بخش 11

490

6 . مركز كامپيوتر

چكيده

مركز كامپيوتر بعثه در جهت تامين نيازهاي سخت افزاري و نرم افزاري معاونتهاي مختلف بعثه زير نظر شوراي IT فعاليت مي كند .

حاصل فعاليتهاي صورت گرفته در اين مركز در موسم حج سال جاري در اين گزارش در دو بخش نرم افزار و سخت افزار ارائه شده است :

الف ) نرم افزار

فعاليتهاي بخش نرم افزار مركز كامپيوتر بعثه در موسم حج 1425 در سه بخش عمده بوده است : توسعه و تكميل نرم افزار اكپم ، توليد نرم افزار ثبت گزارشات روزانه و تهيه نرم افزار ثبت گويه هاي معاونت بين الملل .

1 . نرم افزار اكپم

1 ـ 1 ـ مقدمه

نرم افزار اكپم در ابتدا با هدف بهبود سرعت و كيفيت نرم افزار قديمي معاونت روحانيون از

491

دو سال پيش طراحي و پياده سازي شد . اين نرم افزار با استفاده از جديدترين فناوري هاي برنامه نويسي تحت ويندوز در ايام موسم حج سال 1423 پي ريزي شد و در موسم حج سال 1424 عملياتي گرديد . بدين معني كه معاونت روحانيون سيستم قديمي را كنار گذاشته و از سيستم جديد استفاده نمود .

اين نرم افزار جديد "اكپم" نام گرفت كه از حروف اول "افراد" ، "كاروان" و "مسكن" ، يعني مفاهيم اصلي در فرآيند حج ، برگرفته شده است . اكپم امكان مديريت اطلاعات افراد ( اعضاي معاونت ها ، زائران ، عوامل ، روحانيون ، مبلغين ، بازرسين ، و به طور كلي هر فردي كه به نوعي با حج مرتبط است ) ، اطلاعات كاروان ها ، پروازها ، مسكنها ( هتلها و ساختمانهايي كه كاروانها در آن مستقر مي شوند ) سوابق اجاره مسكنها ، سوابق تشرف كاروان و افراد و . . . را در اختيار كاربر قرار مي دهد . اين قابليت باعث شد كه ديگر معاونت هاي بعثه مقام معظم رهبري همچون اجرايي ، بين الملل ، و نظارت نيز به استفاده از اين نرم افزار ، روي آورند . نتيجه اين رويكرد ايجاد امكان مديريت اطلاعات اعزام نيروهاي بعثه مقام معظم رهبري در نرم افزار اكپم است . همچنين امكان ثبت و گزارش گيري از وضعيت ارزيابي كاروان هاي يك دوره تشرف براي معاونت نظارت و بازرسي در اين نرم افزار پيش بيني شده است . در يك نگاه اجمالي ، نرم افزار اكپم بستر مناسبي را براي پرداختن به مفاهيم مطرح در حج فراهم نموده است كه به كاربران امكن مديريت متمركز روي اطلاعات حج را مي دهد . قابليتي كه در نرم افزار سازمان حج و زيارت وجود ندارد و ايشان پاسخگوي اين سؤال كه فلان كاروان در چه سالهايي مشرف شده و هر سال در كدام مسكن اقامت داشته است ، نيستند . به عبارت ديگر ، سيستم سازمان حج و زيارت تنها قادر به پاسخگويي درباره اطلاعات موجود در يك دوره تشرف است و امكان مقايسه و كنار هم گذاشتن اطلاعات دوره هاي تشرف مختلف را ندارد .

1 ـ 2 ـ سرفصل اقدامات

اقدامات صورت گرفته در نرم افزار اكپم ، در موسم حج 1425 در دو بعد سرويس دهي اطلاعاتي و ايجاد قابليتهاي جديد در نرم افزار قابل بررسي است . در يك نگاه اجمالي

492

اقدامات صورت گرفته درباره نرم افزار اكپم شامل موارد ذيل است :

2 ـ 1 ـ ارائه گزارش هاي مختلف

2 ـ 2 ـ چاپ فرم ها و نمودارهاي مختلف

2 ـ 3 ـ افزودن فرم هاي ثبت اطلاعات جديد به نرم افزار

2 ـ 4 ـ بهبود عملكرد بخشهاي قبلي نرم افزار

2 ـ 5 ـ تهيه نرم افزارهاي جانبي براي اكپم

1 ـ 3 ـ 1 ـ ارائه گزارشات مختلف

يكي از مهمترين و قويترين قابليتهاي موجود در نرم افزار اكپم امكان گزارش گيري پويا است كه بوسيله آن مي توان انواع گزارشگيرها و تهيه آمارهاي مختلف را از بانكهاي اطلاعاتي موجود تهيه نمود . با اتصال فرم گزارشگيري پويا به بانكهاي اطلاعاتي سازمان حج و زيارت امكان تهيه گزارشات مختلف از اطلاعات سازمان حج و زيارت در سيستم اكپم به راحتي امكان پذير شده است .

از اين رهگذر در طول موسم حج 1425 ، گزارشات مختلفي براي معاونت ها و بخشهاي مختلف تهيه گرديده است كه از آن جمله مي توان به موارد ذيل اشاره نمود :

* گزارش گيري از مبلغه ها و رابطين خانم آنها

* گزارش رابطين و روحانيون ايشان در مكه

* گزارش وضعيت سكونت و پرواز روحانيون شبكه بلاغ

* ايجاد امكان گزارش گيري از وضعيت ارزيابي هاي كاروان هاي سال گذشته براي معاونت نظارت و بازرسي

* ايجاد امكان گزارش گيري از متن گويه هاي ثبت شده معاونت بين الملل در سال گذشته براي آن معاونت در گزارش گيري پويا

* گزارش وضعيت خروج از مكه و ورود به مدينه و وضعيت پروازها براي اجرايي ويژه

* محاسبه و گزارش وضعيت تعداد زائران ايراني مستقر در مكه و مدينه در هر لحظه از زمان براي اجرايي ويژه

493

1 ـ 3 ـ 2 ـ چاپ فرم ها و نمودارهاي مختلف

فرم هاي مختلفي توسط اطلاعات فراهم شده در نرم افزار اكپم آماده و چاپ گرديد كه مهمترين آنها عبارتند از :

* چاپ نمودار مقايسه اي ميانگين پارامترهاي ارزيابي هر رابط با ميانگين كلي در جهت ارزيابي خود رابطين .

1 ـ 3 ـ 3 ـ افزودن فرم هاي ثبت اطلاعات جديد به نرم افزار

فرم هايي براي ثبت اطلاعات جديد در نرم افزار اكپم در موسم حج 1425 اضافه گرديد كه از آن جمله مي توان به فرم هاي ذيل اشاره نمود :

* فرم گزارشات

در سيستم اكپم با طراحي يك فرم كلي ، سعي شده است كه انواع گزارشات مانند گزارش "پاسخگويي مناسك صفا و مروه" ، گزارش رابط ، و ديگر گزارش ها پوشش داده شود . در اين فرم هر گزارش ، شامل يك نوع ، يك سري پيشنهادات ، توضيحات ، انتقادات ، تعدادي سؤال و جواب و تعدادي آمار مختلف مي شود . اين موارد ، به طول كلي عناصر تشكيل دهنده يك گزارش را تشكيل مي دهند .

با ثبت اين اطلاعات در بانك اكپم در آينده با تهيه انواع گزارشات آماري مي توان مديريت جامعي روي اطلاعات انجام داد .

* فرم ره آورد تشرف

هر فرد اعم از روحاني ، مبلغ ، و . . . در هر دوره تشرف يكي سلسله خاطره ، تجربه ، شبهه يا بطور كلي ره آوردي براي بيان دارد كه از سال جاري معاونت محترم روحانيون با تهيه فرم هايي و اعطاي آن به روحانيون و مبلغين آن واحد ، سعي در جمع آوري اين اطلاعات داشته است . اين اطلاعات توسط فرمي در بانك اطلاعات ثبت شده تا در آينده بتوان انواع گزارش ها و بررسيها را از آن استفاده نمود .

* فرم وضعيت ارزيابي

در اين فرم وضعيت ارزيابي هاي از ابتدا تا كنون يك روحاني قابل رؤيت است . شايان

494

ذكر است كه سيستم ثبت و بازيابي ارزيابي در اكپم از يك ساختار عمومي و كلي بهره مي گيرد كه اين ساختار قابل استفاده در انواع ارزيابي هاست . در اين ساختار هر ارزيابي شامل يك ارزياب ، تعدادي پارامتر ارزيابي و نمرات مربوط به اين پارامترهاست . اين ساختار و تفكيك اين موارد امكان تعريف انواع پارامترها و استفاده از آنها بدون اعمال تغييرات در برنامه و براحتي امكان پذير مي سازد . در بخشهاي بعدي درباره فرم ارزيابي بيشتر صحبت خواهد شد .

* فرم صوتي و تصويري افراد

ايجاد امكان ثبت و ذخيره اطلاعات صوتي و تصويري افراد از جمله قابليتهاي اضافه شده به نرم افزار اكپم در اين دوره تشرف بوده است . در اين فرم امكان تخصيص فايلهاي صوتي ، فيلم ، تصوير و . . . به افراد وجود دارد . بدين ترتيب سابقه اي از نوارها ، سخنراني ها ، تصاوير و . . . افراد در بانك نگهداري مي شود كه مي توان در موارد مختلف مانند تهيه آرشيو يا تهيه منابع مراجعه اي از آن بهره برد .

1 ـ 3 ـ 4 ـ بهبود عملكرد بخشهاي قبلي نرم افزار

در موسم حج 1425 بعضي از فرمها و بخشهاي نرم افزار اكپم اصلاح يا بهتر گرديد . اين بخشها عبارتند از :

* فرم ارزيابي روحاني

يكي از قويترين امكانات سيستم اكپم ، امكان تعريف و ثبت اطلاعات انواع ارزيابي هاست . فرم ارزيابي روحاني به گونه اي طراحي شده است كه امكان ورود و ثبت اطلاعات ارزيابي را در كمترين زمان و با بيشترين دقت فراهم مي آورد . امكان تعريف ماكزيمم نمره و هشدار به كاربر در صورت ثبت اعداد بيشتر از حد تعريف شده فوق ، بي نياز ساختن كاربر از تعيين ارزياب و ثبت ارزياب به طور متناسب از جمله امكاناتي هستند كه در دوره تشرف جاري به اين فرم اضافه گرديده اند .

* فرم گزارشهاي رابطين

فرم گزارشهاي رابطين امكان ثبت گزارشهاي رابطين در مورد افراد و نتيجه بررسي اين

495

گزارشهاي را فراهم مي آورد كه در اين دوره تشرف اين فرم اصلاح و بهتر گرديد .

1 ـ 3 ـ 5 ـ تهيه نرم افزارهاي جانبي براي اكپم

بر اساس سياستهاي مديريتي نرم افزار اكپم ، پاره اي از نيازها كه به طور مستقيم با مفاهيم اصلي دوره تشرف درگير نيستند و از نظر نرم افزاري حجم زيادي را مي طلبند ، خارج از نرم افزار اكپم اما مرتبط به آن طراحي و پياده سازي مي شوند . اين گونه نرم افزارها ، نرم افزارهاي جانبي اكپم ناميده مي شوند . تاكنون دو نرم افزار در اين راستا طراحي شده است : نرم افزار انتقال اطلاعات از بانك سازمان حج و زيارت به بانك اطلاعات اكپم و نرم افزار چاپ گذرنامه براي افراد ، نرم افزارهايي هستند كه در كنار اكپم مورد استفاده قرار مي گيرند .

انتقال اطلاعات از سازمان به اكپم

سيستم سازمان حج و زيارت توليد كننده اطلاعات زائران ، كاروانها و پرواز و مسكن است . بنابراين مي بايست مكانيزمي طراحي شود كه بتوان اين اطلاعات را به شكلي از بانك سازمان حج خوانده و در بانك اكپم قرار داد به نوعي كه بتوان از آن در نرم افزار استفاده نمود . اين امكان در يك نرم افزار جانبي تعبيه شده است كه مراحل تكميل آن در اين موسم به پايان رسيده و بهره برداري گرديد .

2 . نرم افزار ثبت گزارشهاي روزانه

بر اساس مصوبه شوراي IT بعثه در مدينه منوره مقرر شد كه سيستم گزارش دهي كليه معاونتها و واحدهاي تابعه بعثه مكانيزه شود .

بر اين اساس ، فرم گزارش گيري واحد ارزشيابي ملاك عمل قرار گرفت . اين فرم شامل نام و نام خانوادگي گزارش دهنده ، تاريخ ، عنوان ، واحد سازماني ، اهم فعاليت ، شرح ، پيشنهادها و مشكلات و نيازهاي مربوط به گزارش است .

پس از برگزاري جلسات متعدد ، با معاونت هاي امور بين الملل ، روحانيون و اجرايي در اين خصوص ، عمده فعاليت ها و نكات در نظر گرفته شده جهت طراحي اين نرم افزار به شرح ذيل است :

496

* سيستم مبتني بر وب بوده و مزاياي برنامه هاي كاربردي تحت وب را داراست .

* ساختار درختي چارت تشكيلاتي بعثه به منظور گزارش دهي تمامي معاونتها ، ادارات كل و ادارات تعبيه شده است .

* تعريف چهار لايه جهت سطوح دسترسي كاربران : كل مجموعه ، معاونتها ، ادارات كل و كاربران .

* طراحي بخش مديريت كاربران به منظور تعريف كاربران جديد و سطوح دسترسي ايشان .

* امكان چاپ گزارشها منطبق بر فرم واحد ارزشيابي .

497

7 . دفتر بعثه

راه اندازي دفتر بعثه در مدينه

كاركنان دفتر بعثه ، بلافاصله پس از پايان هفته حج در روز دوشنبه مورّخ 30/9/83 ، تدريجاً در قالب گروه پيشرو از روز سه شنبه مورّخ 1/10/83 عازم مدينه منوره ، و با عنايات الهي و كار فشرده موفق به راه اندازي واحدهاي دفتر شدند .

1 . اهمّ فعاليتهاي دفتر

اهمّ اقدامات واحدهاي دفتر بعثه :

الف ) دبيرخانه

1 . آماده سازي محل كار و خارج ساختن وسائل ساير واحدها از دبيرخانه .

2 . نصب و راه اندازي سيستم هاي تكثير و رايانه .

3 . تهيه دفاتر انديكاتور و ارسال مراسلات .

4 . تايپ نامه ها ، اطلاعيه ها ، تراكت ها و . . . به تعداد تقريبي 864 برگ .

5 . تكثير نامه و اطلاعيه و تراكت و . . . به تعداد تقريبي 21000 برگ .

6 . توزيع نامه هاي صادره به تعداد 551 مورد .

498

7 . تعداد نامه هاي صادره 149 مورد .

8 . تعداد نامه هاي وارده 101 مورد .

ب ) انتظامات

1 . شناسايي محيط اطراف و انجام دادن عملياتهاي تخصصي چك و خنثي .

2 . استقرار و راه اندازي پستهاي انتظامات بعثه .

3 . راه اندازي واحد مراجعات بعثه و پاسخگويي شبانه روزي به مراجعات .

4 . همكاري با واحد مخابرات در خصوص راه اندازي سيستم ارتباطات دفتر .

5 . آماده سازي مجموعه اتاقهاي حوزه دفتر و ارزشيابي .

6 . تأمين امنيت و نظم جلسات سخنراني عمومي .

7 . تأمين امنيت و حفاظت تريبون مراسم دعاي كميل در جوار قبرستان بقيع .

ج ) ارتباطات دفتر

1 . آماده سازي دفتر بعثه و سيستمهاي ارتباطي

2 . پاسخگويي به مراجعين

3 . تنظيم اوقات ملاقات نماينده ولي فقيه با مهمانان و شخصيتهاي برجسته و بازديد ايشان از اماكن و حضور در همايشها و جلسات گوناگون .

د ) روابط عمومي

1 . انجام دادن امور مقدماتي و ارتباطي و هماهنگي با كليه واحدهاي بعثه و ستاد مدينه و تأمين اقلام تداركاتي و استقرار و راه اندازي كارگاههاي خطاطي ، نقاشي و خياطي .

2 . طراحي و دوخت 4 پرچم بزرگ جمهوري اسلامي در مجموع 114 متر مربع با استفاده از پوشش پلاستيكي مرغوب موسوم به برزنت كانتينري .

3 . جوشكاري حلقه هاي نگهدارنده پرچم با 1000 نقطه جوشكاري .

4 . نصب پرچمها بر فراز بام ساختمان بعثه و نورپردازي آن با استفاده از 8 عدد پروژكتور بزرگ .

5 . آماده سازي و نصب نماي بعثه .

499

6 . بازسازي تابلوهاي باقيمانده از سال قبل و به كارگيري مجدّد تابلوهاي مناسب و جمع آوري تراكتهاي غير ضروري .

7 . طراحي و نقاشي تابلوي جديد سالن اجتماعات بعثه با لحاظ محوريت قرآن و تزيينات سالن .

8 . انجام دادن كليه سفارشات خوشنويسي و تابلوهاي يونوليتي معاونتهاي بعثه ، واحدهاي بعثه ، ستاد مدينه منوره ، فرودگاه ، هيأت پزشكي و . . .

9 . طراحي و نصب بيش از 50 تابلوي سر در جهت واحدهاي اداري .

10 . طراحي و نصب تابلوي يونوليتي در محلهاي عمومي و برخي از دفاتر به تعداد 100 عدد .

11 . اجراي پوشش تبليغاتي طبقات اداري بعثه با استفاده از پلاكارد ، تابلوهاي يونوليتي با نماي آجري تابلوهاي نقاشي و تراكتهاي مناسب .

12 . تهيه تراكتهاي پوشش تبليغاتي كاروانها به تعداد 30 نمونه و در مجموع بيش از 8000 برگ .

13 . بسته بندي تراكتهاي تبليغاتي كاروانها در 270 پاكت و ارسال به ستاد مدينه به منظور توزيع بين كاروانها ( مجموعاً 8100 برگ ) .

14 . تنظيم و تدوين جدول همايشها و برنامه هاي سخنرانيهاي عمومي و كلاسهاي مناسك حج و ابلاغ آن به كليه مبادي ذيربط .

15 . برگزاري چهار برنامه دعاي روح بخش كميل در بين الحرمين به نحو مطلوب .

16 . اجراي كامل برنامه هاي سخنراني عمومي ، شبي با قرآن ، دعاي ندبه و كلاسهاي آموزش مناسك حج طبق جدول و با زمان بندي دقيق .

17 . تهيه پلاكاردهاي خوشنويسي براي مناسبتهاي مختلف ( خير مقدم ، مناسبتهاي مذهبي ، همايشها و . . . ) به تعداد تقريبي 175 متر .

18 . طراحي يونوليتي براي استفاده آثار خطاطي و نصب در مكانهاي مناسب به تعداد تقريبي 15 عدد .

500

19 . طراحي و تهيه تابلوهاي يونوليتي خوشنويسي شده و نصب در اماكن عمومي به تعداد تقريبي 55 عدد .

20 . خوشنويسي تابلوهاي زيبا با كاغذهاي تذهيب و قاب گيري و نصب در نقاط مختلف ساختمان به تعداد 25 مورد .

21 . توزيع نشريه زائر طبق سهميه و نصب زائر در ابعاد A3 در تابلوهاي اعلانات طبقات براي استفاده عمومي به صورت روزانه .

22 . طراحي و تهيه جدولهاي قرآني جهت چاپ در نشريه زائر به صورت مسابقات قرآني .

23 . هماهنگي و برنامه ريزي در مورد استفاده بهينه از گروه قاريان اعزامي از ج . ا . ا

24 . توزيع روزانه نشريه زائر بين واحدهاي بعثه ، ستاد ، هيأت پزشكي

25 . نصب روزنامه زائر در طبقات و جمع آوري شماره هاي قبل

26 . برگزاري 12 جلسه سخنراني عمومي در سالن اجتماعات

27 . همكاري در برگزاري همايش اهل سنّت

28 . همكاري در برگزاري همايشهاي فرعي شيعيان هند ، پاكستان ، كشمير ، شبكه ولايت ، . . . .

29 . برگزاري مراسم شبي با قرآن

30 . برگزاري محافل صبحگاهي تلاوت قرآن « محفل نور »

31 . خوشنويسي و نصب پلاكاردهاي گراميداشت دهه فجر

32 . خوشنويسي پلاكاردهاي مورد نياز ستاد مدينه منوّره

33 . خوشنويسي پلاكاردهاي مورد نياز هيأت پزشكي

34 . آماده سازي و تحويل 265 پاكت پوشش تبليغاتي كاروانهاي مدينه بعد ( حج ، غدير ، دهه فجر ) مجموعاً حدود 9000 برگ

35 . آماده سازي 2000 برگ تراكت تبريك عيد غدير خم

36 . تزيين طبقه همكف به مناسبت دهه مبارك فجر

501

* واحد انتظامات و مراجعين

1 . استقرار و راه اندازي پُستهاي مورد نياز

2 . نظارت بر كلّيه ورودها و خروجها

3 . تأمين امنيّت و انتظامات جلسات سخنراني عمومي و ساير جلسات منعقده در سالن اجتماعات ( ندبه ، محضر نور )

4 . همراهي حفاظتي جانشين محترم سرپرست حجّاج ايراني

5 . پاسخگويي شبانه روزي به مراجعين بعثه و راهنمايي ايشان به بخشهاي مربوطه .

6 . توزيع كتب و كروكي بقيع و مسجدالنّبي بين زائرين و مراجعين

7 . اِمحاي اسناد و مدارك مازاد واحدها

8 . تامين امنيت و حفاظت چهار مراسم دعاي كميل در بخش جايگاه و تريبون

مطالب و عبارات تراكتهاي تبليغاتي

سي نمونه تراكتهاي تبليغاتي كه روابط عمومي بعثه تهيه ، و در موسم حج در قطع A3در هزاران نسخه تكثير كرد و در اختيار كاروانهاي ايراني قرار داد و به دليل قرآن محور بودن حج امسال ، عمده آنها به قرآن كريم اختصاص داشت :

حضرت امام خميني ( قدس سره ) : « منطق ما ، منطق ملّت ما ، منطق مؤمنين ، منطق قرآن است » .

مقام معظّم رهبري : « حجّ ، مي تواند كار امّت را اصلاح كند » .

مقام معظّم رهبري : « حجّ ، مظهر توحيد و كعبه ، خانه توحيد است » .

حضرت امام خميني ( قدس سره ) : « توجّه داشته باشيد سفر حجّ سفر كسب نيست ، سفر الي الله است » .

حضرت امام جعفر صادق ( عليه السلام ) : « نگاه كردن به كعبه ، عبادت است » .

امير مؤمنان علي ( عليه السلام ) : « كسي كه دنيا و آخرت مي خواهد ، خانه خدا را زيارت كند » .

حضرت امام جعفر صادق ( عليه السلام ) : « حجّ گناهان گذشته را نابود مي سازد » .

حضرت امام سجاد ( عليه السلام ) : « هر كس در مكّه يك بار قرآن را ختم نمايد از دنيا نمي رود مگر

502

پس از مشاهده رسول خدا و ديدن جايگاه خود در بهشت » .

حضرت پيامبر اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) : « حجّ مقبول ، پاداشي جز بهشت ندارد » .

حضرت امام محمد باقر ( عليه السلام ) : « كاملترين مردم از لحاظ ايمان ، خوش خُلق ترين آنهاست » .

بياييد با قرآن زندگي كنيم :

اگر دلداده اهل وفائي * * * اگر اهل صفاي مصطفائي

اگر صبح و مساء جوياي فيضي * * * اگر همدل ، اگر همراز مائي

بيا تا روز و شب قرآن بخوانيم * * * كه دل گيرد زنورش روشنائي

شفاي دردها آيات قرآن * * * كه دارد بهر هر دردي دوائي

ـ در حرمين شريفين همدم كلام الله و تلاوتگر آيات قرآن باشيم .

ـ با تلاوت آيات روح بخش قرآن لحظات خود را سرشار از معنويت سازيم .

ـ قرآن سفره گسترده الهي و مائده ربّاني است از اين سفر بي بهره نباشيم .

ـ ( فاقرؤا ما تيسّر من القرآن ) ( مزمّل / 20 ) ؛ آنچه ميسّر است قرآن بخوانيد .

خوشا آن لب كه خواند آيه وحي * * * خوشا آن دل كه باشد جاي قرآن

ـ تلاوت قرآن در مكه و مدينه همدلي و همنوايي با پيامبر و اهل بيت ( عليهم السلام ) است .

ـ حجاز سرزمين نزول قرآن است . در اين ديار ، هرچه مي توانيد بيشتر قرآن بخوانيد .

ـ زبان اگر به تلاوت قرآن مشغول باشد ، دچار گناه نمي شود .

ـ هر روز با خواندن صفحاتي از قرآن ، با كلام خدا مأنوس تر شويم .

ـ ( محمّدٌ رسول اللّه والّذين معه اشدّاء علي الكفّار رحماء بينهم ) ( فتح / 29 ) ؛ محمّد فرستاده خداست و ياران و پيروان او بر كافران بسيار دل سخت و با يكديگر بسيار مشفق و مهربان هستند .

حضرت امام خميني ( قدس سره ) : « حجّ كانون معارف الهي است » .

زائرين ارجمند ايران اسلامي : به ديار نزول قرآن شهر پيامبر ، مدينه منوّره خوش آمديد .

محمّد بن عثمان عمري ( دومين نائب خاص امام عصر « عج » ) : « وَاللّهِ اِنَّ صاحبَ هَذَا الأمْرِ لَيَحْضُرُ الْموسمَ كُلَّ سَنَة يَرَي النّاسَ وَيَعْرِفُهُم ويَرَوْنَهُ ولا يَعرِفُونَهُ ! »

503

« به خدا سوگند كه حضرت صاحب الأمر ( عج ) هر سال در موسم حجّ حضور مي يابد ، مردم را مي بيند و آنان را مي شناسد و مردم نيز آن حضرت را مي بينند ، امّا او را نمي شناسند » .

بياييد با قرآن زندگي كنيم :

قرآن به دل فسرده جان مي بخشد * * * از پرتو خود ، جان به جهان مي بخشد

اين معجزه رسول پاك مدني است * * * حقّاً كه حيات جاودان مي بخشد

بياييد با قرآن زندگي كنيم :

به ياد حق ، به سوي قبله رو كن * * * شفاي دردها را جستجو كن

بيا در جشمه سار وحي و قرآن * * * دل افسرده ات را شستشو كن

ـ آشنايي با مفاهيم قرآن گام نخستِ « قرآني زيستن » است .

ـ قرآن بياموزيم قرآن بخوانيم و به قرآن عمل كنيم .

ـ قرآن بهار دلهاي خزان زده است . با خواندن قرآن ، بهاري شويم .

ـ قرآن و عترت ، از هم جدا نيستند . در كنار اهل بيت ( عليهم السلام ) از قرآن غافل نباشيم .

ـ وظيفه ما : خواندن قرآن ، فهم قرآن ، عمل به قرآن .

504

8 . معاونت اجرايي

مقدّمه

كارهايي كه معاونت اجرايي انجام مي دهد به علت وسعت و تنوع به آساني قابل جمع بندي و گزارش تشريحي نيست و فقط از زاويه آماري مي توان به آنها پي برد . ليكن تلاشهاي شبانه روزي نيروهاي اين معاونت كه وظيفه پشتيباني همه جانبه از مجموعه بعثه را بر عهده دارند پوشيده نيست .

قابل ذكر است كه با توجه به محدوديت زمان ، مكان و ضوابط كشور سعودي علي رغم هماهنگيهاي قبلي كه گاهي بيش از 8 ماه قبل از مراسم حج انجام مي شود با اين حال ضمن پيگيريهاي مستمر و متعدد براي انجام دادن امور مختلف ، اغلب موارد با اختصاص زمان بيش از حد معمول چه قبل از موسم و چه در موسم حج صورت مي پذيرد كه اين موضوع در اين گزارش از تمام زوايا قابل بيان نبوده و فقط به سر فصل امور و در پاره اي موارد به شرحي مختصر اكتفا مي شود .

يك : فعاليتهاي قبل از موسم در ايران

1 . تشكيل جلسات مستمر با حضور مسؤولين واحدهاي تابعه به منظور بررسي مشكلات موجود در موسم حج گذشته و انتخاب راه كارهاي مناسب براي رفع آنها و زمينه سازي براي انجام يافتن امور در موسم حج .

505

2 . صدور بخشنامه به معاونتهاي بعثه مبني بر اعلام نيازمندي تداركاتي در موسم حج به منظور برنامه ريزي و تهيه به موقع آنها در ايران و عربستان .

3 . شركت در جلسات هفته حج و تأمين نيازمنديهاي تداركاتي ، تبليغاتي و موتوري نمايشگاه و سمينارها و پشتيباني همه جانبه در زمينه هاي مختلف آن .

4 . هماهنگي با هيأت پزشكي حج در خصوص واكسينه نيروهاي اعزامي بعثه

به عربستان .

5 . تهيه برنامه اعزام روحانيون كاروانها و كاركنان بعثه براي ديدار از اماكن متبرّك در مكه و مدينه و اعلام آن به دفتر نمايندگي سازمان در عربستان به منظور تأمين اتوبوس مورد نياز .

6 . تشكيل سمينار معاونت اجرايي و كميسيونهاي مختلف به منظور آگاهي از برنامه ها و اهداف تعيين شده و اتخاذ راه كارهاي مناسب براي انجام يافتن وظائف .

7 . تشكيل جلسات متعدد با مراجع ذيربط در سازمان حج در خصوص برنامه اعزام نيروهاي بعثه به عربستان و تعيين شيوه انجام يافتن امور .

8 . صدور بخشنامه در خصوص برنامه اعزام و نحوه ارسال مدارك براي انجام دادن مراحل مربوط به صدور گذرنامه ، رواديد و بليط هواپيما بر حسب زمانهاي تعيين شده .

9 . خريد لوازم و امكانات تداركاتي ـ تبليغاتي و مخابراتي بر حسب نياز موسم حج .

10 . خريد اقلام اهدايي شامل كيف دستي ، خودكار ، پسته ، زعفران و گز بر اساس درخواست معاونت بين الملل ، واحد اهل سنت ، معاونت نظارت و بازرسي و برخي از معاونتها به منظور بهره برداري در موسم حج .

11 . بسته بندي بيش از 198 محموله لوازم تداركاتي ، تبليغاتي ، صوتي و تصويري ، رايانه اي و مخابراتي و اجناس اهدايي تهيه شده در ايران و ارسال آنها به عربستان پس از مكاتبه با گمرك فرودگاه مهرآباد و هماهنگي لازم .

12 . مكاتبه با رياست سازمان حج و زيارت در خصوص صدور دستور براي نصب سيستم گرمايش در ساختمان قصر الدخيل و رفع نواقص و اشكالات ساختمان بعثه در مكه مكرمه .

13 . تشكيل جلسه با معاون سازمان حج و زيارت درباره وضع و نحوه استقرار مجموعه نيروهاي بعثه ، سازمان و اعضاي بعثه هاي آيات عظام در ساختمان مكه مكرمه .

506

14 . مكاتبه با معاون سازمان حج و زيارت براي تأمين لوازم و تجهيزات مورد نياز واحد تغذيه و خدمات در موسم حج .

15 . پيگيري براي خريد 500 كارتن كاغذ A3 و 150 كارتن A4 در موسم عمره به منظور تأمين نيازمنديهاي موسم حج .

16 . خريد سه دستگاه چاپ دوپلو و يك دستگاه تاكن و لوازم آنها از قبيل جوهرهاي مورد نياز در موسم .

مصاحبهاستعلامتحقيقاتاعلام نظربايگاني پروندهبايگاني اوراقورود اطلاعات سيستم مشخصات فردي اطلاعات اعزام تشكيل پرونده

772331867110123225324 671 324

دو : مقطع مدينه قبل

فعاليت معاونت اجرايي همزمان با حضور اولين گروه پيشرو در مدينه منوره در تاريخ 1/10/83 آغاز و ابتدا در مورد استقرار نيروها در ساختمان بعثه اقدام ، و سپس در خصوص تأمين امكانات ، بر حسب نيازمنديها پيگيري شد .

حضور برخي از مسؤولين با سابقه و با تجربه اين معاونت در گروه پيشرو ، علاوه بر سرعت بخشيدن به امور سهولت در تأمين امكانات مجموعه بعثه و برطرف نمودن مشكلات را نيز به همراه داشته و تلاش شبانه روزي قسمتهاي تابعه در اين فرصت محدود بسيار مؤثر بود .

الف ) تداركات

اين واحد فعاليت خود را از تاريخ 1/10/83 به شرح ذيل در عربستان آغاز كرد :

1 . حضور در فرودگاه مدينه منوره به منظور جمع آوري و ترخيص پيش از 198 بسته اجناس ارسال شده از ايران در چهار مرحله و انتقال آنها به ساختمان بعثه ، شامل امكانات اداري ، تداركاتي و هدايا .

2 . تعمير و بازسازي لوازم موجود براي بهره گيري مجدد .

3 . خريد اقلام مصرفي مورد درخواست معاونتها و واحدها .

507

4 . خريد 7 دستگاه سيستم رايانه كامل و 3 دستگاه چاپگر .

5 . اختصاص 4 دستگاه سيستم رايانه به دبيرخانه ، 2 دستگاه رايانه و يك دستگاه چاپگر به معاونت بين الملل و همچنين يك دستگاه رايانه و چاپگر به روابط عمومي .

6 . خريد اقلام مورد نياز روابط عمومي شامل اقلام و تجهيزات برقي ، تأسيساتي و لوازم التحرير و . . .

7 . تعمير 25 دستگاه دوچرخه ، 18 دستگاه ميز اداري و برخي از دستگاه هاي رايانه و فاكس و همچنين دستگاه زيراكس دبيرخانه .

8 . هماهنگي لازم با ستاد مدينه منوره براي واگذاري ساختمان محل اسكان خواهران مبلغه ، معينه ، خبرنگاران و مبلغين شبكه هجرت .

9 . تخليه انبار تداركات واقع در زيرزمين قصر الدخيل براي تعمير و بازسازي .

ب ) اعزام

شروع فعاليت : از تاريخ 6/10/83 تا 25/10/83 :

1 . راه اندازي دفتر كار و جمع آوري گذرنامه هاي موجود در نزد افراد .

2 . هماهنگي با مسؤول حمل و نقل ستاد مدينه منوره براي دريافت گذرنامه هاي اعضاي بعثه از مكتب .

3 . اعلام تاريخ عزيمت به مكه مكرمه به معاونتها و واحدها به منظور برنامه ريزي در زمينه اعزام نيروها در زمانهاي تعيين شده ( 6 مرحله ) .

4 . هماهنگي با واحد نقليه در خصوص كرايه 12 دستگاه اتوبوس ، 5 دستگاه قلاب و سه دستگاه سواري براي عزيمت ميهمانان و اعضاي بعثه به مكه مكرمه .

5 . ثبت مراحل اعزام در سيستم رايانه پس از ورود به مدينه .

6 . تهيه ليست اسامي افراد معاونتها و واحدها براي اعزام به مكه مكرمه و نصب در تابلو اعلانات .

7 . اعزام يك نفر از نيروهاي اين واحد به مكه از 15/10/83 براي حضور در فرودگاه جده و هماهنگي لازم براي انتقال اعضاي بعثه به ميقات جحفه و از آنجا به مكه مكرمه .

8 . پيگيري براي مراحل صدور كارت افراد دوبار مدينه از طريق دفتر نمايندگي سازمان حج و زيارت در عربستان .

508

جدول آماري اعزام نيروهاي معاونتها

رديفمعاونت/واحدورود به مدينهاعزام از مدينه به مكه ( دي ماه سال 1383 )

1213151820212225جمع

1 ارزشيابي2112

2 خبرنگاران555

3 دفتر بعثه556113891855

4 روحاني كاروان بعثه2112

5 شوراي استفتاء41124

6 صدا و سيما4183341

7 قاريان1765617

8 گروه خبري666

9 مراجعات بعثه911619

10 مركز كاميپوتر62226

11 معاونت آموزش و پژوهش4134

12 معاونت اجتماعي888

13 معاونت اجرايي549111014121654

14 معاونت امور روحانيون23221923

15 معاونت بين الملل119841646119

16 معاونت نظارت3512411835

17 موسسه فرهنگي مشعر1673616

18 نشريه زائر121212

19 واحد اهل سنت1771017

20 وجوه شرعي4134

جمع كل439219754731518080439

509

ج ) نقليه

شروع فعاليت : از تاريخ 1/10/83 تا 25/10/83 :

اقدامات اوليه و امور جاري حمل و نقل

1 . اعزام 5 نفر نيروهاي پيشرو از مدينه منوره به مكه مكرمه به منظور انتقال 10 دستگاه خودرو سازماني بعثه در 3 مرحله شامل 5 دستگاه قديمي و 5 دستگاه سواري جديد خريداري شده .

2 . هماهنگي با شركت BMW در خصوص بازديد فني خودروي متعلق به دفتر بعثه .

3 . هماهنگي لازم براي دريافت مجوّز 7 دستگاه خودرو و 16 فقره كارت تردد افراد به فرودگاه جده .

4 . تشكيل دو جلسه توجيهي تئوري و 6 جلسه عملي پيرامون شناسايي و فراگيري مسيرهاي شهري و مراكز ضروري مانند فرودگاه ، محل اسكان زائران ايراني ، محل استقرار بعثه آيات عظام ، هيأت پزشكي و آشپزخانه هاي مركزي .

5 . سرويس دهي به مجموعه معاونتها و واحدهاي بعثه در طول شبانه روز .

6 . كرايه كردن 7 دستگاه سواري براي بهره برداري معاونتهاي بازرسي ، بين الملل ، امور روحانيون و همچنين يك دستگاه هايس و يك دستگاه سواري براي استفاده گروه اعزامي صدا و سيما تا پايان عمليات حج .

7 . اعزام 2 دستگاه ميني بوس ، 4 دستگاه هايس و 8 دستگاه سواري جهت اياب و ذهاب علما ، رابطين روحانيون ، بازرسين و نيروهاي واحد اهل سنت به اماكن متبرك .

8 . اختصاص دادن يك دستگاه هايس جهت اياب و ذهاب برخي از اعضاي شوراي استفتا و خواهران شاغل در معاونت امور روحانيون به مسجد شجره از تاريخ 15/10/83 به مدت 10 روز .

9 . سرويس دهي براي ديدار نماينده ولي فقيه و هيأت همراه از محل كار بعثه هاي آيات عظام و هيأت پزشكي و آشپزخانه هاي مركزي طي 6 برنامه ابلاغي دفتر بعثه .

510

د ) مخابرات

شروع فعاليت : از تاريخ 2/10/83 تا 25/10/83 :

1 . كابل كشي در طبقات 1 و 2 و 3 و 4 و 5 و 6 و زيرزمين و همكف .

2 . نصب سيستم 8 * 2 و 16 * 6 و 8 * 3 و نصب آيفون و دو خط در طبقه 1 و 2 و 5 .

3 . داير كردن خطوط مجموعه بعثه مقام معظم رهبري و ستاد در قصر الدخيل .

4 . داير كردن و برقراري كارير .

5 . جوابگويي به پيچ و سانترال .

6 . نصب دو عدد بي سيم انتظامات .

7 . نصب فاكس دفتر و بازرسي و واحد خبري .

جدول آمار خدمات ارائه شده

محل ارائهتماس هايتماس ازارتباط شهريرفع خرابيكابل كشينصب دستگاهفراخوانخدماتوروديطريق كاريرمدينه منوره31868899971174071343

هـ ) درمانگاه

شروع فعاليت : از تاريخ 6/10/83 تا 25/10/83 :

1 . آماده سازي محل درمانگاه و قسمت تزريقات با تحويل تخت معاينه ، كپسول اكسيژن و مانومتر و پاراوان از هيأت پزشكي مستقر در مدينه .

2 . بررسي وضع بهداشت محيط هتل محل استقرار بعثه ، بررسي وضع بهداشتي آشپزخانه ، سالنهاي غذا خوري ، سرويسهاي بهداشتي .

3 . با توجه به فصل سرما و تغيير هواي مدينه و نبودن سيستم حرارتي مناسب گرمايش در اتاقها ، احتمال بروز و شيوع بيماريهاي تنفسي فوقاني زياد بود كه پيشنهاد استفاده از سيستم شوفاژهاي حرارتي داده شد .

4 . درمانگاه بعثه از تاريخ 7/10/83 آماده پذيرش بيمار بود كه علي رغم استقرار كامل

511

هيأت پزشكي و عدم راه اندازي انبار دارويي ، از داروهايي كه بر اساس تجارب سال گذشته پيش بيني و در ايران تهيه و به عربستان انتقال يافته بود استفاده شد .

5 . مراجعه به هيأت پزشكي جهت تأمين دارو در 5 مرحله .

جدول خدماتي درماني

پذيرش بيمارمعرفي به بيمارستانتزريقاتسرم تراپيپانسمان

558212601218

و ) تغذيه و خدمات

شروع فعاليت : از تاريخ 1/10/83 تا 25/10/83 :

1 . راه اندازي آشپزخانه و رستوران و پذيرايي از كاركنان بعثه ، ستاد و مهمانان معاونت بين الملل و مدعوين جلسات .

2 . پيگيري مستمر براي تعويض و تأمين تجهيزات مورد نياز آشپزخانه و ظرفشويي و انبار نگه داري آذوقه با هماهنگي مالك قصر الدخيل در مدينه .

3 . ضد عفوني كردن محيط آشپزخانه ، سالن غذاخوري و قسمت ظرفشويي با استفاده از محلول واگذاري از طرف درمانگاه و نظارت پزشك بعثه .

4 . هماهنگي با مالك قصر الدخيل براي تعويض موكت برخي از اتاقها و تعويض تجهيزات فرسوده و تخليه پاركينگ از لوازم اضافه و غير قابل استفاده .

5 . پذيرايي از عوامل پيش از كاروانها در سه وعده تغذيه : صبحانه ، نهار ، شام .

6 . تعيين يك نفر براي همكاري با واحد اعزام و ارتباط با مكتب و مؤسسه سعودي در خصوص امور مربوط به گذرنامه ها و عزيمت كاركنان بعثه به مكه .

7 . نظافت سالن برگزاري مراسم و تهيه مواد پذيرايي لازم ( آب ميوه ، كيك و شيركاكائو ) براي توزيع در بين مدعوّين در جلسات عمومي و دعاي ندبه .

8 . تعيين دو نفر براي پذيرايي در سرويسهاي ديدار روحانيون كاروانها ، كاركنان بعثه و خواهران مبلغه از اماكن متبركه .

512

جدول گزارش تعذيه و پذيرايي

عوامل پذيرايي شدهصبحانهنهارشامنوشابه و دوغشيرميوهكيكشيركاكائوآب ميوه

بعثه ، ستاد ، عوامل پيش پروازكاروانها مدعوين در همايشها و130661514015921300327758363583900390031183جلسات عمومي ، مراسمدعاي ندبه و گمشدگان

سه : برگزاري دعاي كميل

گزارش نهايي برگزاري دومين مراسم دعاي كميل مدينه قبل حجّ سال 1425 و مهمترين اقدامات و فعاليتهاي انجام شده :

الف ) جلسات برگزاري شده با معاونتها ، مسؤولين و افراد دست اندركار انتخاب شده براي سازماندهي نيروهاي مورد نياز با هدف برگزاري هرچه باشكوه تر دعا :

جلسات با مسؤولين بعثهجلسه با نيروهاي محورهاجلسه با زباندانان

دو مورد4 مورد1 مورد

ب ) نيروهاي سازماندهي شده براي محورهاي انتظامات ، استقرار زائرين و تأمين صوت :

محورها و مسؤولين انتظاماتنيروهاي مورد استفاده درنيروهاي مورد استفاده درنيروهاي مورد استفادهبرادران و خواهران زباندانانتظامات ، صوت و ترافيكانتظامات مراسم زائرينامر چينش زائرين ترافيكدر صورت مراسممورد استفاده در انتظامات و . . .

10 محور400 نفر40 نفر60 نفر12 نفر

كوشش گرديد به منظور نيل به اهداف عالي بعثه مبني بر برگزاري دعاي كميل به طرز باشكوه و بدون كوچكترين خسارت ، علاوه بر اينكه از همه امكانات بعثه بهره گيري شود ، با تشكيل جلسات توجيهي كارشناسان خبره ، موجبات آرامش زائرين و برگزاري مراسم

513

دعاي كميل به نحو مطلوب فراهم گردد . از اين رو همه مسؤولينِ محورهاي ترافيك و انتظامات و نيروهاي كليدي در جلسات متعدد به طور كامل توجيه شدند . با برنامه ريزي ، خواهران و برادران زائر از هم تفكيك و در فضاي مناسب استقرار يافتند و تا چند رديف پشت سر جايگاه ، آقايان زائر مستقر شدند و بين آنان و خواهران فاصله يك متري رعايت شد و از اكثر قريب به اتفاق نيروهاي مؤثر بعثه در مسؤوليتها و مأموريتها استفاده شد . همچنين براي بهتر برگزار شدن مراسم دعاي كميل از تعداد زيادي از مبلغين و زباندانان خواهران معينه كاروانها استفاده شد .

ج ) تجهيزات و وسائل صوتي مورد استفاده در مراسم دعاي كميل :

بلندگوآمپلي فايرباطريساير

34 عدد2 دستگاه8 عدد3 عدد ميكروفن و يكدستگاه ميكسر

با توجه به وضع به وجود آمده در برگزاري مراسم دعاي كميل اوّل و اشكال تراشي مأمورين سعودي دائر بر توقيف 4 محموله از تجهيزات صوت مراسم دعاي كميل ، ضرورت بازنگري در طرحها احساس گرديد . از اين رو دو جلسه در يكي از كاروانهاي مناسب برگزاري و طي آن تصميمات لازم به منظور جلوگيري از مشكلات احتمالي و رساندن به موقع تجهيزات به نيروهاي صوت اتخاذ گرديد و با بهره گيري از تجربيات موجود و تشكيل چند جلسه توجيهي ديگر ، بدون كوچكترين اشكالي تمام وسائل و تجهيزات صوت به موقع تحويل مسؤولين صوتِ مراسم دعاي كميل گرديد . و براي اشكال تراشي مأمورين و ممانعت آنان از ورود سيستم صوتي ، ترتيبي اتخاذ گرديد تا علاوه بر ورود يك سيستم كامل صوت مورد استفاده در مراسم دعاي كميل ، سيستم ديگري نيز به عنوان رزرو به محل برگزاري دعاي كميل منتقل شود تا بدين ترتيب دغدغه صوت رساني مراسم مرتفع گردد . البته همانگونه كه اشاره شد با توجه به مشكلات به وجود آمده در دعاي كميل اول تمهيدات لازم فراهم و به حول و قوه الهي همه تجهيزات

514

صوت به طور سالم منتقل گرديد و با توجه به تضييقات مأمورين سعودي در مورد بازرسي از زائرين و ممانعت آنها از ورود وسائل همراه آنان ، سريعاً به مقر پليس مدينه مستقر در مسجد النبي ( صلّي الله عليه وآله ) مراجعه و پس از مذاكره با رئيس پليس ، هماهنگي لازم معمول و مشكل فوق مرتفع گرديد . البته با تمهيدات انجام شده ، قبل از توافق مذكور وسائل مورد نياز صوت ـ در حداقل ممكن ـ به محل برگزاري منتقل شده بود .

د ) ساير اقدامات :

1 . در اين دعاي كميل ، همچون دعاي اول به لحاظ احتمال وجود تهديدات انساني به منظور جلوگيري از هرگونه خلل در صفوف زائرين محترم شركت كننده در مراسم دعاي كميل ، و برقراري نظم و امنيت لازم ، جلسات متعدد آموزشي با حضور كارشناسان متخصص برگزار گرديد .

2 . با توجه به قطعي بودن ممانعت مأمورين از برگزاري مراسم در جلوي درب ورودي قبرستان بقيع ، تمهيدات لازم فراهم شد تا جايگاه جديد از جهت ميكروفن و غيره تجهيز شود .

3 . كارت ويژه تردد طرّاحي و چاپ شد و در ظَهْر كارت صريحاً نوشته شد كه اعتبار كارت حداكثر تا ساعت 45/21 مورخ 17/10/83 است .

4 . براي سهولت و ايجاد هماهنگي بين نيروهاي مختلف ، از لباسهاي متحد الشكل با رنگ مغز پسته اي مانند دعاي كميل قبلي استفاده گرديد .

5 . تهيه نقشه چگونگي استقرار زائرين .

6 . استفاده از تعداد 9 خط تلفن همراه براي برقراري ارتباط با مسؤولين محورهاي انتظامات ، ترافيك و نيز ساير نيروها ؛ و انتقال سريع مشكلات و نارساييهاي احتمالي صوت و مسائل حفاظتي و امنيتي به جايگاه ، براي اخذ رهنمود و منعكس كردن اشكالات .

7 . تشكيل جلسه توجيهي و ايجاد هماهنگي بازرسين مناطق چهارگانه ستاد حج و توزيع فرمهاي درخواست نيرو براي انتظامات و صوت مراسم .

8 . برگزاري جلسه با تعدادي از مديران كاروانها براي سازماندهي خدمه و زائرين آنها

515

جهت انتقال سيستم رزرو صوت مراسم دعاي كميل .

9 . تشكيل جلسه مشترك بين مسؤولين محورهاي صوت ، انتظامات ، زباندانان و مسؤولين مناطق به منظور ايجاد هماهنگي هرچه بيشتر .

10 . برگزاري جلسه توجيهي كليه نيروهاي ترافيكي خواهران معينه و سازماندهي آنها .

11 . به كارگيري اكثر قريب به اتفاق نيروهاي بعثه و سازماندهي آنها براي برگزاري دعاي كميل .

12 . چون براي اولين بار و در هنگام شروع مراسم دعاي كميل دربهاي محوطه مسجد النبي ( صلّي الله عليه وآله ) به روي زائرين گشوده بود و از طرفي زائرين محترم كاروانها به طور گسترده در مراسم شركت كرده بودند به ناچار بخشي از جمعيت شركت كننده به داخل محوطه جنوب حرم مطهر هدايت و مستقر شدند و خوشبختانه مأمورين سعودي هيچگونه ممانعتي نكردند ، البته متأسفانه به محض خاتمه دعاي كميل و قبل از شروع مداحي مأمورين سعودي مبادرت به بيرون كردن زائرين از محوطه مزبور كردند كه موجب بي نظمي و سر و صدا گرديد .

13 . تشكيل جلسه با رئيس پليس مدينه منوره به منظور مساعدت و همكاري با زائرين ايراني در امر برگزاري هرچه باشكوه تر مراسم دعاي كميل .

ز ) تعداد جمعيت شركت كننده در مراسم دعاي كميل :

طبق آخرين آمار ، تا پايان روز پنج شنبه 17/10/83 حدود 21500 نفر زائر ايراني در مدينه منوره حضور داشتند كه از اين تعداد قريب به 20000 نفر در مراسم دعاي كميل شركت كرده بودند و به لحاظ ممانعت مأمورين سعودي ، زائرين خارجي در فاصله بين الحرمين كم بودند ، ولي در محوطه جنوبي مسجد النبي ( صلّي الله عليه وآله ) كه براي اولين بار دربهاي اين محوطه به روي زائرين گشوده بود حدود دو هزار نفر حضور داشتند .

چهار : برگزاري مراسم برائت از مشركين

مراسم برائت از مشركين سال جاري همچون سال گذشته با بهره گيري از چادرهاي بزرگ

516

تهيه شده در ايران و حضور چشمگير اكثر زائرين ايراني محترم خانه خدا برگزار گرديد . لكن از آنجا كه چادرهاي تهيه شده در سال قبل به شكل مستطيل بود و افراشتن آن با مشكل مواجه بود ، مبادرت به تبديل چادرها از شكل مستطيل به شكل مربع گرديد و بدين ترتيب با سهولت بيشتري چادرها برپا گرديد از سوي ديگر ارتفاع ستونهاي چادرها نيز بيش از يك متر افزايش يافت و از اين رهگذر فضاي مناسب براي تصويربرداري و انعكاس خبري فراهم گرديد . اينك مهم ترين كارهاي انجام شده :

1 . چادرهاي تهيه شده از ايران در سال گذشته به شكل مستطيل بود و افراشتن آنها با مشكل مواجه مي شد ؛ چادر به شكل مربع تبديل شد . اين كار كه بطور ويژه و با بهره گيري از سه نفر خياط و دو چرخ خياطي بزرگ انجام گرفت ، موجب صرف وقت زياد و به لحاظ يك روز جلو افتادن روز عرفه ، همه نيروهاي ادارات كلّ مراسم ، حفاظت و انتقال ، بسيج شدند و طي چهار شبانه روز بدواً چادرها را اندازه گيري و برش و سپس آنها را دوختند اين كار طاقت فرسا فشار زيادي به نيروها وارد كرد .

2 . سازماندهي همه نيروهاي مؤثّر بعثه براي انتظامات و نظارت و كمك در برپايي چادرهاي عرفات ، خصوصاً نيروهاي بازرس و كاروانهاي مرتبط با معاونت محترم بازرسي .

3 . تهيه نقشه محورهاي مختلف محل برگزاري مراسم برائت در عرفات .

4 . درخواست اعزام تعداد 11 نفر زباندان عربي و 11 نفر زباندان انگليسي از معاونت بين الملل براي معرفي آنان به محورهاي مناطق انتظامات مراسم برائت .

5 . تنظيم فرمهاي مخصوص درخواست اعزام نيرو ( خدمه با تجربه ) از كاروانها براي مراسم برائت .

6 . تهيه چندين كالك منطقه عرفات براي محورها و مسؤولين مناطق و نظارت بر اجراي مراسم .

7 . سازماندهي نيروهاي سقايت براي آب پاشي مسيرهاي خاكي منتهي به محلّ مراسم .

8 . تهيه نقشه هاي محورهاي هشت گانه منطقه برگزاري مراسم برائت بدين شرح :

517

محور مركزيمحورمحورمحورمحورمحورمحورمحور ( جايگاه ) اولدومسومچهارمپنجمششمهفتم

تعداد 60 نفر نيرو از انتظامات معاونت40 نفر از60 نفر از60 نفر از60 نفر از65 نفر از45 نفر از45 نفر ازبين الملل و بازرسي و نيز خدمهخدمهخدمهخدمهخدمهخدمهخدمهخدمهكاروانهاكاروانهاكاروانهاكاروانهاكاروانهاكاروانهاكاروانهاكاروانها

9 . سازماندهي نيروهاي اداره صوت مراسم با چهار محور صوتي :

محور يكم 36 نفر نيروي خدمه كاروانها ، وسائل صوتي : 30 بلندگوي 25 واتي با كابل و پايه هاي مربوط + 30 قرقره كابل 35 متري + يك دكل شامل 8 بلندگو

محور دوم 23 نفر نيروي خدمه كاروانها ، وسائل صوتي : 18 بلندگوي 25 واتي با كابل و پايه هاي مربوط و 18 قرقره كابل 35 متري + 2 دكل شامل 16 بلندگو

محور سوم 26 نفر نيروي خدمه كاروانها ، وسائل صوتي : 27 بلندگوي 25 واتي با كابل و پايه هاي مربوطه و 27 قرقره كابل 35 متري .

محور مركزي وسائل مورد استفاده : سيستم رك مونت شامل 4 دستگاه آمپلي فاير به قدرت 4 ( جايگاه ) هزار وات ، ميكسر صدا دو دستگاه + ميكروفن بي سيم 4 دستگاه + ميكروفن با سيم 5 دستگاه + بلندگوي بي سيم براي داخل چادر 30 وات 30 عدد + بلندگوي 20 وات ستوني 20 عدد براي سالن + موتور برق 2 دستگاه + بلندگوي 250 واتي الكترو ويوس 4 عدد + دك دوكاسته ضبط و پخش 2 دستگاه + مقدار كابل مصرفي 49 لقه 20 متري كابل ميكروفن 150 متر + دو دستگاه UPS با 12 عدد باطري 110 آمپري

وسائل فنّي صوت

بلندگوي شيپوريپايه هاي بلندگوآمپلي فاير هزار واتيكابل

134 عدد80 عدد8 دستگاه4500 متر

518

10 . سازماندهي و انتخاب هفت نفر از نيروهاي اجرايي ويژه به عنوان مسؤول هفت محور برپايي چادرهاي بعثه با مشاركت كادر نيروهاي آشپزخانه مدينه منوره به استعداد چهل نفر و اكثر نيروهاي معاونت اجرايي .

11 . تهيه و چاپ تعدادي كارت انتظامات و صوت محورهاي صوت و انتظامات .

12 . شركت در پنج جلسه معاونت بازرسي براي هماهنگي و توجيه بازرسين محترم آن معاونت و تبيين چگونگي انجام دادن امور مرتبط با مراسم برائت .

13 . سازماندهي و به كارگيري اكثر بازرسين مدينه منوره و مكه مكرمه جمعاً 40 نفر در محورهاي مختلف مراسم برائت .

14 . تشكيل جلسه به منظور هماهنگي با واحد گمشدگان براي حضور فعال آنان در خيابانهاي اطراف محل برگزاري مراسم و كمك و هدايت زائرين گمشده .

15 . تدوين دستور العمل « نكات قابل توجه مديران كاروانها » براي شركت هرچه بهتر زائرين در مراسم برائت و نيز تهيه كروكي استقرار كاروانها در عرفات .

16 . شركت در جلسه مديران كاروانها در تاريخ 6 ذي حجه و توجيه آنان براي چگونگي برگزاري مراسم .

17 . اتخاذ تدابير حفاظتي با توجه به تهديدات بالقوه من جمله جلوگيري از پارك هرگونه وسائل نقليه در اطراف مراسم برائت .

18 . تشكيل جلسه توجيهي عمومي با حضور مسؤولين محورهاي صوت ، انتظامات و مسؤولين مناطق و نيز خدمه دعوت شده از كاروانها و سازماندهي آنها ، سپس توزيع كالك و دستورالعمل تهيه شده بين آنان و همچنين تشكيل چند جلسه فرعي و به طور همزمان براي محورهاي صوت و انتظامات پس از سازماندهي خدمه و اعزام زباندانان به محورها ، در تاريخ 7 ذي حجه .

19 . شركت در چهارمين جلسه شوراي هماهنگي بعثه در تاريخ 27/10/83 و اجراي دقيق مصوبات آن جلسه كه طي نامه شماره 51892 مورخ 28/10/83 ابلاغ گرديد .

20 . برگزاري دو جلسه توجيهي براي برافراشتن چادرها در اجراي بند الف ماده دو

519

مصوّبات چهارمين جلسه شوراي هماهنگي بعثه و انتقال دادن بيش از 95 چادر بزرگ مربع شكل به منطقه عرفات .

21 . تشكيل سه جلسه معاونت اجرايي ويژه به منظور بررسي راه كارهاي لازم و اتخاذ تصميم نهايي درباره چگونگي اجراي مراسم برائت .

اقدامات انجام شده در حين برگزاري مراسم و روز قبل از آن :

1 . اعزام نيروهاي اداره صوت به همراه تجهيزات لازم با ايجاد پوشش مناسب به عرفات ساعت 8 صبح روز هشتم ذيحجه .

2 . عزيمت به سمت عرفات ساعت 2300 مورخ 8 ذي حجه . پس از رسيدن به عرفات طبق قرار قبلي بلافاصله همه نيروها اعم از ذابحين و كادر معاونت اجرايي سازماندهي و هفت نفر مسؤول محور برپايي چادرها ، مجدّداً معرفي شدند و در محل مأموريت خويش استراحت كردند و پس از اقامه نماز صبح مشغول برافراشتن چادرهاي جديد گرديدند و در زمان كوتاهي مساحتي بالغ بر 1900 متر مربع به وسيله چادرهاي فوق پوشش داده شد . سپس راهروها و خيابانهاي اطراف جايگاه به وسيله چادرهاي تهيه شده استتار و سطح زير آنها مفروش گرديد و بدين گونه محل برگزاري مراسم از ساعت تقريباً 8 صبح آماده استقرار زائرين محترم شركت كننده در مراسم برائت بود .

3 . قبل از شروع مراسم ، آخرين جلسه هماهنگي با مسؤولين محورها در عرفات تشكيل شد و متعاقب آن مسؤولين محورها با مسؤولين مناطق براي توجيه به محل مأموريت خود بازگشتند .

4 . حوالي ساعت 8 صبح خدمه كاروانهاي سازماندهي شده مراجعه و پس از حضور و غياب و توجيه مجدّد آنان ، همگي به محل مأموريت خود اعزام شدند .

5 . طبق قرار قبلي با مديران كاروانها ، حدود ساعت 9 صبح كاروانها به تدريج به سمت محل برگزاري مراسم حركت كردند . ابتدا به چينش آنها در دو طرف جايگاه و فضاي از قبل تعيين شده اقدام گرديد و سپس به تفكيك خواهران از برادران مبادرت شد تا در جايگاه مناسب استقرار يافتند .

520

6 . كاروانهاي مهمانپذير در مكتبهاي مجاور با حضور گسترده زائرين تكميل و مملو از جمعيت گرديد و با اتخاذ تدابير لازم ، زائرين محترم در فاصله بين چادرها كه از قبل مفروش شده بود ، مستقر شدند .

7 . محل كاروانهاي مهمانپذير در مكتب 9 و 1 مملو از جمعيت زائرين بود به نحوي كه جا براي نشستن آنها وجود نداشت و به ناچار برخي طيّ مراسم ايستاده بودند .

8 . مسؤولين محورها از ساعت 9 صبح تا شروع مراسم ، كاروانها را به محل برگزاري مراسم هدايت مي كردند .

9 . نيروهاي سازماندهي شده به منظور جلوگيري از گرد و خاك مسيرهاي خاكي ورودي را آب پاشي كردند .

10 . نيروهاي اداره صوت مراسم پس از حضور در محل برگزاري مراسم هنگام صبح روز هشتم ذي حجه و آشنا شدن كامل به منطقه و تخليه وسائل جانبي صوت ، سريعاً وسائل صوت را مونتاژ نمودند و از آنجا كه در روزهاي قبل براي شناسايي به عرفات رفته بودند به سرعت كارهاي لازم را انجام دادند به نحوي كه قبل از آغاز مراسم همه بلندگوهاي داخل چادر اصلي اطراف جايگاه نصب و كابل كشي هاي مسيرها انجام شد و سرانجام با حضور نيروهاي كمكي ازميان خدمه كاروانها و توجيه نهايي آنان ، بخشي از وسائل صوت به آنها واگذار شد و آنان به سمت محل مأموريت خود حركت نمودند و پس از استقرار ، سريعاً وسائل را نصب كردند . البته به لحاظ نوع كار و حساسيت موضوع صوت ، تا خاتمه مراسم در محل مأموريت خويش حضور فعال داشتند .

11 . راهنمايي زائرين محترم پس از خاتمه مراسم برائت به محل كاروانهاي خود براي جلوگيري از ازدحام هنگام خروج .

مشكلات و معايب :

1 . علي رغم دستورالعمل مكتوب و تذكرات شفاهي از طريق جايگاه ، قبل از شروع مراسم ، تعدادي از كاروانها به محض شروع پيام عربي به علت طولاني شدن مراسم محل را ترك نمودند .

521

2 . فيلمبرداري بعضي از زائرين كه در ميان جمعيت ايستاده بودند و فيلمبرداري مي كردند .

3 . لازم است براي تسريع و تسهيل در ارتباط محورها به جاي تلفن همراه ، خطوط تلفنهاي داخلي كه دستگاه مركزي آن قابل حمل و نصب باشد جايگزين گردد تا در مراسم دعاي كميل نيز از آن استفاده شود .

نكات مثبت :

1 . محصول تشكيل جلسات متعدد توجيهي با مسؤولين محورها ، برگزاري مراسم برائت با شكوه زياد و برخوردار از نظم خاص بود .

2 . به كارگيري چادرهاي بزرگ مربع شكل ، علاوه بر سهولت برافراشتن آنها ، باعث ايجاد فضاي باز و افزايش نسبي آن نسبت به سال گذشته به لحاظ افزايش ارتفاع ستونهاي خيمه ها گرديد .

3 . تحويل تعداد بسياري از متن پيام مقام معظّم رهبري در رأس ساعت 6 صبح روز عرفه به معاونت بين الملل و معاونت بازرسي .

4 . سازماندهي نيروهاي واحدهاي مختلف بعثه من جمله بازرسين ، زباندانان و نيروهاي انتظامات دفتر و همكاري آنان در برگزاري مراسم برائت .

5 . بهره گيري از سيستم تلفن بي سيم جهت ارتباط سريع با مسؤولين محورها و مناطق .

6 . استفاده از 9 خط تلفن همراه توسط مسؤولين محورها و مناطق به منظور تسهيل در برقراري ارتباط .

7 . تغيير ماه ذي حجه موجب بروز مشكلات اساسي در برنامه ها شد كه بحمدالله با اهتمام نيروها مرتفع گرديد .

پنج : مقطع مدينه بعد

1 . اعزام مسؤول دفتر و تعدادي از نيروهاي واحدهاي معاونت اجرايي از مكه به مدينه در تاريخ 5/11/83 براي راه اندازي دفاتر كار و انجام دادن وظايف .

522

2 . هماهنگي و مكاتبه با ستاد مدينه براي تأمين اتوبوس زيارت دوره ويژه كاركنان

بعثه و ستاد .

3 . مكاتبات اداري و دريافت نامه هاي رسيده 84 مورد .

4 . برقراري شيفت دفتر معاونت تا ساعت 22 .

5 . پرداخت تنخواه به معاونتها و دريافت اسناد هزينه ها براي تنظيم و ثبت در دفاتر .

6 . دريافت تاريخ پرواز بازگشت برخي از معاونتها و برنامه ريزي براي بازگشت نيروها طبق سهميه و جدول زمانبندي تنظيم شده قبلي در ايران .

7 . كنترل تاريخ اعزام اعضاي بعثه از ايران به عربستان و از مدينه به مكه و بالعكس .

8 . تغيير ايستگاه پرواز برخي از نيروهاي معاونتها به استانهاي مورد نظر آنان .

9 . اعزم بيش از 170 نفر از مدينه به تهران و دريافت بليط اعضاي بعثه تا پايان

عمليات حج .

10 . پيگيري اعزام اعضاي بعثه به اماكن متبرك در 13 مرحله و تأمين اتوبوس مورد نياز .

11 . سرويس دهي به معاونتها و واحدها و انجام دادن مأموريتهاي حمل و نقل شهري و بين شهري طي 82 سرويس .

12 . تحويل دادن 5 دستگاه خودروي سواري اجاره اي كه براي بهره برداري معاونتها اجاره شده بود به شركت مؤجر و تسويه حساب كامل در اين زمينه .

13 . خريد برخي از اجناس مورد درخواست معاونتها و واحدها و تحويل اجناس مورد نياز از موجودي انبار تداركات .

14 . تأمين 500 سجاده مورد درخواست معاونت آموزش و پژوهش .

15 . بسته بندي حدود 62 محموله شامل وسائل و امكانات مازاد بر مصرف حج و تجهيزات فرسوده براي ارسال به ايران و مكاتبه و هماهنگي لازم با هواپيمايي ايران اير .

16 . خدمات مخابراتي شامل ايجاد ارتباط كارير جهت تماس اعضاي بعثه و ستاد با ايران و همچنين پاسخگويي به تماسهاي ورودي و هدايت آنها بر روي خطوط داخلي مورد نظر .

523

17 . تحويل گرفتن سيستم سانترال و برقراري شيفت اپراتور در طبقه همكف .

18 . ارائه خدمات درماني در محل درمانگاه و پذيرش بيش از 800 بيمار مراجعه كننده و 401 مورد تزريقات و پانسمان .

19 . مراجعه به بيمارستان هيأت پزشكي به منظور تأمين داروي مورد نياز درمانگاه .

20 . تحويل داروي سيپروفلوكساسين به كاركنان بعثه هنگام عزيمت به ايران به منظور پيشگيري از سرايت بيماري و جلوگيري از انتقال ويروس به وابستگان خود در ايران .

21 . پذيرايي از كاركنان بعثه و ستاد ، گمشدگان و مهمانان با صبحانه ، نهار و شام در رستوران .

22 . پذيرايي از مدعوّين همايشها ، مراسم عمومي ، دعاي كميل و ندبه .

23 . تأمين غذا و مواد پذيرايي برادران مبلغ و خواهران مبلغه مستقر در ساختمان أجنحة المسرة .

24 . برگزاري دو نوبت مراسم دعاي كميل در بين الحرمين .

524

9 . معاونت امور روحانيون

معاونت امور روحانيون و معاونت آموزش و پژوهش سنگين ترين كارها را طي موسم حج بر عهده دارند ؛ زيرا صحيح انجام شدن اعمال حجّاج ـ كه وظيفه بس سنگيني است ـ كمابيش و به نوعي ، از وظائف اين دو معاونت است . ارتباط با 1200 نفر روحاني كاروان در موسم حج ، و نظارت بر كار آنان كه مسؤول مستقيم تصحيح اعمال حجّاجند ، از وظائف معاونت امور روحانيون است ، كه فعاليت اين معاونت در موسم حج 1425 به شكلي بسيار فشرده و كلّي ، در پي مي آيد :

الف ) فعاليتهاي امور روحانيون در مدينه

ـ روز يك شنبه 6/10/83 دو نفر از نيروهاي معاونت به مدينه منوره اعزام و با آماده سازي دفتر معاونت ، مقدمات استقرار گروه مدينه قبل را فراهم نمودند .

ـ روز سه شنبه 8/10/83 كليه اعضاي معاونت در مدينه قبل عازم مدينه منوره شده ، حدود ساعت 22 در قصر الدخيل مستقر شدند و از صبح روز چهارشنبه ساعت 30/7 فعاليتهاي دفتر معاونت به طور رسمي آغاز شد .

ـ جلسات رابطين كاروانها به صورت منظم از روز چهارشنبه 9/10 تا سه شنبه 22/10/

525

هر روز ساعت 30/7 به مدت 30/1 تشكيل شد .

در مجموع 15 جلسه برگزار گرديد كه 13 جلسه به گزارش رابطين محترم از وضع كاروانها و جلسات ستاد مناطق اختصاص داشت .

يك جلسه در تاريخ جمعه 12/10/ به صورت مشترك با مسؤولين ستادهاي مناطق چهارگانه ، مسؤولين بازرسي و رابطين محترم به ابتكار امور روحانيون برگزار شد . موضوع اين جلسه هماهنگي براي شركت رابطين در جلسات ستاد مناطق مدينه منوره بود .

يك جلسه فوق العاده در تاريخ سه شنبه 15/10/ ساعت 30/9 به درخواست نماينده وليّ فقيه در امور حج و زيارت برگزار گرديد . موضوع اين جلسه بررسي مسأله تحميل و چگونگي اعطاي هداياي مقام معظم رهبري به جانبازان عزيز بود .

ـ كليه كاروانهاي مدينه قبل سركشي شده و وضعيت آنها بررسي و عملكرد روحانيون ارزيابي شد . در اين عمليات كه به همت 13 نفر از رابطين محترم صورت گرفت ، 266 كاروان ، 266 روحاني ، و 234 معين مورد بازرسي و ارزيابي قرار گرفت و نتيجه در برگه هاي مخصوص ثبت و روز سه شنبه 22/10/ تحويل معاونت شد .

ـ رابطين به صورت منظم از روز شنبه 12/10/ تا روز سه شنبه 22/10/ به مدت 11 روز و 44 جلسه ، در جلسات ستاد مناطق مدينه منوره شركت نمودند . زمان هر جلسه به طور متوسط يك ساعت بوده است .

ـ گزارش جلسات رابطين كه به صورت روزانه تهيه مي شد ، در پانزده جزء و 130 صفحه تنظيم و عصر همان روز تقديم نماينده وليّ فقيه گرديد . همچنين رهنمودهاي معظم له و نكات واحد ارزشيابي پيرامون گزارشهاي ارسالي ، پي گيري شد .

ـ كار اعلام ورود كليه روحانيون و معين ها انجام ، و در كامپيوتر ثبت شد .

ـ برنامه احكام و مناسك به منظور آشنا سازي روحانيون با ديدگاههاي فقهي حضرت امام خميني ( رحمه الله ) و آخرين استفتاءات مقام معظم رهبري ( مد ظله العالي ) ، راهنمايي در انجام بهتر مناسك و پاسخگويي به پرسشهاي حاضران برنامه ريزي و برگزار گرديد . اين جلسات آية الله سيد جعفر كريمي اداره مي كرد و به مدت 9 روز و هر روز به مدت يك

526

ساعت و سي دقيقه از روز جمعه 11/10/ تا شنبه 19/10/ برگزار گرديد .

ـ برنامه بازديد از اماكن مدينه منوره ويژه روحانيون ، از تاريخ جمعه 11/10/ تا يكشنبه 20/10/ برنامه ريزي و به سرپرستي حجة الاسلام جناب آقاي نواب برگزار گرديد . از اين ده برنامه ، هشت برنامه اختصاص به روحانيون ، معين ها و معينه ها داشت و دو برنامه نيز به اعضاي بعثه هاي مراجع تقليد اختصاص يافت كه مورد اقبال خوب آقايان قرار گرفت . هر برنامه به مدت سه ساعت برگزار مي گرديد .

ـ تعداد شش جلسه سخنراني عمومي در هتلهاي زائران توسط حضرات آقايان صديقي ، ادبي و روز شنبه 19/10/ تا چهارشنبه 23/10/ برگزار گرديد .

كليه امور مربوط به برگزاري اين جلسات شامل هماهنگي با هتلها و حضرات آقايان ، تداركات ( پذيرايي و صوت ) و اياب و ذهاب به همّت معاونت امور روحانيون انجام شد .

ـ حجة الاسلام جناب آقاي رضواني از نخستين روز حركت كاروانها به سمت مكه مكرمه ( سه شنبه 15/10 ) تا دوشنبه 21/10 براي نظارت بر عملكرد روحانيون و معينه ها به مسجد شجره عزيمت نمودند .

ـ به گزارشهاي رسيده در مورد نقاط ضعف روحانيون رسيدگي و حسب مورد تصميم مقتضي اتخاذ گرديد .

ـ حدود بيست گزارش از فعاليتهاي معاونت تهيه و در اختيار نشريه زائر ، سايت اينترنت و كتاب حج قرار گرفت .

فعاليتهاي واحد خواهران معاونت امور روحانيون در مقطع مدينه قبل بدين شرح است :

ـ تعداد 73 كاروان سركشي ، و عملكرد معينه ها ارزيابي شد .

ـ دو جلسه براي خواهران رابط تشكيل شد . اين جلسات كه با حضور آقايان عرب و نواب برگزار گرديد ، به موضوع چگونگي ارزيابي عملكرد معينه ها و مسائل پيرامون آن اختصاص داشت .

ـ دو جلسه مشورتي با حضور خواهران مبلغ و رابط تشكيل و هماهنگي لازم براي انجام يافتن بهتر برنامه هاي واحد صورت گرفت .

527

ـ 37 برنامه سخنراني براي بانوان زائر انجام شد . اين برنامه ها را خواهران صفاتي ، انصاري و موسوي اجرا ، و اسرار حج ، معارف دين و احكام مربوط به مناسك حج را بازگو مي كردند و در پايان به پرسشهاي حاضران پاسخ مي دادند .

كليه امور مربوط به اين جلسات ( كه در هتلهاي محل اقامت زائران برگزار گرديد ) از قبيل برنامه ريزي ، هماهنگي با هتلها و خواهران مبلغ ، تداركات مراسم ( پذيرايي و صوت ) و اياب و ذهاب به همّت اين معاونت انجام شد . جز در برخي روزها ، هر روز سه برنامه برگزار شد . اين جلسات در فاصله زماني 10/10 تا 21/10 انجام شد .

ـ دو جلسه سخنراني براي زنان شيعه مدينه برگزار گرديد . اين جلسات را كه در تاريخ 17/10 و 20/10 برگزار شد ، خانمها صفاتي و موسوي اداره كردند و مورد اقبال گرفت .

ـ كار اعلام ورود معينه ها و برنامه ريزي جهت شركت آنان در جلسات احكام و مناسك ويژه خواهران و همچنين برنامه بازديد از اماكن ، انجام شد .

ـ سه جلسه احكام و مناسك ويژه خواهران معينه در روزهاي 14/10 ، 16/10 و 20/10 برگزار گرديد . در اين جلسات كه هر يك به مدت 2 ساعت برگزار مي شد ، نكات مهم و مسائل جديد حج آموزش داده شد . اين جلسات را خانمها صفاتي و موسوي و جناب آقاي محمدي احمد آبادي اداره مي كردند .

ـ به پرسشهاي تلفني و حضوري خواهران معينه و بانوان زائر پاسخ داده شد .

ـ كشيك مسجد شجره برنامه ريزي و انجام شد . در اين برنامه كه به منظور كنترل عملكرد خواهران معينه و آموزش ديگر معينه ها طراحي شده بود ، خواهران مبلغه و تعدادي از خواهران معينه حضور داشتند .

اين برنامه به مدت 12 روز از تاريخ 15/10 تا 26/10 طراحي شد . 8 روز نخست را خواهران مبلغه و 4 روز ديگر را به دليل عزيمت اعضاي واحد خواهران به مكه مكرمه ، خواهراني كه تجربه و سابقه تشرف زيادي داشتند ، برگزار كردند .

در همه اين برنامه ها حجة الاسلام جناب آقاي محمدي احمد آبادي حضور داشت .

ـ برنامه كشيك روضه شريفه با هدف راهنمايي خواهران معينه و بانوان زائر طراحي و

528

برگزار گرديد . اين برنامه كه 6 روز برگزار شد ، به دليل ازدحام جمعيت و تضييقات مأموران حرم ، با مشكلاتي روبرو بود .

ب ) فعاليتهاي معاونت امور روحانيون در مكّه

ـ در تاريخ 13/10/83 دو نفر از نيروهاي معاونت به مكه اعزام شدند و دفتر امور روحانيون در مكه را آماده كردند .

ـ روز 15/10/83 رابطين مدينه بعد همراه حجة الاسلام آقاي ذاكري وارد مكه شدند و از روز 16/10/83 رسماً كار رابطين مكه آغاز شد . تا تاريخ 22/10/83 رابطين مدينه بعد هفت روز كاري داشتند و هفت جلسه برگزار كردند كه يك جلسه به توجيه كار ارزيابي با توجه به دستور العمل جديد اختصاص يافت و يك جلسه هم مشترك با بازرسين مناطق مكه مكرمه براي هماهنگي برگزار گرديد . پنج جلسه ديگر به ارائه گزارشهاي كاروانهاي بازديد شده اختصاص داشت .

ـ با ورود گروه رابطين مدينه قبل به مكه مكرمه در تاريخ 22/10/83 ، اولين جلسه مجموع رابطين مدينه قبل و مدينه بعد در تاريخ 23/10/83 برگزار و رسماً كار اين گروه نيز آغاز گرديد .

ـ در مجموع به 541 كاروان سركشي شد . گذشته از بررسي مسائل و مشكلات آنها ، 22 نفر از رابطين عملكرد 541 روحاني ، 476 معين و 75 معينه ( جمعاً 1092 نفر ) را ارزيابي كردند كه در مواردي تصميمات مقتضي اتخاذ گرديد و دو رابط خواهر 112 معينه را ارزيابي كردند .

ـ نظر مبسوط رابطين نيز در فرمهاي ارزيابي درج و براي بررسي به معاونت تحويل داده شد .

ـ گزارش جلسات رابطين در 70 صفحه تنظيم و تقديم نماينده وليّ فقيه گرديد .

ـ هداياي مقام معظم رهبري و مراجع عظام تقليد ( دامت بركاتهم ) به روحانيون و معينها و معينه هاي كاروان ها و همچنين هداياي مقام معظم رهبري به خانواده معظّم شهدا

529

و ايثارگران و كاروان بازماندگان بم به نحو شايسته اي پرداخت شد . بدين جهت يك جلسه فوق العاده براي توزيع و توجيه هداياي مقام معظم رهبري و جلسه اي نيز براي توزيع هداياي مراجع تقليد با حضور نمايندگان آنان برگزار گرديد .

ـ تعداد جلسات رابطين 16 تا بوده هر جلسه به مدت 30/1 دقيقه ( جمعا 24 ساعت ) برگزار شد .

ـ فرمهاي شش گانه ارزيابي مدير از روحاني ، مدير از معين و معينه ، روحاني از مدير ، روحاني از معين و معينه ، معين و معينه از روحاني و معين و معينه از مدير طراحي و به وسيله رابطين ميان افراد نامبرده توزيع گرديد و فرمهاي نظرخواهي ضميمه پرونده افراد شد .

ـ روز ششم ذي حجه جلسه عمومي روحانيون ، معينها و معينه هاي كاروانها در بعثه برگزار گرديد . در اين جلسه نماينده وليّ فقيه درباره محور بودن قرآن در حج 1425 سخناني ايراد كرد . در ادامه ميزگردي با حضور آقايان كريمي ، رئيس سازمان حج و زيارت ، معان امور روحانيون ، معاون آموزش و پژوهش ، معاون بين الملل و رئيس ستاد مكه مكرمه برگزار و پرسشهاي حاضران پاسخ داده شد .

ـ روز هفتم ذي حجه جلسات منطقه اي رابطين تشكيل شد و ضمن بيان نكته هاي لازم براي ايام تشريق ، هداياي روحانيون و خانواده هاي معظم شهدا ، جانبازان و آزادگان به صورت محترمانه توزيع گرديد .

ـ مجموعه روحانيون دفتر امور روحانيون ، جلسه اي در حضور نماينده وليّ فقيه داشتند كه به بيان انظار خود درباره حج امسال پرداختند .

ـ روحانيون فعال و منتخب حج 1425 شناسايي و با نماينده وليّ فقيه ديدار كردند . در اين جلسه كه در تاريخ 4/11/83 برگزار شد ، رياست سازمان حج و زيارت و رابطين نيز حضور داشتند و دعوت شدگان ضمن پاسخگويي به سه پرسش معاونت امور روحانيون ، به بيان ديدگاههاي خود درباره راههاي ارتقاي امور فرهنگي كاروانها ، كاستيها و همچنين عوامل موفقيت روحاني كاروان پرداختند و نماينده وليّ فقيه نيز توصيه هايي خطاب به حاضران بيان كردند .

530

ـ برنامه شيفت آقايان روحاني و معين كاروانها در مسجدالحرام ، صفا و مروه برگزار گرديد . در اين برنامه كه به مدت 22 روز ( 14 روز قبل از ايام تشريق و 8 روز بعد از ايام تشريق ) و به صورت 24 ساعته انجام شد ، در مجموع حدود 700 نفر از روحانيون در محلهاي از قبل تعيين شده حضور يافتند و به پرسشهاي حجاج پاسخ دادند . شايان ذكر است كه حجاج ديگر كشورها و ديگر مذاهب نيز بارها به روحانيون مراجعه كرده اند و اين نشان مي دهد كه با توجه به مقتضيات ايام و مكانهاي سه گانه بايد به اين موضوع اهتمام بيشتري شود . روحانيون گزارشي از شيفت خود را نيز در فرمهاي مخصوص ثبت كرده اند كه مورد بررسي قرار خواهد گرفت و اطلاعات آن طبقه بندي خواهد شد .

ـ چهار نوبت بازديد از اماكن مكه مكرمه براي روحانيون و معينهاي كاروان ها برنامه ريزي و انجام شد كه سه نوبت آن مخصوص آقايان و يك نوبت مخصوص خانمها بود .

ـ 5 جلسه احكام و مناسك حج براي آقايان روحانيون و معينهاي كاروان برنامه ريزي و از تاريخ 23/10/83 تا 27/10/83 برگزار گرديد . در اين جلسات كه روحانيون و معينهاي ثبت نام شده به نوبت حضور مي يافتند ، آقاي كريمي در پاسخ به پرسشهاي حاضران ديدگاههاي فقهي حضرت امام خميني ( رحمه الله ) و مقام معظم رهبري را با توجه به تغييرات جديد بيان كردند .

ـ اطلاعات فرمهاي ارزيابي رابطين مدينه منوره و مكه مكرمه و اطلاعات گزارشهاي روزانه رابطين وارد رايانه شد .

ـ گزارشهايي از مهمترين فعاليتهاي معاونت نيز تهيه و براي نشريه زائر ارسال گرديد .

ـ برقراري شيفت جحفه براي كاروانهايي كه احتمالاً بدون روحاني به جحفه اعزام شده اند طي پنج روز .

ـ جلسه جمع بندي فعاليتهاي معاونت امور روحانيون و طرحها و برنامه هاي آتي و پيشنهادهاي رابطين در اين خصوص ، در تاريخ 8/11/83 برگزار گرديد .

گزارش واحد خواهران

ـ دو نفر از خواهران رابط با سركشي به 110 كاروان ، عملكرد 110 معينه از مجموع 187

531

معينه را ارزيابي و گزارش آن را ارسال نمودند . كمبود زمان و دور بودن مسيرها موجب بروز مشكلاتي براي خواهران رابط گرديد .

ـ خواهران مبلغه در 31 جلسه براي بانوان زائر سخنراني كردند كه مورد اقبال قرار گرفت . از اين تعداد 21 برنامه قبل از ايام تشريق و 10 برنامه بعد از ايام تشريق برقرار شد كه به تناسب تفاوت ايام ، مباحث نيز متفاوت بود . البته اين برنامه همه كاروانها را تحت پوشش قرار نداد كه با توجه به آثار مثبت آن به نظر مي رسد بايد در اين باره تدبيري انديشيد .

هماهنگي با كاروانها براي برگزاري اين جلسات به عهده معاونت امور روحانيون بود .

ـ جلسه منطقه اي خواهران معينه در ششم ذي حجه برگزار گرديد و ضمن بيان نكات لازم براي ايام تشريق ، هداياي مقام معظم رهبري و مراجع تقليد بين آنها توزيع گرديد و حجة الاسلام آقاي نوّاب درباره راهكارهاي موفقيت خواهران معينه نكاتي را تذكر داد .

ـ واحد خواهران در ساعات اداري ، كار ثبت اعلام ورود و پاسخگويي حضوري و تلفني به پرسشهاي خواهران معينه و بانوان زائر را در طول مدت بر عهده داشت .

ـ با حضور حجة الاسلام آقاي عرب جلسه اي در جمع خواهران مبلغه و رابط برگزار شد و نقاط قوت و ضعف خواهران معينه بررسي و مقرر گرديد خانمها صفاتي و موسوي خلاصه اي از مناسك و مسائل محل ابتلاي خواهران معينه را تهيه ، و خانمها انصاري و حسن زاده خياط جمع بندي تخلفات رفتاري خواهران زائر را همراه با راهكارهاي اصلاح آن پيشنهاد كنند . و خانم هاشمي عليا پيگير اين مسائل باشند .

ج ) فعاليت معاونت امور روحانيون در مقطع مدينه بعد

ـ در تاريخ 17/10/83 دوازده نفر از رابطين و نيروهاي اين معاونت ، همچنين دو نفر از خواهران مبلغه از مكه به مدينه منوره مشرف شدند . با ورود اين عده بلافاصله از صبح روز 8/11/83 دفتر امور روحانيون كار خود را شروع كرد و همه روزه پاسخگوي مراجعين بود .

ـ اولين جلسه رابطين مدينه بعد روز پنجشنبه 8/11/83 تشكيل ، و در جلسه اول

532

فرمهاي ارزيابي براساس تقسيم بندي منطقه اي به آقايان رابطين هر منطقه تحويل شد و براي كار ارزيابي و موقعيت كاروانها بر روي نقشه براي رابطين توضيح داده شد .

ـ جلسه معارفه و هماهنگي بين رابطين مدينه بعد و مسؤولين مناطق ستاد و بازرسي مدينه برگزار شد .

ـ ده جلسه رابطين در مدينه بعد تشكيل شد و در هر جلسه رابطين درباره بازديدهاي خود از كاروانها توضيح دادند كه بر حسب موضوع علاوه بر درج آنها در صورت حساب روزانه عنداللزوم از طريق قسمتهاي مربوط نيز پيگيريهاي لازم صورت پذيرفت . خوشبختانه در اكثر موارد مشكلاتْ رسيدگي ، و براي رفع آنها اقدام شد . مواردي هم كه مربوط به مسائل كلي و برنامه هاي آينده است در سوابق ثبت گرديد تا در برنامه ريزي سال آتي ان شاءالله مورد توجه قرار گيرد .

ـ ده نفر از رابطين از 287 كاروان بازديد كردند و در نتيجه از نزديك عملكرد 287 نفر روحاني ، 249 نفر معين و 112 نفر معينه را ارزيابي نمودند .

ـ نظر مبسوط رابطين از اين ارزيابيها در فرمهاي مخصوص درج و جهت بررسي و ثبت در رايانه به اين معاونت تحويل داده شد .

ـ آقايان رابطين در پايان كار سركشي و بازديد كاروانها علاوه بر ارزيابي فردي روحانيون ، معينها و معينه ها طي گزارشي به عنوان جمع بندي كار خود افراد برترِ جمعِ موردِ ارزيابيِ خود را معرفي كردند و مواردي را كه از نقاط برجسته و قوت روحانيون سال جاري بود همراه با بيان نقاط ضعف و نارسايي بيان نمودند تا إن شاءالله در برنامه ريزيهاي آتي اين معاونت از آنها بهره برداري شود .

ـ ثبت نام از تعدادي بالغ بر 250 نفر روحانيون ، معينها و معينه ها براي بازديد از آثار و اماكن ويژه مدينه كه در اين بازديدها حجة الاسلام آقاي نوّاب توضيحات لازم را بيان مي كردند و موجب اقبال و اظهار خرسندي شركت كنندگان بود .

ـ برگزاري يك نوبت بازديد ويژه و زيارت دوره براي رابطين و برخي از نيروهاي ديگر بعثه .

533

ـ رابطين امور روحانيون جلسه اي در حضور جانشين نماينده وليّ فقيه داشتند و به بيان نظر خود پرداختند و از رهنمودهاي معظم له بهره مند شدند .

ـ بازديد دسته جمعي رابطين از آشپزخانه مركزي و استماع توضيحات مسؤولين آن و آشنايي آنان با كارهاي انجام شده در اين زمينه .

ـ هماهنگي و برگزاري شش جلسه سخنراني عمومي براي زائران هتلهاي پرظرفيت با استفاده از سخنراني حضرات حجج اسلام آقايان غياث ، فرشاد و علم الهدي .

ـ تذكّر به روحانيون كاروانها در خصوص گراميداشت ياد و خاطره حضرت امام ( رحمه الله ) و ايام الله دهه فجر انقلاب اسلامي از طريق رابطين و درج در نشريه زائر .

ـ استفاده از سخنراني سه نفر از رابطين در جلسات عمومي بعثه .

ـ تأكيد بر ادامه همكاري روحانيون زباندان با شبكه بلاغ در مدينه و استقرار مسؤول روحانيون زباندان در اين معاونت و جمع آوري گزارشهاي آنان .

ـ وارد كردن اطلاعات بالغ بر چهارصد فرم ارزيابي رابطين مكه مكرمه و 648 برگ فرم ارزيابي روحانيون ، معينها و معينه هاي بعد به رايانه .

ـ وارد كردن اطلاعات فرمهاي شش گانه ارزيابي مدير از روحاني ، مدير از معين و معينه ، ارزيابي روحاني از مدير ، روحاني از معينه و معينه و ارزيابي معين و معينه از روحاني و مدير به رايانه كه در بعضي از روزها ورود اطلاعات تا حدود نيمه شب ادامه داشت .

گزارش واحد خواهران

ـ دو نفر از خواهران مبلّغه از روز 7/11/83 وارد مدينه شده اند و از روز 8/11/83 واحد خواهران فعال بوده است . بين آنها با تقسيم كار همه روزه يكي از آنان در نوبت صبح در حرم مطهر رسول الله ( صلّي الله عليه وآله ) براي راهنمايي و پاسخگويي خواهران زائر و معينه هاي كاروان حضور داشت و نفر ديگر در دفتر واحد خواهران مستقر در بعثه جوابگوي مراجعات حضوري خواهران و تماسهاي تلفني بانوان زائر بود . براي اطلاع خواهران از فعاليت اين واحد دو نوبت در نشريه زائر اطلاعيه اي منتشر شد .

534

ـ برگزاري ده جلسه تبليغي ويژه خواهران ، در هتلها داراي گنجايش زياد براساس هماهنگي و برنامه ريزي قبلي كه از آن استقبال خوبي شد .

ـ تشكيل دو جلسه توجيهي و آموزشي با حضور خواهران معينه در مدينه منوره و طرح موضوعاتي از قبيل جلوه اي از شخصيت حضرت زهرا ( عليها السلام ) و همچنين ويژگيهاي انسان كامل از ديدگاه حضرت علي ( عليه السلام ) ، تأكيد بر تقويت بنيه علمي و فقهي خواهران معينه ، رعايت اعتدال در زمينه هاي رفتاري ، پرهيز از افراط و تفريط در معاشرت ، رعايت شؤون مبلغه و توجيه آنان در ابعاد مختلف مسؤوليتي كه به آنان محول شده است ، معرفي برخي از منابع تحقيقي و مطالعاتي براي آنان و نيز پاسخگويي به سؤالات خواهران معينه .

ـ دعوت از خواهران معينه و سازماندهي آنان براي انتظامات دو نوبت دعاي كميل و توجيه آنان توسط جناب آقاي جعفري .

ـ ثبت اعلام ورود خواهران معينه و ثبت نام از آنان براي بازديد از اماكن ويژه مدينه منوره .

6 نفر از نيروهاي اين معاونت تا روز 18/11 در مدينه بودند و سه نفر روز 20/11 و يك نفر روز 21/11 و حجة الاسلام آقاي قريشي و آقاي موسوي روز 24/11/83 به ايران پرواز كردند و از تاريخ 18/11/83 تا پايان دوره حجة الاسلام آقاي قريشي عهده دار مسؤوليت امور روحانيون بود .

چنان كه گذشت يكي از برنامه هاي خيلي مفيد و سودمند معاونت امور روحانيون بازديد ويژه از اماكن متبرك و آثار تاريخي به همت حجة الاسلام جناب آقاي نوّاب ( مسؤول بعثه در ايام عمره ) است . طيّ اين برنامه كه ظاهراً از ابتكارات آقاي نوّاب است هر روز يا يك روز در ميان ، با ثبت نام قبلي ، روحانيون كاروانها و گاهي هم اعضاي بعثه هاي مراجع ، با يك دستگاه اتوبوس از اين اماكن ، همراه با توضيحات مفيد آقاي نوّاب ديدن مي كنند .

535

10 . معاونت آموزش و پژوهش

الف ) فعاليتهاي پيش از موسم حج

خلاصه عمده فعاليتهاي يك ساله اين معاونت پيش از موسم حج 1425 ( يعني در فاصله يك ساله حج 24 تا 25 ) از اين قرار است .

1 . تهيه و آماده سازي و نشر چهار شماره فصلنامه ميقات حج فارسي ، با مقاله هاي متنوّع و پر برگ و بار . وضع مجله در قياس با سالهاي گذشته بهتر شده و اميد است اين روند ادامه يابد . سردبير اين مجله حجة الاسلام والمسلمين آقاي قاضي عسكر ، و ويراستار آن حجة الاسلام علي ورسه اي ، و اعضاي هيأت تحريريه آن عبارتند از : حضرات حجج اسلام آقايان رسول جعفريان ، جواد محدّثي ، سيد جواد ورعي ، و راقم اين سطور رضا مختاري .

2 . تهيه در آماده سازي و نشر دو شماره ششماهنامه ميقات الحج عربي با نثر عربي و درستِ امروزي و مقاله هاي سودمند و كارآمد . اين مجله در ميان فضلاي عرب زبان غير ايراني و خارج از ايران مخاطباني يافته است و فضلا و نويسندگان سعودي معتدل و غير متعصّب به آن مراجعه و از آن استفاده مي كنند . جور اين مجله را حجة الاسلام جناب آقاي مقدادي يك تنه به دوش مي كشد .

536

3 . تأمين نيازهاي علمي و فرهنگي زائران حرمين شريفين و روحانيون كاروان ، با تهيه و تدوين و نشر كتابهاي متعدد در زمينه هاي مختلف ، نيز استفتاي مسائل نو پيدا و مستحدث حج از مراجع عظام تقليد از جمله وضع جديد ثبت نام حجاج و عمره گزاران از حيث خمس ، وضع جديد جمرات ، قرباني ، طواف از طبقه دوم مسجدالحرام ، كه مباحثي در اين زمينه در فصل سوم همين كتاب خواهد آمد . همچنين هماهنگيهاي لازم بين بعثه هاي مراجع عظام و بعثه مقام معظم رهبري و سازمان حج و زيارت ، آموزش جمعيِ زائران در ايران از جمله وظائف و فعاليتهاي اين معاونت است .

فهرست جزوه ها و كتابهاي چاپ اوّل اين معاونت در يك سال گذشته چنين است :

شيعه شناسي و پاسخ به شبهات آن ،

كعبه و جامه آن از آغاز تاكنون

روح حج

عتبات عاليات عراق

سيماي تقواپيشگان

در راه خانه خدا

عرشيان

جرعه اي از صهباي حج

ره توشيه عتبات عاليات

من هو خليفة المسلمين في هذا العصر

با كاروان صفا

مناسك حج ويژه بانوان

مناسك مصور حج

اَعلام فرهنگ جغرافيايي ـ تاريخي

در حديث و سيره پيامبر

حجة الرسول بين المنقول و المعقول

مجموعه گفتمان مذاهب

حمزه سيد الشهداء ( عليه السلام )

افشاي يك توطئه

منتخب ادعيه ( عربي )

زيارت آل ياسين

زيارت امام حسين ( عليه السلام )

دعاي كميل

دعاي ندبه

مناسك حج عربي

پاسخهاي ما به پرسشهاي اهل سنّت

صفاي مدينه

تحفة الكرام

ادعيه و زيارت مدينه منوره با ترجمه

بهائيان

روح حج جديد

ادعيه و آداب الحرمين في العمرة المفردة

التبرّك و التوسل

537

گزيده مناسك حج

گزيده مناسك عمره

ب ) فعاليتهاي موسم حج

گزارشي اجمالي از عملكرد اين معاونت و قسمتهاي زير مجموعه آن :

1 . گروه پاسخگويي به استفتاءات ^{( 1 )}

در سال جاري اين بخش از كيفيّت بهتري برخوردار گرديد ، حضور آية الله قديري در روز اوّل اعزام زائر به مدينه همراه با حضرات آقايان حجج اسلام محمدي يزدي و فلاح زاده ، ^{( 2 )} و نيز حضور آية الله كريمي نياز اين بخش را تأمين كرد . اين گروه صبح و بعدازظهر طبق زمان كار بعثه در محل كار حاضر و تا آخرين شب استقرار بعثه در مدينه نيز حضور داشتند و با توجه به پيش بيني قبلي مبني بر چاپ بروشورهاي مناسك به چهار زبان مراجعان را پاسخگو بودند .

علاوه بر آن آقاي كريمي همه روزه ساعت 4 تا 5 براي برادران و آقاي محمّدي يزدي صبحها براي خواهران جلسه احكام و پاسخگويي به سؤالات داشتند .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . نام رسمي اين گروه در مكاتبات بعثه و تابلوي اتاق كارشان « شوراي افتاء » است كه نام درستي نيست و « شوراي استفتاء » به واقع نزديكتر است ؛ زيرا كار اين گروه افتا نيست ، بلكه صرفاً پاسخگويي طبق نظر امام خميني و رهبر معظم انقلاب به مراجعان است كه البته ندرةً براي پاسخ درست ، اين گروه با يكديگر مشورت مي كنند . بنابراين تعبير « پاسخگويي به استفتاءات » واژه بهتري است .

2 . آقاي فلاح زاده روحانيِ بس با تجربه اي در امر حج است . درست ده سال پيش در حج سال 1373 ، جناب آقاي دكتر سيد محمد باقر حجتي درباره ايشان نوشته اند :

« حجة الاسلام والمسلمين فلاح زاده ، در تمام مراحل سفر با بياني كه هيچگونه ابهام و حتي اندك لغزندگي در آن ديده نمي شد ، مناسك حج را همواره در ساعات مناسب و مورد نياز براي مردم ـ چه در مجالس سيّار اتوبوس و چه در مجالس ثابت بعثه و جز آن ـ بازگو مي كرد . . . » .

« . . . حضرت حجة الاسلام والمسلمين جناب آقاي فلاّح زاده ( حفظه الله تعالي ) نستوهانه در راهنماييهاي جغرافيايي و تاريخي و فقهي در اكثر جاها حضور خود را با نشاط و خوشرويي اعلام مي كنند و به هيچ وجه در فعّاليتها كمترين دريغ را روا نمي دارند . . . آقاي فلاح زاده در طول راه ، با توفيقي كه خدا نصيبش ساخته ، رهيده از هفواتِ لفظي و معنوي ، با بياني واقعاً رسا و دلنشين و نشاط آور و پرجاذبه ، از هر پيچ و خم و خياباني كه اتومبيل مي گذشت براي مواضع مناسب ، گزارش مفيدي داشت . . . » ( در حريم كعبه ، ص 170 ، 214 ) .

538

با شروع اعزام زائران به مكه ، همه روزه حجة الاسلام آقاي فلاح زاده تا پايان وقت در محل بعثه پاسخگو بودند و حجة الاسلام آقاي محمّدي يزدي نيز با چند نفر از بانوان تحت پوشش معاونت امور روحانيون به مسجد شجره مي رفتند و پاسخگوي مسائل زائران بودند .

علاوه بر امور فوق مناسك عربي مقام معظّم رهبري و منتخب مناسك به وسيله آقاي كريمي ، آقاي فلاح زاده و آقاي محمدي يزدي به صورت جداگانه مورد دقت و بازبيني قرار گرفت تا براي سالهاي بعد اصلاح و در نتيجه مناسك با اشكال كمتر منتشر شود .

2 . وجوه شرعي

از آغاز ، حجج اسلام آقايان : موسوي يزدي و منتظري در محل كار خود حاضر و سپس حجة الاسلام والمسلمين غيوري نيز به آنان ملحق شد و تا آخرين روز استقرار بعثه در مدينه جز آقاي منتظري كه به مكّه اعزام شد ساير آقايان در مدينه حضور داشتند . طبق اظهار جناب آقاي موسوي يزدي خوشبختانه در اين قسمت نيز مشكل خاصي بروز نكرد ، فقط براي سال آينده قبض وجوه نيازمند اصلاح است . آنچه هم اكنون ذيل قبضها چاپ شده است عنوان « دفتر نمايندگي وليّ فقيه در امر وجوهات شرعيه ، سيد علي غيوري » است كه مي توان آن را به عنوان « بعثه مقام معظم رهبري » تبديل و آن را به مهر « دفتر بعثه » ممهور كرد .

3 . كتابخانه

از روز شروع به كار بعثه تا آخرين روز ، كتابخانه بعثه باز و پاسخگوي مراجعان ، همراه امور ذيل بود :

1 . استقرار رايانه همراه با CD و اينترنت جهت استفاده مراجعان ؛

2 . توزيع كتب و ادعيه در حدّ زياد و نيز توزيع بروشورهاي مناسك و جزوه هاي دعاي كميل و زيارت آل يس .

539

روزانه طبق گزارش آقاي حائري حدود 50 نفر به كتابخانه مراجعه كرده اند . مسؤول كتابخانه در مقطع مدينه قبل ، حجة الاسلام آقاي صادق جم ( حائري ) و در مقطع مدينه بعد حجة الاسلام آقاي علي ورسه اي بود .

4 . مشاوره همراهي با صدا و سيما و تهيه فيلم مستند حج

در سال جاري بحمدالله از تهران در چند جلسه با مجريان مستند سازان سلسله اصولي مورد توافق قرار گرفت و در چند جلسه نيز با حضور آقاي گروسي و نشر مشعر ناهماهنگيهاي سال قبل مرتفع گرديد . فيلمهاي مورد نياز از جلسات داخلي بعثه مثل بازرسين ، امور روحانيون و واحدهاي ديگر و نيز آشپزخانه متمركز ، پزشكي ، حمل و نقل و ديدارهاي نماينده وليّ فقيه ، جلسات عمومي بعثه ، دعاهاي كميل و ندبه با همكاري نشر مشعر و گروه مستند ساز صدا و سيما تهيه گرديد . اميد است امسال براي اولين بار اين فيلم آماده شود و طبق توافق با آقاي گروسي قرار است هم از سيما پخش شود و همه در بعثه توزيع گردد . حجة الاسلام قاضي عسكر در جلسات متعدّد با مستند سازان آنها را راهنمايي كرد و در پاره اي موارد از حضرات آقايان نوّاب ، مقدادي و ديگران خواست كه آنها را همراهي كنند و اطلاعات لازم را به آنها بدهند .

تنها مشكل سال جاري متأسفانه ناهماهنگي در اعزام تعدادي از مستندسازان بود كه هم جاي دوري داشتند و هم روز 19/10/83 اعزام شدند . اميد است سال بعد اين مشكل مرتفع شود . حجة الاسلام قاضي با جناب آقاي زرهاني و امينيان چندين نوبت تماس گرفت ولي نتوانستند آنها را جابجا كنند .

گفتني است كه خبرهاي ارسالي خبرنگاران به تهران و شبكه هاي استاني نسبت به سال قبل هم از نظر كيفيت و هم از نظر كميت بهتر بود .

5 . جلسات سخنراني عمومي بعثه

از روز 11/10/83 برابر با 19 ذي قعده جلسات عمومي رونق گرفت . و خوشبختانه

540

مباحث اين جلسات رنگ قرآني بيشتري داشت . امسال براي اولين بار فرمهاي نظرسنجي از اين جلسات استخراج و براي رفع نواقص سريعاً اقدام مي شد . با برنامه دعاي ندبه در آخرين جمعه استقرار بعثه در مدينه اين جلسات پايان يافت .

همچنين از وجود حجة الاسلام آقاي قرائتي در چند جلسه براي كاروان اساتيد دانشگاهها ، شيعيان مدينه ، شيعيان هند و برخي كاروانهاي ايراني استفاده شد كه تا حدودي نسبت به سالهاي گذشته خرسندي ايشان را در پي داشت .

دوازده جلسه سخنراني در مقطع مدينه قبل برگزار شد كه 1632 فرم نظرسنجي از اين جلسات را زائران تكميل كردند و عودت دادند .

6 . بعثه هاي مراجع

بحمدالله با تمهيداتي كه در عمره صورت گرفت و همكاري خوب جناب آقاي امينيان مسؤول ستاد سازمان حج در مدينه ، منزلي كه براي بعثه ها در نظر گرفته شد از شرايط مطلوبتري برخوردار بود . تناسب بعثه ها با يكديگر ملاحظه شده بود و در قم با همكاري مدير حج و زيارت استان قم و حجة الاسلام جناب آقاي معراجي و آقاي عبداللهي مدير كاروان پلان ساختمان بررسي و جاي هر يك مشخص شد و با توجه به سليقه هاي متنوع در اين كاروان خوشبختانه امسال مشكلي به وجود نيامد . همچنين بعثه ها از زدن تراكت به در و ديوار خودداري كردند و در نشريه زائر نشاني آنها چاپ و در هتلها نصب شد .

در زمينه جمرات با آنها هماهنگي لازم صورت گرفت و به موقع پاسخها به روحانيون تحويل شد كه در رفع اضطراب آنها مؤثّر بود و ديدارهاي آنان با نماينده وليّ فقيه و نيز بازديدها در موعد مقرر و به خوبي انجام شد . در اين زمينه جناب حجة الاسلام آقاي معراجي روحاني كاروان بعثه خوب تلاش كرد .

7 . واحد گروه ارشاد

از روز اوّل حضور زائران در مدينه و تا آخرين روز ، واحد گروه ارشاد پاسخگوي

541

مراجعان بود . كتابها ، برنامه هاي مختلف و فرمها و جزوه هاي تهيه شده از قبيل : گزيده مناسك حج ، استفتاءات جديد ، مناسبتهاي شمسي و قمري ، بروشور عطر تلاوت ، بروشورهاي مناسك به چند زبان ، نقشه هاي اصلاح شده بقيع و مسجدالنبي ( صلّي الله عليه وآله ) ، تكثير سي دي هاي كتب علاّمه سيد شرف الدين ، كتابهاي لله وللحقيقة ، في رحاب العقيده ، سلامة القرآن من التحريف ، CD مناسك انگليسي ، CDفي رحاب الثقلين در اختيار مراجعان قرار گرفت .

جزوه هاي تكثير شده كه در مراحل مختلف توزيع گرديد عبارت است از :

1 . گزيده مناسك 1150 نسخه

2 . فرمهاي نظرسنجي حدود 12 فرم حدود 31000 عدد

3 . فرم گزارش عملكرد گروه ارشاد 1700 عدد

4 . فرم وداع با مدينه 1800 عدد

5 . فرم ختم قرآن 2500 عدد

6 . فرم ختم صلوات 2500 عدد

7 . كروكي بقيع و مسجدالنبي ( صلّي الله عليه وآله ) 500 عدد

8 . استفتاءات جديد 500 نسخه

( علاوه بر 1500 نسخه كه در ايران چاپ شده بود )

9 . جدول مناسبتها 750 نسخه

10 . CD علاّمه شرف الدين 200 عدد

11 . جزوه « نگاهي گذرا به كتاب . . . ثمّ للتاريخ » 200 عدد

همچنين توزيع 1212 سجاده براي برگزاري مسابقات فرهنگي و تشويق تلاوت كنندگان فعّال قرآن كريم و كاروانها .

مسؤول واحد گروههاي ارشاد در مقطع مدينه قبل حجة الاسلام محمد علي مقدادي ، و در مقطع مدينه بعد حجة الاسلام محمد كارآموزيان بود .

معاونت آموزش و پژوهش يك جلسه عمومي براي گروههاي ارشاد مدينه قبل و يك

542

جلسه نيز در مكّه برگزار كرد كه فيلم تخلفات رفتاري براي آنها به نمايش درآمد و سپس حجة الاسلام قاضي عسكر سخنراني كرد كه به دليل پخش فيلم تأثير بيشتري در روحيه آنها داشت .

8 . كميته فرهنگي

تشكيل سه جلسه كميته فرهنگي و تصويب و ترسيم شرح وظايف و آيين نامه شوراي فرهنگي كاروانها و ديگر امور اجرائي از فعاليتهاي ديگر اين معاونت بود .

9 . فعاليتهاي قرآني

مطالب تهيه شده براي تراكتهاي قرآني به همّت جناب آقاي سليمي و همكارانشان منتشر شد و در زينت بخشي ساختمان بعثه و ديگر كاروانها مورد استفاده و نصب العين زائران قرار گرفت . نيز عمده كتاب حج در قرآن شهيد بهشتي به همّت حضرات حجج اسلام آقايان فلاح زاده و حجّتي به چند قسمت تقسيم و در نشريه زائر به چاپ رسيد و جدولهاي تهيه شده به همّت روابط عمومي بازنگري و اصلاح و در مكّه از آنها استفاده شد . ارائه برنامه چگونگي ختم قرآن و تقسيم بندي زائران به گروههاي كوچك و تشويق زائران به تلاوت قرآن در كاروانها از ديگر فعاليتهاي اين معاونت بود .

10 . كتاب حج ( حج 25 )

كتاب حج يعني كتاب حاضر نيز از فعاليتهاي زيرمجموعه معاونت آموزش و پژوهش محسوب مي شود كه راقم اين سطور علاوه بر حدود چهل روز در موسم حج و يك هفته پيش از حج ، پس از بازگشت نيز وقت زيادي صرف آن كردم تا به شكل كنوني درآمد . به منظور تدوين كتاب حج بنده همراه بسياري از نيروهاي بعثه در روز سه شنبه 8/10/83 = 16 ذي قعده از تهران به مدينه مشرف شدم ، و روز 16/11/83 = 25 ذي حجه پس از 39 روز به وطن بازگشتم . تعدادي از دوستان ديگر بعثه نيز 39 روز ماندند از جمله حجة

543

الاسلام مقدادي و حجة الاسلام حجتي . در اين 39 روز شغلِ شاغلِ من علاوه بر زيارت و اداي مناسك حج ، تدوين اين كتاب بود . تدوين كتاب حج بدين شكل به بيش از يك نفر نياز دارد و همان گونه كه در سالهاي 70 ، 71 ، 72 ، دو نفر به تدوين آن اشتغال داشتند ، پيشنهاد مي كنم در سالهاي آتي نيز از دو نفر براي اين منظور استفاده شود .

علاوه بر اين ، نيروهاي اعزامي معاونت آموزش و پژوهش در حج امسال ، چهار نفر كمتر از حدّ مقرّر بود ؛ يعني براي نظرسنجي كسي اعزام نشد و براي فيلم مستند حج با اينكه قرار بود چهار نفر اعزام شوند فقط حجة الاسلام حجتي بدين منظور مشرّف شدند و در نتيجه فشار كار معاونت بر عهده ساير نيروهاي آن بود .