تعیین سمت قبله مدینه توسط پیامبر اسلام(ص)

تعيين سمت قبله مدينه توسط پيامبر اسلام(ص)

معجزات سفراي الهي، «قولي» و «فعلي» است. معجزات فعلي تصرف در مادّه كائنات و تسخير آن‌ها به قوت ولايت تكويني انسان كامل، به اذن الله تعالي است. و معجزات قولي علوم و معارف و حقايقي است كه از حظاير قدس ملكوت بر آنان نازل شده است. سر سلسله معجزات قولي پيغمبر خاتـــم(ص) قرآن مجيد است كه معجزه باقيه آن حضرت است.

<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

 

معجزات فعلي، موقت و محدود به زمان، مكان و زودگذرند و بعد از وقوع، فقط عنوان تاريخي و سِمَت خبري دارند، به خلاف معجزات قولي كه در همه اعصار و قرون معجزه‌اند و براي هميشه باقي و برقرار.

 

معجزات، فعلي براي عوام است كه با محسوسات آشنايند و با آن‌ها اُلفت گرفته و خو كرده‌اند، اين فرقه بايد با «حواس» ادراك كنند تا باورشان آيد؛ ولي خواص را كه قوّه عاقله و متفكره پيكر مدينه فاضله انساني‌اند، علوم و معارف به كار آيد. اين طايفه، معجزات قولي را كه مائده‌هاي آسماني و مأدبه‌هاي روحاني‌اند، طلب كنند. نكته‌سنج و زبان‌‌فهم و گوهر‌شناس‌اند و مي‌دانند كه كالاي علم كجايي است و چگونه كالايي است.

 

قبله مدينه طيّبه، تنها معجزه فعلي باقي رسول الله(ص) است كه بدون اِعمال آلات نجومي و قواعد هيوي و يا در دست داشتن زيج و ديگر منابع طول و عرض جغرافيايي، آن را در غايت دقت و استوار تعيين كرد و به سوي كعبه ايستاد و فرمود: «محرابي علي الميزاب».

 

رسول‌الله(ص) پس از آن كه مبعوث به رسالت شد، سيزده سال در مكه و چند ماه در مدينه به سوي بيت‌المقدس نماز مي‌خواند. ولي در مكه خانه كعبه را بين خود و بيت‌المقدس قرار مي‌داد و اين عمل در مدينه ميسور نبود؛ زيرا اگر كسي در مدينه مواجه مكه باشد، ناچار بايد بيت المقدس را پشت سر قرار دهد و بالعكس، اما در مكه مي‌تواند در طرف جنوب خانه كعبه، هم به سوي كعبه باشد و هم به سوي بيت المقدس.

 

مكه و مدينه تقريباً در سطح يك دايره نصف‌النهارند؛ زيرا تفاوت بين الطلوعين به غايت اندك است و مدينه تقريباً در شمال شرقي مكه واقع است.

 

از مدينه تا مكه به مسافت قريب صد فرسنگ است، هيچ كس نقل نكرده است كه رسول الله به قواعد رياضي و آلات نجومي توسل جسته باشد. با اين كه در مراقبت به تمام احوال و اوضاع آن جناب اهتمامي اكيد و شديد داشتند چنان كه كتاب‌هاي سيره، شهودي عادل‌اند و شمائل محمديه ترمذي، بر گفتار ما حجّتي قاطع، كه پنجاه و چهار باب است؛ حتي بابي در نعلين و بابي در انگشتري آن جناب است. وقتي تا اين امور تبويب و تنظيم شده است، اگر در باره تحصيل سمت قبل، آلات و ادوات رياضي و كتب فن به كار مي‌برد، مي‌نگاشتند. چون مدينه و مكه تقريباً در سطح يك دايره نصف‌النهار قرار گرفته‌اند و اندكي طول مدينه از مكه بيشتر و عرض مدينه نيز قريب چهار درجه بيشتر از مكه است، رسول الله فرمود: «محرابي علي الميزاب» كه به استقبال ناودان ايستاد؛ چه قبله مدينه اندكي از جنوب به سوي مغرب منحرف است؛ زيرا كه ناودان كعبه در جانب غربي كعبه است.                              علامه حسن حسن‌زاده آملي