10. پیشتازبودن روحانیّت مبارز
10. پیشتازبودن روحانیّت مبارز با شکلگرفتن مرجعیت عام از یک قرن پیش، نفوذ مردمی روحانیت، عمق و گسترش بیشتری یافت و آنان حتی در اوج اقتدارِ حکام ستمپیشه، بهصورت قدرت تعیینکنندهای درآمدند، بهگونهای که میتوان گفت فقها و روحانیون متنفذ حکومت واقعی را بهطور بال
10. پيشتازبودن روحانيّت مبارز
با شكلگرفتن مرجعيت عام از يك قرن پيش، نفوذ مردمي روحانيت، عمق و گسترش بيشتري يافت و آنان حتي در اوج اقتدارِ حكام ستمپيشه، بهصورت قدرت تعيينكنندهاي درآمدند، بهگونهاي كه ميتوان گفت فقها و روحانيون متنفذ حكومت واقعي را بهطور بالقوه، در اختيار داشتند و هرگاه لازم ميديدند خواستهي خود را بر آنان تحميل ميكردند; هر چند در بسياري از موارد، به دليل احتياط بيش از حد كه بهصورت يك خصلت تاريخي درآمده بود، از اين قدرت بهصورت كامل استفاده نميشد. فتواي معروف ميرزاي شيرازي ـ تحريم تنباكو ـ نشاندهندهي اين نقش تعيينكننده است. حوادث مشروطيت نيز ثابت كرد قدرت سياسي روحانيت در سرنوشت كشور تعيينكننده است و شكست رضاخان در مبارزه با روحانيت در دراز مدت، بهرغم موفقيت مقطعي، اين حقيقت را يكبار ديگر روشن ساخت.
در جريان مليشدن صنعت نفت نيز جدايي نيروهاي ملي از جناح روحانيت مبارز به زيان كشور و مردم تمام شد. پس از پيروزي انقلاب نيز اختلافات نيروهاي ليبرال با روحانيت و رويارويي با اين جناح اصيل ديني و انقلابي براي چندمين بار همه را به قدرت معنوي و موقعيت مردمي روحانيت شيعه متوجه كرد.
نقش روحانيت در روند انقلاب اسلامي، جداي از موضع مساجد نيست، ولي نفوذ و قدرت معنوي آنان در مساجد خلاصه نميشود، چنانكه روحانيت از رهبري نيز جدا نيست. ايشان در رأس روحانيت قرار دارد و روحانيت براي رساندن پيام رهبر تا عمق جامعه، بهصورت شبكهي ارتباطي، عمل كرده است.
تاريخ يكصد سالهي اخير كشورمان نشان ميدهد هر وقت ملت و كشور دچار خطرات جدي شدهاند، علماي شيعه در صف مقدم مبارزه حركت و مردم را از خطر آگاه كردهاند و كشور را از سقوط نجات دادهاند.(22)
اين حقيقت را حتي ميتوان در شرايطي كه روحانيّت از صحنهي سياست دور بود نيز مشاهده كرد، چنانكه در مواردي پس از سامانپذيرفتن امور، روحانيّت به موضع قبلي خود بازميگشت و از صحنهي سياست خارج ميشد.