محبت نبوى
محبت نبوی سید حسین اسحاقی دایره عطوفت و مهربانی آن چنان در رسول گرامی اسلام(ص) گسترده بود که از نزدیک ترین فرد خانواده اش گرفته تا اصحاب و یاران و نیز کودکان و یتیمان و حتی گمراهان و اسیران را در بر می‌گرفت. در حقیقت، این رفتار، شعاعی تابناک از انوار ال
محبت نبوي
سيد حسين اسحاقي
دايره عطوفت و مهرباني آن چنان در رسول گرامي اسلام(ص) گسترده بود كه از نزديك ترين فرد خانواده اش گرفته تا اصحاب و ياران و نيز كودكان و يتيمان و حتي گمراهان و اسيران را در بر مي‌گرفت. در حقيقت، اين رفتار، شعاعي تابناك از انوار الهي در سرزمين وجود پاك پيامبر گرامي اسلام(ص) بود كه: «فبمارَحْمَة مِن اللهِ لِنْتَ لَهُمْ؛ رحمت خدا، تو را با ايشان مهربان گردانيد». (آل عمران: 159) بيان نمونه‌هايي از رأفت و مهرباني رسول مكرم اسلام(ص) درك اين موضوع را عميق‌تر مي‌كند:
1. پيامبر گرامي اسلام(ص) به مؤمنان و دوستداران رسالتش محبت و عاطفه‌اي خاص داشت. آن حضرت پيوسته جوياي حال اصحاب خود بود و از آنان دلجويي مي‌كرد. اگر سه روز يكي از آنها را نمي‌ديد، احوال او را مي‌پرسيد. اگر مي‌گفتند به سفر رفته است، براي او دعا مي‌كرد و اگر حاضر بود، به ديدن او مي‌رفت و چنانچه مريض بود، از وي عيادت مي‌كرد.
2. هنگامي كه در جنگ احد، دندان پيامبر(ص) را شكستند و چهره مبارك آن حضرت، مجروح و خون آلود شد، بر اصحاب بسيار سخت و گران آمد. پس درخواست كردند كه به كافران و دشمنان نفرين كند. حضرت در پاسخ فرمود: «من براي لعن و نفرين مبعوث نشده‌ام، بلكه پيامبر رحمت هستم و براي آنها دعا مي‌كنم كه خدايا قوم مرا هدايت كن، زيرا آنها نادان هستند».
3. روش آن حضرت در جنگ و برخورد با دشمن و سفارش كردن فرماندهان و سپاهيان به خوش رفتاري، نشان دهنده روح بلند و پُرمهر آن سفير الهي بوده است. امام صادق(ع) مي‌فرمايد: رسول خدا(ص) هرگاه مي‌خواست لشكري را به جنگ اعزام كند، آنان را به حضور مي‌طلبيد و مي‌فرمود: به نام خداي متعال حركت كنيد و به او استقامت جوييد و براي الله جهاد كنيد. و كافران را مُثله نكنيد. پيرمردان و اطفال و زنان را نكشيد. رهبانان را كه در غارها و بيغوله‌ها جاي دارند، به قتل نرسانيد و درختان را از بيخ نزنيد، مگر ناچار باشيد. نخلستان را نسوزانيد و به آب غرق نكنيد. هرگز آب مشركان را با زهر آلوده نسازيد. حيله و خيانت نكنيد. هر كدام از مسلمانان اگر به مردي از مشركان پناه داد، او در پناه است تا كلام خدا را بشنود و اسلام را بر او عرضه كنيد. اگر پذيرفت، او هم برادر ديني شماست و اگر قبول نكرد، او را به مأمن خويش برسانيد.
(پي نوشت‌ها در دفتر نشريه زائر موجود است)
آداب سخن و سكوت
از نشانه‌هاي حكمت و درايت آدمي، رعايت آداب سخن گفتن و شناختن مواضع سخن و سكوت است. در آيات و روايات و كتب اخلاقي، در باب زبان و شيوه سخن، رهنمودهاي ارزشمندي وجود دارد كه چگونه از اين نعمت گرانقدر الهي بايد بهره گرفت. سخن، ترجمان عقل و معرفت و ايمان و ادب انساني است. علي(عليه‌السلام) مي‌فرمايد: «المَرْءُ مَخْبُوءٌ تَحْتَ لِسانِهِ»؛ «مرد زير زبان خويش پنهان است»؛ و هم آن حضرت در خصوص شناخت موارد سخن و سكوت، مي‌فرمايد: «لاخير في الصمت عن الحكم كَما اَنّه لاخَيْر في الْقَوْلِ بِالْجَهْل»؛ «در خودداري كردن از سخن حق خيري نيست، چنانكه در سخن گفتن از روي ناداني» و نيز از سخن آن حضرت است درباره پرگويي: «مَنْ كَثُرَ كَلامه كَثُرَ خَطائُه»؛ «هركس زياد حرف بزند خطايش بسيار گردد».
همچنين امام صادق(عليه السلام) مي‌فرمايد: «خداوند به چيزي مانند سكوت كردن و رهسپار خانه خدا شدن، بندگي نشده است»؛ «ما عُبِدَالله بِشَيء مِثْل الصمت وَالْمَشْي اِلَي بَيْت الله»
اين توصيه‌ها كه براي همه جا و همه احوال مؤمن است، در حج ويژگي خاصي دارد. اين سفر روحاني كه پس از انتظار بسيار براي زائر دست داده، فرصتي است كه به تهذيب نفس بپردازد و با خلوت كردن با خدا و ذكر و دعا و قرآن، روح خود را غني سازد و دريغ است كه با سخنان بي‌حاصل، اوقات عزيز را هدر دهد. در اين خصوص امام ششم، صادق آل محمد(عليهم السلام) رساله‌اي دارد براي شيعيان خود كه توجه به محتواي آن براي حاجي نمونه لازم است. آن حضرت به يارانش خاطر نشان مي‌سازد: «از خدا پروا گيريد و زبانهايتان را جز از خير و نيكي باز داريد. بر شما باد به سكوت، مگر از آنچه خداوند به وسيله آن در امر آخرت به شما سودي رساند و پاداشي قرار دهد. بسيار بگوييد لااله الاالله و تقديس و تنزيه حق كنيد و ثناي او گوييد و به او تضرّع نماييد و به آنچه نزد اوست از خير و نيكي، كه كسي نتواند قدر آن را تعيين كند و به كنه آن برسد، راغب باشيد و بدين وسيله زبانهايتان را از آنچه خداوند نهي فرموده از سخنان باطل كه اگر كسي از آن توبه نكند و دست برندارد موجب خلود در آتش شود، برحذر باشيد» معاوية بن عمار از امام صادق(عليه السلام) نقل كرده كه فرمود: «بر تو باد به تقواي خدا و ذكر بسيار و سخن كم، مگر سخن خير، زيرا كمال حج و عمره به اين است كه مرد زبان خود را جز از نيكي حفظ كند، همان گونه كه خداوند بزرگ فرموده است: كسي كه حج گزارد، زشتي، فسق و جدال در حج نيست»؛ «اذا احرمت فعليك بتقوي الله و ذكرالله كثيراً وَقِلّة الكلام اِلاّ بِخَيْر فَانّ مِنْ تَمامِ الحجّ والعمرة أنْ يحفظ المرأ لِسَانَهُ اِلاّ مِنْ خَيْر كَما قالَ الله عَزّوجلّ: (فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الحَجّ...)» حاجي گرامي! در حرمين شريفين، بويژه مسجدالحرام و مسجدالنبي، كه مقدس ترين اماكن روي زمين اند، با كلام پاك و دعا و ذكر و تلاوت قرآن اوقات خود را مشغول دار. از سخنان بي‌حاصل و از بازار و كالا و خريد و فروش در موسم عبادت، بپرهيز و چون در اين اماكن مقدس سخن مي‌گويي، ادب آن محضر را نگهدار و حرمت حرم را پاس بدار، و آهسته و آرام و متين سخن بگوي تا مزاحم ديگران نباشي. حتي با دعا خواندنت در طواف و غيره، آرامش خود را حفظ كن؛ چرا كه هركسي براي خود حالي دارد كه آن حالت را نبايد از او گرفت.
(پي نوشت‌ها در دفتر نشريه زائر موجود است)