بخش 9

اماكن تخريب شده در اطراف مسجدالنبي ( صلّي الله عليه وآله )

آنان كه اين روزها در مدينه منوره ، مهمان پيامبر اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) و اهل بيت عصمت و طهارت ( عليهم السلام ) هستند ، كما بيش در جريان هستند كه در حوالي مسجدالنبي ، قبلاً اماكن

176

تاريخي و مقدسي وجود داشت كه اگرچه ممكن است بازسازي شده باشند ، لكن يادآور همان بافت قديمي شهر مدينه در صدر اسلام و ساخت باستاني مساجد كوچك ولي با معنويت و ساده آن زمان بودند .

زائران شهر پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) اين روزها ديگر نشاني از مسجد حضرت علي ( عليه السلام ) و مسجد حضرت زهرا ( عليها السلام ) در اطراف مسجدالنبي نمي يابند . امروزه ساختمان هاي ده پانزده طبقه هتل ها و مهمانپذيرها كه به بركت زائران پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) به محل كسب ميليوني و ميلياردي سرمايه داران خوشگذران سعودي تبديل شده است ، ديگر حتي انديشه آن ساختمان هاي قديمي و اماكن مقدس تاريخي را از ذهن ها زدوده است .

امروزه حتي براي ديدن گنبدهاي مسجد غمامه كه منظره چشم نوازش از كنار مسجدالنبي هواي رفتن و نماز خواندن در آن را در دل زنده مي كرد ، بايد از لابه لاي ساختمان هاي بي روح سرمايه پرستان گذر كرد . و حتي براي وارد شدن و دو ركعت نمازخواندن در مسجد بلال ، بايد از بين مغازه هاي لوكس كه عرضه كننده لوازم آرايش و لباس زنانه و وسايل الكتريكي و الكترونيكي ساخت شرق و غرب بي خبر از خداست ، عبور كرد و بر بام همين بازارهاي وسوسه انگيز كه جولانگاه شيطان است ، در طبقه دوم ، در زير گنبدي كه هيچ تناسبي با بلال و مسجدش ندارد ، خداي بلال را عبادت كرد !

آن چه در پي مي آيد ، مقاله اي است با همين عنوان كه گويا در پاسخ به جستوجو برخي زوّار مدينة النبي ( صلّي الله عليه وآله ) براي يافتن اثري از آن اماكن تخريب شده به دست سعودي ها ، در نشريه زائر چاپ شده است :

اماكن تخريب شده در اطراف مسجدالنبي ( صلّي الله عليه وآله )

1 . محله بني هاشم كوچه باريكي بود كه يك طرف آن مقابل « باب البقيع » مسجدالنبي و طرف ديگر آن در مقابل قبرستان بقيع قرار داشت . اين محله در سال 1364 ش . به عنوان طرح توسعه اطراف مسجدالنبي تخريب و تسطيح شد . خانه هاي معروفي كه در اين محله و اطراف آن وجود داشت عبارت بودند از :

177

* خانه امام جعفر صادق ( عليه السلام ) ؛

* خانه ابوايوب انصاري ( اقامتگاه پيامبر ) ؛

* خانه ابوبكر و عثمان .

2 . مقبره عبدالله ، پدر پيامبر گرامي اسلام .

مرقد آن بزرگوار در جنوب غربي مسجدالنبي و در شرق مسجد علي بن ابي طالب بود .

احداث خيابان زيرگذر در آن محدوده باعث شد تا محل قبر به كنار مسجدالنبي منتقل شود كه در طرح توسعه و بازسازي مسجدالنبي و اطراف آن ، هم اكنون محل قبر در مدخل درِ شماره 5 مسجدالنبي به نام « باب قبا » قرار دارد .

مساجد اطراف مسجدالنبي ( صلّي الله عليه وآله )

غير از مسجدالنبي و مسجد قبا كه تاريخ آن به طور مختصر گذشت ، تعداد هفت مسجد ديگر در محل هايي كه نماز عيد فطر و قربان توسط پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) اقامه مي شد ، ساخته شد كه در حال حاضر سه مسجد موجود است و ساير مساجد در جريان طرح توسعه و نوسازي مسجدالنبي و اطراف آن تخريب گرديد .

مساجد موجود ـ كه در فاصله پانصدمتري مسجدالنبي و در سمت جنوب غربي آن قرار دارند ـ عبارتند از :

1 . مسجد غَمامه ؛ يكي از روزها در آفتاب گرم و سوزان ، رسول خدا ( صلّي الله عليه وآله ) در اين محل نماز عيد مي خواندند . از طرف خداوند ابري در آسمان ظاهر شد و بر سر پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) سايه افكند تا نماز به پايان رسيد . چون ابر را به عربي « غَمامه » مي گويند ، از اين رو اين مسجد به « مسجد غمامه » معروف است .

2 . مسجد ابوبكر ؛ پس از پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) ابوبكر نيز در اين جا نماز عيد اقامه مي كرده است .

3 . مسجد علي بن ابي طالب ( عليه السلام ) ؛ آن حضرت نيز در اين مكان نماز عيد اقامه كرده است .

178

مسجد الإجابة

نجران ، نقطه مرزي حجاز و يمن ، سرزميني مسيحي نشين بود . رسول خدا ( صلّي الله عليه وآله ) مسيحيان آن جا را به اسلام فراخواند . آنها مشورت كردند و قرار شد گروهي از سران نجران به مدينه رفته ، دلايل نبوت پيامبر را بررسي كنند . هيئت نمايندگي كه در رأس آن سه تن از بزرگان آنها بودند ، خدمت پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) رسيدند و درباره حضرت عيسي گفت و گو كردند . آنها عيسي ( عليه السلام ) را پسر خدا مي دانستند ، ولي پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) مي فرمود : او بنده خداست . طرفين حاضر نبودند نظر يكديگر را بپذيرند . فرشته وحي بر آن حضرت نازل شد و فرمود :

( فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَأَبْناءَكُمْ وَنِساءَنا وَنِساءَكُمْ وَأَنْفُسَنا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللهِ عَلَي الْكاذِبِينَ ) ^{( 1 )} .

بنا بر اين شد كه در موعد معيني ، در خارج از شهر ( محدوده فعلي مسجد مباهله ) به مباهله بروند . سران نجران از قبل گفته بودند اگر ديديد پيامبر با ساز و برگ نظامي به ميدان آمد ، بدانيد وي به نبوت خود اعتماد ندارد ؛ ولي اگر بدون تشريفات و با عزيزان خود آمد ، بدانيد پيامبر واقعي است و در اين صورت حاضر به مباهله نشويد .

مسيحيان ناگهان ديدند كه پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) همراه حضرت علي ( عليه السلام ) و فاطمه ( عليها السلام ) در حالي كه حسين ( عليه السلام ) را در آغوش و دست حسن ( عليه السلام ) را در دست داشت ، گام به ميدان مباهله نهاد و به آنها فرمود : « هرگاه من دعا كردم ، شما آمين بگوييد » .

در آن لحظه اسقف نجران گفت : « من چهره هايي را مي بينم كه هرگاه دست به دعا بردارند تا بزرگ ترين كوه ها از جاي كنده شود ، بي درنگ كنده مي شود . اگر ما با اين ها مباهله كنيم ، همه نابود مي شويم ؛ از اين رو حاضر به مباهله نشدند و قرار شد ، هرساله مبلغي به عنوان ماليات به حكومت اسلامي بپردازند و در قبال آن تحت سرپرستي حكومت اسلامي زندگي كنند .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . سوره آل عمران / 61 .

179

داستان مباهله در بيست و چهارم ذيحجه سال نهم هجرت رخ داد .

يك روز پس از نماز در اين محل ، دعاي پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) بسيار طولاني شد . وقتي از ايشان علت را جويا شدند ، فرمود : از خداوند سه چيز خواستم كه دو خواسته ام اجابت شد . به اين سبب آن مسجد را « مسجدالإجابة » نيز مي نامند . آن دو خواسته اين بود كه خدايا ! امت مرا به فقر و گرسنگي و غرق شدن نابود مكن .

چون قبيله بني معاويه در اين محل سكونت داشتند ، در بازسازي جديد ، آن را « مسجد بني معاويه » نام نهادند .

مسجد ابوذر غفاري

اين مسجد در انتهاي خيابان ابوذر است . پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) در اين مكان وضو گرفتند و پس از نماز ، سجده هاي طولاني داشتند . براي يادبود ، اين مسجد را در آن مكان ساختند . بعضي ها گفته اند كه مكان مسجد ، منزل ابوذر غفاري بوده است .

حمله جوان متعصّب وهّابي به دو زن ايراني

دو زائر ايراني هنگام مشرّف شدن به حرم نبوي ( صلّي الله عليه وآله ) ، مورد حمله يك جوان ديوانه قرار گرفته ، مضروب و مجروه شدند .

اين جوان كه به شهادت مأموران و كسبه اطراف حرم ، داراي اختلال رواني است ، بدون هيچ گونه دليل و مقدّمه اي ، ناگهان به سمت دو بانوي ايراني حمله مي برد و آنان را به شدّت مورد ضرب و شتم قرار مي دهد ، به طوري كه بي درنگ آنان را به بيمارستان منتقل مي كنند و تحت درمان قرار مي دهند .

يكي از مسؤولان ستاد مدينه در پي اين حادثه گفت : « به زائران و به خصوص خانم ها توصيه مي كنيم حتّي الامكان به صورت گروهي به حرم مشرّف شوند و در مسير حركت از توجّه به افراد يا مسائل مشكوك بپرهيزند .

« توصيه ديگر اينكه خانم ها ، به جهت اينكه در يك كشور خارجي هستيم ، حتي

180

الامكان با يك همراه مرد از محل اسكان خارج شوند » .

گفتني است كه اين جوان 16 ساله توسط مأموران سعودي دستگير شده و مسؤولان ستاد مدينه در حال پيگيري مراحل قانوني اين قضيّه هستند .

181

جمعه 24/9/85

بيست و چهارم ذيقعده 1427

بازديد نماينده مقام معظم رهبري و هيئت همراه از بعثه مراجع عظام تقليد

از اولين ساعات بامداد امروز بازديد آية الله ري شهري و جمعي از مسؤولان و روحانيون بعثه رهبري از بعثه مراجع عظام تقليد شروع شد و دفاتر آيات عظام : فاضل لنكراني ، سيستاني ، شاهرودي ، طباطبايي ، حكيم ، مكارم شيرازي ، وحيد خراساني ، صافي گلپايگاني ، موسوي اردبيلي ، عزالدين حسين زنجاني ، بهجت ، شبيري زنجاني ، فيّاض ، نوري همداني و حائري به ترتيب مورد بازديد قرار گرفت .

در اين ديدارها انواع مختلف بحث هاي فقهي مربوط به جمرات ، خروج از مكّه در موسم ، فاصله دو عمره ، سعي از طبقه دوم مسعي ، وقوف اضطراري و غيره و انواع مباحث اجتماعي و سياسي حج و پاره اي كشورهاي اسلامي مطرح گرديد .

اين ديدارها تا اندكي پيش از اذان ظهر ادامه يافت و هر كدام در جوّي آكنده
از صميميّت و در فضايي سرشار از احترام متقابل برگزار شد . اگرچه زمان اين ديدارها كوتاه بود امّا مباحث مطرح شده در آنها قابليّت بررسي ها و پيگيري هايي طولاني را داشت كه اميد است با اختصاص كميته هايي تخصّصي در آينده اي نزديك
تحقّق يابد .

182

ديدار بعثه حج عراق با نماينده مقام معظم رهبري

آية الله ري شهري در اين ديدار ضمن ناگوار و نگران كننده شمردن حوادث كنوني عراق ، اظهار اميدواري كرد كه به بركت سرزمين وحي و خانه توحيد ، همه مسؤولان عراق ، همدل و هميار هم باشند . او گفت : « اميدواريم اختلافات موجود در عراق هرچه زودتر به پايان برسد و دشمنان خارجي و در رأس آنها آمريكا از عراق خارج شوند و سرنوشت مردم عراق را به دست خودشان بسپارند » .

او با اشاره به فرمايش رهبر معظم انقلاب در پشتيباني دولت و مردم ايران از مردم عراق افزود :

همه مسؤولان و مردم ايران آمادگي دارند كه در كنار مردم عراق و دولت منبعث از آراي آنان بايستند تا دولت عراق بتواند سيادت عراق را حاكم گرداند و مشكلات موجود در عراق را حل كند .

سرپرست حجاج ايراني به روند قضايي پيگيري پرونده جنايات بي شمار صدام اشاره كرد و گفت : « سقوط صدام براي همه ما و همه كساني كه دوستان مردم عراق هستند ، خوشحال كننده بود و اميدواريم هرچه زودتر به جزاي اعمالش برسد ؛ اگرچه هرنوع مكافاتي براي اين سفّاك كم است و كيفر اصلي او در قيامت در پيشگاه دادگاه عدل الهي خواهد بود » .

وي با زياد دانستن مشكلات عراق گفت كه آن چه مي تواند اين همه مشكل را حل كند ، وحدت مردم عراق است .

محمد تقي المولا رييس هيئت عالي حج و عمره و رييس بعثه حج عراق با اظهار خوشنودي از حضور در بعثه حج جمهوري اسلامي ايران در شهر رسول الله اظهار اميدواري كرد كه اين ديدارها زمينه بهره گيري از سيره و اخلاق پيامبر بزرگوار باشد كه محبت ، برادري ، يگانگي و وحدت گرايي را به همه انسانها آموخت .

او كه در رأس هيئتي متشكّل از روحانيون شيعه و سني و كارگزاران فرهنگي و اجرايي حج كشور عراق در بعثه مقام معظم رهبري حضور يافته بود ، گفت :

183

ما مراتب تقدير و تشكر خود را به شما و مسؤولان جمهوري اسلامي تقديم مي كنيم كه همواره آغوش خود را براي پذيرايي مردم كرد ، عرب و ترك عراقي باز كرديد و در زماني كه صدام با حمايت اربابانش ما را مي كشت ، دل هاي خود را كانون محبت و حمايت ما قرار داديد ؛ هيچ كس و هيچ دولتي مانند ملت ، دولت و رهبري ايران غمخوار و كمك كار ما نشد .

رييس بعثه حج عراق با اشاره به خطر درگيري هاي طائفه اي كه امنيت عراق را به شدت تهديد مي كند ، گفت :

ما در گذشته دور از هر گونه جنگ و نزاع بين طوائف بوديم ، بين كرد و عرب ، عرب و فارس و هر طائفه با طائفه ديگر وصلت مي كرد ، حتي در تجارت و صنعت شراكت با هم داشتند . آن چه كه حالت جبهه گيري طائفه اي را بين مردم عراق ايجاد كرد ، نظام بعثي ، خاصّه صدام بود كه تعداد كثيري از شيعيان را مي كشت و در روزنامه هاي بعثي آنان را سبب فتنه و مشكلات معرفي مي كرد . همچنان كه از اهل تسنن هم تعداد زيادي را مي كشت و آن را به گردن شيعيان مي انداخت . از كردها هم مي كشت و خانه هايشان را ويران مي كرد . اوفقط 18000 نفر از كردها را در جريان « انفال » كشت . هدف او تضعيف كل طوائف عراق بود . آمريكايي ها آمدند ، صدام دستگير شد ، اما جماعت او ، با همان طرز فكر آزاد ماندند . باقيمانده هاي صدام و تكفيري ها هستند كه شيعه كشي راه انداخته اند . البته وجود اجنبي ها نيز پشت اين ناامني هاست .

در اين جلسه نماينده رسمي اهل تسنن و مسؤول امور تبليغاتي بعثه عراق نيز سخناني ايراد كردند .

گفتني است كه بنا به اظهارات مسؤولان عراقي حاضر در اين ديدار ، در حج سال جاري 32000 زن و مرد عراقي شركت دارند كه از بين 343000 ثبت نام كننده ، از طريق قرعه انتخاب شده اند . البته ثبت نام كنندگاني كه بين 80 تا 100 سال سن داشته اند ، بدون قرعه كشي اعزام شده اند . همچنين تعدادي از خانواده شهدا نيز بدون قرعه در زمره

184

حجاج امسال قرار گرفته اند .

هزينه سفر حج هر عراقي يك هزار دلار است و بقيه هزينه از طرف دولت اختصاص داده مي شود . در ايام وقوف در عرفات و مني ، غذاي آماده در اختيار حجاج قرار مي گيرد و در بقيه ايام كمك هزينه غذا داده مي شود و خودشان غذا تهيه مي كنند . البته مسكن و نقل و انتقالات را بعثه عهده دار مي شود . نيمي از حجاج عراقي از طريق هوايي و بقيه از راه هاي زميني به عربستان سفر مي كنند .

در پايان اين ديدار صميمانه ، براي معرفي 15 نفر از افراد بعثه عراق به سازمان حج و زيارت جمهوري اسلامي ايران ، جهت دريافت آموزش هاي لازم در زمينه اداره امور حج طي يك دوره كوتاه مدت ، توافق گرديد . همچنين مقرر شد مسؤول محترم ستاد مدينه ، پيگيري هاي لازم را در امر زمانبندي و برنامه ريزي و مقدمات اجرايي عهده دار باشد .

آمادگي شرايط مكّه براي برگزاري حج تمتع

رييس سازمان حج و زيارت ايران اعلام كرد : « همه چيز در مكه مكرمه براي انجام اعمال حج تمتع زائران ايراني فراهم شده است » .

او شامگاه امروز در گفتوگو با خبرنگاران گفت : « سيستم حمل و نقل ، امكانات پزشكي ، امور تغذيه و مسكن زائران ايراني در مكه مكرمه در مقايسه با سال گذشته در وضعيت مطلوب تري قرار دارد » .

سيد مصطفي خاكسار كه به تازگي از امكانات زائران ايراني و فعاليت هاي ستاد حج در مكه مكرمه بازديد كرده ، افزود : تا پايان شب گذشته حدود 7500 نفر از جده و مدينه وارد مكّه شده اند و اين تعداد امروز به 10 هزار نفر مي رسد .

خاكسار قهرودي درخصوص هماهنگي با مسؤولان سعودي گفت : « در مذاكراتي كه با مسؤولان ذيربط عربستان انجام شد ، آنان درخصوص ارائه خدمات لازم به زائران ايراني در سه روز اقامت آنان در مشاعر مقدسه اعلام آمادگي كردند تا تمام امكانات

185

بهداشتي مربوط به دستشويي ها ، وضوخانه ها ، نظافت گذرگاه هاي بين چادرها ، محل هاي خاص تراشيدن سر و غيره را براي زائران ايراني فراهم كنند .

وي در رابطه با وضعيت حمل و نقل افزود : « درخصوص تأمين اتوبوس براي عزيمت به عرفات نيز بحث شد و مقرر گرديد طبق برنامه زمان بندي شده ، كاروان هاي ايراني ، با 2000 دستگاه اتوبوس حركت كنند .

رييس سازمان حج جمهوري اسلامي ايران با اشاره به حضور جانبازان در برخي كاروان ها گفت : دراين خصوص نيز تسهيلات بيشتري براي جانبازان تدارك و فرصت و امكانات مناسب تري براي تردد آنان به حرم درنظر گرفته شده و همچنين از لحاظ تأمين وسايل مورد نياز و مسكن متناسب ، در مقايسه با سال هاي گذشته ، از تسهيلات بهتر و بيشتري برخوردارند .

سخنان خطيب مسجدالحرام

خطيب جمعه مسجدالحرام ، دكتر شيخ صالح بن حُميّد از مسلمين خواست تا دربرابر تجاوز و تهاجم دشمنان ، به اوضاع و احوال خود بپردازند و راه سازندگي را با خوب گوش دادن به حرف هاي ديگران و ايجاد رابطه با طرف مقابل طي كنند ! او گفت :

امروز مسلمانان به خوبي احساس مي كنند كه دين آنان شديداً مورد تجاوز و تهاجم قرار گرفته است . درباره علل اين تهاجم بي رحمانه تاكنون كنفرانس ها و اجلاس هاي بسيار تشكيل شده و مقالات و كتاب هايي نيز به چاپ رسيده است . آن چه اهميت دارد اين است كه مسلمانان بايد به اوضاع و احوال خود بپردازند و راه سازندگي و تعالي را طي كنند و اجازه ندهند كه گفتار ناهنجار ديگران در دل آنان تأثير بگذارد . گفته معروفي است كه مي گويد : هرگاه مردم از پشت سر به سوي شما سنگ پرتاب كردند ، نشانه آن است كه شما از آنان پيشي گرفته ايد .

خطيب جمعه مسجدالحرام افزود :

186

ما بايد عادت كنيم تا اظهارات طرف مقابل را گوش دهيم و با طرف مقابل رابطه ايجاد كنيم و همين امر كليد موفقيت ما خواهد بود . ما براي قانع كردن ديگران نسبت به حقانيت دين اسلام بايد برخوردار از اخلاق پسنديده و نرمش لازم باشيم ؛ به طوري كه الگوي ديگران شويم . زيرا استفاده تنها از عقل و منطق هرگز كافي نيست . ما براي اين كه بتوانيم موضع مناسبي اتخاذ كنيم ، مجبوريم به خوبي و با اخلاق حسنه به سخنان مخالفان گوش دهيم . بهترين نوع گوش دادن آن است كه با آرامش سخنان كسي را بشنويم كه با غيظ و غضب با ما سخن مي گويد .

آغاز فعاليت اتوبوس راني جمهوري اسلامي ايران در مكه مكرمه

با ورود تدريجي زائران ايراني به شهر مكه مكرمه ، شبكه حمل و نقل درون شهري متعلق به جمهوري اسلامي ايران در اين شهر به طور شبانه روزي با ظرفيت كامل فعال شد .

به گزارش واحد ارتباطات خبري بعثه مقام معظم رهبري ، ايرانيان زائر در بيت الله الحرام مي توانند به طور رايگان در طول شبانه روز از مقابل هتل كاروان خود از اتوبوس ها و ميني بوس هاي اين شبكه حمل و نقل درون شهري استفاده كنند .

به موجب اين گزارش ، شبكه حمل و نقل ايراني داراي خطوط متعددي است كه زائران را از محل مسكوني شان واقع در 18 منطقه شهري مكّه مستقيماً به حرم مطهر انتقال مي دهد .

براي سهولت تشخيص اتوبوس ها و ميني بوس هاي ويژه حمل زائران ايراني تمامي آنها مزين به پرچم بزرگ جمهوري اسلامي و نصب پاره خط هستند .

براساس اطلاعيه اي كه از سوي معاونت حمل و نقل درون شهري نمايندگي حج و زيارت جمهوري اسلامي ايران در عربستان صادر شده از تاريخ ششم تا چهاردهم ذيحجه به دليل محدوديت هاي ترافيكي در مكه مكرمه و اعزام اتوبوس ها براي انتقال زائران به مشاعر مقدس ، خدمات رساني حمل و نقل درون شهري در اين فاصله زماني موقتاً تعطيل خواهد بود .

187

همسران و دختران مطوّفان ، در خدمت بانوان حجاج ايراني

مؤسسه مطوّفان حجاج ايراني در سال جاري ، با رهنمود رييس هيئت مديره آن دكتر طلال قطب ، دست به ابتكار عملي تازه زده و آن ، استفاده از همسران و دختران مطوّفان ، جهت پذيرايي و خدمت رساني به بانوان حج گزار ايراني است .

در اين عمل كاملاً تبليغاتي ، قرار است از اين زنان در كمك رساني به زنان بيمار در كاروان هاي حجاج ايراني استفاده شود . مؤسسه درنظر دارد ضمن رسيدگي به بيماران زن ايراني ، هديه هايي را هم به آنان تقديم كنند !

مهندس طلال مكي نايب رييس هيئت مديره مطوفان ايراني گفت : « در سال جاري جمعي از اين زنان به استقبال از بانوان ايراني در سالن فرودگاه ها رفتندواكنون نيز به خدمت وپرستاري از زنان باردار ايراني كه احتمال وضع حمل در مدينه و مكّه را دارند ، مشغولند » .

اين مؤسسه چنان كه از نامش پيداست ، از ديرباز جهت همراهي و راهنمايي حجاج در امر طواف و ساير مناسك حج تشكيل شده و براي تأمين چادر و برخي ضروريات و توقف در عرفات و مني هم اقداماتي انجام مي داده است ؛ اينك سال هاي طولاني است كه با وجود گرفتن صدها ميليون دلار از حجاج به طور هرساله ، كم ترين خدمات را آن هم فقط در عرفات و مني انجام مي دهند و تنها اسمي بي مسمّا و عنواني رسمي براي كسب درآمدهاي كلان از حج است .

به نظر مي رسد مؤسسه مطوّفان به جاي تبليغاتي از اين دست ، لازم است به رفع كاستي هاي مختلف ، خصوصاً در مشاعر مقدّسه همت گمارد و در هماهنگي با مسؤولان ستادي حج هر منطقه ، بهويژه ايراني ، در بالا بردن سطح بهداشت ، حمل و نقل ، اسكان و ساير خدمات وارد عمل شوند .

توصيف آشپزخانه هاي مركزي حجاج ايراني در روزنامه « البلاد »

در ويژه نامه فارسي البلاد شماره 9 ، گزارشي از وضعيت طرح تغذيه متمركز حجاج ايراني چاپ شده كه به نوعي مكمل گزارش روز پنجشنبه 23/9/85 دراين باره محسوب

188

مي شود . در اين گزارش آمده است : دو آشپزخانه بزرگ و مركزي عربستان در شهر مدينه منوره روزانه غذاي حدود 30 هزار زائر ايراني را آماده و طبخ مي كنند .

بخش هاي اصلي اين دو آشپزخانه مجهّز كه براي طبخ غذاهاي ايراني استفاده مي شود ، به سفارش سازمان حج و زيارت و توسط كارخانه هاي صنعتي ايران توليد و در اين دو مركز نصب شده است .

كارشناس مواد غذايي و بازرسي وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي در اين آشپزخانه ها گفت : « طرح آشپزخانه هاي مركزي شهرهاي مقدس مكّه و مدينه ، توسط دولت عربستان در سال 1381 مورد توجه قرار گرفت » .

« محمود احساسي » افزود :

اين آشپزخانه ها به تمام امكانات آزمايشگاهي و كنترل كيفيت ، سردخانه هاي متعدد ، انبار مكانيزه و سالن هاي مدرن آماده سازي و طبخ جداگانه انواع غذاهاي ايراني ، مجهز هستند . طرح بخش هاي مختلفي از اين آشپزخانه را كارشناسان ايراني تهيه و توليد كرده اند .

به گفته وي ، بخش عمده مواد غذايي مورد نياز اين آشپزخانه ها از ايران ، و از بين بهترين توليدات داخلي ، تأمين مي شود و برخي مواد غذايي نيز با ملاحظه شرايط و ضوابط شرعي ، از چند كشور خارجي وارد مي شود .

او گفت : « 95 نفر از كاركنان و آشپزهاي باتجربه اين مركز از هموطنان ايراني هستند و 75 نفر از اتباع عربستان و چند كشور مسلمان نيز با اين مجموعه همكاري دارند » .

اين كارشناس در بيان آمار انواع غذاها گفت :

در حال حاضر ، روزانه يك ميليون و يكصدهزار عدد از انواع غذاهاي مورد مصرف زائران ايراني ، شامل چند نوع غذا براي سه وعده صبحانه ، نهار و شامِ حدود 30 هزار زائر ايراني مستقر در مدينه آماده و طبخ مي شود . و ساعتي قبل از صرف آن ، با حفظ حرارت لازم در هيترها ، با استفاده از وسايل مدرن حمل و نقل به محل اسكان زائران تحويل مي شود .

189

مسجدالنبي ( صلّي الله عليه وآله ) و معضل تلفن همراه برخي از زائران

موضوع زنگ تلفن هاي همراه در نماز جماعت مسجدالنبي ( صلّي الله عليه وآله ) و ديگر مساجد مدينه منوره باعث آزار نمازگزاران شده است .

بي اعتنايي برخي از زائران خانه خدا در خاموش نكردن تلفن هاي همراه خود به هنگام حضور در مسجدالنبي ( صلّي الله عليه وآله ) ، نمازگزاران اين مكان مقدس را دچار ناراحتي كرده است .

در ايام حج كه مسجدالنبي ( صلّي الله عليه وآله ) در تمام ساعات روز مملوّ از نمازگزار است ، روشن بودن تلفن همراه تعداد كمي از زائران نيز موجب آزار ديگران شده ، حرمت اين مكان را كه طبق روايات نبوي ( صلّي الله عليه وآله ) نماز خواندن در آن معادل هزار ركعت نماز در ديگر مساجد است ، مي شكند و باعث بهره كم مسلمانان از آن مي شود .

« اسماعيل محمد » ، زائر اهل مالزي با ابراز تأسف از شنيدن صداي زنگ تلفن همراه در مسجد نبوي ( صلّي الله عليه وآله ) مي گويد : « زائران بايد ارزش اين مكان را درك كنند و تلفن هاي خود را به هنگام حضور در آن خاموش كنند ؛ چرا كه شنيدن موسيقي هاي متنوع تمركز مؤمنان را برهم مي زند » .

او ادامه مي دهد : « از اين بدتر آن كه برخي در اين مكان با گوشي هاي خود بلندبلند حرف مي زنند و به هيچ وجه تقدس مسجد را درنظر نمي گيرند » .

پيش بيني هاي لازم جهت مقابله با حوادث غيرمترقبه در مشاعر مقدسه

مديريت دفاع مدني يا به تعبير ديگر مديريت امداد و كمك رساني در حوادث غيرمترقبه خود را براي مقابله با حوادث احتمالي مانند : آتش سوزي ، انفجار و جاري شدن سيل آماده كرده ، اعلام نمود كه سه مركز مجهّز را در مشاعر مقدسه راه اندازي كرده تا حجاج درصورت نزول باران هاي شديد و جاري شدن سيلاب به آن پناهگاه ها بروند .

مسؤول مراكز مزبور در مشاعر مقدسه گفت : « كليه امكانات از قبيل : مركز اطلاعات و ثبت حوادث ، خدمات پزشكي و هلال احمر در اين مراكز وجود دارد » .

190

از طرفي اين مديريت از مؤسسه ها و شركت هاي حج خواست تا از پرداختن به دكوراسيون اضافي در چادرهاي حجاج خودداري كنند و تا مي توانند از مواد قابل اشتعال استفاده نكنند .

وي گفت : « اكيپ هاي گشتي ما در بعضي چادرها ، پرده ها ، تابلوها و تزييناتي يافته اند كه از مواد قابل اشتعال ساخته شده و اين از مواردي است كه سلامت و امنيت حجاج را به مخاطره مي اندازد . »

خريد سوغات و بار مجاز در بازگشت به ايران

رييس ستاد مدينه منوره سازمان حج و زيارت با انتشار اطلاعيه اي نكات قانوني چندي را براي توجه زائران ايراني در خريد سوغات يادآوري كرد . به گزارش خبرنگار زائر در مدينه ، سعيد شيباني در اين اطلاعيه آورده است :

باتوجه به اعلام دو شركت هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران و هواپيمايي سعودي ، بار مجاز قابل حمل براي هر زائر به ميزان حداكثر 40 كيلوگرم و شامل دو عدد ساك استاندارد است و درصورت عدم رعايت سقف تعيين شده ، شركت هاي هواپيمايي مذكور در ازاي هر كيلوگرم بار اضافي معادل 20 ريال سعودي از مسافران جريمه دريافت مي كنند .

اين اطلاعيه مي افزايد : شركت هاي هواپيمايي از پذيرش بار حجيم و خارج از استاندارد خودداري كرده ، آنها را به عنوان اضافه بار تلقي مي كنند .

شيباني با اعلام اين كه شركت هاي هواپيمايي بار اضافي احتمالي زائران را پس از دريافت هزينه ها ، با پروازهاي بعدي ارسال مي كنند و اين بارها همراه ساك هاي معمولي و همزمان با حضور زائر در فرودگاه ايران بر روي غلطك ها نخواهد آمد ، آورده است : با توجه به اين نكته كه در مجموع با احتساب هزينه هاي حمل و نقل ، مخاطرات فوق ، دردسرها و مشقت هاي جابه جايي بار اضافي و نيز محروميت استفاده كافي از نعمت زيارت حرم شريف و از دست دادن اين فرصت ارزنده ، به نظر مي رسد خريد كالا افزون

191

بر ميزان ياد شده به صرف و صلاح نيست و توصيه مي شود كه زائران عزيز به خريد حداقل سوغات و در حد استحباب اكتفا كنند و فرصت به دست آمده در اين سفر مقدس را بيشتر به بهره گيري از مواهب معنوي آن اختصاص دهند .

6900 دلار از دو زائر ايراني به سرقت رفت

مدينه ـ خبرنگار زائر : به گزارش خبرنگار ما طي هفته گذشته 26 مورد سرقت از زائران ايراني گزارش شده است كه بيشترين آن متعلق به گوشي تلفن همراه و پول نقد بوده است .

بنابراين گزارش ، فقط در روز پنج شنبه 6900 دلار وجه نقد از دو زائر ايراني به سرقت رفته است . برهمين اساس مسؤول حراست ستاد مدينه در گفتوگو با خبرنگار ما توصيه كرد كه زائران محترم ضمن مراقبت كامل از اشياي قيمتي خود به هشدارهاي امنيتي توجه لازم را داشته باشند . از همراه بردن وجه نقد بيش از نياز خود جداً خودداري كرده پول هاي نقد خود را در صندوق هاي امانت هتل ها نگهداري كنند . همچنين به جهت سرقت تعداد قابل توجهي گوشي تلفن همراه نيز توصيه مي شود نكات ايمني را در به همراه داشتن آن رعايت كنند .

192

شنبه 25/9/85

بيست و پنجم ذيقعده 1427

بيست و پنجم ذيقعده ، يادآور سه واقعه مهم تاريخي

گسترش يافتن زمين از زير كعبه ( دحوالارض ) ، خروج پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) از مدينه براي حجة الوداع ، خروج امام رضا ( عليه السلام ) براي سفر به خراسان همگي در 25 ذيقعده اتفاق افتاده است . همزماني سال گشت اين سه حادثه مهم تاريخ بشريت و اسلام ، هر مسلمان معتقد به جهاني شدن اسلام و ولايت ، آن هم با محوريت جمهوري اسلامي ايران را به تأمل در اين حوادث وامي دارد . مناسب است زائران كعبه ، پيروان پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) و مواليان امام رضا ( عليه السلام ) ، در روز بيست و پنجم ذيقعده به تناسبي كه بين آغاز گستردگي زمين از زير كعبه و آغاز حركت پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) براي اعلام كامل شدن دين در پرتو ولايت اميرمؤمنان ( عليه السلام ) و آغاز حركت امام رضا ( عليه السلام ) براي بناي استوارترين پايگاه شيعي در تاريخ وجود دارد ، بينديشند و به اميد برقراري حكومت جهانشمول حضرت مهدي ( عليه السلام ) ، انتظاري پويا را تحقق بخشند .

« در كوچه باغ خاطره » عنوان شرح مختصري بر وقايع اين روز ، در نشريه « زائر » است كه با هم مي خوانيم :

193

روز دَحْوُ الأرض

دحوالارض به معناي گستردگي خشكي بر روي زمين است . پيش از پيدايش خشكي ، اطراف كره زمين را آب فراگرفته بود . در اين روز ، زمين از زير كعبه خشك شدن خود را آغاز كرد .

روز دحوالارض ، يكي از روزهايي است كه روزه داري در آن مستحب است و طبق بيان علي بن موسي الرضا ( عليه السلام ) ، روزه اين روز ثواب 60 ماه روزه را دارد . و در اين روز حضرت ابراهيم ( عليه السلام ) و حضرت عيسي بن مريم ( عليه السلام ) متولد شدند .

در مناظره معروفي كه بين امام صادق ( عليه السلام ) و ابن ابي العوجا اتفاق افتاد ، حضرت چنين فرمود : خداوند كعبه را دو هزار سال قبل از دحوالارض خلق كرد . ^{( 1 )}

ترجمه فرازهايي از دعاي اين روز :

خدايا ! زمين را گستراندي ، دانه را در لايه هاي تاريك زمين شكافتي ، مرارت را از دوش بندگانت برگرفتي ، غم و اندوه را از دل ها زدودي ؛ عزيزا ! در اين روز بزرگ و پرفضيلت كه نزد مؤمنان به امانتش نهادي ، تو را به رحمت بي انتهايت سوگند مي دهم كه بر بنده صالحت محمد مصطفي و بر خاندان پاكش درود فرست و از گنجينه الطافت باراني پايان نيافتني بر ما بباران ! و بر توبه اي خالص و بازگشتي نيكو به سوي خودت ياري مان كن .

خروج پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) از مدينه جهت حجة الوداع ( 10 هـ . ق . )

پيامبر اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) در ماه ذيقعده سال دهم هجري قمري به اهالي مدينه و قبيله هاي اطراف اعلام كرد كه آن حضرت قصد زيارت خانه خدا و برپايي مراسم حج دارد . به همين جهت ، تعداد بسياري از مسلمانان به همراه آن حضرت عازم مكّه شدند . پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) در روز 25 ذيقعده سال دهم هجري از مدينه حركت كرد و در مكاني به نام « ذوالحليفه »

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . حدائق الناظره ؛ ج17 ، ص390 .

194

احرام بست . تمام همسران آن حضرت و يگانه دختر گرامي اش ، حضرت فاطمه ( عليها السلام ) در اين سفر همراه پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) بودند . حضرت علي ( عليه السلام ) نيز پس از مأموريت جهادي و تبليغي در منطقه يمن ، به دستور پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) در مراسم بزرگ حجة الوداع حضور يافت ؛ از آن جا كه اين حج ، آخرين حج پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) بود ، به حجة الوداع مشهور گرديد . پس از پايان مراسم حجة الوداع ، پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) هنگام بازگشت به مدينه ، در مكاني به نام غديرخم ، در اجتماع يكصدهزار نفري ، حضرت علي ( عليه السلام ) را به فرمان خداوند متعال به جانشيني خود منصوب فرمود و همگان با علي ( عليه السلام ) بيعت كردند .

سالروز هجرت امام رضا ( عليه السلام ) از مدينه به سوي خراسان در سال 200 . ق .

ابوالحسن علي بن موسي ( عليه السلام ) ملقب به « رضا » امام هشتم ، و دهمين معصوم از چهارده معصوم ( عليهم السلام ) است .

سال تولد آن حضرت را 148 و 153 ق . ذكر كرده اند و مشهور آن است كه روز تولد آن حضرت يازدهم ذيقعده بوده است .

پس از آن كه محمد امين در بغداد كشته شد و خلافت در خراسان بر مأمون مسلم گرديد ، مأمون تصميم گرفت تا از وجود حضرت امام رضا ( عليه السلام ) در تثبيت حكومت خود بهره گيرد و از سوي ديگر ، ايشان را تحت كنترل قرار دهد ؛ از اين رو كسي را فرستاد و آن حضرت را از مدينه به خراسان فراخواند .

ذكر اين نكته حائز اهميت است كه فضل و مأمون با شمّ سياسي خود از مشاهده اوضاع نابسامان شهرهاي مهم و شورش مردم ( مانند قيام ابوالسرايا در كوفه و علوي ديگر در يمن ) به اين مطلب پي برده بودند و مي خواستند با انتخاب فرد برجسته و ممتازي از خاندان حضرت علي ( عليه السلام ) به ولايت عهدي ، رضايت مردم را به خود جلب كنند و پايه هاي خلافت مأمون را مستحكم سازند . به همين جهت مأمون در سال 200 ق . بنا به گفته طبري ، رجاء بن ابي الضحاك و فرناس خادم ( در بعضي روايات شيعه ياسر خادم ) را به مدينه فرستاد تا علي بن موسي بن جعفر ( عليهم السلام ) و محمد بن جعفر عموي حضرت

195

رضا ( عليه السلام ) را به خراسان ببرند .

رجاء بن ابي الضحاك ، از خويشان نزديك فضل بن سهل بود و همين امر شايد مؤيد اين مطلب باشد كه فضل بن سهل در كار ولايت عهدي حضرت رضا ( عليه السلام ) دخالت داشته است .

در روايات شيعه آمده است كه مأمون به حضرت رضا نوشت تا از راه بصره و اهواز و فارس به خراسان برود ، نه از راه كوفه و قم . دليل اين امر را كثرت شيعيان در كوفه و قم ذكر كرده اند ؛ زيرا مأمون مي ترسيد كه شيعيان كوفه و قم به دور آن حضرت جمع شوند . اين مؤيد آن است كه عامل فراخواندن حضرت رضا به خراسان عاملي سياسي بوده و مأمون مي ترسيده كه كثرت شيعيان در كوفه يا قم سبب شود تا آن حضرت به خلافت برسد و رشته كار به كلي از دست مأمون خارج گردد .

شخصيت ملكوتي و مقام شامخ علمي و زهد و اخلاق حضرت رضا ( عليه السلام ) و اعتقاد شيعيان به او سبب شد كه نه تنها در مدينه ، بلكه در سراسر دنياي اسلام به عنوان بزرگ ترين و محبوب ترين فرد خاندان رسول اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) مورد قبول عامه باشد و مسلمانان او را بزرگ ترين پيشواي دين بشناسند و نامش را با صلوات و تقديس ببرند . بيست و چند سال بيش نداشت كه در مسجد رسول الله ( صلّي الله عليه وآله ) به فتوا مي نشست . علمش بي كران ، رفتارش پيامبرگونه و حلم و رأفت و احسانش شامل خاص و عام بود .

در روايت آمده كه چون مأمون از امام ( عليه السلام ) خواست تا به خراسان بيايد ، آن حضرت براي وداع با قبر پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) داخل مسجد شد و مكرر با قبر آن حضرت وداع مي كرد و بيرون مي آمد و دوباره برمي گشت ؛ در حالي كه صداي آن حضرت به گريه بلند بود . . .

جماعتي از اصحاب حضرت امام رضا ( عليه السلام ) چنين نقل مي كنند كه حضرت فرمود : « زماني كه مي خواستم از مدينه بيرون بيايم و به سوي خراسان حركت كنم ، اهل و عيال خود را جمع كردم و به ايشان دستور دادم كه بر من گريه كنند ، تا صداي گريه ايشان را بشنوم » ^{( 1 )} .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . إعلام الوري ، ص 325 .

196

حضور در حسينيه شيعيان و ديدار با شيخ عمري

اين روزها اگر بخواهي حال و هواي يك مسجد يا حسينيه شيعي را ببيني و بخواهي در فضايي كه رنگ و بوي ولايت و اهل بيت ( عليهم السلام ) دارد ، آزادانه نفس بكشي و يا بر سر سفره اي كه صلوات بر محمد و آل محمد ( عليهم السلام ) طعام مادي اش را معنوي كرده بنشيني و با ياد امام مجتبي ( عليه السلام ) غذاي تبركي بخوري ، بايد به باغ نخاوله و منزل شيخ عمري بيايي .

او با اين كه از مدت ها قبل حالش مساعد نيست ، اما براي ديدار نماينده ولي فقيه و همه مسؤولان بعثه حج جمهوري اسلامي ايران ، وقت زيادي را اختصاص داده ، همگي را براي ناهار دعوت كرده و در تدارك يك ضيافت كريمانه و آبرومندانه از چيزي فروگذار نكرده است .

ساعت يك و بيست دقيقه بعد از ظهر ، درست يك ساعت پس از اذان ، همه در حسينيه جمع بودند و پس از استقبال گرم جناب شيخ و پذيرايي با چاي و منقل بخور معطّر ، طبق برنامه ، مراسم خيرمقدم با قرائت قرآن شروع شد . عربي حدوداً سي ساله با لباس عربي و چفيه و ارگال سفيد ، بدون رعايت قواعد تجويدي و در مواردي با غلط هايي در قرائت ، در حالت ايستاده قرآن خواند كه در وسط قرائت وقتي تلفن همراهش زنگ زد ، دستپاچه شده بود .

شيخ كاظم عمري فرزند جناب شيخ ، به نيابت از پدرش ـ كه او را آية الله عمري مي خواند ـ به آية الله ري شهري و روحانيان و مسؤولان همراه ايشان خير مقدم گفت و با تأكيد بر كرم و عنايت امام حسن مجتبي ( عليه السلام ) گفت : « و به نام كريم اهل بيت امام حسن مجتبي ( عليه السلام ) مقدم شما را بر سر سفره آن بزرگوار گرامي مي دارم و از اين كه دعوت ما را براي نشستن بر سر سفره آن امام كريم پذيرفته ايد ، سپاسگزارم » .

او در پايان ، ضمن دعا براي امنيت روزافزون دو كشور و رشد و استحكام بيشتر در پيوند و همبستگي دو ملت و دو دولت ، همه را براي صرف ناهار به سالن بالا دعوت كرد كه در آن ميز و صندلي ها به ترتيب خاص سالن هاي پذيرايي رسمي چيده شده بود و طيّ اين دو سال كه از ساخت آن مي گذشت ، هيئت هاي مختلف و شخصيت هاي فراواني از

197

كشورهاي مختلف دنيا در آن به طور رسمي پذيرايي شده بودند .

در و ديوارهاي مسجد كه روزانه توسط بسياري از حجاج شيعه كشورهاي مختلف بهويژه ايران مورد بازديد و فيلم برداري واقع مي شود ، به خلاف مساجد عربستان ، تابلوها و تزئينات مختلف و جالب توجهي دارد . در ارتفاع سه متري ديوارهاي مسجد سوره « يس » دورنويسي شده و حدود سه متر بالاتر از آن ، در دايره هايي قهوه اي رنگ اسامي معصومين ( عليهم السلام ) هركدام جداگانه نوشته شده . جالب است كه دايره هايي همرنگ و مشابه همان دايره ها به اسامي الهي و اذكاري مانند : الله اكبر ، سبحان الله ، ماشاء الله و الحمدلله اختصاص يافته كه همه آنها پشت سر نمازگزاران و اسامي اهل بيت ( عليهم السلام ) در قسمت قبله و روبه روي نمازگزاران واقع شده است .

چندين تابلوي « يا آل بيت رسول الله ( عليهم السلام ) » ، « محمد رسول الله ( صلّي الله عليه وآله ) » ، اسامي پنج تن ، « يا قائم آل محمد ( عليه السلام ) » ، « يا اباعبدالله ( عليه السلام ) » ، « يا فاطمة الزهراء ( عليها السلام ) » و « يا علي ( عليه السلام ) » در اطراف حسينيه ، خاصه در ضلع شرقي بر ديوار نصب شده است . در ديوار سمت شمالي پشت سر كساني كه به نماز مي ايستند ، چند طاقچه محرابي شكل قرار دارد كه در آنها كتبي مانند مفاتيح الجنان ، نهج البلاغه ، رساله عمليه و . . . گذاشته اند .

در اين حسينيه كه غالباً نماز جماعت ظهر و عصر و مغرب و عشا به امامت شيخ كاظم برگزار مي گردد ، مهر گذاشتن آزاد است و برگزاري مراسم ويژه در مناسبت هاي خاص اعياد و وفيات اهل بيت ( عليهم السلام ) همراه با سخنراني و مداحي و گاهي سينه زني برگزار مي شود .

حجاج ايراني ، الگوي نظم و انضباط و ادب

بعد از ظهر امروز مصطفي خاكسار قهرودي ، رييس سازمان حج و زيارت ، با فؤاد عبدالسلام الفارسي وزير حج عربستان ديدار و گفتوگو كرد . طيّ اين ديدار كه در دفتر وزير حج در جده برگزار شد ، رييس سازمان حج و زيارت گزارشي از برخي اقدامات اهانت آميز مأموران سعودي كه هفته گذشته در مدينه منوره رخ داده بود ، ارائه داد و

198

خواستار رسيدگي بيشتر گرديد .

وزير حج عربستان اظهار داشت : « از وقايع بهوجود آمده در مدينه متأسفم و اين قبيل رويدادها را بازتاب اعمال سليقه هاي شخصي افراد مي دانم و اطمينان مي دهم كه هرگز از موضع حكومتي نيست و مسؤولان دولت سعودي دستور دارند كه با شدت با چنين افراد خاطي برخورد كنند ؛ همان طور كه با متخلّفين وقايع اخير برخورد جدي صورت گرفته است » .

وي با تأكيد بر روابط حسنه ايران و عربستان افزود : « اميدوارم تحت تعليمات و آموزش هاي لازم نيروها و در پرتو مناسبات برادرانه موجود بين دو كشور ، مراسم حج موفقيت آميزي در پيش داشته باشيم » .

وي با تقدير از مسؤولان حج و زيارت ايران گفت : « حجاج ايراني الگوي نظم و انضباط و ادب هستند و نظم ايرانيان مثال زدني است » .

خاكسار قهرودي در اين ديدار ، آمادگي كامل سازمان ، جهت اجرايي شدن برنامه هاي پيش بيني شده جهت راه اندازي عمره سال آينده را اعلام كرد . وزير حج نيز ضمن استقبال از اين سطح آمادگي قول داد در اواخر ذيحجه امسال ، ( يك ماه ديگر و بلافاصله پس از پايان مراسم حج تمتع امسال ) نخستين نشست كاري پيرامون عمره ، بين مسؤولان ذيربط دو كشور برگزار شود .

توسعه پل جمرات ، گامي در جهت تسهيل رمي جمرات

رييس سازمان حج و زيارت از ايجاد مقدمات لازم براي انجام مناسك حج در مكه معظمه و مشاعر مقدسه خبر داد .

مصطفي خاكسار قهرودي در جمع خبرنگاران گفت : « هيچ مشكلي براي انجام اعمال و مناسك صحيح و بدون دغدغه براي حجاج ايراني وجود ندارد و توسعه پل جمرات در انجام مناسك صحيح خللي وارد نمي كند » .

وي كه دو روز قبل ، از طرح توسعه پل جمرات بازديد كرده بود ، اعلام كرد : « هيچ

199

تفاوت اساسي در طرح توسعه پل جمرات صورت نگرفته و تنها سه ستون محل رمي هر يك 7 متر عريض تر از پارسال شده است كه اين توسعه موجب ايجاد تسهيلات لازم براي حجاج مي شود » .

خاكسار افزود : « حدود 2 هزار دستگاه اتوبوس ، حجاج ايراني را به مشاعر مقدسه منتقل خواهند كرد و با زمان بندي صورت گرفته ، انتظار كاروان ها براي دراختيار گرفتن وسايل نقليه از چندين ساعت به 10 دقيقه كاهش يافته و امسال روان تر خواهد شد . در رمي جمرات ، مقامات عربستان سعودي با برنامه ريزي كه داشتند ، از ما خواسته اند در ساعات ازدحام حضور جمعيت حجاج ، به طرف جمره حركت نكنيم و با برنامه ريزي هاي صورت گرفته در جمرات حضور يابيم و اگر اين زمان بندي رعايت شود ، چند ساعتي بيشتر در احرام باقي خواهيم ماند ، اما از مخاطرات مربوط به مسير رمي جمرات نسبتاً در امان هستيم » .

انتشار اولين شماره ويژه نامه « مروه » ، ضميمه نشريه زائر

امروز در دهمين روز فعاليت دست اندركاران نشريه زائر در سرزمين وحي ، اولين شماره ويژه نامه بانوان حج گزار ايراني با نام « مروه » منتشر شد . سال گذشته در مراسم حج ، انتشار اين ويژه نامه شروع شد و امسال در دومين سال انتشار ، قرار است تا پايان موسم دو ـ سه شماره ديگر از اين ويژه نامه نيز به دست خواهران ايراني حاضر در اين ديار برسد .

شماره 1 « مروه » در هشت صفحه ، با عرضه مطالبي ظاهراً درباره خواهران يا به قلم خواهران ، در پي موضوعيت بخشيدن به ويژه نامه اي مخصوص خواهران زائر بيت الله الحرام و حرم مطهر نبوي است . سرمقاله با خطاب به خواننده خواهر چنين آغاز شده :

خواهرم ! آيا مي داني كه سرانجام انتظار به سر آمد و روزها و شب هايي را كه به شوق حرم پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) و خانه خدا به سر برده بودي ، به پايان رسيد . . .

« زهره ملكوت در آسمان زمين » عنوان مقاله اي ناتمام است كه در اين نشريه به همه

200

آناني تقديم شده كه مي خواهند فاطمه ( عليها السلام ) را به گونه اي ديگر بشناسند . در بخشي از اين مقاله آمده :

در اين مختصر ، براي ترسيم چهره اي از بانوي دو گيتي و جايگاه و منزلت او ، به آموزه هاي وحي ( آيات و روايات ) پناه برده ايم ؛ اما به خلاف شيوه مرسوم كه « نتيجه گيري » را در پايان نوشتار مي آورند ، در اين جا بحث را از « نتيجه گيري » آغاز مي كنيم .

« آموزه هاي زندگي حضرت زهرا ( عليها السلام ) » ؛ عنوان مقاله اي كوتاه درباره جامعيت حضرت زهرا ( عليها السلام ) نسبت به كمالات اخلاقي و شرحي مختصر از مجاهدت هاي آن بزرگوار در « دفاع از ولايت » است كه ارزشمندترين شاخصه رفتاري ايشان شمرده شده است .

زندگي نامه مختصر مادر بزرگوار اميرمؤمنان ( عليه السلام ) ، « فاطمه بنت اسد » و آخرين همسر پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) ، « ميمونه بنت حارث » ـ كه از پرهيزكارترين همسران آن بزرگوار شمرده شده ـ با عنوان « سرودهاي مدينه » ، زينت بخش دو صفحه مياني اين ويژه نامه است .

« بانوان و آداب زيارت » عنوان مقاله اي يك صفحه اي است كه ويژگي ها و آداب عام زيارت را تحت عناوين فرعي معرفت زيارت شونده و مكان زيارت ، غسل زيارت ، اذن ورود ، اقرار به گناهان ، ورود با نام خدا ، تلاش براي برقراري ارتباط با صاحب بيت ، تجديد پيمان و عهد با زيارت شونده ، اميد به برخورداري از پاداش و ثواب هاي بي شمار برشمرده و هيچ گونه ارتباطي خاص با عنوان بانوان در آن نيست .

« شهر آرزوها » ، قطعه اي ادبي درباره اماكن مدينه و شور و حال يك آرزومند مشتاق زيارت است . و آخرين مبحث ويژه نامه ، گفتوگويي مختصر با خانم نرگس شهرابي ( اودوليا مونيس ) ، اهل آمريكاست كه قبلاً يك مسيحي معتقد و ملتزم و دانشجوي الهيات مسيحي در آمريكا بوده و پس از سفر به ايران و كشف خباثت آمريكايي ها و رسانه هاي غربي در زشت جلوه دادن اسلام و مسلمانان ، به اسلام تشرّف پيدا مي كند و تشيّع را از طريق شيعيان مقيم آمريكا مي شناسد و به آن گرايش پيدا مي كند .

201

او تعاليم تربيتي اسلام و جامعيت قوانين آن براي جزئي ترين مسائل واقعي زندگي فردي و اجتماعي انسان و نيز اهميت دادن به زنان و تبيين حقوق آنان را از شاخصه هاي مهم اسلام و تعاليم اهل بيت ( عليهم السلام ) مي شمارد و « اسلام » را به عنوان « مسيحيت كمال يافته » مي شناسد و معقد است كه بايد كعبه ، در دل هر مسلمان باشد .

« مروه » ، در مجموع ويژه نامه اي ارزشمند است ؛ اما اي كاش به خاطر اصلي ترين هدف سفر مخاطبين آن ، يعني حج و زيارت بيت الله الحرام ، قدري هم به حج و بايسته هاي آن و مباحث فقهي ، اخلاقي و اجتماعي ويژه بانوان مي پرداخت و به آن نيم ستون سرمقاله درباره درس هاي حج بسنده نمي كرد .