3 . بازاریان

3 . بازاريان

در طول تاريخ تحولات سياسي اجتماعي ايران، بازاريان بخشي از نيروهاي مخالف و مبارز بر ضد حكومت هاي مستبد را تشكيل مي داده است. تظاهر و تجلي مبارزه با قدرت هاي حاكم توسط بازار در تعطيلي آن متجلي مي گرديد. هرگاه بازار تعطيل مي شد بحران تشديد مي گرديد[س ش 225]. ويژگي بازار به دليل ارتباط آن با اقشار مختلف جامعه ايجاب مي كرد كه دريافت و تبادل اخبار و انديشه ها سريع تر انجام شود.

انگيزه هاي مخالفت بازاريان با رژيم را مي توان در موارد زير جستوجو كرد:

1) گرايش مذهبي بازاريان كه ريشه هاي عميق اجتماعي داشته و دين اسلام و مذهب شيعه از قديم الايام در ميان بازاريان نفوذ داشته است، به گونه اي كه اگر مبارزات رنگ مذهبي به خود نمي گرفت و علما رهبري آن را در دست نمي گرفتند، بازاريان اين چنين يكپارچه در انقلاب شركت نمي كردند. كاركرد سياسي حاصل از اين انديشه اسلامي، مخالفت آنان با پديده هاي ضداسلامي و نامشروع رژيم، مانند ماليات گيري و مخالفت با نيروهاي نوگرايي كه خواستار تحولات ترقي خواهانه از غيرمذهبي كردن نهادهاي سنتي، به فساد كشيدن بافت اخلاقي جامعه و برهم خوردگي عمومي شيوه زندگي سنتي ايران است.

2) بازار بنا به ماهيت خود، خواهان استقلال در داد و ستد و محيط امن و روحيه اعتماد است. رژيم شاه با حمايت از صنايع جديد (كه اغلب با سرمايه هاي خارجي اداره مي شد) و دادن وام هاي كلان با نرخ بهره هاي نازل به آنان، از اين صنايع حمايت مي كرد; در مقابل بازاريان از هرگونه امتيازي محروم بودند. معافيت هاي گمركي براي تشويق سرمايه گذاران خارجي و حمايت از عده اي محدود در بخش خصوصي و رفتار اقتصادي يك عده خارج از بازار، مانند استفاده از گمركات و واردات و صادرات، باعث تضعيف بنيه اقتصادي بازار گرديد. آنان نيز با كمك به محافل انقلابي و حمايت مالي از مبارزان، آنان را تقويت مي كردند. روابط اعتقادي و سياسي متقابل ميان علما و بازار و حمله دولت به اين دو نهاد باعث گرديد كه بين آنها اتحاد نيرومندي در جهت مخالفت با شاه به وجود آيد.

(سند شماره 225)