تاریخ مدینه
تاریخ مدینه پیش از اسلام، دو گروه عرب و یهودی در یثرب و به عبارتی در حد فاصل حره‌ی شرقی، حره‌ی غربی، قبا و اُحد زندگی می‌کردند. قبایل یهودی عبارت بودند از: «بنی قَیْنُقاع»، «بنی نضیر» و «بنی قریظه» که عمدتاً‌در جنوب و جنوب شرقی در منطقه‌ی عواملی ـ که ام
تاريخ مدينه
پيش از اسلام، دو گروه عرب و يهودي در يثرب و به عبارتي در حد فاصل حره‌ي شرقي، حره‌ي غربي، قبا و اُحد زندگي مي‌كردند. قبايل يهودي عبارت بودند از: «بني قَيْنُقاع»، «بني نضير» و «بني قريظه» كه عمدتاً‌در جنوب و جنوب شرقي در منطقه‌ي عواملي ـ كه امروزه به شارع عوالي يا شارع علي بن ابي‌طالب(ع) معروف است زندگي مي‌كردند.
ورود اسلام به يثرب
مردم يثرب به كعبه احترام مي‌گذاشتند و همه ساله براي طواف آن و عبادت بت‌ها به مكه مي‌آمدند. به علاوه بازارهاي مكه نيز انگيزه‌اي بود تا آنان به مكه بيايند و روابطي با قريش داشته باشند. از زماني كه پيامبر (ص) دعوت خويش را آشكار كرد و آيات قرآني در ميان مردم انتشار يافت، اهل يثرب به دليل همين رفت و آمدها كم و بيش با آن آشنا شده‌بودند. اما حرمتي كه براي قريش قائل بودند مانع از آن شده بود كه خود را به رسول خدا (ص) نزديك كند. نخستين بار دو نفر و در سال يازدهم شش نفر از مردم يثرب اسلام آوردند. آنها اين پيام جديد را به ديگران رساندند و در سال دوازدهم بعثت دوازده نفر از مردم يثرب كه مسلمان شده بودند در ايام حج به ديدار رسول خدا (ص) شتافتند. پس از آن بود كه پيامبر (ص) يكي از بهترين اصحاب خود؛ يعني «مصعب بن عُمَير» را براي تبليغ اسلام به يثرب فرستاد و در سال سيزدهم بعثت قريب هفتاد تن از مردم يثرب براي بيعت با رسول خدا (ص) به مكه آمدند. آنان ضمن بيعت با رسول خدا (ص) از آن حضرت خواستند تا به يثرب بيايد؛ و تعهد كردند كه از آن حضرت دفاع خواهند كرد، همان گونه كه از زن و فرزند خويش دفاع مي‌كنند.
اين دعوت سرآغاز هجرت پيامبر (ص) و اصحاب آن حضرت بود. محل بيعت آنها با رسول خدا(ص) اندكي پايين‌تر از جمره‌ي عَقَبه، در راه آمدن به مكه، سمت راست، در داخل يك شعب بوده كه اكنون در محل آن «مسجد البيعه» قرار دارد. پيش از اين درباره اين مسجد سخن گفته شد.
يثرب يا مدينه البني (ص)
پيامبر در ربيع الاول سال 622 ميلادي به يثرب آمد و با آمدن آن حضرت، نام اين شهر به مدينه‌البني (ص) تبديل شد. رسول الله (ص) در همان آغاز، مدينه را چون مكه «حرم» دانست. بر اين اساس، مكه حرم خدا و مدينه حرم رسول الله(ص) است. اين بهترين شرافتي بود كه مدينه مي‌توانست به آن دست يابد.
پيامبر خدا(ص) براي زندگي مدينه برگزيد؛ طبيعي است آن حضرت پس از فتح مكه، در سال هشتم هجرت، مي‌توانست به شهر خود بازگردد. اما ترجيح داد در مدينه زندگي كند و در آن شهر دفن گردد. آن حضرت در سخنان بي‌شماري مدينه را تمجيد كرده و مردم آن را بسيار ستوده است. همين تعريف‌و تمجيدها سبب شد تا اين شهر كوچك، بهترين و زيباترين نام‌ها را كه نزديك به يكصد نام مي‌شود به خود اختصاص دهد: «المؤمنه»، «المحبوبه»، «المقدسة»، «الباره»، «دارالأبرار» «ارضُ الله» «طابَه»، «طَيْب»، «سيّدة البلدان»، «دارالسلام»، «المحرّمه»، «المباركه»، «المحروسه»، «المرحومه»،«الجبّاره» «المختاره»، «القاصمه» «حرم رسول الله» ، «الموفّيه»، «قلب الايمان»، «قبة الاسلام»، «المعصومه»، «بيت رسول الله» و نام‌هاي ديگر.
رسول خدا (ص) مدينه را اين گونه توصيف كرده‌اند؛ «مدينه محل هجرت من، محل قبر من و محلي است كه من از آنجا برانگيخته خواهم شد.»
پيامبر خدا(ص) در مدينه
پيش از هجرت پيامبر به مدينه، تني چند از اصحاب به يثرب رفته و در «قبا» سكونت كردند. سپس رسول خدا (ص) در آغاز ماه ربيع الاول راهي يثرب شد. مردم مسلمان شده‌يثرب، بي‌صبرانه انتظار ورود آن حضرت را داشتند و از ايشان در «قبا» استقبال كردند. آنگاه مسلمان واقعي مدينه، طي ده سال با خلوص تمام از وي و آرمان‌هاي آن حضرت دفاع كردند. در اينجا خلاصه‌اي از حوادث اين ده سال را مي‌آوريم:
نخستيناقدام پيامبر (ص) در مدينه، ساختن مسجد بود؛ جايگاهي كه افزون بر مركزيت عبادي، مركزيت فرهنگي، سياسي و اداري نيز داشت؛ وي كه از تكيه‌گاه‌هاي اصلي اسلام در ميان مسلمانان بود.
دومين اقدام آن حضرت ايجاد يك پيمان عمومي ميان مسلمانان مدينه بود. در اين معاهده كه همه‌ي مسلمانان براي اجراي آن متعهد شدند و با رسول خدا (ص) بيعت كردند حاكميت براي خدا و رسولش شناخته شد و بخشي از قوانين حقوقي و جزايي اسلام به عنوان قانون تصويب گرديد.
سومين اقدام رسول خدا(ص) ايجاد پيمان برادري ميان مسلمانان بود. آن حضرت مسلمانان را با يكديگر برابر كرد تا نسبت به هم ارتباط و پيوند نزديكتري داشته باشند. از ميان مسلمانان، «علي بن ابي‌طالب» را به عنوان برادر خود برگزيد.