حج در کلام رهبر معظم انقلاب حضرت آیة#160;الله خامنه#160;ای ـ مدّظلّه

ميقات حج - سال دوّم ـ شماره ششم ـ زمستان 1372

حـج از ديدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامي

حضرت آية الله خامنه اي ( حفظه الله )

رازها و رمزهاي حج بيش از آن است كه در گفتاري بتوان آن را گزارش داد ولي در آن ميان ، هر چشم رازشناسي ، سه ويژگي برجسته را در نگاه أوّل ، در آن باز مي شناسد :

نخست آنكه حج ، يگانه فريضه اي است كه خداوند براي اداي آن ، همه آحاد مسلمين ـ هرآنكس از آنان را ، كه داراي استطاعت باشد ـ از سراسر عالم و از خلوت خانه ها و عبادتگاهها به يك نقطه فرامي خواند و در أيّام معلومات ، در گونه گون تلاش و حركت و سكون و قيام و قعود ، آنان را به يكديگر پيوند مي زند : « ثم أفيضوا من حيث أفاض الناس و استغفروا الله إنَّ الله غفور رحيم . » ^{( 1 )}

دوم آنكه در همين كار دستجمعي و علني ، برترين منزل و

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ بقره : 199 .

مقصود را « ذكر » خدا ، يعني كاري قلبي و نفساني ، معرفي مي كند : « و يذكروا اسم الله في أيّام معلومات علي ما رزقهم من بهيمة الأنعام . » ^{( 1 )}

سوم آنكه در صفحه روشن و همه كس شناس آن ، تصويري از نماي كلّي زندگيِ انسانِ موحد را عرضه مي كند و در عملي رمزي ، به مسلمان درس زندگي هدف دار و جهت دار مي دهد .

از ورود در ميقات و حضور در ساحت اِحرام و تلبيه و تروك تا طواف ، گرد مركز كعبه و سعي ميان صفا و مروه و وقوف در محشر عرفات و مشعر و ذكر و تضرع و تعارفي كه در آن است ، و تا رسيدن به منا و قرباني اش و رمي جمره اش و حلقش و سپس دوباره برگشتن به طواف و سعي . . . همه و همه درس هاي رسا و روشن ، حركت جهت دار و دستجمعي و معرفت آميز مسلمان ، در عرصه توحيد و در مسعاي حيات و بر گرد محور « الله » است .

زندگي در آيينه حج ، يك سير دائمي بلكه يك صيرورت دائمي به سوي خدا است ، و حج ، آن درس هميشه زنده عملي و سازنده است كه اگر به هوش باشيم راه و رسم زندگي ما را در صحنه اي عملي و روشن ترسيم مي كند .

ميعادي همگاني ، هر سال تشكيل مي شود تا مسلمان ، در آن محيط وحدت و تفاهم ، و در پرتو ذكر الهي ، راه و جهت زندگي را بياموزد ، آنگاه به سرزمين خود و به ميان كسان خود برگردد ، و در

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ حج : 28 .

سالهاي بعد گروههاي ديگر و گروههاي ديگر بيايند و بروند ، بياموزند و بيندوزند ، بگويند و عمل كنند ، بشنوند و تدبر كنند ، و در نهايت ، همه امّت به آنچه خدا خواسته و دين آموخته برسند نظر افكندن به عرصه عظيم زندگيِ امت اسلامي ، فراتر از ابعاد ملت ها و نژادها و قوم و قبيله ها ، و نظر افكندن به اعماق وجود خود و فراگرفتن راه و جهت و شيوه زندگي ، چنانكه شايسته اوست ، و همه در پرتوي از ذكر خدا . . . اين است كه آن سرچشمه معرفتي كه هر ساله در حج ، فيّاض و بي زوال ، بر انبوه خلايق گرد آمده در حرم امن خدا سيلان مي يابد و كساني را كه ظرف ذهن و دل خود را بگشايند ، از اين زلال معرفت سيراب مي سازد . در گذشته و امروز ، نيز كوشش هايي شده است و مي شود تا حج را فريضه اي فردي ، كه در آن هر كس فقط سرگرم عبادت و نيايش خود با خداوند است ، قلمداد كنند . بگذريم از آن غفلت زدگاني كه به سفر حج ، به چشم سفر سياحتي و تجارتي نگاه مي كنند . حج با برجستگيهايي كه در هيچ فريضه ديگر اسلامي ، مجموعه آن را نمي توان يافت ، بسي برتر از بينش تنگ نظرانه آنان و نگاه بي فروغ و خَطابين اينان است . در دوران ما بزرگترين كسي كه حج را از پرده اوهام بيرون كشيد و رازهاي آن را در ذهن و نيز در عمل جمع عظيمي از مسلمانان ، نمايان ساخت امام راحل كبير ما بود . او حج ابراهيمي را ندا كرد و خلايق را بدان فراخواند . و يكبار ديگر صداي « أذّن في

الناس بالحجّ » ^{( 1 )} را به گوش جهانيان رسانيد . حج ابراهيمي همان حج محمدي است كه در آن ، حركت به سمت توحيد و اتحاد ، روح و سرلوحه همه مراسم و شعائر است ، حجي مايه بركت و هدايت و ستون اصلي در حيات و قيام امت واحده ، حجي سرشار از منافع و پربار از ذكر خدا ، حجي كه در آن ملت هاي مسلمان ، وجود امت فراگير محمدي (صلّي الله عليه وآله وسلّم ) و حضور خود در آن را ، لمس مي كنند و با احساس برادري و نزديكي ملت ها ، احساس ضعف و عجز و خودباختگي رها مي شوند

حج ابراهيمي ، آن است كه در آن مسلمين ، از « تفرقه » به « جمعيت » حركت كنند و كعبه را كه بناي يادبود توحيد و رمز برائت و نفرت از شرك و بت پرستي است با معرفت به معناي رمزي آن طواف كنند و از ظاهر و پيكره مناسك به باطن و روح آن برسند و از آن براي زندگي خود و زندگي امت اسلام ، توشه برگيرند . ^{( 2 )}

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ حج : 27 .

2 ـ از پيام رهبر معظّم انقلاب اسلامي به مناسبت روز برائت از مشركين خطاب به حجاج بيت الله الحرام ، شنبه ، 8/3/72 هـ . ش مطابق با 7 ذي حجة 1413 ق .