الف. چگونگی اعطای امتیاز توتون و تنباکو

الف. چگونگي اعطاي امتياز توتون و تنباكو

در سال 1269 هـ .ش ـ 1890 م. ـ در سفر ناصرالدينشاه به انگلستان، تالبوت كه از نزديكان نخستوزير وقت انگليس ـ لرد ساليسبوري ـ بود از شاه و صدراعظم وي امينالسلطان، خواستار اعطاي امتياز انحصار توتون و تنباكو شد. ناصرالدينشاه كه براي تأمين هزينه سفرهاي خود به اروپا مشكل داشت با اعطاي آن موافقت كرد. تالبوت سرانجام در تهران موفق شد طبق معمول با دادن مقداري رشوه، امتياز ارزشمندي را بهدست آورد. (3) طبق اين امتياز انحصار داخلي و خارجي خريد و فروش توتون و تنباكو ــــــــــــــــــــــــــــ

1. جواد شيخ الاسلامي، قتل اتابك و شانزده مقاله تحقيقي ديگر ، صص 88 ـ 69.

2. ابراهاميان، پيشين ، ص 72.

3. شركت رژي براي كسب اين امتياز مبالغ هنگفتي به شاه، امينالسلطان و ديگر درباريان رشوه داد. تالبوت پيش از رسيدن به تهران، از پاريس به امينالسلطان چنين نوشت: اينجانب ماژور تالبوت تعهد ميكنم كه براي حضرت اشرف امينالسلطان و اعليحضرت شاه ايران، به حضرت اشرف مبلغ 40 هزار ليره استرلينگ بپردازم. 10 هزار ليره از اين مبلغ را روز تفويض امتيازنامه رژي، 10 هزار ليره ديگر از اين مبلغ را در اولين روزي كه امتياز رژي بهموقع اجرا گذارده شود، 20 هزار ليره بقيه را دوماه پس از اجراي امتيازنامه رژي. پاريس 1889. (ابراهيم تيموري، تحريم تنباكو اولين مقاومت منفي در ايران ، ص 177)

[31]

ايران در اختيار شركت رژي قرار ميگرفت و شركت ميبايست هرساله 15 هزار ليره به همراه يك چهارم سود كمپاني، به خزانه شاه بپردازد.