بخش 5

43

ميقات حج - سال پنجم - شماره نوزدهم - بهار 1376

فقه حج

44

استفتاءات جديد ـ 2

* س1 ـ خوردن نعنا و ساير سبزيهاي خوشبو در حال احرام چه حكمي دارد ؟

* آيت الله فاضل لنكراني : احتياطاً جايز نيست .

* آيت الله شيخ جواد تبريزي : بسمه تعالي ، مانعي ندارد و احتياط مستحب آن است كه آن را نبويد ، والله العالم .

* آيت الله صافي گلپايگاني : بنابر احتياط از خوردن نعنا وسبزيهاي خوشبو اجتناب شود . والله العالم .

45

* آيت الله سيستاني : جايز است ولي به احتياط واجب بايد در وقت خوردن از بوييدن آنها خودداري نمايد .

* آيت الله يوسف صانعي : از خوردن سبزيهاي خوشبو بايد اجتناب كرد كما اين كه از بوييدن آنها و يا گلها هم اجتناب لازم است مگر بعضي از انواع آنها كه صحرايي است مثل بومادران و غيره .

* آيت الله نوري همداني : بسمه تعالي ، جايز نيست .

* س2 ـ شخصي در ميقات براي عمره تمتع محرم شده است و پس از احرام و قبل از ساير اعمال دستگير و زنداني شده و پس از گذشت ايام تشريق او را آزاد كرده اند ، ولي در زمان صدّ ، به وظيفه مصدود عمل نكرده ، حال يا جاهل به مسأله بوده يا نمي توانسته عمل كند ، ولي اكنون مي تواند عمره مفرده انجام دهد ، وظيفه او براي خروج از احرام چيست ، و در صورتي كه نتواند عمره مفرده انجام دهد ، تكليفش چيست ؟

* آيت الله صافي گلپايگاني : شخص مذكور اگر قدرت بر اعمال عمره مفرده دارد بايد با اعمال عمره مفرده از احرام خارج شود و اگر از انجام عمره مفرده نيز ممنوع است به وظيفه مصدود عمل كند . والله العالم .

46

* آيت الله سيستاني : به احتياط واجب از احرام خارج نمي شود مگر اين كه هدي تهيه و ذبح يا نحر كند و به احتياط واجب حلق يا تقصير نيز لازم است و اگر متمكن از هدي نباشد ده روز روزه بگيرد .

* آيت الله فاضل لنكراني : چنانچه مي تواند عمره مفرده انجام دهد بايد با انجام عمره مفرده از احرام خارج شود . و احتياط آن است كه قصد عدول به عمره مفرده كند . و چنانچه نتواند عمره مفرده انجام دهد . اگر علت آن مريضي باشد بايد او را طواف و سعي دهند . و اگر ممكن نشد بايد براي طواف و سعي نايب بگيرد و از احرام خارج شود . و اگر علت آن اين باشد كه او را از مكه اخراج كرده اند و نمي تواند برگردد حكم محصور را دارد .

* آيت الله شيخ جواد تبريزي : بسمه تعالي ، چنانچه متمكن است بنابر احتياط بين وظيفه مصدود و اتيان به عمره مفرده جمع نمايد ، والله العالم .

* آيت الله يوسف صانعي : با قدرت بر انجام عمره مفرده ، بايد عمره مفرده را انجام دهد و از احرام بيرون مي آيد و هر چند نيت عمره تمتع داشته امّا بخاطر عدم قدرت بر آن مبدل به مفرده مي گردد و اگر نمي گذارند به مكه بيايد و عمره بياورد بايد به وظيفه مصدود عمل كند .

47

* آيت الله نوري همداني : بسمه تعالي ، اگر نتواند عمره مفرده انجام دهد لازم است به وظيفه مصدود عمل نمايد .

* س3 ـ شخصي اعمال عمره تمتّع را به پايان برده و اكنون نمي تواند حج تمتع بجا آورد ، مثلا براي خدمت به حجاج از سوي سازمان حج و زيارت به حج آمده و اكنون سازمان مذكور او را مأمور كرده كه در ايام تشريق در مكه بماند ، وظيفه اش چيست ؟

* آيت الله فاضل لنكراني : فعلا محل است و تكليفي ندارد و به مأموريت خود ادامه دهد .

* آيت الله صافي گلپايگاني : در فرض سؤال ، در حج تمتع واجب ( حجة الاسلام ، حج واجب به نذر و غيره ) ترك حج تمتع جائز نيست ، و در حج تمتع مستحبي نيز با عدم ضرورت عرفي يا شرعي احتياط واجب انجام حج تمتّع است . والله العالم .

* آيت الله سيستاني : به احتياط واجب آن را عمره مفرده قرار دهد و طواف نساء بجاي آورد .

48

* آيت الله شيخ جواد تبريزي : بسمه تعالي ، چنانچه كسي مضطر به ترك حج تمتع بشود احتياط آنست كه عمره تمتع را عمره مفرده قرار داده و براي آن طواف نساء بجا آورد ولي مجرد منع ديگران محقق اضطرار نيست ، والله العالم .

* آيت الله نوري همداني : بسمه تعالي ، اگر حجّ بر آن شخص واجب بوده است و به قصد اداي حج واجب عمره تمتّع را انجام داده و اكنون قدرت اداي حج را ندارد اين عمره تمتّع از عمره تمتّعي كه جزء حج است كفايت نمي كند و لازم است بعداً عمره تمتع و حج تمتّع را باهم در يك سال انجام بدهد و اگر از باب استحباب مي خواسته است حج تمتّع انجام بدهد و مضطر به ترك حج شده است اشكال ندارد .

* آيت الله يوسف صانعي : اگر براي حج تمتع محرم نشده ، عمره تمتع او مجزي از تمتع نمي باشد و به خاطر بيرون آمدن از عمره مفرده هم محل گشته و اگر محرم شده براي حج ، به وظيفه معذورين نسبت به اعمالي كه نمي تواند انجام دهد عمل نمايد .

49

* س4 ـ آوردن خاك ، ريگ و سنگ از عرفات ، مشعرالحرام ، منا ، صفا ، مروه يا منطقه حرم چه حكمي دارد ؟ و چنانچه عمداً يا جهلا آورده باشد ، برگرداندن آن واجب است يا نه ؟

* آيت الله شيخ جواد تبريزي : بسمه تعالي ، برداشتن خاك و ريگ و سنگ از آنچه نام برده شده مانعي ندارد بلي اگر در مسجد الحرام و مسجد خيف و يا ساير مساجد فرض شود ، جايز نيست و برگرداندن آن لازم است ، والله العالم .

* آيت الله فاضل لنكراني : از صفا و مروه جايز نيست . و از غير آن دو مانعي ندارد . و در هر صورت برگرداندن لازم نيست . ولي بطور كلي لازم است مؤمنين از اين قبيل اعمال پرهيز كنند .

* آيت الله سيستاني : اشكال ندارد و برگرداندن واجب نيست .

* آيت الله يوسف صانعي : از صفا و مروه جايز نيست و نبايد از بقيّه مشاعر ؛ مانند مشعر الحرام و عرفات و منا هم بياورند بلكه احتياط در ترك آن است و مشاعر براي عبادات خاصّه قرار داده شده و آوردن افراد از سنگ و خاك آنها ممكن است مستلزم تغييري در آن و يا از بين رفتن علائم و حدود آن گردد و بايد در برگرداندن آنها هم در حدّ قدرت اهتمام ورزد .

50

* آيت الله صافي گلپايگاني : بنابر احتياط از آوردن خاك و ريگ حرم خودداري شود واگر آورده در صورت تمكن به حرم برگرداند . والله العالم .

* آيت الله نوري همداني : بسمه تعالي ، از عرفات و مشعر الحرام اشكال ندارد ولي از صفا و مروه اشكال دارد و بايد برگرداند .

* س5 ـ شخصي كه كودك را در بغل گرفته و طواف مي دهد ، آيا بايد شانه چپ كودك نيز به طرف كعبه باشد ؟

* آيت الله سيستاني : بايد تا حدّ امكان سعي كند طوري او را طواف دهد كه عرفاً طرف چپ او به طرف كعبه باشد .

* آيت الله فاضل لنكراني : بلي بايد تمام شرايط در كودك نيز رعايت شود .

* آيت الله صافي گلپايگاني : بنابر احتياط شانه چپ كودك نيز به طرف بيت باشد . والله العالم .

51

* آيت الله شيخ جواد تبريزي : بسمه تعالي ، لزومي ندارد ، والله العالم .

* آيت الله نوري همداني : بسمه تعالي ، بلي لازم است .

* آيت الله يوسف صانعي : آري ، مانند طواف بزرگسالان بايد انجام بگيرد .

* س6 ـ كودكي را كه محرم كرده اند و طواف مي دهند ، آيا طهارت بدن و لباس كودك در حال طواف لازم است ، و چنانچه قبل از طواف او را تطهير كنند براي يك طواف كافي است و وارسي بين طواف لازم نيست .

* آيت الله صافي گلپايگاني : بايد شرايط طواف و نماز در طفل نيز مراعات شود و در صورت غير مميّز بودن طفل ، در صورت امكان او را وضو دهند لباس و بدن او را تطهير كنند و در صورت شك در عارض شدن حدث و خبث وارسي لازم نيست و حكم طهارت باقي است . والله العالم .

52

* آيت الله شيخ جواد تبريزي : بسمه تعالي ، آن مقدار كه بتوانند بنابر احتياط رعايت طهارت او را بكنند ولي وارسي لازم نيست ، والله العالم .

* آيت الله فاضل لنكراني : بلي لازم است . و وارسي در بين طواف لازم نيست . ولي اگر متوجه شدند كه لباس و بدن او نجس شده ، احتياط اين است كه آنها را تطهير كنند .

* آيت الله سيستاني : رعايت طهارت بدن و لباسِ او لازم نيست .

* آيت الله يوسف صانعي : شرايطي كه در طواف بزرگسالان معتبر است در طواف كودك هم معتبر است مانند اين كه همه شرايط نماز واجب در نماز مستحب هم معتبر است و تطهير قبلي كافي است و تفحّص و تفتيش لازم نمي باشد و يقين و اطمينان با شك شكسته نمي شود .

* آيت الله نوري همداني : بسمه تعالي ، بلي لازم است و براي يك طواف كافي است ، و وارسي لازم نيست .

53

* س7 خواهشمند است بفرماييد آيا زائران ايراني بيت الله الحرام در موسم حج و ياعمره مي توانند از ميقات حديبيّه محرم شوند ؟ و آيا حديبيّه نيز مانند ساير مواقيت از قبيل ميقات شجره و جحفه مي باشد يا خير ؟

* آيت الله فاضل لنكراني : بسمه تعالي ، ميقات عمره تمتع يكي از مواقيت پنجگانه معروفه است كه در مسأله 98 تا 107 مناسك حج بيان شده است . و در صورت عدم عبور از آنها ، لازم است از محاذي يكي از آنها محرم شود . لذا كساني كه براي حج تمتع از جده به مكه مي روند . بايد به جحفه يا يكي از مواقيت معروفه ديگر بروند و از آنجا محرم شوند و الاّ از محاذي يكي از آنها محرم بشوند . و در غير اين صورت احرام عمره تمتع صحيح نيست .

ولي ميقات براي احرام عمره مفرده علاوه بر مواقيت پنجگانه معروفه ادني الحل نيز مي باشد امّا فضل اين است كه در حديبيّه يا جعرانه يا تنعيم محرم شوند . بلي اگر كسي براي عمره مفرده از يكي از مواقيت پنجگانه با تمكن از احرام ، بدون احرام عبور كند مرتكب معصيت شده است ولي احرامش از حديبيه يا جعرانه يا تنعيم صحيح است .

بنابراين كساني كه از جده براي عمره مفرده به مكه مي روند مي توانند از حديبيّه يا جعرانه يا تنعيم محرم شوند و معصيتي نيز مرتكب نشده اند چون از مواقيت پنجگانه عبور نكرده اند .

54

* آيت الله مكارم شيرازي : بسمه تعالي : 1ـ حديبيه ميقات عمره مفرده است ( نه ميقات عمره تمتع ) براي كساني كه از جده به سوي مكه مي آيند 2ـ از جواب بالا معلوم شد .

* آيت الله صافي گلپايگاني : بسم الله الرحمن الرحيم ، حجاج ايراني براي انجام عمره تمتع بايد از يكي از مواقيت پنجگانه معروفه محرم شوند مانند مسجد شجره و جحفه و از حديبيّه مجزي نيست و همينطور براي عمره مفرده ، لكن در عمره مفرده اگر عصياناً از ميقات عبور كرده و از حديبيّه محرم شود عمره صحيح است و چيزي بر او نيست . و الله العالم 5 رجب المرجب 1417 هـ .

* آيت الله غروي تبريزي : بسمه تعالي ، كسانيكه از شهر مكه مكرمه محرم به عمره مفرده مي شوند حديبيّه مانند جعرانه و تنعيم ميقات محسوب مي شود . و الله العالم .

55

* آيت الله سيستاني : بسمه تعالي ، حديبيّه مانند تنعيم ميقات عمره مفرده است براي كساني كه داخل مكّه هستند چه اهل مكه باشند و چه حاجياني كه پس از اعمال حج مي خواهند عمره مفرده انجام دهند .

* آيت الله نوري همداني : بسمه تعالي ، پس از سلام ، كساني كه از جدّه به مكّه مي روند لازم است كه به جحفه بروند و از آنجا محرم شوند و افرادي كه از مدينه به مكه مي روند بايد از مسجد شجره محرم شوند . و در اين حكم فرقي بين اين كه قصد عمره تمتع و انجام حجّ تمتع داشته باشد يا قصد عمره مفرده داشته باشد نيست . بلي كسيكه در مكه است و مي خواهد عمره مفرده انجام دهد مي تواند به حديبيه برود و از آنجا محرم شود . 6/9/1375

* آيت الله يوسف صانعي : احرام از مثل حديبيه و جعرانه كه از حدود حرم و ادني الحل مي باشد براي زائراني كه حج تمتع مي آورند در صورتي جائز و صحيح است كه به يكي از مواقيت يا محاذي آنها نرسند و يا شك در محاذات داشته باشند ( مانند آن عدّه از ايرانيان كه از جده به مكه مي روند و محاذي بودن بودن جدّه مشكوك است ) كما اينكه احرام از جده بانذر هم نيز باعث صحّت حج و احرام مي باشند .