متن کامل
کوه حرا و غار حرا کوه حرا به نام " جبل النور "، " جبل القرآن " و " جبل الاسلام "نیز معروف است . این کوه که یکی از مکانهای مقدس مکه و از آثار باقیمانده از عصر رسالت به شمار می‌رود، در شمال
|
قبرستان ابوطالب يكي از زيارتگاههاي مسلمانان در مكه به شمار مي‌آيد. قبرستان ابوطالب محل دفن بسياري از افراد خاندان بني‌هاشم و برخي از نزديكترين ياران رسول خدا (ص) است. عبدالمطلب جد پيامبر (ص)، عموي رسول خدا ابوطالب و خديجه (س) چهره ديگر مدفون در قبرستان ابوطالب است. در اين قبرستان بسياري از عالمان شيعه نيز، كه در مكه درگذشته يا به شهادت رسيده‌اند مدفونند.
مولد النبي (ص) خانه‌اي را كه رسول خدا (ص) در آن متولد شده، با نام " مولد النبي " مي‌شناسند. محل مولد النبي هم اكنون تخريب شده و در آنجا كتابخانه‌اي بنا شده كه امروزه به نام " مكتبة مكة المكرمه " شناخته مي‌شود. صفا و مروه صفا و مروه نام دو كوهي است كه در مسعي قرار دارد و درموسم حج، حاجيان هفت بار فاصله بين آن دو را طي مي‌كنند. با افزايشي كه در مساحت مسجدالحرام صورت گرفته، مسعي و مسجدالحرام به هم متصل شده است. طول آن 5/394 و عرض آن 20 متر است و ارتفاع طبقه اول 12 و طبقه دوم 9 متر مي‌باشد. مسعي مجموعا 18 در دارد. 
 دار ارقم اين همان منزلي است كه پيامبر (ص) و مسلمانان نخستين،در آغاز اسلام پنهاني در آنجا جمع شده، خدا را عبادت مي‌كردند. دار ارقم نزديك صفا و خارج مسجدالحرام بوده است. سپس در آنجا كتابخانه‌اي ساختند كه در سال 1395 ه..ق ويران شد و اكنون جزء ميداني است كه روبروي صفا و مروه است. شهر مكه شهر مكه مكرمه در دل مجموعه‌اي از دره‌هاي رشته كوههاي‌حجاز واقع است و مسجد الحرام در ميان دره ابراهيم، با حدود 277 متر ارتفاع از سطح دريا قرار دارد. از ويژگيهاي برجسته اين منطقه، كوههاي پر شمار پيرامون آن است كه برخي از آنها در شكل گيري تاريخ آن نقش داشته‌اند، از آن جمله جبل النور است، كه پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم، پيش از بعثت، در آن به پرستش خدا مي‌پرداخت. ديگر جبل ثور است كه پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم، در راه هجرت به مدينه منوره، در آن پنهان شد. هجرت ابراهيم عليه السلام از عراق به فلسطين و صحراي سينا در مصر و از آنجا به بيت الله الحرام در مكه مكرمه، در حدود چهار هزار سال پيش، دروازه هاي شمالي شهر را تعيين كرده است. مهمترين دروازه هاي ديگر براي حاجيان عبارتند از : دروازه عراقي ( زبيده )، دروازه مصري، دروازه شامي و دروازه يماني يا جنوبي. 
عرفات صحرايي است به درازاي 12 كيلومتر در شش كيلومتر و نيم،در فاصله بيست و يك كيلومتري شمال مكه، بر سر راه طائف. در جهت شمالي اين دشت كوهي است كه آن را جبل الرحمه يا جبل عرفات نامند. صحراي عرفات در اين سال‌ها درختكاري شده و هر حاجي بايد از ظ‌هر روز نهم ذي‌الحجه تا غروب شرعي آن روز در اين صحرا به قصد قربت وقوف نمايد. 
مشعر الحرام مشعر يا مزدلفه جايي است كه حاجيان پس از عرفات بدان جا مي‌روند و تا سر زدن آفتاب، در آن مي‌مانند. مشعر ميان دو تنگه عرفه از يك سو و محسر از سوي ديگر واقع شده است. منا دره‌اي است به عرض تقريبا هفتصد متر و طول دو كيلومتر ونيم كه حاجيان بايد از طلوع خورشيد روز دهم تا ظ‌هر روز دوازدهم جز ساعاتي كه اجازه داده شده آنجا را ترك كنند آن مكان بمانند. آن را " ملالاني "، " مكني " و " ممني " هر سه در خوانده‌اند و براي هر يك وجه تسميه‌اي نيز ذكر كرده‌اند. 
مسجد مزدلفه در فاصله شش كيلومتري مسجد نمره و پنج كيلومتري مسجد خيف در منا، مسجد مزدلفه قرار دارد. كه مساحت آن حدود شش هزار متر مربع است. مسجد الجن اين مسجد مشهورترين و مسجد كهن مكه است. موقعيت آن در پايين كوه حجون به سمت حرم، حدود پنجاه متر بعد از پل حجون و در حاشيه قبرستان حجون است. نقل شده كه، نامگذاري آن به مسجد جن به جهت رابطه‌اي است كه با سوره جن ( يكي از سوره‌هاي قرآن ) دارد. گويا اين آيات در محلي كه به نام مسجد جن شهرت دارد، نازل شده است. 
مسجد شجره جداي از مسجد شجره كه ميقات است و جداي از مسجد الشجره كه در داخل شهر مكه قرار دارد، مسجدي ديگر با همين نام در منطقه حديبيه در نزديكي مكه بوده است. مي‌دانيم كه رسول خدا (ص) در سال ششم هجرت براي انجام عمره به مكه آمد، اما مشركان مانع شدند و آن حضرت براي اينكه با آنها درگير نشود، راه را به طرف غرب كج كرد و در حديبيه كه در مسير قديمي جده واقع است، توقف كرد و سپس نماينده‌اي به مكه فرستاد و پس از آن كه اين نماينده بازنگشت، در زير درختي با اصحاب خود بيعت كرد تا در برابر دشمن بايستند. اين بيعت را به نام بيعت رضوان و بيعت شجره مي‌شناسند. با بازگشت نماينده رسول خدا (ص) جنگ منتفي شد و پس از آن صلح حديبيه به امضا رسيد. در جاي اين درخت، مسجدي بوده است كه شجره ناميده مي‌شد و توسط دولت سعودي تخريب گرديد. درخت مزبور نيز توسط خليفه دوم از ريشه كنده شد! فاكهي از مسجدي در حديبيه ياد كرده كه نامش مسجد آل كرز بوده و مردم بر اين باور بوده‌اند كه رسول خدا (ص) در آنجا نماز خوانده است. اكنون مؤلف آگاه نيست كه آيا اين مسجد در حديبيه وجود دارد يا نه. 
 مسجد خيف مسجد خيف در سمت جنوبي و بر جانب چپ كسي است كه از سوي عرفات مي‌آيد. گويند رسول خدا (ص) در حجة الوداع خيمه خود را در اين مكان زده و در جايي كه محراب مسجد است پنج نماز را از نماز ظ‌هر تا نماز صبح خوانده‌اند. مسجد نمره : در محل خيمه‌اي كه پيامبر صلي الله عليه و آله در سفر حجة الوداع بر پا ساخت، بنا شده است. 
مسجد نمره در محل خيمه‌اي كه پيامبر صلي الله عليه وآله در سفر حجة الوداع بر پا ساخت، بنا شده است 
مسجد معرس مسجد معرس در نزديكي مسجد شجره قرار دارد. تعريس به معناي خواب آخر شب مسافر در استراحتگاه است. از آنجا كه رسول خدا (ص) در اين مسجد استراحت كرده و نماز صبح را خوانده است، آن را به نام مسجد معرس مي‌شناسند. ويرانه اين مسجد در سال 1354 شمسي برجا بوده، با اين حال اكنون بايد يقين داشت كه در توسعه جديد يا در خود مسجد بزرگ شجره است يا ميادين اطراف آن. مسجد ذوالحليفه مسجد شجره كه نام ديگر آن ذوالحليفه است، حدود ده كيلومتر بيرون مدينه در منطقه آبار علي ( چاههايي كه حضرت امير (ع) براي استفاده زائران خانه خدا حفر نمود ) قرار دارد. نامگذاري اين مسجد به شجره ( درخت ) از آنجاست كه در عصر پيامبر (ص) در آنجا درختي بوده كه حضرت زير آن احرام مي‌بستند، و اهميت اين مسجد بيشتر در آن است كه رسول خدا (ص) در حجة الوداع در آنجا محرم شد. زائراني كه از مدينه براي انجام اعمال حج روانه مكه مي‌شوند در اين مسجد كه ميقات آن مسيراست احرام مي‌بندند. مسجد جعرانه يكي ديگر از ميقاتهاي عمره مفرده، منطقه جعرانه است. پيامبر در بازگشت از جنگ حنين قريب پانزده روز در جعرانه توقف نمود و غنايم جنگ با هوازن را ميان مردم تقسيم كرد. در جعرانه مسجدي وجود دارد كه به نام مسجد الرسول معروف است و در سمت چپ وادي جعرانه قرار دارد. مساحت فعلي مسجد 160. متر مربع و معماري آن شبيه تنعيم است. مسجد تنعيم در راه مكه مدينه، منطقه‌اي است به نام نعمان كه در ميان دو كوه ناعم و نعيم قرار گرفته، كه حدود دو فرسنگ با مكه فاصله دارد. تنعيم نام درختي است كه در باديه شناخته شده است. مسجدي كه در اين ناحيه وجود دارد و به نام مسجد تنعيم شناخته مي‌شود، از ميقاتهاي عمره مفرده است. مساحت اين مسجد حدود 120. متر است. |
