال ، اميدواريم در پايان سفر بتوانيم مجموعه فعاليتها را جمع بندي و به اطلاع هموطنان عزيز برسانيم .

طرحي هم مطرح شده كه براي سال آينده قرار دادن قرآن در اطاقها در شمار تعهدات مالكين ساختمانها قرار داده شود كه اگر چنين چيزي تحقق يابد قطعاً در گسترش رويكرد مردم به قرآن تأثير خواهد داشت .

در جلسات سخنراني عمومي بعثه در مدينه هم بيشتر مباحث قرآني مرتبط با سرزمين وحي مطرح شد . نماينده وليّ فقيه نيز در اولين سخنراني خود محورهاي مهمي را درباره قرآن مطرح و در بسياري از سخنرانيها بر اين مطلب تأكيد داشتند .

بروشوري با نام عطر تلاوت نيز تهيه ، چاپ و بين زائران توزيع شد تا آنان را به قرآن خواني تشويق كند .

پاسخگويي به شبهات راجع به تشيع در جهت بهتر معرفي كردن زائران ايراني در همايش عظيم انساني حج بسيار موثر است . اين معاونت براي ارائه چهره اي روشن از شيعه چه اقداماتي را انجام داده است ؟

بعثه تلاش كرده است تا از وسائل سمعي بصري براي ارتقاء سطح آموزش استفاده كند . از اين رو مؤسسه نشر مشعر ، نوارهاي ويدئويي ، تيزرهاي رايانه اي ، اسلايد اماكن و آثار اسلامي مكه و مدينه ، نوارهاي كاست را توليد و برخي از آنها را حتي به صورت تيزر و به زبانهاي مختلف توليد و در اختيار عموم قرار داده است . حتي تيزر مربوط به پروژه توسعه مسجد النبي نيز در سال گذشته در اختيار زائران قرار گرفت كه مورد استقبال آنان

387

واقع شد . در سالهاي آينده تصميم داريم فعاليتهاي اين بخش را گسترش داده و ان شاءالله نيازهاي زائران در اين زمينه را برطرف نمائيم .

با توجه به اين كه زائران در طول مدت اقامت خود در سرزمين وحي خاطرات و يافته هاي معنوي متنوع و پرباري را كسب مي كنند ، اين معاونت در جهت گردآوري و تدوين اين مسائل چه اقداماتي را انجام داده و چه طرحهايي را در دست اجرا دارد ؟

اين معاونت در زمينه احياي سفرنامه ها و ثبت خاطرات كارهاي مفيدي در گذشته انجام داده و برخي از آنها را نيز منتشر كرده است . در سه سال گذشته مسابقه سفرنامه نويسي را برگزار و به بهترينهاي آنان جايزه داده ايم ، و همه ساله پس از موسم حج نيز سفرنامه هاي واصله به معاونت آموزش و پژوهش را بررسي و آنها را كه براي چاپ مناسب است يا در ميقات حج و يا به صورت مستقل به چاپ مي رسانيم .

من از عموم خواهران و برادراني كه امسال در حج اقدام به ثبت خاطرات و سفرنامه نويسي نموده اند خواهش مي كنم آثار خود را به آدرس تهران ، خيابان آزادي ، ساختمان حج و زيارت ، معاونت آموزش و پژوهش ارسال كنند تا ان شاءالله مورد استفاده قرار گرفته و البته به بهترينها نيز جوائزي را تقديم خواهيم داشت .

آيا نظرسنجيهايي هم در خصوص اقدامات و عملكردهاي اين معاونت و ميزان بهره مندي زائران محترم صورت گرفته است ؟

ما براي اين كه با واقعيتهاي موجود در حج بيشتر آشنا شويم از چند سال پيش با همكاري آقاي دكتر گلزاري فرمهاي نظرسنجي را طراحي و ميان زائران همه ساله توزيع كرده ايم . جمع بندي و پاسخهاي مكتوب ، حقايق فراواني را براي ما روشن ساخته است كه دقيقاً در برنامه ريزيهاي آينده مي تواند كارساز و مورد استفاده قرار گيرد . به طور كلي درباره مسائلي مانند : از جلسات عمومي و دعاي كميل و مراسم برائت گرفته ، تا مسائل معنوي و مشكلات زائران در داخل كاروانها ، رويكرد مردم به خريد و سوغات و . . . نظرسنجي به عمل مي آيد كه امسال نيز فرمها در مكه و مدينه توسط روحانيون محترم و با همكاري گروههاي ارشاد توزيع گرديده است . اميدوارم با استفاده از نظرهاي مردم بتوانيم سالهاي آينده از حج مشكلات كاسته و كارهاي بهتري را انجام دهيم .

388

پنج شنبه 17 ذي حجه

8/11/1383

آثار سوء تغيير اول ماه ذي حجه براي حجّاج عربستان

قبلاً گذشت كه عصر جمعه سوم ذي حجه ، ناگهان شوراي عالي قضايي عربستان اعلان كرد كه جمعه چهارم ذي حجه است و هلال يك روز زودتر رؤيت شده است . اين امر مشكلاتي به وجود آورد . روزنامه المدينة در شماره امروز خود مقاله اي چاپ كرده است از دكتر سلطان عبدالعزيزِ العنقري ، با عنوان « حتّي ندعم جهود رؤية الأهلّة » . نويسنده ضمن اشاره به اهميت ويژه رؤيت هلال ، و تأثير آن در چند عبادت مهم از جمله حج و بيان برخي پيشنهادها در اين زمنيه ، از مشكلاتي كه براي حجّاج عربستاني بر اثر اين تغيير به وجود آمد سخن گفته است . وي مي گويد : از باب مثال حجاجي كه امسال از رياض به حج مشرف شدند ، با اينكه در كاروانهاي با تجربه و سابقه بسيار ثبت نام كرده بودند ، با اينهمه به موقع به اعمال حج نرسيدند ، زيرا تنها توانستند در ساعات اوليه صبح نهم خود را به مني برسانند و مجبور شدند كه حج اِفراد بگزارند نه حج تمتّع ؛ زيرا خطوط هوايي سعودي پس از تغيير اول ماه ، پروازهاي خود را يك روز جلو نكشيدند و بر اساس همان برنامه ريزي پيش از تغيير ، پروازها صورت پذيرفت .

389

توصيه ها و خدمات واحد حمل و نقل بين شهري

مسؤول حمل و نقل بين شهري ستاد مكه مكرمه به زائران ايراني توصيه كرد مراقب شلوغي ظهر فردا باشند . غلامرضا رضايي در گفتگو با زائر گفت :

با توجه به اينكه نمازهاي جمعه مسجد الحرام در ايام حج ، هم به علت حضور حجاج خارجي و هم به علت حضور مردم مكه و شهرهاي اطراف ، بسيار شلوغ است ، حاجياني كه مي خواهند ظهر فردا جمعه به مسجد الحرام مشرف شوند ، حتماً از يك ساعت مانده به اذان ظهر تا يك ساعت پس از آن ، در مسجد الحرام حضور داشته باشند .

كاروانهايي كه مي خواهند حاجيان خود را به زيارت قبرستان ابوطالب ، غار ثور و جبل النور ببرند ، بايد ضمن هماهنگي با واحد حمل و نقل درون شهري ، براي دريافت وسيله نقليه در ساعتهاي مقرر صبح و بعدازظهر اقدام كنند . رضايي گفت : با توجه به اينكه سرويسهاي اياب و ذهاب زيارت دوره ، از همين سرويسهاي حمل و نقل درون شهري است ، مديران كاروانها و حاجيان بايد حتما در ساعت مقرر به مبدأ بازگردند تا حق بقيه حاجيان تضييع نشود . سرويسهاي حمل و نقل زيارت دوره ، فقط براي زيارت سه مكان ياد شده است و كاروانها بايد براي ديدن بقيه مناطق مكه مكرمه ، از وسائل نقليه خصوصي استفاده كنند .

رضايي همچنين با اشاره به محدوديت سرويسهاي زيارت دوره ، گفت :

اولويت استفاده از اين سرويسها با كاروانهايي است كه در شرف بازگشت به ايران يا اعزام به مدينه منوره اند . حاجياني كه مي خواهند براي احرام عمره مفرده ، به مسجد تنعيم بروند ، مي توانند براي رفت و برگشت ، از اتوبوسهاي خط 14 ايستگاه « رواسي » استفاده كنند .

بازديد سرپرست حجاج ايراني از بيمارستان هلال احمر

سرپرست حجاج ايراني صبح امروز پنجشنبه از بيمارستان محل پذيرش زائران بيمار ايراني در مكه مكرمه بازديد كرد .

390

در اين بازديد ، دكتر رضايي رئيس هيأت پزشكي حج جمهوري اسلامي ايران از اقدامات انجام شده براي ارائه خدمات درماني و بيمارستاني به زائران گزارش داد و طي آن به اين نكته اشاره كرد كه در حج سال جاري 184 نفر از بيماران زائر با كمك هيأت پزشكي در موسم برگزاري حج تمتع ، وقوف اضطراري انجام دادند . آقاي ري شهري همچنين به هنگام عيادت از زائران بيمار بستري شده در بخشهاي مختلف اين بيمارستان با شماري از آنان درباره چگونگي پذيرش و خدمات پزشكي درماني ارائه شده گفتگو كرد .

نماينده وليّ فقيه در حج پس از اين بازديد به خبرنگاران گفت كه وضع بيمارستان را بهتر از سالهاي گذشته ارزيابي مي كند . وي از دشوار بودن كار پزشكان به ويژه در ايام تشريق سخن به ميان آورد و تأكيد كرد كه با انجام اقدامات پيشگيرانه و تغييرات جوي ، تعداد زائراني كه از آغاز عمليات حج تاكنون به رحمت خدا رفته اند كمتر از سالهاي گذشته بوده است .

آقاي ري شهري همچنين از پزشكان ، پرستاران و مسؤولان هيأت پزشكي به دليل انجام يك كار فشرده و دشوار در موسم حج قدرداني كرد .

طي يك ماه گذشته جمعاً دوازده نفر از زائران ايراني در مكه مكرمه و مدينه منوره بر اثر بيماريهاي مختلف جان خود را از دست داده اند .

ديدار معاون وزير اوقاف افغانستان با نماينده وليّ فقيه

نماينده وليّ فقيه در ديدار معاون وزير اوقاف افغانستان اظهار اميدواري كرد كه با تشكيل ارتش ملي در افغانستان ، زمينه خروج هرچه سريعتر نيروهاي اشغالگر از خاك اين كشور فراهم شود .

آقاي ري شهري تصريح كرد كه تدوين قانون اساسي در افغانستان بر اساس خواست مردم و تشكيل نظام جمهوري اسلامي در اين كشور حاكي از قوت موج اسلام خواهي مردم و ناتواني قدرتهاي استكباري از ايستادگي در برابر اراده يك ملت است .

وي در خصوص فتنه انگيزي و تلاش شيطاني دشمنان اسلام براي ضربه زدن به

391

اساس باورها و اعتقادات مسلمانان و از جمله ملت مسلمان افغانستان هشدار داد و گفت :

تهيه و توزيع نرم افزارهاي مبتذل رايانه اي و پخش برنامه هاي مفسده انگيز صوتي و تصويري تحت عنوان آزادي و دموكراسي يك ترفند شيطاني است كه با هدف تخريب فرهنگ اسلامي ، تغيير ذهنيتها و تهي كردن جامعه و نظام حكومتي از محتواي ديني صورت مي گيرد .

ايشان مردم و علماي دنياي اسلام و از جمله افغانستان را به هوشياري و تلاش براي مقابله با فتنه فساد فرهنگي قدرتهاي استكباري و در راس آنها آمريكا فراخواند و آرزو كرد كه ملت محروم و مظلوم افغانستان بتواند به تدريج بر مشكلات پيش روي خود غلبه كند و روند رو به پيشرفت و مطلوبي بر شرايط زندگي فردي و اجتماعي در اين كشور حاكم شود .

وي همچنين تأكيد كرد كه در سايه اعتماد متقابل مقامات و مسؤولان ايران و افغانستان ، روابط دوستانه ميان دو كشور هرچه بيشتر گسترش يابد .

در اين ديدار كه صبح امروز پنجشنبه در بعثه انجام شد ، آقاي سيد احمد جمال كاظمي معاون وزير اوقاف افغانستان گزارشي از اوضاع و آخرين تحولات كشورش را ارائه كرد و طي آن گفت كه مردم افغانستان از جمهوري اسلامي ايران به دليل هم زباني ، هم ديني و هم مرز بودن انتظارات زيادي دارند و چشم به حمايت هاي ايران دارند . وي از حضور در پاي صندوقهاي راي به عنوان اولين تجربه ملت افغانستان ياد كرد و گفت كه اميدوار است با تشكيل مجلسين قانونگذاري ، بتوان گام مهمي را در جهت تامين امنيت و آرامش كامل كه لازمه بازسازي است ، به پيش برداشت .

نشريه زائر ، تاريخ مكتوب حج

آقاي ري شهري نماينده ولي فقيه عصر امروز با حضور در دفتر زائر از نزديك روال فعاليتها در اين نشريه را مورد ملاحظه قرار داد و با اعضاي نشريه به گفتگو پرداخت .

در ابتداي اين ديدار سردبير نشريه زائر ضمن ارائه گزارش كار امسال زائر خاطرنشان ساخت : تلاش اعضاي نشريه بر آن بوده است تا مجموعه اي از مطالب مفيد و خواندني را در قالب اخبار ، مقالات عقيدتي و سياسي ، شعر و ادبيات و همچنين گزارشها و گفت و

392

گوهاي متنوع به زائران ايراني ارائه دهند . وي افزود :

علي رغم تمامي سعي و كوششي كه با توجه به امكانات و شرايط موجود به عمل آمده ، همچنان معترفيم كه نقصها و اشكالاتي در كارمان وجود داشته و اميدواريم بتوانيم هرچه بيشتر بر كيفيت نشريه بيافزاييم .

سردبير زائر با اشاره به درخواست مكرر زائران براي دسترسي بهتر به نشريه از نماينده وليّ فقيه در خواست كرد در صورت امكان با مساعدت مقامات مسؤول سعودي ، تسهيلاتي فراهم آيد تا بتوان در سالهاي آتي نشريه را در قطع بزرگ و تيراژ بالا منتشر كرد و در اختيار زائران ايراني قرار داد .

آقاي ري شهري ضمن تشكر از فعاليت دست اندركاران اين نشريه براي ارائه رسانه اي قابل قبول ، اظهار داشت :

نشريه زائر در واقع تاريخ مكتوب حج است و لذا بايد به گونه اي مسائل حج را در هر سال مورد پوشش قرار دهد كه در آينده بتواند مورد استناد پژوهشگران قرار گيرد .

نماينده ولي فقيه با اشاره به محدوديتهاي مختلف پيش روي نشريه ، كيفيت آن را خوب خواند و از تلاش اعضاي نشريه قدرداني به عمل آورد .

آقاي ري شهري با اشاره به ضرورت گسترش اطلاع رساني به زائران ايراني در زمان حضور در سرزمين وحي ، خاطرنشان ساخت :

چاپ نشريه زائر در تيراژ بالاتر موضوعي است كه بايد مورد توجه قرار گيرد و سعي مي كنيم اين موضوع را در مذاكرات آتي با مقامهاي سعودي مطرح سازيم .

گفتني است كه مشروح فعاليت زائر در فصل دوم همين كتاب خواهد آمد .

ديدار مسؤولين حمل و نقل درون شهري با نماينده وليّ فقيه

امروز پنج شنبه مسؤولان شبكه حمل و نقل درون شهري با حجة الاسلام و المسلمين ري شهري ديدار كردند . در آغاز اين ديدار آقاي غلامرضا رضايي مسؤول شبكه حمل و نقل درون شهري سازمان حج و زيارت گفت :

صدها دستگاه اتوبوس و ميني بوس در مكه مكرمه ، زائران ايراني را از مسجد الحرام

393

به مبادي مختلف در سطح اين شهر مقدس و بالعكس جابه جا مي كنند .

اين ابتكار در نتيجه بررسيهاي كارشناسي اجرا شده و ارزيابيهاي انجام شده ، از رضايت زائران ايراني از اجراي اين تصميم حكايت مي كند .

576 دستگاه اتوبوس در قالب 19 خط حجاج ايراني را از منازل خود به مسجدالحرام و بالعكس انتقال مي دهند . اتوبوسهاي اجاره شده در اوج حضور زائران ايراني در مكه مكرمه روزانه با بيش از 64 هزار چرخش در سطح اين شهر به نياز بيش از 250 هزار سفر درون شهري زائران ايراني پاسخ مي دهند .

ايجاد تسهيلات حمل و نقل درون شهري براي استفاده زائران ايراني توجه تمامي زائران خارجي را به خود جلب كرده است . با استفاده از شبكه حمل و نقل درون شهري ، هر زائر ايراني بطور متوسط از امكان حضور دو تا سه نوبت در مسجد الحرام برخوردار مي شود .

حجاج ايراني از شبكه حمل و نقل درون شهري ايجاد شده از سوي سازمان حج و زيارت براي رفتن به غار حرا ، كوه ثور و قبرستان ابوطالب نيز استفاده مي كنند .

تسهيلات در نظر گرفته شده براي جابه جايي حجاج ايراني در سطح شهر مكه مكرمه ، سبب حضور چشمگير زائران ايراني در نمازهاي جماعت مسجدالحرام شده است .

شبكه حمل و نقل درون شهري زائران ايراني مدينه قبل و مدينه بعد را در حد فاصل منازل مسكوني خود تا حرم نبوي و قبرستان بقيع جابه جا مي كنند .

آقاي ري شهري نيز در اين ديدار از خدمات ارائه شده به حجاج در امر جابه جايي درون شهري تشكر كرد و از آنان خواست تا با ارزيابي نقاط ضعف و برخي از مشكلات حاشيه اي ، بهينه سازي اين خدمات را در سالهاي بعد در دستور كار خود قرار دهند .

برگزاري جشن عيد غدير به همّت علماي اهل سنّت

يكي از روحانيون شافعي كاروانهاي ايران كه اخيراً فارغ التحصيل و امسال پس از قبولي در آزمون به ماموستا مددي نيز به عنوان مهمان بعثه در مكه مكرمه حضور دارد از واحد

394

اهل سنت بعثه اجازه خواست كه مراسم عمامه گذاري اش را در مكه برگزار كند . حجة الاسلام زماني مسؤول واحد اهل سنّت كه هر دو را از محبان اهل بيت ( عليهم السلام ) مي شناخت گفت : « واحد اهل سنت بهتر است مراسم را در عيد غدير بگيري ، تا به يُمن و بركت دعاي مولي توفيق خدمت خالصانه به اسلام را بيابي » . ايشان و استادش هر دو خوشحال شدند و گفتند : « اجازه بدهيد مطالبي هم در فضائل آن حضرت بخوانيم » .

آقاي زماني با اعلام موافقت با آن گفت : « واحد اهل سنت حاضر است برگزاري اين جشن و پذيرائي را نيز به عهده بگيرد » . از اين رو امروز عصر پنجشنبه جمعي از روحانيون كاروانها و مهمانان واحد دعوت شدند و سالن نيم طبقه بعثه آراسته و جشن غدير در آن برگزار شد .

پس از قرائت قرآن ، گروه مديحه سرائي سه نفره روحانيون شافعي هرمزگان به خواندن سرود رايج مردم شافعي استان شان در مدح : پيامبر اكرم ( صلي الله عليه وآله ) اميرالمؤمنين ( عليه السلام ) ، حضرت فاطمه ( عليها السلام ) ، امام حسن ( عليه السلام ) و امام حسين ( عليه السلام ) پرداختند كه فضاي معنوي خاصّي را در جمع پنجاه روحاني سني حاضر در جلسه پديد آورد .

سپس قطعه شعري كه يكي از روحانيون شافعي كاروانهاي اهل سنت اخيراً در مدح دوازده امام معصوم ( عليهم السلام ) سروده بود به وسيله يك روحاني ديگر قرائت شد .

پس از آن حجة الاسلام زماني ضمن بيان فلسفه برگزاري اين مراسم و اشاره به معمّم شدن روحاني سني با پشتيباني بعثه مرجعي شيعه به عنوان يكي از قطعات درخشنده تاريخ وحدت اسلامي به موضوع تبيين غدير پرداخت و محور اصلي سخنراني را تبيين لدنّي بودن علم حضرت علي ( عليه السلام ) و ديگر ائمه معصومين ( عليهم السلام ) قرار داده و از آيات و احاديثي چون : ( وعلّم آدم الأسماء كلَّها ) ، ( آتيناه من لدنّا علماً ) و ( من عنده علم من الكتاب ) ( وعلمك ما لم تكن تعلم ) ، « أنا مدينة العلم و عليّ بابها و . . . » بهره گرفت .

هدف ايشان از تبيين اين بحث رفع شبهه آنان در كيفيت فراگيري احاديث نبوي توسط أئمه أهل البيت ( عليهم السلام ) بود كه هميشه اين ابهام را مانع حجيّت احاديث ائمه ( عليهم السلام ) مي دانند .

سپس ماموستا مدرّس به قرائت متن عربي اجازه نامه پرداخت . وي سلسله اسناد

395

اجازات خويش را توسط اساتيد قبل از خود به امام صادق ( عليه السلام ) و حضرت علي ( عليه السلام ) رساند كه شگفتي عده اي را برانگيخت . او بدين وسيله اثبات كرد كه علوم ديني علماي شافعي مديون علم آن دو امام همام است . پس از آن رشد حوزه هاي علمي اهل سنت و آزادي ديني و اينگونه مراسم را از بركات انفاس مبارك امام خميني ( رحمه الله ) و آية الله خامنه اي ( حفظه الله ) دانست و براي آنان و مسؤولان بعثه در متن اجازه نامه دعا كرد . او آيات تبليغ و اكمال دين را مربوط به غدير دانست .

ماموستا فائز عزيزي نيز در خطابه خود ضمن تشكر از اين عنايت بعثه مقام معظم رهبري و تجليل از ايران اسلامي در پرورش صدها عالم شيعه و سني ، امام فقيد را مجدّد اسلام معرفي ، و براي تعجيل در فرج امام زمان ( عليه السلام ) دعا كرد و مطالبي راجع به فضائل علي ( عليه السلام ) قرائت كرد .

سپس مراسم عمامه گذاري انجام شدو هديه اي از طرف بعثه مقام معظم رهبري به مجيز و مجاز تقديم گشت .

گفتني است كه غدير خم علي رغم اينكه يكي از مهمترين نقاط افتراق شيعيان و اهل سنت است ، امّا اين قابليت را دارد كه به نحوي تبديل به نقطه اشتراك شود و با طرّاحي يك سيستم آرام و حكيمانه ، اهل سنت در اين مراسم در بعثه و ايران مشاركت كنند تا علاوه بر جذب آنان به اين فضاهاي ولائي ، معارف ناب امامت و ولايت كه در كتب و جوامع اهل سنت موجود است مطرح شود و آنان چندين گام به حقيقت نزديك شوند .

ايجاد جوّ صميمي و دوستانه و جلسات و نشستها و جشنهاي مشترك ديني فرصتي براي طرح تدريجي معارف خاصّه و آموزه هاي ويژه مكتب اهل بيت ( عليهم السلام ) در حقيقت نشر و گسترش تشيع است و از جمله مهمترين راه موفق گسترش تشيع همين حركتهاي آرام است و حركتهاي تند و موضعگيريهاي قاطع و سخت كاميابيهاي لازم را نخواهند داشت . لذا اينگونه حركتهاي آرام زمينه ساز گسترش فرهنگ تشيع و هدايت عموم مسلمين خواهد شد . إن شاءالله .