تحریم تصویب ملی

تحريم تصويب ملي

در روز دوم بهمن 1341، (چهار روز قبل از تاريخ اعلام شده براي تصويب ملي)، امام خميني رفراندوم را تحريم كرد. خبر اين تحريم با فاصلهي كوتاهي در سراسر كشور، به خصوص تهران، شور و هيجاني بهوجود آورد و تظاهرات مردمي با شعار رفراندوم قلابي مخالف اسلام است، ايران كشور خفقان است، مرگ بر خفقان و روحانيت پيروز است، مرگ بر دشمنان اسلام به راه افتاد. علماي تهران نيز در منزل يكي از روحانيون مبارز اجتماع كردند كه تجمع آنان ـ فرداي روز تحريم رفراندوم ـ مورد هجوم ساواك و مأموران انتظامي قرار گرفت و بيشتر حاضران دستگير شدند.

اجتماع و تظاهرات دانشجويان هم در چهارم بهمن ماه، به دست عدهاي از مزدوران ساواك به خاك و خون كشيده شد و دولت بهطور رسمي اعلام كرد هر نوع مخالفتي را توسط كارگران و كشاورزانِ وفادار به شاه و انقلاب! سركوب خواهد كرد. بهدنبال اعلام رسمي رژيم، چاقوكشان و مزدوران ساواك، جاويدگويان در خيابانها به راه افتادند تا مخالفان را با كارد و چماق ادب كنند. اين حركتها مردم را بيش از پيش به عمق فاجعه آگاه كرد، در قم، مشهد، جنوب تهران و برخي شهرستانها، اعتصابهاي سراسري، تظاهرات عمومي و تعطيلي بازار موجب شد بازتاب اعلاميهي تحريم رفراندوم، اقدامات رژيم را با قدرت هر چه تمامتر مختل، و مأموران را دچار سرگيجه كند. در پي اين وقايع، شاه كوشيد با حضور و سخنراني در قم، قدرت نمايي كند، ولي اين اقدام نيز كه در چهارم بهمن و در ميدان آستانه انجام گرفت، به دليل استقبالنكردن علما و مردم و روبهرو شدن شاه با شهري خالي، سرد و ماتمزده شكست خورد. تأثير اين ناكامي چنان بود كه شاه را به حالتي جنونآميز كه در سخنراني كوتاهش ديده ميشد، واداشت.

با اين كه مأموران انتظامي و ساواك و خيل نيروهاي ضدمردمي رژيم كه دستگاه عظيم تبليغاتي را اداره ميكردند، موجي از جاويد شاه به راه انداختند، در روز ششم بهمن، بهجاي رستاخيز عمومي، با موضعگيري خصمانهي ملت روبهرو شدند; به گونهاي كه پاي صندوقهاي رأي جز عدهاي از مأموران رژيم ديده نميشد و شهرها چهرهي خلوت و ماتمزده به خود گرفته و خيابانها توسط تانكها و مأموران مسلح انتظامي و وابستگان رژيم پر شده بود.

با اين همه، دولت به فاصلهي چند ساعت پس از پايان رفراندوم، اعلام كرد اصول پيشنهادي شاه با پنجميليون و ششصد هزار رأي موافق به تصويب ملت رسيد و كندي به عنوان نخستين فرد، اين موفقيت را به شاه تبريك گفت!

فرداي روز رفراندوم كه با اوّلين روز ماه رمضان سال 1382 ق. همزمان بود، بنا به پيشنهاد رهبر انقلاب، برنامههاي ويژهي ماه رمضان در مساجد سراسر كشور به عنوان اعتراض تعطيل شد; اين اعتصاب گرچه پس از چند روز توسّط عناصر رژيم، شكسته شد، در همان چند روز، توانست پيوستگي روحانيت و مردم، قدرت مقاومت رهبري نهضت، و آسيبپذيري رژيم را ثابت كند. در اين ميان، اعلاميهي استدلالي نه نفر از مراجع تقليد و آيات عظام حوزهي علميهي قم در رابطه با افشاي توطئههاي رژيم منتشر شد(218) و دولت را به واكنشي دوباره واداشت; در پي اين سياست بود كه قلم بهدستان رژيم به قلمفرسايي پرداختند و گفتند:

 

سياست سخن روز است و مذهب سخن ازلي و ابدي; سياست، امروز چيزي ميگويد، فردا چيز ديگر; مذهب فردا و امروز و ديروز يك چيز ميگويد. مذهب، محيط است و سياست، محاط است در زمان! و به اين دلايل مذهب امري است جدا از سياست!!(219)

 

همچنين نطق محمدرضا شاه در پايگاه وحدتي دزفول در 23 اسفند 1341 پرده از چهرهي رژيم برداشت. شاه در اين سخنراني به صورت رسمي به روحانيت و رهبري نهضت اعلام جنگ داد و مخالفان را به مرگ تهديد كرد.

اعلام موضع سركوب از سوي شاه كه در حقيقت پاسخ به اعلاميهي مستدل آيات و مراجع قم بود، موج جديد زندان، شكنجه، تبعيد و محدوديتهاي غير قانوني را در سراسر كشور بهوجود آورد و خود موجب اوجگرفتن مبارزه شد.

امام با نزديكشدن عيد نوروز 1342، طي يك سلسله نامهها و پيامها خطاب به علماي اعلام و حجج اسلام، عيد نوروز را عزا اعلام كرد. جلوس خود و علما را، در اين روز، با عنوان تسليت به امام عصر (عجلللّه تعالي فرجهالشريف) قرار داد و تأكيد كرد علما با استفاده از اين رويه، مردم را به مصيبتهاي وارده بر اسلام و مسلمين متوجه سازند. وي همچنين ضمن اخطار شديداللحن به دولت (من به دستگاه جابر اعلام خطر ميكنم)، خواستار بركناري آن شد.(220)

علماي تهران به پيروي از رهبر نهضت، عيد را عزا اعلام كردند. در قم نيز، به هنگام خاموشي چراغهاي حرم كه به علامت تحويل سال انجام گرفت، اعلاميهها فضاي صحن و حرم را سفيدپوش كرد و نيروهاي ساواك در برابر اين ابتكار عمل، نتوانستند عكسالعملي نشان دهند.