متن کامل

---

مسجد النبی صلی الله علیه و آله و سلم

تهيه و تنظيم: مركز تحقیقات حج

مسجد النبيصلي الله عليه وآله‏ نخستين اقدام رسول خدا در مدينه منوره ساختن مسجد بود. پيش از آن، در قبا نيز مسجدي به دست آن حضرت و اصحاب بزرگوارشان ساخته شد كه چنين اقدامي نشان از اهميت نقش مسجد در اسلام دارد. مسجد النبيصلي الله عليه وآله‏ شريف‏ترين مسجد پس از مسجد الحرام، مسجد النبي است كه در مدينه منوّره واقع شده است. رسول خداصلي الله عليه وآله درباره نماز خواندن در اين مسجد فرمود: صَلَاةٌ فِي مَسْجِدِي هَذَا تَعْدِلُ عِنْدَ اللَّهِ عَشَرَةَ آلافِ صَلَاةٍ فِي غَيْرِهِ مِنَ الْمَسَاجِدِ إِلَّا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ فَإِنَّ الصَّلَاةَ فِيهِ تَعْدِلُ مِائَةَ أَلْفِ صَلَاةٍ . نماز در مسجد من نزد خداوند، برابر با ده هزار نماز در مساجد ديگر است، جز مسجد الحرام، كه نماز در آن برابر با صد هزار نماز است.

---

مسجد النبي

صلي الله عليه وآله در بناي نخستين‏ بيشتر مورّخان معتقدند كه مساحت مسجد در آغاز، حدود 1060 متر مربّع بوده است. (يعني 70 ذراع طول و 63 ذراع عرض) امّا پس از بازگشت رسول خداصلي الله عليه وآله از غزوه خيبر در سال 7ه . ق، به دليل افزايش تعداد مسلمانان، به مساحت مسجد افزوده شد و طول و عرض آن هر يك، به حدود يكصد ذراع افزايش يافت و مساحت آن به 2475 متر مربّع رسيد و در نتيجه مسجد به شكل مربّع در آمد. مسجد النبيصلي الله عليه وآله در توسعه عمر بن خطاب‏ عمر بن خطّاب در سال 17ه . ق. از طرف غرب 20 ذراع (10متر)، از جانب قبله 10 ذراع (5متر) و از سوي شمال 30 ذراع (15متر) به مسجد افزود و در نتيجه طول مسجد به 140 متر و عرض آن به 60 متر و مساحت آن به 3575 متر مربّع رسيد. مسجد النبيصلي الله عليه وآله در توسعه عثمان بن عفان‏ عثمان بن عفان در سال 29 - 30ه . ق، 496 متر مربّع به‏

مسجد النبي

صلي الله عليه وآله افزود و مساحت آن به 4071متر مربّع رسيد و تا زمان وليد بن عبدالملك به همين شكل باقي ماند. مسجد النبيصلي الله عليه وآله در توسعه وليد بن عبدالملك‏ وليد در سالهاي (88 - 91ه . ق.) 2369متر مربّع به مساحت مسجد افزود و مساحت آن به 6440متر مربّع رسيد. مسجد النبيصلي الله عليه وآله در توسعه مهدي عباسي‏ مهدي عباسي در سال 161ه . ق، بار ديگر دست به توسعه مسجد زد و مساحت آن را به 8890 متر مربّع رساند. توسعه مسجد النبيصلي الله عليه وآله در عصر مماليك‏ در عصر مماليك، قايتباي به سال 888ه . ق. 120 متر مربّع به مساحت مسجد افزود و مساحت آن را به 9010 متر مربع رساند. مسجد النبيصلي الله عليه وآله در توسعه دوران عثماني‏ سلطان عبدالمجيد عثماني در سالهاي (1265 -

1277ه . ق.)، 1293متر مربّع به مساحت مسجد افزود و مساحت آن را به 10303 متر مربع رساند.

افزوده‏هاي دوره سعودي در مسجد النبيصلي الله عليه وآله‏ پس از روي كار آمدن سعوديان، در توسعه اوّل سال (1372ه . ق.) 6024 متر مربّع به مساحت مسجد افزوده شد و مساحت كلّ مسجد را به 16327 متر رسيد. در توسعه دوّم كه از سال 1405ه . ق. آغاز شد. 82000 متر مربع ديگر به مساحت مسجد افزوده شد و مساحت آن به 98500 متر مربع رسيد كه بيش از 167000 نمازگزار را در خود جاي مي‏دهد. گفتني است كه با توسعه اطراف حرم هزاران‏

نفر ديگر به ظرفيت نمازگزاران افزوده شده است. آنچه از آثار و اسامي امامان شيعه و خلفا و برخي صحابه بر كتيبه‏هاي مسجد النبي

صلي الله عليه وآله به چشم مي‏خورد، يادگاري از سلاطين عثماني است كه ميانِ فرق اسلامي جمع كرده است. و جالب است كه نام امام زمان به صورت محمّد المهدي بر يكي از كتيبه‏ها به گونه‏اي نوشته شده كه كلمه حي از درون اين طرح جلوه‏گر است.

بخش‏هاي مختلف مسجد النبيصلي الله عليه وآله‏

روضه شريف: قسمتي از مسجد النبي كه در ناحيه جنوب شرقي (رو به سمت قبله) قرار دارد، به نام روضه مطهر شناخته مي‏شود. اين قسمت فضيلت زيادي دارد و در حديثي از رسول خداصلي الله عليه وآله به عنوان باغي از باغ‏هاي بهشتي معرفي شده است؛ مَا بَيْنَ قَبْرِي وَ مِنْبَرِي رَوْضَةٌ مِنْ رِيَاضِ الْجَنَّةِ روضه شريف 330 متر است كه طول آن 22 متر و عرض آن 15 متر مي‏باشد. در محدوده روضه مطهّره سه مكان مقدّس ديگر نيز وجود دارد كه عبارتند از: 1 - مرقد مطهّر پيامبرصلي الله عليه وآله 2 - منبر 3 - محراب. مرقد مطهّر رسول خداصلي الله عليه وآله‏ يكي از بهترين نقاط مسجد، مدفن رسول خداست. پيامبري كه محبوب خدا و خلق بود و ميراث‏هاي گرانبهاي اسلام، حاصل تلاش بيست و سه ساله آن حضرت است. در كناره شرقي مسجد، رسول خداصلي الله عليه وآله حجره‏هايي براي زندگي همسران خود ساخته بود كه تا قريب نود سال پس از

رحلت آن حضرت نيز سرپا بود. ابتدا حجره‏اي براي سوده، پس از آن براي عايشه و در امتداد آن حجره‏اي براي حضرت فاطمه

عليها السلام ساخته شد. مورّخان نوشته‏اند كه رسول خداصلي الله عليه وآله در حجره‏اي كه وفات يافت، دفن شد. مرقد رسول خداصلي الله عليه وآله در زمان خليفه دوّم در اتاق كوچكي قرار داشت و تا زمان توسعه مسجد در عهد وليد، به همان شكل باقي بود، در آن زمان كه قسمت شرقي مسجد توسعه يافت مرقد مطهّر نيز در مسجد قرار گرفت. اكنون محدوده حجره طاهره كه مرقد نيز داخل آن قرار دارد 240 متر (16متر طول و 15متر عرض) مساحت دارد كه ضريحي مطلّا در اطراف آن كشيده شده است. در چهار گوشه حجره طاهره چهار ستون مستحكم بنا شده است كه گنبد سبزي بر روي آن قرار دارد. اين حجره داراي چند در است. درِ حجره‏فاطمهعليها السلام كه نشانه محلّ حجره آن حضرت است. درِ تهجّد در شمال حجره و درِ وفود يا باب الرحمه در جهت غرب و درِ توبه ياباب الرسول در جهت جنوب (قبله). در حجره طاهره محلّي به عنوان قبر فاطمهعليها السلام با بقعه كوچكي مشخص شده و در داخل ضريح جاي گرفته است. در قسمت جنوبي اين بقعه نيز محراب فاطمهعليها السلام قرار دارد.

---

منبر:

يكي از مكانهاي مقدّس در مسجد، محلّ منبر رسول خداصلي الله عليه وآله است. در روايات آمده است كه پيامبر در آغاز با تكيه بر درخت خرما، به ايراد خطبه مي‏پرداخت، يكي از اصحاب پيشنهاد ساختن منبري را داد تا رسول خداصلي الله عليه وآله روي آن بنشيند تا هم مردم او را ببينند و هم آن حضرت از ايستادن خسته نشود. اين منبر داراي سه پلّه بوده است. منبر رسول خداصلي الله عليه وآله هشت بار نوسازي شده هر بار در جاي پيشين خود قرار داده شده است.

منبري كه در حال حاضر وجود دارد منبري است كه سلطان مراد عثماني در سال 999ه . ق. دستور ساخت و نصب آن را داد. اين منبر داراي دوازده پلّه مي‏باشد و يك اثر ارزشمند هنري است.

محراب: محراب در محلّي ساخته شده است كه رسول خداصلي الله عليه وآله در آنجا نماز مي‏گزارد. و در اينكه محلّ نماز آن حضرت همين محراب فعلي است ترديدي نيست. زماني كه وليد دستور توسعه مسجد را داد و عمر بن عبدالعزيز آن را اجرا كرد، بر جايگاه نماز رسول خدا محرابي ساخته شد. محراب‏هاي ديگري نيز كه محلّ نماز برخي خلفا بوده در مسجد ساخته شده است.

ستون‏هاي مسجد

سقف‏مسجدپيامبرصلي الله عليه وآلهبرستون‏هايي‏قرارداشت‏كه علاوه برنگهداري‏سقف، مورد استفاده رسول خدا و اصحاب آن حضرت بود، از ستون‏هاي هشتگانه زمان آن حضرت خاطرات ويژه‏اي باقي مانده كه موجب تقدّس آن شده است. هر بار كه مسجد باز سازي مي‏شده محل اين ستون‏ها تغيير نمي‏كرده، جز اين كه ستون‏هاي قديمي جاي خود را به ستون‏هاي جديد مي‏داده است. طبيعي است با توسعه مسجدستون‏هاي‏جديدي‏نيزبر آن افزوده مي‏شد؛ به طوري كه اكنون نزديك به 706 ستون در مسجد وجود دارد. ستون‏هايي كه در محلّ قديمي مسجد، در قسمت جنوبي آن قرار داشته اكنون با رنگ سفيد از بقيّه ستون‏ها مشخص شده كه ويژگي برخي از آنها عبارت است از: 1 - ستون مَحْرَس: علي بن ابي‏طالبعليه السلام در كنار اين ستون مي‏ايستاد و از رسول خداصلي الله عليه وآله محافظت مي‏كرد. اسطوانه محرس را به نام استوانه علي بن ابي‏طالبعليه السلام نيز مي‏شناسند؛ زيرا آن حضرت در كنار آن نماز مي‏گزارده است.
2 - ستون توبه: اين ستون را استوانه ابولبابه نيز ناميده‏اند. چه اينكه ابولبابه، پس از كاري كه به سود يهوديان بني‏قريظه از او سر زد، تحت فشار وجدان قرار گرفت و به منظور توبه و تنبيه خويش، خود را به ستون بست و افزون بر ده شبانه روز بر آن حال باقي ماند و تنها در اوقات نماز و هنگام قضاي حاجت دخترش او را از ستون مي‏گشود. تا اينكه بر پيامبر خداصلي الله عليه وآله در مورد پذيرش توبه ابولبابه وحي نازل شد، آن حضرت به مسجد آمد و او را از ستون باز كرد. نماز و توبه در كنار اين ستون فضيلت دارد.

3 - ستون وفود:

يكي از كارهاي روزانه رسول خداصلي الله عليه وآله ملاقات با سران قبايل بود. محلّ اين ملاقاتها در كنار ستوني از ستون‏هاي مسجد بود كه بعدها به نام اسطوانة الوفود معروف شد و اكنون نيز به همين نام شناخته مي‏شود. 4 - ستون سرير: محلّي است كه رسول خداصلي الله عليه وآله تختي از شاخه‏هاي خرما در كنار آن مي‏گذارد و روي آن به استراحت مي‏پرداخت. 5 - ستون مهاجرين: علّت انتخاب نام مهاجرين براي اين ستون، شايداين بوده است كه مهاجران مكّه در كنار اين ستون نماز مي‏گزاردند و مي‏نشستند. اين‏ستون به نام عايشه نيز شناخته مي‏شود؛ زيرا از عايشه نقل شده است كه اگر مردم فضيلت نماز در كنار اين ستون را مي‏دانستند بر سر آمدن كنار آن قرعه مي‏زدند و به همين دليل به آن ستون قرعه هم گفته شده است.

6 - ستون تهجّد:

در روايت است كه پيامبر خداصلي الله عليه وآله شب هنگام كه مردم، مسجد را به سوي خانه‏هايشان ترك مي‏كردند، حصيري در كنار اين ستون مي‏گستراند و به تهجّد و نماز شب مي‏پرداخت و به همين مناسبت به اين اسم معروف شد. 7 - ستون مربَّعَة القبر: اين استوانه كه به آن مقام جبرئيل نيز مي‏گويند چسبيده به ضلع شمالي ضريح مطهّر است و درِ خانه حضرت فاطمهعليها السلام از آنجا گشوده مي‏شده است. و اين همان دري است كه به روايت ابن عبّاس پيامبر خداصلي الله عليه وآله هر روز پنج بار - در وقت نمازهاي پنجگانه - به مدّت نه ماه كنار آن در مي‏ايستاد و مي‏گفت: اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكاتُهُ " إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً " .(احزاب 33)

8 - ستون مخلّقه:

رسول خداصلي الله عليه وآله در آغاز بر تنه درخت خرمايي تكيه مي‏كرد و خطبه مي‏خواند. نوشته‏اند زماني كه براي آن حضرت منبر ساخته شد از اين درخت ناله‏اي برخاست شبيه ناله شتر ماده‏اي كه از بچه خود جدا شود و از اين رو، اين ستون را، ستون حنّانه ناميده‏اند. ستون مخلقه در محلّ همان تنه نخل نصب شده است و از آنجا كه با خَلُوق خوشبو ومعطّر مي‏شده، ستون مخلّقه ناميده شده است. صفّه‏ صفّه نام مكاني است كه گروهي از مهاجران مسلمان بي‏سرپناه در سال‏هاي اوّليه هجرت در آنجا سكونت داشتند. زميني كه به آنها اختصاص داده شده بود حدود 96متر مساحت داشت و مسقّف بود و در ميان باب جبرئيل و باب النساء قرار داشت. افرادي مانند بلال، ابوذر، مقداد، حذيفه و... از اصحاب صفّه بوده‏اند. مقام جبرئيل: اين محلّ بدان جهت به عنوان مقام جبرئيل شناخته‏

شد كه اين فرشته مقرّب الهي از آنجا بر رسول خدا

صلي الله عليه وآله وارد مي‏شد و به خدمت آن حضرت مي‏رسيد. اين محلّ اكنون داخل حجره شريفه قرار دارد و قابل دسترسي نيست. درهاي نخستين مسجد 1 - باب الرَّحمه: اين در، در ديوار غربي مسجد قرار دارد. نامگذاري اين در به رحمت برگرفته از حديثي رسول خداصلي الله عليه وآله است كه به درخواست شخصي كه از اين در وارد شده بود، از خداوند طلب نزول باران كرد و پس از هفت روز نيز طبق درخواست همان شخص تقاضاي قطع باران گرديد. اين در را باب عاتكه نيز مي‏نامند. 2 - باب جبرئيل: اين در، مدخل ورودي رسول خداصلي الله عليه وآله بوده و در ديوار شرقي مسجد قرار دارد، در روايت آمده است: رسول خداصلي الله عليه وآله در مدخل اين در با جبرئيل ملاقات كرد و از اين رو به باب جبرئيل نامگذاري شد.

3 - باب السلام:

اين در نيز در ديوار غربي مسجد قرار دارد و از زمان بناي نخستين مسجد وجود داشته است. 4 - باب النساء: يكي از درهاي مهم، كه با توسعه مسجد در عهد خليفه دومّ ايجاد شد، باب النساء است. كه هم‏اكنون نيز بدين نام شهرت دارد. اين در، اختصاص به رفت و آمد زنها به مسجد داشته است. در توسعه‏هاي بعدي، ده‏ها درِ جديد به مسجد افزوده شده است.

مناره‏هاي مسجد

زماني كه وليد مسجد را توسعه داد، چهار مناره بر چهار گوشه مسجدالنبي ساخت، اين مناره‏ها در گذر زمان جاي خود را به مناره‏هاي بزرگتر و محكم‏تري داده و مناره‏هاي جديدي نيز براي مسجد ساخته شد. چهار مناره اصلي مسجد عبارتند از: مناره‏هاي سليمانيه و مجيديه كه در دو سوي ضلع شمالي قرار گرفته و مناره‏هاي قايتباي و باب السلام كه در دو سوي ضلع جنوبي (قبله) واقع شده‏اند. در حال حاضر مناره‏هاي ديگري نيز بر مسجد افزوده شده و تعداد آنها به ده رسيده است.

زيارت حضرت رسولصلي الله عليه وآله‏

هرگاه به مدينةالرّسول وارد شدي، پس از غسل زيارت وخواندن اذن دخول از درِ جبرئيل داخل شو، ومُقدّم دار پاي راست را، پس صدمرتبه اَللَّهُ اَكْبَرُ بگو. آنگاه دو ركعت نماز تحيّت مسجد بگزار و به سمت حجره شريفه حركت كن و در آنجا بايست وبگو: اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يارَسُولَ اللَّهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا نَبِيَّ اللَّهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا مُحَمَّدَبْنَ عَبْدِاللَّهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا خاتَمَ النَّبِيِّينَ ، اَشْهَدُ اَنَّكَ قَدْ بَلَّغْتَ الِرّسالَةَ ، وَ اَقَمْتَ الصَّلاةَ ، وَ آتَيْتَ الزَّكاةَ ، وَ اَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ ، وَ نَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ ، وَ عَبَدْتَ اللَّهَ مُخْلِصاً حَتّي‏ اَتيكَ الْيَقِينُ ، فَصَلَواتُ اللَّهِ عَلَيْكَ وَ رَحْمَتُهُ وَ عَلي‏ اَهْلِ بَيْتِكَ الطَّاهِرِينَ . پس رو به قبله بايست به گونه‏اي كه دوش چپ به جانب قبر باشد، و دوش راست به جانب منبر، و بگو: اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللَّهُ وَ حْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ ،

وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ

، وَ اَشْهَدُ اَنَّكَ رَسُولُ اللَّهِ ، وَ اَنَّكَ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ ، وَ اَشْهَدُ اَنَّكَ قَدْ بَلَّغْتَ رِسالاتِ رَبِّكَ ، وَ نَصَحْتَ لاُِمَّتِكَ ، وَ جاهَدْتَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ، وَ عَبَدْتَ اللَّهَ حَتّي‏ اَتيكَ الْيَقِينُ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ ، وَ اَدَّيْتَ الَّذِي عَلَيْكَ مِنَ الْحَقِ‏ّ ، وَ اَنَّكَ قَدْ رَؤُفْتَ بِالْمُؤْمِنِينَ ، وَ غَلُظْتَ عَلَي الْكافِرِينَ ، فَبَلَّغَ اللَّهُ بِكَ اَفْضَلَ شَرَفِ مَحَلِ‏ّ الْمُكَرَّمِينَ ، اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي اسْتَنْقَذَنا بِكَ مِنَ الشِّرْكِ وَ الضَّلالَةِ ، اَللَّهُمَّ فَاجْعَلْ صَلَواتِكَ وَ صَلَواتِ مَلائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ وَ اَنْبِياءِكَ الْمُرْسَلِينَ وَ عِبادِكَ الصَّالِحِينَ ، وَ اَهْلِ السَّمواتِ وَ الْأَرَضِينَ ، وَ مَنْ سَبَّحَ لَكَ يا رَبَّ الْعالَمِينَ مِنَ الْأَوَّلينَ وَ الْآخِرينَ ، عَلي‏ مُحَمَّدٍ عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ وَ نَبِيِّكَ وَ اَمِينِكَ وَ نَجِيِّكَ وَ حَبِيبِكَ وَ صَفِيِّكَ وَ خاصَّتِكَ وَ صَفْوَتِكَ وَ خِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ ، اَللَّهُمَّ اَعْطِهِ الدَّرَجَةَ الرَّفِيعَةَ ، وَ آتِهِ الْوَسِيلَةَ مِنَ الْجَنَّةِ ، وَ ابْعَثْهُ مَقاماً مَحْمُوداً يَغْبِطُهُ بِهِ الْأَوَّلُونَ وَ الْآخِرُونَ ، اَللَّهُمَّ اِنَّكَ قُلْتَ: وَ لَو اَنَّهُمْ اِذْ ظَلَمُوا اَنْفُسَهُمْ جاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ‏

تَوَّاباً رَحِيم

، وَ اِنِّي اَتَيْتُكَ مُسْتَغْفِراً تائِباً مِنْ ذُنُوبِي ، وَ اِنِّي اَتَوَجَّهُ بِكَ اِلَي اللَّهِ رَبِّي وَ رَبِّكَ لِيَغْفِرَ لِي ذُنُوبِي . وحاجت خود را بطلب، اميد است كه برآورده شود إن شاء اللَّه تعالي. پس درودهاي مخصوص رسول خداصلي الله عليه وآله را بخوان: اَللَّهُمَّ صَلِ‏ّ عَلي‏ مُحَمَّدٍ كَما حَمَلَ وَ حْيَكَ وَ بَلَّغَ رِسالاتِكَ ، وَ صَلِ‏ّ عَلي‏ مُحَمَّدٍ كَما اَحَلَّ حَلالَكَ ، وَ حَرَّمَ حَرامَكَ ، وَ عَلَّمَ كِتَابَكَ ، وَ صَلِ‏ّ عَلي‏ مُحَمَّدٍ كَما اَقامَ الصَّلاةَ ، وَ آتَي الزَّكاةَ ، وَ دَعا اِلي دِينِكَ ، وَ صَلِ‏ّ عَلي‏ مُحَمَّدٍ كَما صَدَّقَ بِوَعْدِكَ ، وَ اَشْفَقَ مِنْ وَعِيدِكَ ، وَ صَلِ‏ّ عَلي‏ مُحَمَّدٍ كَما غَفَرْتَ بِهِ الذُّنُوبَ ، وَ سَتَرْتَ بِهِ الْعُيُوبَ ، وَ فَرَّجْتَ بِهِ الْكُرُوبَ ، وَ صَلِ‏ّ عَلي‏ مُحَمَّدٍ كَما دَفَعْتَ بِهِ الشَّقاءَ ، وَ كَشَفْتَ بِهِ الْغَماءَ ، وَ اَجَبْتَ بِهِ الدُّعاءَ ، وَ نَجَّيْتَ بِهِ مِنَ الْبَلاءِ ، وَ صَلِ‏ّ عَلي‏ مُحَمَّدٍ كَما رَحِمْتَ بِهِ الْعِبادَ ، وَ اَحْيَيْتَ بِهِ الْبِلادَ ، وَ قَصَمْتَ بِهِ الْجَبابِرَةَ ، وَ اَهْلَكْتَ بِهِ الْفَراعِنَةَ ، وَ صَلِ‏ّ عَلي‏

مُحَمَّدٍ كَما اَضْعَفْتَ بِهِ الْأَمْوالَ

، وَ اَحْرَزْتَ بِهِ مِنَ الْأَهْوالِ ، وَ كَسَرْتَ بِهِ الْأَصْنامَ ، وَ رَحْمِتَ بِهِ الْأَنامَ ، وَ صَلِ‏ّ عَلي‏ مُحَمَّدٍ كَما بَعَثْتَهُ بِخَيْرِ الْأَدْيانِ ، وَ اَعْزَزْتَ بِهِ الْإِيمانَ ، وَ تَبَّرْتَ بِهِ الْأَوْثانَ ، وَ عَظَّمْتَ بِهِ الْبَيْتَ الْحَرامَ ، وَ صَلِ‏ّ عَلي‏ مُحَمَّدٍ وَ اَهْلِ بَيْتِهِ الطَّاهِرِينَ الْأَخْيارِ وَ سَلِّمْ تَسْلِيم .