صمیمیّت و مهربانی
سیره پیامبر اعظم r 13 لقد کان لکم فی رسول الله اسوة حسنة علی اصغر عطاران طوسی attarantoosi@gmail.com صمیمیّت و مهربانی پیام
|
لقد كان لكم في رسول الله اسوة حسنة
علي اصغر عطاران طوسي attarantoosi@gmail.com
پيامبر اعظم (ص) ، همچون پدري مهربان و صميمي براي امّت بود به گونه اي كه دوست و دشمن بر آن اقرار و اعتراف دارند. آيات نوراني قرآن كريم نيز بر آن صحّه گذارده و از وي چنين ياد مي‌كنند: " اي پيامبر! ما تو را مبعوث نكرديم مگر اينكه رحمتي براي جهانيان باشي"[1] و در جاي ديگر مي فرمايد: " تو داراي خلق و خوي بزرگي هستي"[2] . آن حضرت برترين الگوي ترويج اخلاق و معنويت است. او خود ، هدف بعثت خويش را فرهنگ سازي اخلاقي اعلام نموده است. مي فرمايد: " من براي تكميل و توسعه اخلاق نيكو مبعوث شده ام "[3] . اين ويژگي به حدّي در حضرت فراگير و نهادينه شده بود كه در هيچيك از عرصه هاي حيات، خلاف اين اصل، عمل ننمود و همواره ديگران را نيز به رفتارهاي سنجيده و ارزشگذاري براي ديگران دعوت مي كرد. در عرصه خانواده، رفتار آن حضرت با خديجه و ديگر همسران، و يا تكريم زهراي مرضيه و خوشرفتاري با حسن و حسين موجب حسادت ديگران مي گرديد. و در برخوردهاي حكومتي، ترحّم و مهرباني وي حتي در مورد دشمنان و اسيران جنگي، حكايت از روح بلند و سعه صدر او مي كرد. همواره به نيروهايي كه به جنگ با دشمن اعزام مي‌كرد، سفارش دوستي و مدارا با مردم و عدم يورش و شبيخون عليه آنان، و پرهيز ازكشتن پيرمردان، كودكان و زنان، و يا شكنجه و مُثله بدن كشته شده ها مي‌كرد. در فتح مكّه، پس از پيروزي و غلبه بر دشمن، در عين امكان انتقام، با ايشان برخوردي نيكو كرد و آنان را بخشيد و فرمود: "شما آزاد هستيد.". در جنگ ذات الرّقاع به غوث بن حارث- كه براي قتل آن حضرت مي‌كوشيد- دست يافت، ولي از او گذشت و او را آزاد كرد. با اسيران، از سر مدارا و رحمت برخورد مي‌كرد، و آنان را آزاد مي‌نمود و لشكريان را نسبت به آنان سفارش نيك مي‌كرد. در يكي از جنگها، با دست خود دست اسيري را - كه صداي ناله او را شنيد- باز كرد. اين رفتار پسنديده حضرت در عرصه جامعه و برخورد با عموم مردم نيز بارها تكرار مي شد. او در تعامل با ديگران از كمترين ناسزا و يا برخورد خشن هم بهره نمي گرفت و همواره در برابر زشت كاري و سوء رفتار ديگران - ضمن حفظ خونسردي - حلم و بردباري، و ترحّم و تلطّف با فرد مقابل را پيشه مي كرد. از جمله فردي يهودي هر روز به هنگام عبور حضرت از كنار كوچه اي، طشتي از خاكسترِ گرم از بام خانه بر سر وي فرو مي‌ريخت و او بي آنكه خشمگين شود، به آرامي عبور مي كرد و در گوشه اي مي‌ايستاد و پس از پاك كردن سر و صورت و لباس شريفش، به راه خويش ادامه مي‌داد. يك روز كه از آن مكان مي‌گذشت، با كمال تعجّب از طشت خاكستر خبري نشد. با لبخند بزرگوارانه اي گفت: "رفيق ما امروز به سراغ ما نيامد! " گفتند: بيمار است. از همراهان خواست كه با هم به عيادت وي بروند. هنگام حضور بر بالين بيمار، فرد يهودي چنان صميميّت و محبّت صادقانه اي بر چهره مبارك حضرت مشاهده كرد كه گويي سالهاست با وي سابقه دوستي و آشنايي دارد. همين رفتار پيامبر ( ص) موجب گشت كه وي از كار خويش پشيمان گشته و شرمنده گردد. كريمه قرآني بر اين ويژگي وي تصريح مي‌كند كه " تو به بركت رحمت الهي در برخورد با مردم نرم و مهربان شدي و اگر خشن و سنگدل بودي، از اطراف تو پراكنده ميشدند "[4] . در حقيقت؛ راز و رمز بقاء و پايداري مردم در كنار رسول خدا صلّي الله عليه و آله نيز در همين رفتار مردمي و لذّت بخش وي بود. آيه شريفه از اين ويژگي ممتاز وي به عنوان يك خبر مسرّت بخش و شادي آفرين ياد مي كند: " همانا فرستادهاي از خود شما به سويتان آمد كه رنجهاي شما بر او سخت است و اصرار بر هدايت و راهنمايي شما دارد و نسبت به مؤمنان دلسوز و مهربان است"[5] . اميد آنكه آحاد جامعه اسلامي، از اين سيره رفتاري حضرت الگو گرفته و با ايجاد صميميت و مهرباني، صفا و همدلي در برابر هموطنان و همنوعان خويش، روز به روز در گسترش اخلاق و معنويت در سطح اجتماع، تلاش نموده و جامعه اي سالم و عاري از اضطراب و دشمني، و مكر و فريب رقم بزنند انشاء الله. [1] - و ما ارسلناك الا رحمة للعالمين. سوره انبيا، آيه 107. [2] - إنّك لعلي خُلُق عظيم. سوره قلم، آيه 4. [3] - إنّما بعثت لاتمم مكارم الاخلاق. مكارم الاخلاق، صفحه 8 ؛ فتح الباري، جلد6، صفحه 419. [4] - فبما رحمة من الله لِنت لهم و لو كنت فظّاً غليظ القلب لانفضّوا من حولك. سوره آل عمران، آيه 159. [5] - لقد جاء كم رسول من أنفسكم عزيز عليه ما عنتّم حريص عليكم بالمؤمنين رؤوف رحيم. سوره توبه، آيه 128.
|
