فصل یازدهم : انقلاب اسلامی (گذشته، حال، آینده)

فصل يازدهم : انقلاب اسلامي (گذشته، حال، آينده)

الف) گذشتهي انقلاب

1. دههي اوّل

تجربهي بيش از دو دههي انقلاب اسلامي، رهآوردهاي شيرين و پيآمدهاي تلخي داشت، كه دستآوردهاي اميد برانگيز آن ـ در حقيقت بركات الهي(332) و ارمغان قيام شكوهمند ملت به شمار ميآيد ـ و رويدادهاي تلخ آن ـ كه به شكلهاي مختلف از طريق تشكّلهاي سياسيِ وابسته و انحرافي يا فشارهاي اقتصادي خارجي و يا تحميل جنگ بر كشور، تحميل ميشد ـ بهرغم اين كه برخي از آنها لطف خفي محسوب ميشد و بر تجربيات گرانقدر ملتي كه بار مسئوليت رسالت منطقهاي و جهاني را بر دوش گرفته بود، ميافزود، اصولا در حوزهي معادلات پيچيدهي انقلاب به عظمت نهضت اسلامي، بهايي بود كه رهبري و ملت در ازاي پاسداري از انقلابش پرداختند.

ملت فداكار ايران دههي اوّل انقلاب را با تمام شكوه و پيآمدهايش، در كنار رهبر محبوب و با عشق به انقلاب و اميد به آينده سپري كردند و با ايمان به وعدههاي الهي و عشق به ارزشهاي انقلاب اسلامي، همواره رهنمودهاي او را به عنوان خطمشي كلي انقلاب پذيرفتند.

دههي اوّل انقلاب كه دههي رهبري امام(قدس سره) ناميده ميشود، در واقع دههي عشقورزي ملت به انقلاب و امام است; ملتي كه با وجود سختترين شرايط تحميلي و تهديدهاي عوامل سرسپردهي داخلي و خصومتهاي ددمنشانهي عوامل خارجي استكبار، همه تلخيها را در راه انقلاب و امام به جان خريد.

مهمترين رخدادهاي دههي اوّل انقلاب را ميتوان در عرصههاي زير خلاصه كرد:

1. ايجاد و تشكيل دو نهاد اساسي: شوراي انقلاب اسلامي و دولت موقت به فرمان حضرت امام(قدس سره) خلأ ناشي از سقوط رژيم پهلوي را پر كرد. اين دو نهاد به رهبري امام(قدس سره)، مديريت امور كشور در دو بعد قانونگذاري و اجرايي را بر عهده گرفتند.

2. توسعهي سياسي: با شكوهترين رويداد دههي اوّل انقلاب را ميتوان توسعهي سياسي دانست و آن را در سيماي درخشان انتخابات زنجيرهاي رياست جمهوري، مجلس شوراي اسلامي، خبرگان قانون اساسي، خبرگان رهبري و همهپرسي مطالعه كرد; رويدادي كه در ميان موارد مشابه در جهان، كمنظير است.

3. ظهور اوج ايثار و شهادتطلبي فرزندان انقلاب در دفاع مقدس: اين ويژگي ارزشمندترين و ماندگارترين ميراث دههي اوّل انقلاب است كه براي ملت، سرمايهي معنوي و براي كشور، تاريخ درخشاني را بهوجود آورد.

4. تجربهي مقاومت در دوران هشت سالهي دفاع مقدس: ملت ما طي دفاع هشت ساله با همهي توان، از شرف، دين، ميهن و انقلاب خويش پاسداري كرد و بهرغم بهرهمندي دشمن از كمكهاي بيدريغ بسياري از كشورهاي غرب، كوچكترين امتيازي به او نداد.

5. گذر از تندباد بحرانهاي سياسي: شدت تهاجم و فشارهاي ناشي از اين بحرانها حتي از تجاوز نظامي خارجي سهمگينتر، بازدارندهتر و شكنندهتر بود. اين گذر بهرغم ترورهاي كور گروهكهايي بود كه خيل عظيمي از متفكران و حاميان انقلاب را به شهادت رساند و وحشت ترور را به جان شهروندان عادي انداخت و ننگ نفرتانگيزي را از خود به جاي نهاد.

6. برچيدن طومار لانهي جاسوسي: امام راحل(قدس سره) تصرف اين پايگاه توطئهي استكبار و تداوم نقشههاي استعماري دوران سياه گذشته را انقلاب دوم ناميد. روابط پنهاني اين مركز جاسوسي با عوامل داخلي و خارجي ضدانقلاب ـ به گونهاي كه در اسناد لانهي جاسوسي آمده است ـ نشان ميداد. تداوم فعاليتهاي تخريبياش انقلاب اسلامي را دچار انحراف ميكرد و كشور را به گذشتهي تاريكش باز ميگرداند.

7. اصلاحات: براي ترميم آسيبهاي ناشي از تندرويها و ايجاد رويهي سالم براي دستيابي به راه كارهاي معتدل و منطقي براي نهادهاي انقلابي و جنبشهاي مردمي مسئلهي اصلاحات مطرح شد; به گونهاي كه در فرمانهاي مكرر رهبر بزرگ انقلاب اسلامي و رهنمودهاي پياپي و هشدارهاي صريح آن پيشواي دلسوز ديده ميشود و هر كدام حكايت از ماجراها و معضلات جاري در كشور و راهحلهاي مناسب آنها دارد، مانند فرمان هشت مادهاي امام،(333) هشدار به خبرگان قانون اساسي(334) و رهنمود به دولت در زمان جنگ تحميلي.(335)

يكي از مهمترين اصلاحات انجام گرفته در اواخر دههي اوّل انقلاب، بازنگري در قانون اساسي است كه با فرمان امام(قدس سره) در سال 1368 ش. آغاز شد و در اثناي آن، رحلت جانگداز ايشان اتفاق افتاد. طي اين رخداد بزرگ، چهل و هشت اصل از اصول قانون اساسي، بر اساس تجربيات ارزشمند دههي اوّل انقلاب اصلاح و تكميل شد و سومين همهپرسي با شكوه در دههي اوّل انقلاب انجام پذيرفت.

8. انقلاب فرهنگي در سطح فرهنگي، آموزشي و پژوهشي، بهويژه در دانشگاهها: اين تحول را كه طي آن نهادهايي، چون ستاد انقلاب فرهنگي، شورايعالي انقلاب فرهنگي، جهاد دانشگاهي، انجمنهاي اسلامي دانشجويي و نهاد نمايندگي ولي فقيه شكل گرفت، بايد از تحولات سازندهي دههي اوّل انقلاب بهشمار آورد. رهنمودهاي حضرت امام(قدس سره) از آغاز اين تحولها، راهگشا و مبيّن مسائل مختلف راهبردي آن بود.

9. توسعهي چشمگير آموزش و بينش عمومي بهويژه آموزش و پرورش: اين توسعه كه در سطوح مختلف از طريق جايگاههاي عمومي، مدرسهسازي، ارتقاي برنامههاي آمورشي و مبارزه با بيسوادي انجام شد. نه تنها تعداد كلاسها و دانشآموزان را بهگونهي بيسابقهاي افزايش داد، بلكه بينش، اطلاعات و سطح آموزش عمومي را افزايش بخشيد. در اين پيشرفت، عواملي، چون آموزش و پرورش، جايگاههاي عمومي، رسانههاي جمعي، مطبوعات، نهضت سوادآموزي و ديگر عوامل و زمينههاي متأثر از انقلاب اسلامي نقش تعيينكننده داشتند.