بخش 3

9

ميقات حج - سال ششم - شماره بيست و يكم - پاييز 1376

سرمقاله

پنج سال پيش « ميقات » با آغازين شماره خود در خانواده بزرگ مطبوعات گام نهاد ؛ با اين انگيزه كه ميعادي باشد براي همه آنان كه در مسائل مرتبط با حج انديشيده اند و درباره چندي وچوني سالهاي آغازين تاريخ اسلام گفتني ها دارند و آنان كه درباره مكه و مدينه تاريخ ، فرهنگ و آدابورسوم مردمان آن سرزمين در درازناي تاريخ موضوعي را كاويده اند و بحثي را سامان داده اند .

اكنون از پسِ پنج سال نشر ، « ميقاتيان » خداي را سپاسگزاردند كه به تحقق بخشيدن برخي از آرزوها توفيق يافته اند و صفحات ميقات را مانند ميداني براي حضور انديشه ها باز نگه داشته اند وبا همّت و ياري انديشوراني نيك دل در عرصه هاي بسياري ، سخني نو و پژوهش هايي كارآمد ارائه داده اند . اين همه را هرگز حديث نفس نمي داند بلكه « حديث نعمت خداست » و سپاسي از همه انديشورانِ همراه .

شايد تذكار اين نكته براي پژوهشيان لازم نباشد كه كم نيست مسائل تاريخي ، فكري ، فقهي و . . . كه چون از آغاز شكل گيري آنها به تأمل و تدبّر در آنها نگريسته نشده ، و گزارش و ابعادِ قضيه با ژرفكاري ميسّر نبوده است ، چه بسا سده ها از پسِ سده ها كسان بسياري درباره آنها برباوري بوده اند و با همان باور خود داشته اند و همان را پراكنده اند اما اكنون چون بدانها ژرف نگريسته شده ، و در پرتو

10

نگرشي تحليلي و ارزيابي اسناد به گونه تاريخي بررسي شده است ، فرآيند آن چيزي شده است جز آن كه پنداشته شده و به پندارها داده شده است .

اين حقيقت شايد در مسائل تاريخي بيشترين نمونه را داشته باشد . آنچه كه در برخي از صفحات اين مجلّه نمونه عيني يافته است ؛ مانند « شعب ابوطالب » ، « بيت الاحزان » ، « تنگه احد » ، « صفه » ، « وادي محسّر » ، « حج اكبر » ، « برخي مدفونين در بقيع » و . . . دليلي است روشن بر آنچه گفته شد .

از اين روي « ميقاتيان » باز هم فراخواني را ، كه در آغازين شماره سالها فراز آورده ، تكرار مي كنند و عالمان ، مورخان ، پژوهشيان و فقيهان را به بازنگري و بازكاوي بحثها و موضوعات در آنچه به آهنگ كلي اين مجلّه مرتبط مي شود و گاهي ازآن سخن رفتهوبهويژه در شماره اول مجله ، ابعاد آن گزارش شده است ، فرامي خوانند .

افزون بر بحثهاي علمي ، تاريخي ، فقهي ، بانيان ميقات چنين مي انديشند كه اگر برخي از بحثهاي مرتبط با اجراي حج و چگونگي برگزاري اين همايش سترگ و ميعادگاه بزرگ به بحث نهاده شود ؟ درباره آنها سخن به ميان آيد و براي گشودن گره هاي موجود طرحها و پيشنهادهاي سودمند و كارآمدي عرضه گردد و به نقد و تحليل گذاشته شود ، بي گمان به هر چه بهتر و آبرومندانه تر وسودمندتر برگزار شدن اين عبادت بزرگ الهي ياري خواهد رساند . اكنون به برخي از مسائل اشارتي روا است :

بخشي از مشكلات اكنون در هنگامه عظيم زيارت ، مرتبط است با تراكم جمعيت ، به مثل طواف در محدوده خاص بين مقام و كعبه و محدودتر از آن در ناحيه حجراسماعيل بسيار دشوار و گاه غير ممكن است . بدين سان اگر انبوه جمعيت توان را از زائر ربود و طواف در اين محدوده را غير ممكن ساخت بايد چه كرد ؟ !

اكنون قرباني كردن در منا مقدور نيست و قربانگاهها يكسر در خارج از منا قرار گرفته است . افزون بر اين ، اخيراً در قربانگاه « معيصم » با شيوه هاي نو و تكنيكهاي جديد قرباني صورت مي گيرد و به نيابت از حاجيان قرباني را انجام مي دهند و حاجي را از حاضر شدن در قربانگاه منع مي كنند ؛ اگر اين شيوه بگسترد و قربانگاه يكسر چنين شود ، چه بايد كرد ؟ !

قرآن كريم يكي از اهداف والاي حج را « تعارف » رقم زده است ؛ براي اين شناختن و شناساندن وشناخته شدن چه راههايي است

11

و چگونه مي شود به اين هدف بزرگ رسيد .

در بعد سياسي حج ، مسائل بسياري شايان توجه و قابل طرح است . مسلمانان در اين هنگامه سترگ بايد چگونه باهم پيوند داشته باشند ، راههاي تحقق حركتي بزرگ و كارآمد در صحنه سياستِ جهاني براي مسلمانان چگونه ميسر است ، پس شايسته است كه در مقالاتي اين موضوع به گونه اي جدّي طرح و پي گيري شود .

اكنون در مسائل اقتصادي ، اقاليم قبله با مشكلاتي جدي روياروي است و جامعه اسلامي با دشواريهايي مواجه است ، آيا نمي شود در اين همايش عظيم ، جمعي از نخبگان جوامع اسلامي تشكيل گردد و راههاي رسيدن به تبادلها و داد و ستدهاي كارآمد و وابستگي زدا بررسي شود و جامعه اسلامي را با پيشنهاد راه كارهايي استوار از وضع نامطلوب برهاند .

اكنون با گسترش شبكه هاي اطلاع رساني و برچيده شدن مرزها در حوزه آگاهي يابي ، جامعه اسلامي به گونه اي دلهره آفرين در معرض هجوم انديشه هاي دگرانديشان قرار گرفته و ضربه پذير شده است . هويت ديني و مكانت فرهنگي جامعه اسلامي ، دلمشغولي بزرگ دردمندان گشته است . آيا نمي شود از اين كنگره بزرگ كه از همه سوي اقاليم قبله مؤمنان در كنار هم قرار مي گيرند بهره گرفت و چگونگي رويارويي با اين « تهاجم فرهنگي » بل « شبيخون فرهنگي » را بررسي كرد و براي رويين تن ساختن جامعه اسلامي راه چاره يافت ؟ طرح اين موضوع و كاويدن ابعاد آن و چگونگي بهره گيري از اين تجمع عظيم ، مي تواند موضوع مقاله ها و بررسي هاي ژرف و كارآمدي باشد .

راهيان ديار دوست از اين سرزمين ارجمند ، به گونه اي مبلّغان فرهنگ انقلابي و نمايندگان هويت ديني انقلابي ايران هستند . آيا نمي شود براي آنان كه در نوبت فرارسيدن روزگار وصال قرار گرفته اند ، به ويژه با شناسايي دقيق حدّ و حدود توان آنها برنامه ريزي كارآمدي انجام داد و به لحاظ ذهن و زبان ، آنان را تقويت كرد تا در رساندن پيام ارجمند فرهنگ ناب محمدي كار آمد و سودمند باشند و . . .

مسائل بسياري ديگر و از زاويه هاي مختلف در صفحات اين مجله و براي هر چه مهمتر و كارآمدتر و سودمندتر شدن اين همايش عظيم قابل طرح است ، كه اميدواريم عالمان و پژوهشگران و محققان با به بررسي نهادن آنها ما را در هر چه پربارتر شدن مجله ياري رسانند .

وتوفيق از خداوند است .

« ميقات حج »

12

صفحه خالي