24. احتیاط در برخورد با دشمن

24. احتياط در برخورد با دشمن

گرچه پيبردن به خصوصيات رواني، شگردها، انگيزهها و حالتهاي پنهان دشمن دشوار است و امكان دارد هر موردي ويژگيهاي خاص و تعميمناپذير داشته باشد، قرآن يك سلسله از روحيات و انگيزههاي بيگانگان را در رابطه با مسلمانان بيان كرده است كه ضمن شناخت آن، بايد در برخورد با دشمن احتياط و دورانديشي را از نظر دور نداشت.(59)

 

25. آرمان نهايي اسلام

از ديدگاه قرآن، آئين اسلام، جهانشمول و جاودانه است و رسالتِ گسترش آن بر دوش همهي مسلمانها قرار دارد. هدف آرماني فعاليتهاي سياسي در جامعهي اسلامي پيروزي نهايي اسلام بر همهي اديان است. بر اين اساس بايد سياستگذاريها با آرمان همسو و موجب رسيدن به آن شود.

نقش اين اصل در فلسفهي سياسي اسلام و تبيين سياستهاي كلّي حكومت بسيار عميق و نيازمند برنامهريزيهاي درازمدت و كارهاي مرحلهاي و بههم پيوسته است.(60)

 

26. صلحگرايي

از ديدگاه قرآن، صلح ارزش و هدف است و براي عملي شدنش كافي است كه پيآمد خطرناكي در پس آن نباشد. به عبارت ديگر، هدف از صلح، مصلحتگرايي نيست، بلكه خود صلح، همان مصلحت است، زيرا صلح با زندگي فطري انسانها سازگارتر است. رشد و تفاهم براي رسيدن به توافقها، و دستيابي به يگانگي آئين بشري و گرايش به حق نيز در شرايط صلح امكانپذير است. قرآن دست يافتن به اهداف خود را از راه صلح نزديكتر، آسانتر و معقولتر ميداند و از اينرو بدان تأكيد ميورزد.(61)

صلحگرايي اسلام، بهرغم دستور اكيدِ اي مؤمنان! همگي به صلح فرود آييد(62)، مطلق نيست، زيرا مطلقگرايي در يك عمل سياسي كه شرايط و پيآمدهاي منفي فراواني دارد، معقول نيست. از نظر حقوقي و فقهي نيز اينگونه آيات در كنار آيات هشداردهنده، تفسير و از مجموع آنها قاعدهي حقوقي و حكم فقهي برداشت ميشود. خداوند در قرآن كريم راهحل اين مسئله را مشخص كرده و فرموده است:

 

فلاتهنوا و تدعوا الي السلم و انتم الاعلون واللّه معكم.(63)

شما سستي از خود نشان ندهيد كه صلح بخواهيد با آن كه برتريد و خدا با شماست.