آگاهانه دعا کنیم

آگاهانه دعا كنيم

وَ يَدْعُ الانسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاءَهُ وَ بِالخَيرِ وَ كَانَ الانسَانُ عَجُولاً

و انسان (همان گونه كه) خير را فرا مي‌خواند (پيشامد) شر را مي‌خواند و انسان همواره شتابزده است. (اسراء:11)

قرآن مي‌فرمايد: «اي كساني كه ايمان آورده ايد، از چيزهايي كه شما را اندوهناك مي‌كند نپرسيد.» هم چنين خداوند در مقابل درخواست حضرت نوح(ع) براي نجات پسرش به او وحي فرستاد: «اي نوح، او در حقيقت از كسان تو نيست. او كرداري ناشايسته داشته است. فلا تسئلن ماليس لك به علم. (پس چيزي را كه بدان علم نداري از من مخواه) من به تو اندرز مي‌دهم كه مبادا از نادانان باشي.» نوح(ع) بعد از فهم اين كه دعايش آگاهانه نبوده است عرضه داشت: «پروردگارا، من به تو پناه مي‌برم كه از تو چيزي بخواهم كه بدان علم ندارم».

در دعا چه نخواهيم و چه نكنيم

1) آنچه بدان علم و آگاهي نداريم و از سود و زيانيش مطمئن نيستيم. امام صادق(ع) فرمودند: «راه‌هاي نجات و نابودي خودت را بشناس تا مبادا از خدا چيزي را به گمان اين كه نجات تو در آن است بخواهي، حال آن كه سبب نابودي تو مي‌شود.»

2) چيزهاي ناشدني. از امام علي(ع) پرسيدند: «بي‌اثرترين دعاها كدام است؟» حضرت فرمودند: «دعا براي چيزهاي ناشدني (مثلا زنده شدن مرده)» هم چنين حضرتش مي‌فرمايند: «گفتم: خدايا، مرا محتاج هيچ يك از آفريدگانت مگردان. رسول خدا(ص) فرمودند: ‌اي علي، چنين مگو، زيرا هيچ كس نيست كه محتاج ديگران نباشد. عرض كردم: پس چه بگويم، اي رسول خدا؟ فرمودند: بگو: خدايا، مرا محتاج آفريدگان بد خود مفرما.»

3) عجله نداشتن در اجابت دعا. رسول خدا(ص) فرمودند: «مردم تا زماني كه شتاب نورزند پيوسته در خير و خوبي خواهند بود» عرض شد: «اي رسول خدا، درود خدا بر تو، چگونه شتاب مي‌كنند؟» فرمودند: «به اين كه بگويند دعا كرديم، اما مستجاب نشد.»

4) صلاح كار خود را به خداوند نياموزيم. امام علي(ع) فرمودند: «خداوند فرموده: اي بندگان من، از آنچه به شما دستور داده ام فرمان بريد و به من نياموزيد كه چه چيز صلاح شماست؛ زيرا من به آن داناترم و آنچه را به صلاح شماست از شما دريغ نمي‌كنم.»

5) چيزهاي ناروا؛ مثلاً حرام را از خدا طلب نكنيم و يا چيزي را كه به غير آسيب مي‌رساند. امام علي(ع) فرمودند: «اي كسي كه دعا مي‌كني، آنچه ناشدني و نارواست از خدا مخواه.» در حديث است كه «حضرتش شنيدند كه مردي مي‌گويد: خدايا، از فتنه و آزمايش به تو پناه مي‌برم. به او فرمودند: مي‌بينم كه از مال و فرزندت به خدا پناه مي‌بري. خداي تعالي مي‌فرمايد: انما اموالكم و اولادكم فتنة. بگو: اللهم اني اعوذبك من مضلات الفتن.(خدايا من از فتنه‌هاي گم راه كننده به تو پناه مي‌برم)

(پي نوشت‌ها در دفتر نشريه موجود است)