ميقات حج
سال دوم شماره پنجم پاييز 1372
مقصد اينجاست...
خاقاني شرواني
خاقاني شرواني، افضل الدين ابراهيم بن علي (م 582 هجري) از شاعران پرتوان و قصيده سرايان نام آور فارسي است. قصايدي پيرامون كعبه مقدس و روضه نبوي و سفر حج و شرح مراحل و مقامات معنوي اين سفر دارد كه به نامهاي نهزة الارواح و نزهة الأشباح و كنزالركاز و باكورة الأثمار و مذكورة الأسحار و... معروف است. از آنجا كه شعر عميق و بلندِ خاقاني در وصف مكه و كعبه و سفر حج، مفصّل است، گزيده اي از قصيده كنز الركاز او را از ديوان وي (ص 101، چاپ 1316 به تصحيح استاد علي عبدالرسول) به شما خوانندگان گرامي تقديم مي داريم:
مقصد اينجاست، نداي طلب اينجا شنوند *** بُختيانرا ز جرس صبحدم آوا شنوند
خاكيانرا ز دل گرم روان آتش شوق *** باد سرد از سر خوناب سويدا شنوند
خاك اگر گريد و نالد چه عجب كآتشرا *** بانگ گريه زدل صخره صما شنوند
گريه آن گريه كه از ديده آتش بينند *** ناله آن ناله كه از سينه خارا شنوند
چون بلرزد علم صبح بنالد دم كوس *** كوه را ناله تب لرزه چو دريا شنوند
هرچه در پرده شب راز دل عشاقست *** كان نفس جز به قيامت نه همانا شنوند
صبح شد هدهد جاسوس كز اووا پرسند *** كوس شد طوطي غماز كز اووا شنوند
چون بپاي علم روز سر شب ببرند *** چه عجب كز دم مرغ آه دريغا شنوند
كشته شد ديو بپاي علم لشكر حاج *** شايد ار تهنيت از كوس مفاجا شنوند
ازپي حرمت كعبه چه عجب كر پس از اين *** بانگ دقّ الكوس از گنبد خضرا شنوند
عرشيان بانگ وللّه علي الناس زنند *** پاسخ از خلق سمعنا و اطعن شنوند
از سر و پاي درآيند سراپاي نياز *** تا تعال از ملك العرش تعالي شنوند
روضه روضه، همه ره باغ منور بينند *** بركه بركه همه جو آب مصفا شنوند
انجم ماه وش آماده حج آمده اند *** تا خواص از همه لبيك مثنا شنوند
همه را نسخه اجزاي مناسك در دست *** از پي كسب جزا خواندن اجزا شنوند
خام پوشند و همه اطلس پخته شمرند *** زهر نوشند و همه نوش و هنيئا شنوند
سفر كعبه نمودار ره آخرت است *** گرچه رمز رهش از صورت دنيا شنوند
جان معني است باسم صوري داده برون *** خاصگان معني و عامان همه اسما شنوند
كعبه را نام به ميدانگه عام عرفات *** حجره خاص جهان داور دارا شنوند
عابدان نعره برآرند به ميدانگه از آنك *** نعره شيردلان در صف هيجا شنوند
عارفان خامش و سر بر سر زانو چو ملخ *** نه چو زنبور كز او شورش و غوغا شنوند
سارابنا بوفا بر تو كه تعجيل نماي *** كز وفاي تو به من شكر موفا شنوند
بر در كعبه كه بيت اللّه موجوداتست *** كه مباهات امم زان در والا شنوند
بار عامست و در كعبه گشاده است كز او *** خاصگان بانگ در جنت مأوا شنوند
پس چو رضوان در جنات گشايد پاكان *** بانگ حلقه زدن كعبه عليا شنوند
زان كليدي كه نبي نزد بني شيبه سپرد *** بانگ پر ملك و زيور حورا شنوند
بسلام آمدگان حـرم مصطـفـوي *** ادخلوها بسلام از حرم آوا شنونـد
النّبي، النّبي آرند خلايق به زبان *** امتّي، امتّي از روضه غرا شوند
از صرير در او چار ملايك به سه بعد *** پنج هنگام دم صور بيكجا شنوند
بر در مرقد سلطان هدي ز ابلق چرخ *** مركب داشته را از ناله هرا شنوند
موسي استاده و گم كرده ز دهشت نعلين *** اَرِني گفتنش از نور تجلي شنوند
بهر وايافتن گم شده نعلين كليم *** واضّحي خواندن خضر از در طاها شنوند
بنده خاقاني و نعت سر بالين رسول *** تاش تحسين ز ملك در صف اعلا شنوند
راويان كآيت انشاء من انشاء كنند *** بارك الله همه بر صاحب انشا شنوند
|