بخش 9

396

جمعه 18 ذي حجه

9/11/1383

جشن عيد غدير در بعثه مكه

مراسم جشن عيد سعيد غدير ، امروز جمعه با حضور نماينده وليّ فقيه و صدها تن از حجاج در بعثه مقام معظم رهبري در مكه مكرمه برگزار شد . در اين مراسم پس از مداحي مديحه سرايان و شاعران شيفته اهل بيت عصمت و طهارت ( عليهم السلام ) در مدح و ثناي مولاي متقيان علي ( عليه السلام ) ، حجة الاسلام راشد يزدي ، روحاني كاروان جانبازان ، در وصف مقام و مرتبت اميرمؤمنان سخنراني كرد . زائران ايراني شركت كننده در اين مراسم ، اين روز فرخنده را با پخش شيريني و ذكر صلوات به يكديگر شادباش گفتند . آيينهاي مشابهي در بزرگداشت عيد سعيد غدير داخل صدها كاروان حجاج ايراني در مكه مكرمه برگزار شد .

همچنين دهها هزار تن از زائران ايراني طي ديشب و امروز در مسجدالحرام حضور يافتند و ضمن زيارت كعبه شريف ، خود را به ركن يماني نزديك كردند تا از محل ورود حضرت فاطمه بنت اسد به داخل خانه خدا براي به دنيا آوردن علي بن ابي طالب ( عليه السلام ) تبرك جويند وبه راز و نياز با معبود خويش بپردازند .

397

جشن عيد غدير در بعثه مدينه

شمار زيادي از حجاج ايراني با حضور در بعثه مقام معظم رهبري در مدينه منوره در جشن عيد سعيد غدير شركت كردند .

در اين مراسم كه آية الله اميني جانشين سرپرست حجاج ايراني حضور داشت ، پس از تلاوت آياتي از قرآن كريم و مداحي ، حجة الاسلام و المسلمين دكتر هاشميان در خصوص جايگاه و منزلت سرزمين وحي گفت :

ظهور اسلام و مبعث حضرت رسول اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) و برگزيده شدن حضرت علي ( عليه السلام ) از سوي پيامبر گرامي اسلام به جانشيني ايشان و ديگر وقايع مهم تاريخ اسلام در سرزمين وحي روي داده و خداوند به ما توفيق زيارت خانه خدا ، انجام مناسك حج و حضور در مدينه منوره در زمان عيد سعيد غدير را داده است و بايد از اين سعادت الهي نهايت بهره را براي آخرت ببريم .

سفر به سرزمين وحي ، دعوت الهي است و بايد مراقب باشيم و از خداوند عزيز بخواهيم كه تا آخر عمر حاجي واقعي باقي بمانيم و همانگونه كه در مني شيطان را سنگ زديم ، در طول زندگي هم شيطان را پس بزنيم و آنچه در سفر حج به دست آورده ايم ، به راحتي از دست ندهيم .

همچنين در مراسم ديگري به همين مناسبت كه شماري از حجاج كشورهاي ديگر مهمان بعثه مقام معظم رهبري در مدينه بودند حجة الاسلام طبسي از اساتيد حوزه علميه قم در شخصيت و مقام اميرالمؤمنين ( عليه السلام ) به تفصيل سخن گفت .

دعاي كميل مدينه

هزاران نفر از حجاج ايراني در مدينه منوره ديشب به كنار قبرستان بقيع رفته و با برگزاري مراسم دعاي كميل ، مناجات اميرالمؤمنين علي ( عليه السلام ) را با معبود خود زمزمه كردند .

در نخستين دقايق شروع مراسم دعاي كميل كه در حضور آية الله اميني جانشين سرپرست حجاج ايراني برگزار شد ، حجاج ديگر كشورهاي اسلام از افغانستان ، پاكستان

398

و هند به حجاج ايراني پيوستند .

اين مراسم ، به مدت يك ساعت به طول انجاميد و حجاج ايراني پس از اتمام مراسم ،

با نظم خاص همراه با حجاج ديگر كشورهاي اسلامي ، محل برگزاري دعاي كميل را

ترك كردند .

دهها نفر از زائران ايراني شركت كننده در دعاي كميل مدينه منوره ، پس از پايان مراسم ، در حركتي جمعي ، بين الحرمين را از زباله هاي ريز و درشت پاكسازي كردند . زائران ايراني اين طرح را براي دومين سال ، پس از برگزاري پرشور مراسم دعاي كميل در مدينه منوره اجرا كردند .

ستاد اجرايي طرح پاكسازي بين الحرمين ، با قدرداني از همه ايرانياني كه به صورت داوطلبانه در اين كار خداپسندانه شركت كردند ، اسامي شش نفر از زائران پرتلاش در اين طرح را به اين صورت اعلام كرد :

1 . آقاي غلامرضا باقر زاده ـ كاروان 17521 ـ منطقه 4

2 . آقاي حيدر طاهري ـ كاروان 17632 ـ منطقه 4

3 . آقاي اكبر جواني ـ كاروان 13424 ـ منطقه 1

4 . آقاي عباس نصر اصفهاني ـ كاروان 13452 ـ منطقه 1

5 . آقاي فتح الله گلزار ـ كاروان 13452 ـ منطقه 1

6 . سبزعلي رسولي ـ كاروان 30319 ـ منطقه 2

طرح پاكسازي محوطه بين الحرمين « محل برگزاري دعاي كميل ايرانيان » كه بلافاصله پس از مراسم دعاي كميل اجرا مي شود ، زائران ديگر كشورها و صاحبان مغازه هاي اطراف را خشنود كرده و تشكر آنها را در پي داشته است .

گفتني است كه طرح پاكسازي محيط برگزاري دعاي كميل براي دومين سال است كه به اجرا درمي آيد . اين طرح به همّت زائران داوطلب صورت مي گيرد ، بدين شكل كه مديران محترم با طرح موضوع در كاروانها از داوطلبان براي اين امر ثبت نام مي كنند ، سپس آنان را به نحوه اجراي طرح آگاه مي نمايند .

399

همچنين صبح امروز ساعت 7 تا 8 مراسم دعاي ندبه در بعثه مكّه و نيز بعثه مدينه با حضور تعدادي از كاروانهاي ايراني برگزار شد .

توصيه هاي هيأت پزشكي براي پيشگيري و درمان سرماخوردگي

الف ) توصيه هاي مربوط به پيشگيري :

1 . حتي الامكان از ماسك استفاده كنيد .

2 . از تردد در مكانهاي شلوغ و پرتراكم پرهيز كنيد .

3 . در هواي سرد پوشيدن لباسهاي گرم را فراموش نكنيد .

4 . مصرف مايعات فراوان توصيه مي شود ، سعي كنيد از مايعات سرد پرهيز كنيد .

5 . از دست دادن و روبوسي كردن با افرادي كه بيمار هستند جدا پرهيز كنيد .

6 . روزانه چندين بار دستهايتان را با آب و صابون بشوئيد .

7 . از روشن كردن كولر و وسائل سرما ساز در فصل زمستان جداً بپرهيزيد .

8 . درجه حرارت هوا در شبها پائين تر خواهد آمد ، بنابراين هنگامي كه شب محل اقامت خود را ترك مي كنيد ، حتما لباس گرم بپوشيد .

9 . ميوه جات حاوي ويتامينهاي مورد نياز براي بدن هستند . مصرف مكرر آن را

توصيه مي كنيم .

10 . در صورتي كه فرد يا افرادي در اتاق شما بيمار شده اند ، بهتر است جهت تهويه هواي اتاق محفظه كوچكي ( درب يا پنجره ) باز باشد .

11 . سعي كنيد با بيني نفس بكشيد ، زيرا نفس كشيدن با بيني بهداشتي تر است .

12 . پس از استحمام موهاي خود را خشك كنيد . در صورتي كه هواي بيرون سرد است از محل اقامتتان خارج نشويد .

ب ) توصيه هاي مربوط به درمان :

1 . مايعات گرم و غذاهاي آبكي مانند سوپ مصرف كنيد .

2 . سعي كنيد با ديگران دست ندهيد و در جلوگيري از انتقال بيماري به ساير زوار

400

توصيه هاي بهداشتي را رعايت فرماييد .

3 . چنانچه از دستمال براي پاك كردن ترشحات استفاده مي كنيد آن را در دسترس ديگران قرار نداده و مرتب آن را بشوئيد .

4 . استراحت مهمترين قسمت در درمان سرماخوردگي است ، بنابراين همه پزشكان آن را به عنوان اصل عمده اي در درمان بيماران توصيه مي كنند .

5 . به پزشك مراجعه كنيد و از مصرف داروهاي هم اتاقي هايتان بپرهيزيد ، و داروهاي تجويز شده براي خود را نيز به ديگران پيشنهاد نكنيد .

6 . اصرار به تجويز آنتي بيوتيك نداشته باشيد ، زيرا بسياري از موارد سرماخوردكي با استراحت و مصرف داروهاي مسكن بهبود مي يابد ؛ ضمنا چنانچه بنا به صلاحديد پزشك معالجتان براي شما آنتي بيوتيك تجويز شد ، مصرف منظم و در وقت معين آن توصيه مي شود . نكته ديگر آن كه براي تجويز آنتي بيوتيك تزريقي اصرار نداشته باشيد .

7 . واكسيناسيون پس از ابتلا تاثيري ندارد ؛ و زائران محترم مي بايست قبل از سفر واكسن را تزريق مي كردند .

شاخص بودن زائران ايراني به لحاظ رعايت مسائل بهداشتي

شهر مقدس مكه را از ابعاد مختلف مي شود مورد بررسي قرار داد . اين مكان شريف هر ساله پذيراي ميليونها زائر است كه در يك موقعيت زماني خاص براي انجام مناسك حج به اين شهر مي آيند . نوع رفتار فردي و جمعي حجاج به لحاظ رعايت مسائل بهداشتي و در سالم نگه داشتن فضاي زيست محيطي مكه مكرمه بسيار مؤثر است . دكتر عليرضا رياحي استاد دانشگاه تربيت مدرس و كارشناس مسائل زيست محيطي در اين باره گفت :

به نظر من علي رغم تلاشهايي كه براي سالم نگه داشته شدن فضاي شهري صورت گرفته اما به علت عدم توجه برخي از حجاج بيت الله الحرام نسبت به رعايت مسائل زيست محيطي بخصوص در ايام وقوف در مشاعر مشرفه عرفات ، مشعر و مني ، زائران با صحنه هايي مواجه مي شوند كه با شأن و اعتبار و قداست شهر مكه فاصله دارد .

401

به نظر من در بين كشورهاي اسلامي و زائراني كه در اين مقطع خاص زماني براي انجام مناسك حج در مكه و مدينه حضور دارند حجاج ايراني ، مالزيايي و اندونزيايي به لحاظ رعايت بهداشت فردي و محيطي در ميان ساير كشورهاي منطقه شاخص هستند .

من پيشنهاد مي كنم براي بازيافت و استفاده مجدد از زباله هاي برجاي مانده در سرزمين عرفات ، مشعر و مني مي توان با استفاده از دستگاههاي پرتابل توليد كمپوست و آسيابهاي كه جهت تبديل pet ( ظروف يكبار مصرف آب ، نوشابه و . . . ) وجود دارد زباله ها را به صورت گرانل ( خرد شده ) درآورد و حتي در معرض فروش قرار داد .

از ديگر اقداماتي كه مي شود انجام داد اين است كه جهت بررسي دقيق موضوع جمع آوري مواد زايد جامد شهري در شهرهاي مكه و مدينه پروژه اي را تعريف كرد و پس از بررسي دقيق موضوع ، راه كارهاي عملي و مناسب جهت دفن و توليد كمپوست ارائه داد .

شهر مكه داراي موقعيت كوهستاني است و اين ويژگي مي تواند يك مزيت براي اين شهر به حساب آيد . اگر اين رو پيشنهاد حجاج و زائران بيت الله الحرام مورد بررسي قرار گيرد ، اين مسأله تأثير بسيار مثبتي در كاهش آلودگي محيطي خواهد شد .

گفتگو با سركنسول ايران در عربستان

در ابتدا لطفاً بفرماييد ارزيابي شما از مراسم حج 83 چيست ؟

امسال با توجه به افزايش تعداد حجاج به نظر مي رسد كه وضعيف حج و روند امور نسبت به سالهاي قبل بهبود چشمگيري داشته است و آن را مي توان نتيجه تلاشهاي دو كشور ايران و عربستان دانست . امكانات فراهم شده به همّت سازمان حج و زيارت و برنامه هاي دقيق و منظم اين سازمان از ابتداي سفر تا انتهاي موسم حج به نحو بسيار آبرومندي طراحي شده است .

اين برنامه ريزي منظم نه تنها مقامات عربستان سعودي بلكه ديگر كشورهاي اسلامي

402

را نيز به تحسين واداشته است و بسياري از آنها در مذاكراتي كه داشتيم درصدد الگو گرفتن از برنامه هاي ما هستند . تسهيلات پروازي و فرودگاهي و حمل بار در سالهاي اخير ، توقف هاي طولاني سابق زائران عزيز را به حداقل رسانده و اين گونه تسهيلات از ويژگيهاي حج امسال بوده است .

استفاده از پروازهاي سعودي و پرواز مستقيم هما به مدينه منوره و بالعكس نيز از زحمات و رنج فراوان مسافران كاسته و باعت صرفه جويي در هزينه و وقت آنها شده است .

اعتماد سازي متقابل بين ما و دولت سعودي در سياستهاي كلي جهان اسلام و در امر حج يكي ديگر از افتخارات ما بوده است كه ما شاهد سهولت در امر بازرسي و امور گمركي هستيم و تلاشهاي گسترده مقامات سعودي و بسيج كليه نيروها و امكانات خود را نبايد ناديده گرفت .

آنچه امسال در مشاعر مقدسه شاهد آن بوديم به ويژه در امر جمرات حكايت از تلاش دست اندركاران سعودي در جهت تامين رضاي زائران دارد و خوشبختانه كوچكترين حادثه ناگواري را ما امسال شاهد نبوديم .

چه تحولاتي بين دو كشور در امر حج و عمره بوجود آمده است ؟

خوشبختانه جذابيتهاي معنوي حريم شريفين و شوق فراوان مردم متدين كشور ما براي زيارت خانه خدا و مدينه و عرض ادب به ساحت مقدس پيامبر اكرم و ائمه معصومين روز به روز شكوفايي داشته است . به همين دليل از يك سو شاهد ازدياد تعداد علاقمندان به اين سفر روحاني بوده ايم و از سوي ديگر پاسخ مثبت مقامات سعودي در پذيرش هر تعداد زائر عمره از كشور ما ، جاي خوشوقتي داشته است .

از 3 سال پيش كه مأموريتم آغاز شد هر سال حدود 570 هزار نفر عمره گذار و قريب يكصد هزار حج گذار و در مجموع 650 هزار زائر داشتيم كه در بهترين مناطق و هتلهاي مكه و مدينه اسكان يافته اند و اين در حالي است كه قبل از آن سالانه 170 هزار عمره گذار بيشتر اعزام نمي شدند .

وظايف سركنسول در عربستان چيست ؟

سركنسولگري جمهوري اسلامي در جده علاوه بر وظايف محوله تلاش در زمينه

403

ايجاد پيوندهاي مستحكم بين دو كشور در ابعاد اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي و سياسي را بر عهده دارد . علاوه بر اين سياست با توجه به حجم عظيم مسافران و حوادث ناگواري كه بطور طبيعي مي توان انتظار داشت ، سركنسول خود را موظف مي داند در رسيدگي و دفاع از حقوق ايرانيان عزيز در ايام حج و غير آن لحظه اي درنگ نكند و بطور صريح اعلام مي كنم كه ما 24 ساعته پاسخگوي ايرانيان عزيز بوده و هستيم و چنانچه مشكلاتي براي برخي حجاج پيش آيد ما تا لحظه آخر در كنار او هستيم . از ديگر اقدامات ما معرفي جاذبه هاي ايران و تشويق مردم عربستان براي سفر به كشورمان است . بر اين اساس در سال گذشته بيش از دهها هزار رواديد براي اتباع سعودي جهت مسافرت به ايران صادر گرديد و آمار شيعيان عربستان براي زيارت امام رضا ( عليه السلام ) رو به فزوني است .

آيا زماني خواهد رسيد كه ثبت نام و اعزام به حج به روز شود ؟

مشكل به روز شدن فقط مربوط به ما نيست ، بلكه سهميه بندي بر اساس امكانات دولت عربستان تنظيم شده است و معيار آنها نيز بر اساس هر يك ميليون جمعيت هزار نفر است . بنابراين ، ما در حال حاضر نيز فراتر از سهميه اي كه داريم زائر اعزام مي كنيم و اگر بتوانيم هموطنان عزيز را تشويق كنيم كه بجاي حج تمتع مستحب ، عمره مفرده به جا بياورند تا كساني كه حج بر آنها واجب شده است زودتر اعزام شوند ، اين مسأله مي تواند در به روز شدن حج مؤثر واقع شود .

در حال حاضر روابط اقتصادي ايران و عربستان چگونه است ؟

با توجه به تأكيد فراوان مسؤولان عاليرتبه دو كشور بر گسترش روابط اقتصادي كه مي تواند تضمين كننده روابط سياسي نيز باشد ، تعميق اين روابط مورد اهتمام و توجه مسؤولين دو كشور و نمايندگيها بوده و بر اين اساس حجم مبادلات ايران و عربستان به بيش از 350 ميليون دلار در سال رسيده است .

نامه جمعي از زائران ايراني به وزير حج عربستان

تعدادي از فرهيختگان و استادان دانشگاه اصفهان ( از كاروان 13315 ) كه در جمع زائران

404

ايراني امسال به مكه مكرمه شرفياب شده اند ، در نامه اي ، مشاهدات خود را پيرامون مسائل مختلف حج به ويژه مسائل بهداشتي ، با وزير حج عربستان در ميان گذاشتند .

استادان دانشگاه اصفهان در اين نامه كه رونوشتهايي از آن ، براي پيگيري ، در اختيار نماينده وليّ فقيه در امور حج ، سفيران جمهوري اسلامي ايران و عربستان در دو كشور و وزير امور خارجه كشورمان قرار گرفته است ، از دولت حج عربستان خواستند با انديشيدن چاره هايي ، راههاي شيوع بيماريهاي مسري به ويژه سرماخوردگي و آنفلوانزا براي سالهاي آينده مسدود كند تا حجاج ، زمان و توانايي بيشتري براي بهره مندي از فرصت حضور سرزمين وحي به دست آوردند .

دكتر امير هوشنگ زرگرزاده از نويسندگان اين نامه ، در گفتگو با زائر توضيح داد :

در نامه استادان دانشگاه اصفهان ، ضمن تشكر از پيشرفتهايي كه در سالهاي اخير در امور بهداشتي حج صورت گرفته است ، به برخي از مسائل و مشكلات بهداشتي كه در عرفات ، مشعرالحرام ، مني و ديگر اماكن مقدس به شيوع بيماريها دامن مي زند همچون كمبود سطلهاي زباله ، وجود دستفروشان متعدد ، توجيه نشدن زائران كشورهاي مختلف درباره مسائل بهداشتي و . . . اشاره شده است .

ابتكارهاي فرهنگي يك كاروان فعال

كاروان 17064 كه به مديريت محمد جواد صديقيان كاشي اداره مي شود چند طرح ابتكاري در مراسم حج و حضور زائران بيت الله الحرام در مكه مكرمه و مدينه منوره به انجام رسانده است .

تهيه جزوه راهنما در 18 صفحه ، تهيه كارتهاي تبريك عيد قربان در تهران و ارسال آن براي خانواده هاي زائران ، برگزاري نمايشگاه و فروشگاه كتاب و CDدر طول جلسات تهران ، برگزاري مسابقات قرآن و دادن هديه به برندگان ، تهيه برگه مخصوص براي زائران از جمله فعاليتهاي فرهنگي اين كاروان بوده است .

گفتني است اعضاي كاروان ياد شده در طول سفر حج 101 بار ختم قرآن داشتند .

405

گزارشي از كاروان ايرانيان مقيم خارج كشور

پشت دانشگاه ام القري در خياباني نسبتاً پهن ، خانه اي كوچك ؛ اما زيبا قرار داشت كه قافلة النور آنجا مستقر شده بود . اين كاروان متعلق به زائراني بود كه فرقي كوچك با بقيه زائران ايراني داشتند : آنها از نقاط مختلف جهان جمع شده و به عربستان آمده بودند .

در بدو ورود ، افرادي كه پشت ميزهاي سفيد زير درختهاي محوطه باز منزل مشغول صحبت بودند توجه ما را جلب كرد . يكي از آنها خانمي 41 ساله بود كه در مهد كودك يكي از كالجهاي لندن مشغول كار است .

او اين سفر را فوق العاده ارزشمند دانست و گفت : حضور در مدينه و مكه خيلي تأثير گذار بود بخصوص عرفات . آن چادرهاي ابتدايي و آن حالت خاص زندگي در آنجا ما را خيلي به عمق تاريخ برد .

اين خانم ايراني كه متأهل و صاحب 2 فرزند است دوري 29 روزه از خانواده را مشكل مي داند : اين مدت سخت بود ولي مطمئن هستم به آنها بيشتر سخت گذشت چون خانه خدا به من صبر و آرامش مي داد . اين خانم زائر با آنكه 21 سال است به خارج از كشور رفته اما تعلقات مذهبي خود را همچنان حفظ كرده است :

همسرم مي گفت اين سفر خيلي جذاب است چون خودش با حاج آقا مصلايي به اين سفر آمده بود . آدم با سفر به حج وارد دنياي ديگري مي شود . عظمت اين حركت دستجمعي مرا گرفته است .

حاج آقاي مصلايي يكي از مداحان اهل بيت ( عليهم السلام ) است كه در خارج از كشور افراد علاقه مند به مراسم مذهبي را شناسايي كرده و براي هر كدام برنامه ريزي خاص خود را انجام مي دهد كه سفر حج يكي از اين برنامه هاست . متأسفانه زماني كه ما به آنجا رفتيم او براي انجام كارهاي كاروان از منزل خارج شده بود و نتوانستيم با او صحبت كنيم . در غياب او حاج آقا مكي روحاني كاروان پاسخ پرسشهاي ما را داد :

حاج آقا مصلايي در لندن مقيم است و پس از مشخص شدن افراد اعزامي ، كارهاي مربوط به رواديد و بليط مسافران را انجام مي دهد . 85 درصد از اعضاي اين كاروان در انگلستان مقيم هستند .

406

او كه 17 سال سابقه تبليغات مذهبي در كشورهاي اروپايي دارد و هم اكنون در مركز اسلامي انگلستان مشغول فعاليت است ، درباره اين كاروان گفت :

حج كه ميداني براي ايجاد حس همبستگي و اتحاد و يكپارچگي و همدلي مسلمانان است ، بهترين فرصت را در اختيار ما قرار مي دهد تا در اين ايام براي حفظ هويت فرهنگي و مذهبي ايرانيان و شيعيان تلاش كنيم و نشان دهيم ايرانيان در هر نقطه دنيا كه باشند به دليل وجوه اشتراك فراوان ، دوستدار و پشتيبان هم هستند . ما در كاروان در 2 قالب به كار مي پردازيم . يكي سخنرانيهاي عمومي در زمينه مسائل اعتقادي و فلسفي و دوم بحث و مذاكره انفرادي با اعضاي كاروان كه دومي خيلي تأثير گذار بوده و به نتايج درخشاني هم رسيده ايم .

صحبت با روحاني كاروان كه تمام مي شود با كمك يكي از مسؤولان قافلة النور با يك قهرمان ورزشي آشنا مي شويم . محمدعلي فرخيان . او در مسابقات قهرماني كشتي آزاد جهان در سال 1965 ميلادي قهرمان روسي را شكست داد و به فينال رسيد و اگرچه در فينال شكست خورد و به نقره جهاني قناعت كرد اما شكست قهرمان روسي باعث شد ايران در آن سال قهرمان جهان شود . او نايب قهرماني بازيهايي آسيايي را هم در اختيار دارد و يكي از هم دوره هاي مرحوم تختي بود . اين قهرمان 70 ساله شيرازي 10 سال در هلند اقامت داشته و اكنون 4 سال است كه در انگليس بسر مي برد . او سفر خود به حج را مثل يك رويا مي داند :

تابستان كه به شيراز رفته بوديم همسرم مي گفت ما را در ايام تعطيلات به سفر شمال هم نبردي من هم در جواب او گفتم چرا شمال با هم مي رويم حج . باور كنيد اين جمله را بدون آن كه بخواهم گفتم . آن موقع هنوز هيچ اقدامي براي اين سفر نكرده بودم حتي 7 ـ 6 ميليون توماني كه بايد در انگليس واريز مي كردم را هم نداشتم . 40 روز قبل از سفر سخت مريض شدم و حتي نفس كشيدن هم برايم مشكل شده بود . 15 روز در بيمارستان بستري شدم . بعد از ترخيص موضوع سفر را با حاج آقا مصلايي در ميان گذاشتم و ايشان هم گفتند اگر فكر مي كنيد توان اين سفر را داريد بياييد و ما هم آمديم . قبل از آنكه مدينه برسيم در جده دوباره حالم بد شد . آنقدر بد

407

كه بستري شدم . يك شب قبل از آن كه به مكه بيايم در خواب ديدم كنار يك درياچه زيبا هستم كه آب خيلي زيادي دارد . به آب زدم و بعد از كمي شنا كردن به عمق آب رفتم آ نقدر پيشروي كردم كه احساس كردم ديگر نمي توانم بالا بيايم و نفس بكشم . در همان اعماق آب شروع كردم به توسل به ائمه . از رسول الله تا حضرت علي و امام حسين . آنقدر فرياد زدم تا از خواب پريدم بلافاصله بعد از آنكه از خواب بيدار شدم سرفه شديدي كردم و مقدار زيادي لخته خون از دهنم بيرون پريد . شايد باورتان نشود ولي فردايش كه از خواب بلند شدم اثري از بيماري در من نبود . بلافاصله به مسجد النبي و بقيع رفتم و اگرچه اين اولين و آخرين زيارت من در مدينه بود ولي زيارت باصفايي بود . من زندگي دوباره را در مدينه گرفته ام . » اين بهترين سفر عمرم بود و هيچ وقت تا دم مرگ آن را فراموش نمي كنم . از قديمي هاي هم دوره من در كشتي فقط من توانستم توفيق اين سفر را پيدا كنم و از اين بابت خدا را شاكرم .

نوري ، سروري ، توفيق و تختي كه به رحمت خدا رفتند و حبيبي هم به سفر حج نيامده است . خيلي دوست داشتم به اين سفر بيايم . حتي چند وقت پيش در مراسم تجليل از قهرمانان كشتي به حاج آقا طالقاني ( رئيس فدراسيون كشتي ) گفتم : خيلي دوست دارم به حج بروم ولي ايشان گفتند : كاروان عمره مي برند و در آن سفر مي توانند مرا بياورند ، ولي من سفر حج مي خواستم .

اين قهرمان پيشكسوت كشتي در ادامه كمي هم درباره تختي صحبت كرد :

در 4 سفر بلغارستان ، تركيه ، يونان و آلمان با مرحوم تختي همسفر بودم . خداوند همه خوبيها را به او داده بود . قد رشيد ، اخلاق خوب ، منش پهلواني و صبر و مناعت طبع .

فرخيان 6 پسر و 2 دختر دارد كه 2 نفر از آنها در سوئد ، 3 نفرشان در هلند و 3 فرزندش هم در شيراز زندگي مي كنند . با اين حال براي هيچ كدامشان سوغات نمي برد :

من اينجا نيامده ام كه وقتم را به پرسه زدن در بازار حرام كنم . سوغات را مي شود در هر جاي دنيا خريد . مسجدالنبي و بقيع و مسجد الحرام است كه هيچ جايي پيدا نمي شود .

408

دوباره به محوطه باز و مشجر ساختمان مي آييم . 2 خواهر پشت يك ميز در حال صحبت هستند . از آنها اجازه مي گيريم و گفتگو را آغاز مي كنيم . خواهر بزرگتر فارغ التحصيل روانشناسي و متأهل است و ديگري دانشجوي كامپيوتر و مجرد . 8 سال است مقيم لندن هستند و به سفارش مادرشان كه قبلاً همراه همين كاروان به مكه آمده راهي سفر حج شده اند .

خواهر بزرگتر از عرفات خاطره خوبي دارد :

شبي كه در آنجا بوديم فراموش نشدني بود . يك چادر ساده و تاريك و روي شن . اين اتفاق تكرار شدني نيست . در مدينه فقط دلم براي ائمه بقيع سوخت . براي خانمهايي كه پايين پله ها گريه مي گردند هم همين طور . از گريه آنها من هم گريه ام مي گرفت .

خواهر كوچكتر كمي از ازدحام جمعيت در جمرات ترسيده بود :

فشار جمعيت به حدي بود كه يك لحظه احساس كردم دارم خفه مي شوم . در شبها و روزهاي وقوف در عرفات و مشعر و مني بعضي از زائران غير ايراني بهداشت را رعايت نمي كردند كه اين مسأله كمي مرا اذيت كرد . در غير اين صورت همه چيز اين سفر خاطره انگيز و خوب بود .

صحبت با اعضاي كاروان كه تمام شد ، سراغ حسين كماليان مدير كاروان رفتيم . مديريت كاروان تا فرودگاه جده با مصلايي و اداره امور در عربستان بر عهده كماليان بود . كماليان گفت :

12 سال است كه كاروان به اين صورت اداره مي شود و هر سال تعدادي از ايرانيان خارج از كشور و حتي شيعيان خارجي در قالب اين كاروان به سفر حج مي آيند .

مسافران امسال 115 نفر از اتباع ايراني يا خارجي كشورهاي انگليس ، فرانسه ، تركمنستان ، قرقيزستان ، سوريه و حتي عربستان اند . سال قبل از آلمان و هلند و دانمارك و ژاپن درخواست داشته ايم .

كماليان بزرگترين مشكل اين كاروان را بحث مؤسسه مطوفي مي داند كه وظيفه سرويس دهي به حجاج در عربستان را بر عهده دارد :

بيشتر اعضاي كاروان ايرانياني هستند كه گذرنامه خارجي دارند و براي خارج كردن

409

اداره كار آنها از مؤسسه مطوفي اروپا و ورود به مطوفي حجاج ايران با مشكل مواجه مي شويم .

با شركت در طرح قرباني حجاج ايراني موفق شديم قرباني بانوان را كه رمي شبانه انجام داده بودند صبح روز عيد قربان و قرباني آقايان كاروان را ظهر همان روز و به شكلي سريع انجام دهيم .

وقتي قصد خروج از آن عمارت را داشتيم متوجه شديم عده اي از اعضاي كاروان عازم كشورهاي خود هستند . با پرس و جو از چند نفرشان متوجه شديم پروازهاي اين كاروان ( 20 نفر ) به صورت چند مرحله انجام مي شود و آخرين گروه كاروان روز يكشنبه با يك پرواز عازم لندن خواهد شد .

اخبار كوتاه از كاروانها

مشكلي به نام بار : از زمان آغاز پروازهاي مدينه به ايران ، تاكنون موارد زيادي گزارش شده كه به دليل بار زياد مسافران و برگشت آنها ، مشكلاتي براي مسافر و كاروان ايجاد شده است . زائران بايد توجه داشته باشند نمي توانند بيش از 2 ساك استاندارد به بار تحويل دهند .

حاجي درستكار : گودرز زارعي از كاروان 24243 كيفي پيدا كرد كه در آن 4 هزار ريال سعودي ، يك گواهي نامه ، يك كارت ماشين و كارت عابر بانك وجود داشت . اين زائر ايراني با شماره تلفني كه درون كيف بود تماس گرفت و صاحب كيف كه يك عرب ساكن مدينه بود به كاروان مراجعه كرد و در حضو روحاني كاروان پس از دادن مشخصات كيف ، امانت خود را تحويل گرفت .

ختم قرآن و صلوات : كاروان 24225 برنامه هاي فرهنگي زيادي در طول اقامت يك ماهه در عربستان داشت كه بيشتر آن حول قرآن محوري مي چرخيد . در اين كاروان 55 بار قرآن كريم ختم شد .

نارضايتي از كيفيت مسكن و غذا : در برخي گزارشهاي رسيده ، چند كاروان از كيفيت مسكن و غذاي خود ناراضي بودند . عده اي از خانواده هاي شهدا در زمره كساني بودند كه مسكن آنها كيفيت مناسبي نداشت .

410

برخي از زائران نيز از وضعيت بهداشت منازل و هتلهاي خود شكايت داشتند و گفتند صاحبان منازل و هتلها بعد از ترك زائران مدينه قبل ، بدون آنكه ساختمان را مرتب كنند تحويل زائران مدينه بعد مي دهند .

اقدام انسان دوستانه دو زائر ايراني : بعد از تصادف كاميون حمل بار با يك اتوبوس حامل زائران يمني در كيلومتر 170 مدينه ، خانم ابوالقاسمي و آقاي باباجاني 2 پزشك ايراني ( زن و شوهر ) از كاروان 17691 كه در همان مسير از مكه عازم مدينه بودند ، از خودرو پياده شده و به مداواي مصدومان مي پردازند كه اين اقدام موجب نجات جان چند بيمار بدحال مي شود . و از سوي پليس عربستان كه در محل حضور يافته بود مورد تقدير و تشكر قرار مي گيرند .

زائر 112 ساله : در كاروان 12146 يك زائر پيرمرد 112 ساله حضور دارد .

116 نفر بي سواد در يك كاروان : از زائرين كاروان 11198 تعداد 116 نفر بي سوادند .

زائر نمونه ، هشت بار ختم قرآن در يك ماه

يك ماه ، هم زمان زيادي است ، هم مدت كمي . زياد براي آنهايي كه به سفر حج به چشم يك سفر سياحتي مي نگرند و كم براي آن عده كه از اين زمان براي صيقل روح و روان خود استفاده مي كنند . در جمع زائران ايراني ، فراوان بودند افرادي كه در پايان سفر مي گفتند چقدر زود گذشت . اينها به هنگام بازگشت ، گويي مي خواستند خانه و كاشانه خود را رها كنند و به ديار ديگري بروند . دل كندن آنها از مكه و مدينه شايد سخت تر از جدايي از خانواده بود .

از طرفي حج امسال يك ويژگي داشت و آن هم توجه و عنايت خاص كاروانهاي ايراني به قرآن بود كه اين البته نتيجه پيام رهبر معظم انقلاب پيش از آغاز موسم حج بود . كاروانهايي كه از ايران آمدند ، ختم قرآن كريم را در برنامه سفر داشتند . حال با اين كار به صورت جمعي و تقسيم جزءهاي قرآن در بين اعضا صورت مي گرفت و يا به صورت يكجا توسط يكي از اعضا . در اين ميان چند زائر شايد نمونه بودند و بعضاً چند بار قرآن را ختم كردند .

411

محمد ميرزايي يكي از اين زائران است كه از قم اعزام شده است . خودش مي گويد :

از 10 سالگي به همّت پدرم با قرآن آشنا شدم و تا حالا كه 56 سال از خدا عمر گرفته ام قرائت قرآن را رها نكرده ام . پدرم ماهي يك بار قرآن را ختم مي كرد اما من تا 2 سال پيش يك جزء قرآن را كه مي خواندم چشمم سياهي مي رفت و خسته مي شدم ولي حال ديگر نه .

او اتفاقي كه دو سال پيش افتاد را در تحول خود بي تأثير نمي داند :

2 سال پيش همسرم به دليل ابتلا به سرطان تحت درمان قرار گرفت ولي همه پزشكان از معالجه و بهبود او مأيوس شدند . حتي پزشكان تهران هم او را جواب كردند . من به مسجد جمكران متوسل شدم . نيت كردم 40 روز همسرم به جمكران برود و بيايد . اين برنامه شروع شد . يا خودم همسرم را به جمكران مي بردم و مي آوردم يا همسرم با دخترم مي رفت و مي آمد . . . الان همسرم در همين كاروان حضور دارد . آدمي كه 2 سال پيش ، پزشكان مي گفتند يك ماه زنده نمي ماند حالا خيلي راحت اعمال را پشت سر گذاشت . من از خدا خيلي ممنونم كه اين قدر به من لطف دارد . تا حال پول زياد از او نخواسته ام . به همين شرايط فعلي راضي ام . ميوه را با وانت به روستاهاي اطراف مي برم و از پول با بركتي كه به دست مي آورم گذران مي كنم . خيلي هم از اين شرايط راضي ام .

اين زائر 56 ساله كه پانزده روز از مدت اقامتش را روزه بود ، سه بار در مدينه منوره و پنج بار در مكه مكرمه قرآن را ختم كرده است . او در اين باره مي گويد :

گاهي مي شد بعد از افطار كه به حرم مي رفتم تا افطار بعد به هتل برنمي گشتم . از دو سال پيش به اين طرف ديگر نه چشمم سياهي مي رود و نه خودم خسته مي شوم . از مسجد شجره كه محرم شديم تا مكه يكسره براي امام زمان صلوات فرستادم . در مسجد خيف در مني نيت كرده بودم در يك روز به اندازه 100 روز ( 1700 ركعت ) نماز بخوانم كه فقط توانستم 60 شبانه روز به جا آورم .

اين طور نيست كه من فقط اينجا ذكر بگويم و قرآن بخوانم . من در طول ايام سال قرآن مي خوانم و هميشه هم ذكر مي گويم حتي موقعي كه مشغول رانندگي و كار هستم . قرآن و ذكر خيلي در زندگي ام تأثير داشته . فرزندان خوبي دارم و باآرامش هم زندگي مي كنيم .

412

او در پايان با لهجه اي صميمي و دوست داشتني مي گويد :

من يك قرآن خوان معمولي هستم . نه قرآن را حفظ كرده ام و نه بلدم با قرائت بخوانم اما خوشحالم كه پسرم با صوت زيبا قرآن را مي خواند و از اين طريق تا حالا كودكان بسياري را قرآن خوان كرده است .

خروج 28 هزار زائر ايراني از مكّه

مسؤول حمل و نقل درون شهري امروز گفت : تا ديشب ( شب عيد غدير ) 28 هزار نفر از حجاج ايراني از مكه خارج شده اند . از اين تعداد 10 هزار نفر به ايران بازگشته و 18 هزار نفر به مدينه مشرف شده اند . وي گفت : « بازگشت حجاج از مدينه به ايران روز سه شنبه 13/11/83 شروع خواهد شد » .

413

شنبه 19 ذي حجه

10/11/1383

الوداع اي كعبه اينك وقت هجران آمده

حاجيان به پايان اعمال حج تمتع رسيدند . مدينه قبلها به ايران بازمي گردند و مدينه بعدها به مدينه مي روند . پايان نامه سفر حج و كارنامه حاجيان در اين سفر به عنوان يادگار ماندگار و يك اثر جاودانه در زندگي حجاج باقي خواهد ماند . شخصيت حاجي قبل و بعد از حج ، بي ريب و گمان ، متغير و متفاوت نشان مي دهد . اقامه حج ابراهيمي براي زائران بيت الحرام ، باعث پاكي از گناه شده و حاجي در حج ، برگذشته ناصواب خود خط بطلان كشيده و آينده روشني را پيش روي خود مي بيند . حج گزار بعد از اعمال حج و هنگامي كه از مناسك حج خارج مي شود ، همانند روزي است كه تازه از مادر متولد شده است . تمامي آلودگيها ، گناهان و معاصي حاجيان مورد عفو پروردگار قرار گرفته و حاجي در حقيقت روز را از نو و روزي را از نو آغاز مي كند و به جاي غبطه بر گذشته با اميد به آينده مي كوشد در بندگي خداوند تسليم رضايت پروردگار گردد تا باز دچار گناه كه باعث خاموش كردن چراغ حج است نشود . پيامبر خدا ( صلّي الله عليه وآله ) مي فرمايند :

كسي كه حج يا عمره انجام مي دهد و در آن گناه و فسقي مرتكب نگردد ، برمي گردد

414

همانند روزي كه از مادر متولد شده است . ^{( 1 )}

از جمله ادله قبولي حج حاجيان ، تاثير گذاري حج در حج گزار و حفظ شئون حاجي بعد از آن است .

حج باعث تحول در حاجي است و حاجيان متحول نقش قبولي طاعات و عبادات خود را به عيان مي بينند و اين مهم يعني قبولي حج و اقامه حج مقبول ، در حقيقت نوعي همسفري با اوليا خداوند است . كساني كه افتخار سفر به خانه خدا را يافته اند و از لحاظ مادي و معنوي براي رسيدن به اين مهم سرمايه گذاري كرده اند ، نيك مي دانند كه نيك فرجامي سفر حج در حفظ نتايج آن است . حج ظاهربين و يا حجي كه صرف يك نمايش سمبليك و بي روح باشد ، نه مي تواند خصم بيروني را دور كند و نه خصم دروني را زيرا شر باطن ، تنها با يك تحول باطني رام مي شود ، همين و بس .

اي شهان كشتيم ما خصم برون * * * ماند خصمي ز آن بتر در اندرون

كشتن اين ؛ كار عقل و هوش نيست * * * شير باطن سخره خرگوش نيست

حاجيان در حج ، قبل از آنكه به تكرار بينديشند ، به معنا مي انديشند . تكرار ، جسم است و معنا ، روح ، حج بايد روحاني باشد تا در پرتو نفحات رباني آن انسان تربيت شود و مقام انسانيت ، توفيق حيات عزيزانه را در اين جهان و در آن جهان بيابد . درك حقيقت حج ، حاجي را از مظاهر غير توحيد در هر قد و قواره آن مي رهاند و به توحيد و خداپرستي كه تنها راه فلاح و رستگاري است سوق مي دهد . حاجيان كه با انجام يك حج مقبول و يك اثر جاودانه ، به موطن برمي گردند . توجه دارند كه از سفر الي الله مراجعت كرده اند و در سفر الي الله حاجي در پرتو حج به خداوند نزديك شده است ، زيرا حجاج در حج و در مطاف ، در پي خداوند و تقرب به درگاه يارند .

كعبه يك سنگ نشان است كه ره گم نشود * * * حاجي احرام دگر بند ، ببين يار كجاست

به حسب روايات معتبر و متعدد شيعي و متعدد سني كساني كه حج انجام نداده اند و به ديار باقي مي شتابند ، در آن دنيا آرزو مي كنند اي كاش يك سفر حج در كارنامه خود

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . الحج والعمرة في الكتاب والسنّة ، ص 163 .

415

مي داشتند . سفر حج كه توأمان از چند ويژگي استثنائي و انحصاري در نوع خود برخوردار است ، براي همه حج گزاران غنيمت است و دريغ است كه حاجي قدر اين سفر را نداند و يا با گذشت زمان ، آثار و تبعات آن را از ياد ببرد و با آلوده گشتن به گناه تمامي دست آوردهاي حج را تحت الشعاع گناهي ديگر قرار دهد .

تقوا و پرهيزگاري ؛ عبادات و مناجات ، اخلاق نيكو و سعه صدر ؛ گذشت و جوانمردي ؛ قرائت قرآن و اقامه نماز اول وقت ، صبوري و خوش رويي ، حلم و بردباري و تحمل و خويشتن داري و انعطاف پذيري از سر رأفت و محبت ، از جمله تاثيرات حج بر حج گزاران است . در صورتي كه حاجيان از بركات حج ؛ همچنان بهره مند باشند و بعد از اتمام سفر دستخوش ظواهر دنيا و القائات دنيوي قرار نگيرند ، حتماً توفيق خواهند يافت در دنيا زندگي عزيزانه داشته باشند و در آخرت نيز در بهشت برين سكني گزينند . رسول خدا حضرت محمد ( صلّي الله عليه وآله ) مي فرمايند :

هر مردي كه براي حج يا عمره از منزل خارج شود ، پس هر قدمي كه برمي دارد و به زمين مي گذارد ، گناهان از بدن او فرو مي ريزند ، چونان ريختن برگ درختان .

وقتي گناهان يك بنده به امر حق تعالي ريخته شود و آدمي از هر گونه گناه پاك و

منزه شود ؛ بديهي است كه وعده خداوند مبني بر هديه بهشت به بنده بهشتي ، جامه عمل بر تن مي پوشد .

به فرموده رسول خدا ( صلّي الله عليه وآله ) : « براي حج مبرور پاداشي جز بهشت نيست » .

حاجيان پس از مراجعت از حج ؛ بايد همان نظم و ترتيب اعتقادي و ايماني را رعايت نمايند . و تحت هيچ شرايطي مرعوب و مغلوب القائات منفي و مخرب قرار نگيرند ، زيرا حج مؤمنان ، ذخيره دنيا و آخرت آنان است .

در اين دنياي وانفسا و با اين نفسهاي پليد شيطاني كه در محيط بندگي بشر امروز پراكنده است و رهبران اهريمني جهان به اصطلاح مدرن ، هر روز كه مي گذرد ، بر موج ناآراميها بر عليه آحاد مردم عموماً و ملتهاي مسلمان خصوصاً ، مي افزايند و كاركردهاي دشمن كيشانه آنان رو به تزايد مي گذارد ، به راستي چه نعمتي بالاتر و والاتر از ايمان راسخ

416

مي تواند به عنوان دست آورد و ره آورد برتر اين سفر الهي و حج ابراهيمي قرار گيرد ؟ ! آرامش دل مؤمنان از جمله فضائل و بركات حج و جزء افتخارات به يادماندني حجاجي است كه چون حجشان انجام مي شود ، همچنان به عهدي كه با خداي خود بسته اند ، پايبند خواهند بود ، چه با ياد خدا دل آرام مي گيرد .

يا رب اين كعبه مقصود تماشاگه كيست * * * كه مغيلان طريقش گل و نسرين من است

ديدن روي تو را ديده جان بين بايد * * * و اين كجا مرتبه چشم جهان بين من است ؟

فهم اسرار حج ، براي بعد از حج از اهميت فوق العاده اي برخوردار است . حاجيان در سفر حج راهي طولاني را طي كرده اند ، اما آنچه از مسير آنان باقي مانده است ، طولاني تر نشان مي دهد . سفر حج ، آهنگ كوي دوست است و سفر بعد از حج ، آهنگ روي دوست . برخي اهل تفسير حج عوام را كوي دوست و حج خواص را روي دوست مي دانند .

دردم نه زكعبه بود كز روي تو بود * * * مستي نه زباده بود كز بوي تو بود

كسي كه به تأسي از ابراهيم خليل ، آن بت شكن دوران ؛ اقامه حج ابراهيمي مي گزارد و بت شيطان رجيم را مي شكند و جميع جهات و تعلقات دنيوي و دوستي با دنيا را به پاي دوستي با خدا به مسلخ مي برد ؛ بي گمان بنده پاكي است كه از خانه پاك برمي خيزد و در پرتو نورانيت حج ، از نفحات رحماني برخوردار است .

الوداع اي كعبه اينك وقت هجران آمده * * * دل تنوري گشته وز ديده طوفان آمده

بازگشت نماينده وليّ فقيه به ايران

پيش از ظهر امروز حجة الاسلام والمسلمين آقاي ري شهري به اتّفاق عده اي از معاونان بعثه و مسؤولان قسمتهاي مختلف مانند حجج اسلام آقايان قاضي عسكر ، عرب نيا ، زماني ، پس از يك ماه اقامت در حرمين شريفين مكه را به قصد عزيمت به ايران ترك كردند .

پيش از حركت از مكه ، در جلسه اي با حضور مسؤولان بخشهاي مختلف بعثه در

417

مقطع مدينه بعد و كساني كه در مكه مي مانند ، آقاي ري شهري نكات لازم را يادآوري و دستوراتي صادر كردند ، از جمله اينكه چون تا شنبه آينده در مكه زائر ايراني هست ، بعثه بايد تا چهارشنبه باز و سرپا باشد . چون ايرانيها مي گويند : « با نبود بعثه ها ما يتيم مي شويم و احساس تنهايي مي كنيم » . در همين جلسه يكي از مسؤولان ستاد حج گزارش داد كه اكنون 52 هزار زائر ايراني در مكّه اند .

سرپرست حجاج ايراني شنبه شب وارد تهران شد و مورد استقبال حجة الإسلام محمدي گلپايگاني رئيس دفتر مقام معظم رهبري و محمد شريعتمداري وزير بازرگاني قرار گرفت .

حجة الإسلام محمدي ري شهري در فرودگاه مهرآباد تهران در گفتگو با خبرنگاران ، برگزاري حج تمتع امسال را موفقيت آميز خواند و گفت : « برنامه هاي از قبل پيش بيني شده به طور كامل اجرا شد » .

وي با اشاره به پيام مقام معظم رهبري براي مراسم برائت از مشركين تصريح كرد كه اين پيام همچون گذشته جامع و پر محتوا بود و در زائران خارجي خانه خدا بسيار تاثير گذار بود .

آقاي ري شهري ضمن تبيين چگونگي ديدار خود با متفكران و شخصيتهاي فرهنگي جهان اسلام در مدينه و مكه ، تصريح كرد : با وجود تبليغات دشمنان اسلام ، ديد اين شخصيتها به جمهوري اسلامي ايران كاملا مثبت بود .

وي تأكيد كرد :

روحانيون بعثه نيز مطابق برنامه هاي از پيش تعيين شده با شخصيتهاي مختلف فرهنگي و سياسي كشورهاي اسلامي ديدارهاي مفيد و ثمربخشي داشتند كه ان شاءالله آثار و بركات آن نصيب جمهوري اسلامي ايران خواهد شد .

سرپرست حجاج ايراني خانه خدا ، برگزاري دعاي كميل و همايشهاي مختلفي چون « قدس » ، « تقريب بين مذاهب » ، « زن و اهل بيت ( عليهم السلام ) » را از ديگر فعاليتهاي بعثه مقام معظم رهبري در مناسك حج ذكر كرد .

418

ديدار دست اندركاران حج با رهبر معظم انقلاب

سرپرست حجاج ايراني ، اعضاي شوراي هماهنگي بعثه جمهوري اسلامي ، رئيس سازمان حج و زيارت و نيز وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي سه شنبه 13/11/83 با مقام معظم رهبري ديدار و گفتگو كردند .

رهبر معظم انقلاب اسلامي در اين ديدار بر تلاش بيشتر براي استفاده از همه ظرفيتهاي اين مناسك الهي تأكيد كردند .

حضرت آية الله خامنه اي با تشكر از سرپرست حجاج ايراني و ديگر دست اندركاران كاروان عظيم حجاج ايراني افزودند :

بايد از هم اكنون به فكر برنامه ريزي و مديريت كاملاً دقيق براي حج سال آينده بود تا حج به بهترين فرصت براي تعليم و تبيين و ترويج معارف عالي اسلام و تقويت معنويت در ميان زائران ايراني خانه خدا تبديل شود .

در اين ديدار آقاي ري شهري ضمن بيان گزارشي از كنگره عظيم حج اعلام كرد :

برگزاري سراسر معنويت دعاي كميل و برگزاري باشكوه مراسم برائت از مشركين از جمله ويژگيهاي حج امسال بود .

در حج امسال آثار بيداري جهان اسلام و اقبال بيشتر مسلمانان به انقلاب اسلامي به روشني قابل درك بود .

آقاي زرهاني رئيس سازمان حج و زيارت هم در اين ديدار در گزارشي گفت : « حج امسال سراسر نشاط معنوي بود و به ياري پروردگار بدون هيچ مشكلي انجام شد » .

419

مدينه بعد در يك نگاه

برنامه هاي مدينه بعد هم بحمدالله به روال عادي طبق برنامه ريزي قبلي به خوبي انجام شد : دو نوبت دعاي كميل بين الحرمين ، و دو نوبت دعاي ندبه در بعثه ، سخنرانيهاي عمومي بعثه ، برگزاري جشن فجر ، برخي همايشها ، و ديدار جانشين سرپرست حجاج ايراني از آشپزخانه پخت متمركز مدينه و عيادت بيماران ايراني و ديدار با هيأت پزشكي ، كه تفصيل برخي از اين امور ذيلاً بيان مي شود .

يك شنبه 20 ذي حجه

11/11/1383

مراسم عمومي بعثه مقام معظم رهبري امروز همچون روزهاي گذشته با حضور زائران ايراني از كاروانهاي مختلف در مدينه منوره برگزار شد .

در اين مراسم كه جمعي از مسؤولان بعثه و جانشين نماينده وليّ فقيه در امور حج و زيارت حضور داشتند ، پس از تلاوت آياتي از كلام الله مجيد و مديحه سرايي مداحان اهل بيت ( عليهم السلام ) حجة الإسلام والمسلمين هاشميان به ايراد سخن پرداخت .

آقاي هاشميان با ذكر آياتي از قرآن در باب حج و اعمال پس از آن اظهار داشت :

حجاج بيت الله الحرام پس از به جاي آوردن مناسك حج بايد با بهره گرفتن از قرآن

420

مراقب و مواظب اعمال خود در پايان اين سفر معنوي باشند .

حج و مراسم حج به پايان مي رسد اما ارتباط با خداوند و ذكر و ياد خدا توسط حجاج پايان پذير نيست .

آقاي هاشميان آيات 199 تا 203 سوره بقره را دستورالعمل قاطع و صريحي براي بعد از اعمال حج دانست و به حجاج ايراني توصيه كرد با ذكر اين آيات و تفكر و تعقل در معاني آن شكر نعمت برپايي حج را بجاي آورند .

ذكر الله را در بعد زباني و قلبي آن شكر نعمت الهي دانست و افزود :

همان گونه كه در سفر حج بياد بسياري از انسانهايي كه به گردن ما حق دارند هستيم بايد با ياد خدا كه نعمت اصلي سلامتي و انجام سفر حج را به ما داد شكر و سپاس حقيقي را بجاي آوريم .

وي در پايان به حجاج توصيه كرد در روزهاي اندك پاياني سفر خود و حضورشان در مدينه منوره ، با حضور در حرم نبوي به تلاوت قرآن و خواندن نماز بپردازند كه بالاترين و بهترين ذكر خداست .

دوشنبه 21 ذي حجه

12/11/1383

گزارش ستاد مدينه راجع به بازگشت زائران

بازگشت زائران ايراني مدينه بعد به كشور ، فردا با پرواز چهار هزار و 400 زائر ، آغاز مي شود . به گزارش واحد اطلاعات و آمار ستاد مدينه منوره ، امروز ، حدود 26 هزار زائر ايراني در مدينه منوره حضور دارند كه اين تعداد در دو ـ سه روز آينده ، با كاهش روبرو خواهد شد و سپس ، در روز جمعه ، به اوج ـ يعني نزديك 29 هزار نفر ـ خواهد رسيد . بر اين اساس ، از فردا تا يكشنبه آينده ، همزمان با خروج زائران ايراني مدينه منوره به مقصد ميهن اسلامي ، كاروانهايي از زائران ، از مكه وارد مدينه خواهند شد و پس از آن ـ با خالي شدن مكه از ايرانيان ، ورود زائران به مدينه قطع خواهد شد . گزارش واحد اطلاعات و آمار ستاد مدينه حاكي است : از فردا ، روزانه بين دو هزار و 400 تا پنج هزار و 800 زائر

421

ايراني ، مدينه منوره را به مقصد كشورمان ترك خواهند كرد وبازگشت هم ميهنان به ايران ، بيست و چهارم بهمن ـ مصادف با چهارم محرم الحرام ـ پايان خواهد يافت .

بازديد جانشين نماينده ولي فقيه از بيمارستان ايرانيان

آية الله اميني جانشين نماينده ولي فقيه در امور حج ، صبح امروز از بخشهاي مختلف مركز پزشكي هلال احمر جمهوري اسلامي ايران در مدينه منوره بازديد كرد .

در اين بازديد آية الله اميني از بيماران بستري در بخشهاي مختلف بيمارستان عيادت و با آنان در خصوص نحوه رسيدگي به وضع شان گفتگو كرد .

دكتر مرعشي مسؤول بيمارستان نيز در هر بخش توضيحات لازم را داد و جانشين نماينده ولي فقيه در امور حج را در جريان كم و كيف فعاليت بيمارستان و مسائل بيماران بستري در آن قرار داد .

به گفته دكتر مرعشي ، از آغاز اقامت زائران مدينه بعد در مدينه منوره ، تاكنون 310 بيمار به بيمارستان مراجعه كرده و مداوا شده اند . وي 90 درصد بيماران مراجعه كننده را بيماران داراي ناراحتي تنفسي اعلام كرد و افزود : هيأت پزشكي جمهوري اسلامي ايران با 28 پزشك متخصص در همه رشته ها ، تا بيست و چهارم بهمن و پس از خروج آخرين زائر ايراني از مدينه ، فعال خواهد بود .

رئيس بيمارستان ايرانيان در مدينه گفت :

بر اساس طرح تحقيقاتي كه به دست متخصصان كشورمان در حال انجام است ، در صدديم با ورود زائران ايراني به وطن ، از سرايت بيماريهاي واگيردار بخصوص بيماريهاي تنفسي به كشور ، جلوگيري كنيم .

دكتر مرعشي از همكاري خوب بخش بهداشت و درمان عربستان سعودي با هيأت پزشكي ايران قدرداني كرد و افزود :

بيماران ايراني در سه سطح درماني پذيرش مي شوند كه بخش اول ، در سطح پزشك كاروان ، بخش دوم ، آزمايش و تشخيص بيمارستان ايرانيان و بخش سوم ، اعزام به مراكز درماني عربستان سعودي است .

422

گراميداشت سالروز ورود امام در بعثه مدينه

حجاج ايراني امروز با حضور در بعثه مقام معظم رهبري در مدينه منوره سالروز ورود حضرت امام خميني به ميهن اسلامي و نخستين روز از دهه مبارك فجر را گرامي داشتند .

در اين مراسم كه آية الله اميني جانشين سرپرست حجاج ايراني حضور داشت ، حجة الإسلام اعرافي با اشاره به جايگاه و منزلت انقلاب اسلامي در جهان گفت :

جنبشها و نهضتهاي فراواني در كشورهاي جهاني رخ داده و تأثير و عمق تحول آنها يا محدود به آن كشور و يا حداكثر بخشي از آن منطقه بوده است ، اما انقلاب اسلامي به رهبري حضرت امام خميني ( رحمه الله ) جهاني شد و نه تنها در كشورهاي اسلامي ، بلكه پيام الهي آن به بيشتر كشورهاي اروپايي ، آسيايي و آفريقايي رسيد . در سه دهه قبل اكثر جامعه شناسان و سياستمداران ، به خصوص در غرب به طور علني پايان عصر دين را در جهان اعلام كرده بودند ، اما انقلاب اسلامي ثابت كرد كه هرگز دين و دين مداري در جوامع بشري از بين نخواهد رفت و قريب به اتفاق همان جامعه شناسان و سياستمداران پذيرفتند كه دين ، نجات بخش و باعث حيات انسان است .

از بركت انقلاب اسلامي ، بيداري ، استقلال طلبي ، استكبار ستيزي و نشاط نه تنها در كشورهاي اسلامي ، بلكه در شمار زيادي از كشورهاي جهان بوجود آمده است و هر روز كه مي گذرد به پيروان و شيفتگان مكتب اهل بيت ( عليهم السلام ) در كشورهاي اروپايي ، آفريقايي و آسيايي افزوده مي شود .

در پرتو انقلاب اسلامي ، مكتب اسلام در جهان ، حيات مجددي پيدا كرد و نمونه بارز آن مراسم برائت از مشركين در مناسك حج است كه اين فريضه الهي تا قبل از پيروزي انقلاب اسلامي در سرزمين وحي انجام نمي شد .

سه شنبه 22 ذي حجه

13/11/1383

سخنراني عمومي بعثه

شمار زيادي از حجاج ايراني امروز سه شنبه با حضور در بعثه مقام معظم رهبري در مدينه

423

منوره ، دومين روز از دهه مبارك فجر را گرامي داشتند . در اين مراسم كه آية الله اميني جانشين سرپرست حجاج ايراني حضور داشت ، حجة الإسلام دكتر هاشميان با اشاره به آياتي از قرآن كريم گفت :

رابطه انسان با خداوند ، يك رابطه ضروري است و خداوند انسان را براي سعادت و بهشت آفريد و حج ، هجرت معنوي انسان به سوي خداست .

خداوند سبحان در سفر حج انسان را براي آزمايش به سرزمين كويري مي آورد و بايد زائران براي نزديكي بيشتر به خداوند عزيز ، تمام سختيها را با جان و دل بپذيرند ، چرا كه خداوند صابرين را دوست دارد .

آقاي هاشميان با اشاره به دستاوردهاي انقلاب شكوهمند اسلامي گفت :

به بركت انقلاب اسلامي امروز مسلمانان جهان از عزت و منزلت والا و خاصي برخوردار هستند و براي نمونه شاهد هستيد كه در خانه خدا و شهر حضرت محمد مصطفي ( صلّي الله عليه وآله ) كه شما حجاج ايراني و ديگر شيعيان جهان در كنار بقيع عزيز به راحتي براي ائمه اين مكان مقدس عزاداري و دعاي كميل برگزار مي كنيد و با عزت كامل سفر حج را به اتمام مي رسانيد .

بازديد جانشين نماينده وليّ فقيه از آشپزخانه مركزي

آية اللّه اميني جانشين سرپرست حجاج ايراني امروز از آشپزخانه مركزي الدخيل ويژه طبخ غذاي زائران ايراني در مدينه منوره بازديد كرد .

در اين بازديد كه حدود يك ساعت به طول انجاميد ايشان ولي فقيه با بخشهاي مختلف آشپزخانه و نحوه تهيه غذا براي كاروانها آشنا شد و مسؤولان دو بخش در اين زمينه توضيح دادند .

آقايان راجي مسؤول آشپزخانه و دكتر شهرياري مسؤول بهداشت آن تأكيد كردند : آشپزخانه مركزي با شعار اول بهداشت بعد كيفيت كار ، فعاليت خود را آغاز كرده و هر سال با كسب تجارب بيشتر بعنوان الگويي براي مراكز طبخ غذا در مدينه معرفي مي شود .

مسؤول بهداشت آشپزخانه تأكيد كرد : تمام مراحل كار در آشپزخانه از تهيه مواد اوليه

424

تا آماده سازي در چرخه كنترل بهداشت قرار دارد و مراكز بهداشتي عربستان نيز هر هفته بازرسيهاي ويژه بهداشتي خود را انجام مي دهند .

مسؤول آشپزخانه مركزي وضع تداركات و همكاري دولت عربستان را مطلوب ارزيابي كرد و اظهار داشت : آشپزخانه مركزي مجهز به دستگاههاي مدرن با 110 نيرو در مقطع مدينه قبل 800 هزار پرس غذا براي زائران تدارك و توزيع كرده است كه اين ميزان در مقطع مدينه بعد هم به 700 هزار پرس غذا مي رسد .

در اين بازديد آقاي امينيان رئيس ستاد حج و زيارت در مدينه منوره گفت :

شهرداري و مسؤولان بهداشت عربستان طي نامه اي از نحوه طبخ غذا و سرويس دهي آشپزخانه مركز همچنين رعايت بهداشت تشكر و قدرداني نموده است .

در پايان اين بازديد آية الله اميني ضمن قدرداني از تلاش و زحمات دست اندركاران آشپزخانه مركزي اعم از مسؤولان و خدمه ، كار آنان را بسيار ارزشمند و حساس خواند .

ايشان راه اندازي آشپزخانه مركزي را كاري بزرگ و در خور توجه دانست و گفت : « از آنجا كه هيچ كشوري چنين تشكيلات منظمي ندارد اين مايه افتخار و مباهات جمهوري اسلامي ايران است » .

ورود اولين گروه حجاج مقطع مدينه بعد به كشور

اولين گروه از حجاج ايراني مقطع مدينه بعد ، با پرواز ساعت 25/2 بامداد امروز مدينه را به قصد شيراز ترك كردند و به سلامت به ايران رسيدند .

اكبر شيخ بابايي مسؤول واحد حمل و نقل هوايي ستاد مدينه منوره ضمن اعلام اين خبر افزود :

49 هزار و 872 زائر مدينه بعد طي 155 پرواز از فرودگاه مدينه به ايران خواهند رفت و آخرين پرواز نيز ساعت 30/22 روز 24 بهمن به قصد اصفهان انجام مي شود و با اين پرواز پرونده حج سال 83 بسته خواهد شد .

به طور ميانگين در هر روز 15 تا 16 پرواز به مقصد شهرهاي مختلف از جمله تهران ، اصفهان اهواز ، مشهد ، شيراز و ساري انجام مي شود .

425

طبق قانون ، مسافران نمي توانند قيچي ، كبريت ، چاقو ، چراغ قوه ، چكش ، چتر ، ابزار مكانيكي ، آينه ، كارد و چنگال ، اسباب بازي ، كامپيوترهاي كوچك و راديو ضبط را به داخل هواپيما ببرند . همچنين قرار دادن داروهاي مرگبار ، كپسول پيك نيك ، كپسول اطفاء حريق ، اسپري ، فشفشه ، باتري ، رنگ ، فندك ، و مواد شوينده بهداشتي در داخل بار نيز ممنوع است .

حجاج محترم دقت داشته باشند كه گذرنامه و بليت خود را گم نكنند چرا كه مفقود شدن هر كدام از اينها مشكلات عديده اي را براي مسافر و كاروان ايجاد مي كند .

15 ساعت قبل از پرواز بايد بار مسافران تحويل شود و خود آنها هم 3 ساعت پيش از پرواز در فرودگاه حاضر باشند .

شيخ بابايي كه در عين حال مسؤوليت واحدهاي اشياء گمشده و امداد گمشدگان را هم بر عهده دارد آمار گمشدگان را نسبت به سال قبل پايين خواند و گفت :

اميدواريم با همكاري بيشتر حجاج و كاروانهاي محترم به مشكلي در طول 10 روز باقيمانده برخورد نكنيم .

آمار اشياي گمشده نيز نسبت به سال قبل كاهش نشان مي دهد .

برگزاري همايش « قرآن قانون جاودانه بشر » در مدينه

كنگره « قرآن ، قانون جاودانه بشر » صبح امروز در سالن اجتماعات بعثه مقام معظم رهبري در مدينه منوره برگزار شد .

در اين كنگره كه با حضور صدها نفر از زائران ايراني اهل سنت و دانشمندان شيعه و سنّي برگزار شد ، سخنرانان ، درباره عظمت و اعجاز قرآن كريم مطالبي بيان كردند و در حاشيه برنامه ، گروههاي تواشيح از استانهاي فارس و كردستان ، براي حاضران سرودهاي مذهبي خواندند .

در آغاز اين مراسم ، جانشين مسؤول واحد اهل سنت بعثه مقام معظم رهبري در سخناني ، انگيزه اصلي برگزاري اين همايش را توجه بيشتر به قرآن كريم ، با توجه به محور قرار گرفتن اين كتاب الهي در حج امسال برشمرد . حجة الإسلام سيد حامد علم الهدي گفت :

كتاب آسماني اسلام ، زماني نازل شد كه در جزيرة العرب ، كساني با يك شعر ، آتش

426

جنگي را مي افروختند و يا با يك شعر ، به جنگي پايان مي دادند . او گفت : در چنين فضايي ، قرآن كريم بر پيامبر اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) نازل شد و همان كساني كه از آن قدرت خارق العاده در شعر و ادب برخوردار بودند ، در برابر قرآن ابراز عجز كردند و آن را خارج از توانايي بشر خواندند .

در ادامه اين كنگره ، جانشين نماينده وليّ فقيه ، با تبريك فرا رسيدن بيست و ششمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي ايران ، بر اهميت وحدت هرچه بيشتر بين شيعه و سني تأكيد كرد .

آية الله اميني گفت :

به بركت همين وحدت كه با رهبري امام خميني ( رحمه الله ) حاصل شد ، انقلاب اسلامي پيروز و « دين » بر كشور حاكم شد . حجي مقبول است كه موجب تحول در شخصيت حاجي شود و انتظاري را كه ديگران از يك حاجي دارند برآورده كند .

در بخش ديگري از اين كنگره « قرآن ، قانون جاودانه بشر » ، شيخ محمد صالح انصاري از روحانيون اهل سنت استان فارس ، قرآن را وسيله اي براي ساختن فرد و جامعه خواند . مدير مدرسه علميه اهل سنت شهرستان ايوز گفت :

قرآن كريم حتي براي كساني كه اهل ايمان نيستند ، آرامش را به ارمغان آورده و به مسلمانان توصيه كرده است كه نسبت به دشمانشان انصاف داشته باشند و به كفار هم نيكي كنند .

حجة الإسلام قريشي نماينده بعثه مقام معظم رهبري در دمشق ، آخرين سخنران سومين كنگره اهل سنت بود .

اين شرح بي نهايت كز زلف يار گفتند * * * حرفيست از هزاران كاندر عبارت آمد

1 . از آنجا كه حج امسال قرآن محور بود ختم فصل اول هم به طور اتفاقي با قرآن ، و اين فصل در حقيقت مِسكيّ الختام شد .

2 . آنچه گذشت مباحثي بود متنوّع از حج گزاري امسال ، و نشان دهنده فعاليت طاقت فرسا ، خاموش و مخلصانه صدها نفر كه از جان و دل تلاش مي كنند تا اين فريضه بزرگ الهي به گونه اي كه مرضيّ خداوند سبحان است برگزار شود . و اگر در جايي از اين فصل

427

نكته اي نقد گونه قلمي شده است ، هرگز به معناي ناديده گرفتن آنهمه زحمات طاقت فرسا نيست ، بلكه عمده يا همه نقائص معلول قصور است نه تقصير .

3 . چنان كه گذشت نماينده ولي فقيه و بيشتر معاونان و مسؤولان اصلي قسمتهاي مختلف ـ مانند معاون آموزش و پژوهش ، معاون امور روحانيون ، معاون بين الملل و مسؤول واحد اهل سنت ـ همراه ايشان روز 19 ذي حجه ( 10/11/1383 ) به ايران بازگشتند ، و هرچند هر كدام جانشيني براي اداره امور به جاي خود تعيين كردند ؛ ولي بنده كه چند روز بعد يعني 25 ذي حجه ( 16/11/83 ) به ايران بازگشتم ، شاهد بودم كه با بازگشت آقايان عملاً بعثه از رونق افتاد و كارها مختل شد . منتهي اين آقايان يك ماه يا بيشتر در عربستان ماندند ( نماينده ولي فقيه روز 18 ذي قعده ، و برخي چند روز زودتر به مدينه آمدند ) ، و با توجه به كار طاقت فرساي بعثه ، اين توقع كه آنان بيش از يك ماه در عربستان بمانند بجا و معقول نيست . اگر هم ، بمانند بر اثر خستگي مفرط كارآيي چنداني ندارند . از سوي ديگر ، اولاً تا حدود 26 ذي حجّه هنوز حجاج بسياري از كشورها در مكّه و مدينه حضور دارند و اين مدت فرصت مناسبي براي دستيابي به اهداف حج است . ثانياً ، روز 19 ذي حجه ـ روز بازگشت ولي فقيه و همراهان به ايران ـ حدود 70 هزار نفر از زائران ايراني در عربستان بودند : 52 هزار در مكه و 18 هزار در مدينه . و تنها حدود 10 هزار نفر به وطن بازگشته بودند . ولي هنگامي كه نماينده وليّ فقيه از ايران وارد عربستان شدند حدود 10 هزار زائر ايراني به عربستان آمده بودند . ثالثاً ، پس از پايان يافتن اعمال حج ، بهانه گيري و خستگي زائران بيشتر شده و بيشتر احساس نياز به پشتوانه اي معنوي در حرمين شريفين مي كنند ، مسؤولان هم بر اثر زحمات طاقت فرسا نياز به روحيه گرفتن و تقويت روحي دارند و چون هر روز مي بينند عده اي از همراهان و دوستان بار سفر بسته ، راهي ايران مي شوند ، نوعي احساس غربت به آنها دست مي دهد ، بر خلاف اوائل سفر كه همه راهي عربستان اند و تازه نفس و چندان نيازي به پشتوانه معنوي احساس نمي كنند .

اينها همه مقدمه بود براي يك پيشنهاد كه اميدوارم بررسي و در صورت صلاحديد عملي شود و آن اينكه نماينده ولي فقيه و همراهان يك هفته ديرتر از ايران به عربستان

428

عزيمت كنند و در پايان هم يك هفته ديرتر به ايران باز گردند ؛ يعني به جاي ورود به مدينه در روز 18 ذي قعده ( يعني برنامه امسال و هنگامي كه تنها حدود ده هزار زائر ايراني در عربستان بود ) ؛ روز 24 ذي قعده به مدينه مشرف شوند . و به جاي عزيمت به ايران در روز 19 ذي حجه ( يعني برنامه امسال و هنگامي كه حدود هفتاد هزار زائر ايراني در عربستان بود ) ؛ روز 25 ذي حجه به ايران عزيمت كنند . در اين صورت ، هيچ يك از محذورات و مشكلات پيشگفته به وجود نمي آيد .

بيفزايم كه امسال اولين دعاي كميل مدينه قبل ، شب جمعه 18 ذي قعده ، و دومين آن 25 ذي قعده برگزار شد . در حالي كه 18 ذي قعده مدينه نسبتاً خلوت بود و بسياري از شيعيان هند و پاكستان و خليج هنوز به مدينه نيامده بودند ، ولي شب جمعه بعد ، يعني دوم ذي حجّه ، كه مدينه شلوغ بود و حجاج كشورهاي مذكور در مدينه منتظر دعاي كميل ايران بودند دعاي كميل برگزار نشد ؛ چون طبق توافق با عربستان ، بيش از دو نوبت دعاي كميل در مقطع مدينه قبل نمي توان برگزار كرد . از اين رو لازم بود به جاي 18 ذي قعده ، دوم ذي حجه دعاي كميل برگزار مي شد .

نكته اي كه ذكر شد در مورد بعثه مراجع هم صادق و ساري و جاري است ؛ يعني هنگامي كه شيعيان غير ايراني به مدينه آمدند ـ اوّل تا پنجم ذي حجه ـ بعثه ها به مكه كوچ كرده بودند ، و پس از اتمام اعمال حج هم سريعاً به ايران بازگشتند ، در حالي كه پس از اعمال حج دوره اوج نياز به بعثه مراجع است و روحانيون كاروانها و زائران بسياري مراجعه مي كردند و خبري از بعثه ها نبود . درست به خاطر دارم كه ظهر روز سه شنبه 22 ذي حجه ( = 13/11/1383 ) يك زن و شوهر جوان عراقي با اضطراب و دلهره و نگراني بسيار به بعثه مقام معظم رهبري در مدينه مراجعه كردند ( در حالي كه حدود يك هفته پيش بعثه هاي ساير مراجع به ايران كوچيده بودند ) . جوان عراقي مي گفت :

من با كاروان اهل سنّت از عراق به حج مشرف شده ام عصر همين امروز عازم عراقم ، و راهي براي ماندن ندارم . ولي مشكلم اين است كه من طبق مناسك حضرت آية الله سيستاني اعمال حج را انجام دادم . و سپس با همسرم عمره مفرده انجام داديم ، و چون احكام عمره مفرده در مناسك مذكور نبود ، عمره مفرده را مانند عمره تمتّع

429

بدون طواف نساء انجام داديم . و امروز متوجه شديم كه بايد طواف نساء به جا آوريم ، ولي چاره اي نداريم و امروز با كاروان خود عازم عراقيم .

دوستان در بعثه رهبري همان وقت به بعثه رهبري در مكّه تلفن زدند و اين زن و شوهر به حجة الاسلام قريشي كه در بعثه مكه بود نيابت دادند كه برايشان طواف نساء انجام دهد ، و خيالشان راحت شد .

بنابراين ، شايسته است ساير بعثه ها نيز برنامه ورود و خروج اعضاي خود را طوري تنظيم كنند كه در بيشتر ايام حج همواره يكي دو نفر از آنها در حرمين حضور داشته باشند نه اينكه همزمان حدود ده نفر حضور داشته باشند ، و كاري نداشته باشند ، و ناگهان همه به ايران عزيمت نمايند .