مصاحبه با آقای دکتر شهیدی

149

گفتگو

150

ميقات حج - سال دوم ـ شماره هشتم ـ تابستان 1373

مصاحبه با استاد سيد جعفر شهيدي

س ـ منشأ اصلي اختلافات فرقه اي بخصوص در قرون اخير در بين مسلمين چه بوده و حضرت عالي چه پيشنهاداتي براي رفع يا كاهش اختلافات مؤثر مي دانيد ؟ ج ـ چنانكه مي دانيد اين اختلاف ها ريشه عميق و سابقه طولاني دارد و مي توان گفت پس از رحلت رسول (صلّي الله عليه وآله وسلّم ) نشانه هاي اختلاف پديد آمد و در عصر عثمان نيرو گرفت و از حكومت معاويه به جدايي كشيد . در طول تاريخ كشمكش و گاهي جدالها را موجب شد و در سده دهم و يازدهم هجري به اوج رسيد . اما در سده اخير اندكي كاهش يافت . علت آن به نظر بنده گذشته از تعصباتي كه گهگاه بوسيله دشمنان اسلام تقويت مي شود ، آگاه نبودن عموم مسلمانان از حقيقت مذهب يكديگراست . در نيم قرن اخير كه وسايل ارتباط جمعي موجب شده است تا جهانيان از يكديگر باخبر شوند و خود را چون يك واحد انساني به حساب آورند تعصبات ـ لااقل در ميان طبقه دانشمند ـ ضعيف شده و جاي خود را به استدلال علمي داده است . به عقيده بنده هر اندازه ارتباط علماي اسلامي با يكديگر بيشتر شود و هر اندازه كه حقيقت مذهب را روشنتر نشان دهند ، از اختلاف ها كاسته خواهد شد .س ـ مراسم حج چه نقشي را در جهت وحدت مسلمين مي تواند داشته باشد ؟ ج ـ حد اقل آن آشنايي مسلمانان با يكديگر

151

است ولي در وضع فعلي اين ارتباط كمتر ميسّر مي شود ؛ زيرا قسمت عمده اين حاجيان بي سوادند تا چه رسد به اينكه زبان همديگر را بدانند و از مشكلات يكديگر مطلع شوند ! ولي بهرحال حضور يك ميليون يا بيشتر از مسلمانان در خانه خدا و مراسم باشكوه نماز و دعاي آنان خود جلوه اي خاص دارد .س ـ منظور از روح بخشيدن به مراسم حج و به تعبير حضرت امام خميني (رحمه الله) برگزاري حج ابراهيمي چيست ؟ ج ـ متأسفانه حج براي بسياري از مسلمانان در آدابي ساده خلاصه شده كه اگرچه از نظر فقهي درست و مجزي است اما غرض اصلي حج چيز ديگري است . امام ـ رضوان الله عليه ـ مي خواهد مسلمانان ، گذشته از انجام اعمال ظاهري حج ، از حقيقت عرفاني حج هم آگاه شوند و بقول ناصر خسرو حج حاجيان چنين نباشد كه : رفته و مكه ديده آمده بازمحنت باديه خريده به سيمس ـ رسالت محققان و پژوهشگران در گسترش فرهنگ حج و احياي ابعاد مختلف آن چيست ؟ ج ـ آگاه ساختن مسلمانان ـ يا لااقل بيشتر آنان ـ از حقيقت حج است ولي تا شرايط فرستادن حاجي در استطاعت مالي آنان خلاصه شود ، حج به معناي واقعي آن و آنچنانكه امام صادق (عليه السلام) آن را وصف فرمود تحقق نخواهد يافت .س ـ در پايان مايليم از پيشنهادات و نظرات حضرتعالي در زمينه هرچه بهتر و باشكوهتر برگزار شدن اين آيين محمدي (صلّي الله عليه وآله وسلّم ) و احياناً ذكر كاستي ها و نواقصي كه مشاهده مي فرماييد استفاده كنيم .ج ـ آنچه به نظر من مهم است و بارها تذكر داده ام آموزش حاجيان است پيش از فرستادن آنان به اين سفر ـ نه تنها آموزاندن مناسك بلكه ـ آگاه ساختن آنان از اهميّت اين سفر . نظر من اين است كه در كنار آزمايش جسمي حاجيان ، آزمايش علمي و عقلي هم از آنان به عمل آيد و كساني را كه اصلاً نمي دانند كجا مي روند و براي چه مي روند موظف كنند ، يكسال يا بيشتر قبل از مراسم حج در اين كلاسها حاضر شوند و آموزش بينند تا سفر آنان از سفر تجارتي به سفر روحاني و الهي مبدل شود ، ان شاءالله .