بخش 13

193

ميقات حج - سال هفتم - شماره بيست و هشتم - تابستان 1378

از نگاهي ديگر

194

بازديد از « رابطة العالم الإسلامي »

صادق آيينه وند

روز چهارشنبه 12 فروردين 1377 برابر با چهارم ذي حجّة الحرام سال 1418 هجري ، همراه حجت الاسلام مهدي مهريزي ، از رابطة العالم الإسلامي واقع در شهر مكّه ديدار كرديم و با فعاليت هاي آن آشنا شديم .

اين سازمان اسلامي در شهر مكه و در مسير جادّه مكّه به جدّه واقع شده و داراي ساختماني عظيم و امكاناتي قابل اعتنا است .

ابتدا از نمايشگاه دائمي مؤسسه كه در طبقه اول است ديدار كرديم . اين نمايشگاه فعاليت هاي 37 ساله مؤسسه را به نمايش گذاشته است .

براي آشنايي با بخش فقه و فعاليت هاي علمي آن ، به قسمت فقه مراجعه كرديم . دو تن از مسؤولان اين بخش به گرمي از ما استقبال كردند و پس از گفت و گويي درباره آثار علميِ دانشمندان ايران و بزرگان منسوب به خراسان ، مجموعه اي از مجلاّت فقهي اين بخش را به ما هديه كردند .

پس از آن ، براي اطلاع از تاريخچه فعاليت ها و نمودار سازماني اين مؤسسه ، به بخش روابط عمومي رفتيم . در اين بخش نيز برخورد مسؤولان خوب بود . وقتي خود را به شخصي كه به عنوان مسؤول بخش معرّفي شد شناسانديم ، با جمله اي فارسي نسبت به ايران اظهار علاقه كرد .

اين فرد دكتر در علوم تفسير و استاد

195

دانشگاه بود .

بعد از مدتي بحث درباره وضعيت دانشگاه ها و حوزه علميه و نحوه تدريس فقه شيعي و اهل سنّت در جمهوري اسلامي ايران ، نامبرده اظهار علاقه كرد كه هرچه زودتر رابطه سياسي تقويت شود تا از نزديك شاهد ارتباط و تبادل علمي دانشمندان دو كشور گرديم .

ايشان سپس كتابچه راهنماي « رابطة العالم الإسلامي » را به ما هديه كردند و پس از خداحافظي اين بخش را ترك كرديم .

سپس به قصد دريافت منشورات و جزوات مؤسسه ، به بخش مربوط مراجعه كرديم كه ساعات كارش به پايان آمده بود و موفق به دريافت نشديم .

اكنون به اجمال سازمان ارتباطات جهان اسلام معرّفي مي شود :

شناخت مختصر از « رابطة العالم الإسلامي »

مؤسسه ياد شده ، سازماني است اسلامي ، جهاني ، مردمي و غير حكومتي كه بيانگر آراي همه امّت هايِ اسلامي در اقصي نقاط جهان است . اين سازمان به موجب مصوبه صادره از كنفرانس اسلامي كه به سال 1381 ( 14 ذي حجّه ) هجري برابر با سال 1962 ميلادي در شهر مكّه منعقد گرديد ، پديد آمد . مقرّ آن در مكّه مكرّمه است .

رابطة العالم الإسلامي در سازمان هايِ بين المللي زير نماينده دارد :

1ـ سازمان ملل متّحد ، به عنوان عضو ناظر درجه اول و نيز در ميان سازمان هايَ بين المللي غير دولتي مشورتي و شوراهاي اقتصادي و اجتماعي عضو ناظر دارد .

2ـ در سازمان تربيت و آموزش و فرهنگ ( يونسكو ) ، به عنوان عضو .

3ـ صندوق جهاني كودك در سازمان ملل متّحد ( يونيسف ) ، به عنوان عضو .

4ـ سازمان كنفرانس اسلامي ، به عنوان ناظر كه در تمام كنفرانس ها ، مثل كنفرانس سران و وزراي خارجه دول اسلامي شركت مي كند .

اهداف سازمان :

1ـ تبليغ اسلام و شرح مبادي و تعاليم آن .

2ـ دفع شبهات از اسلام و مقابله با جريان ها و انديشه هاي ويرانگر .

3ـ دفاع از قضاياي اسلامي بر مبنايِ مصالح و آمال مسلمين و حل مشكلات آنها .

196

4ـ ارائه خدمات در مجال تربيت ، آموزش ، فرهنگ و شؤون اجتماعي و بهداشتي و مواردي كه به آن نياز خواهد افتاد .

شرح وظايف :

1 ـ چاپ و نشر و ترجمه قرآن كريم در ميان ملّت هايِ مسلمان .

2 ـ تحكيم شريعتِ اسلامي .

3 ـ هماهنگي و بهره گيري از كوشش هايِ به كار گرفته شده براي انتشار اسلام .

4 ـ بهره گيري از فرصت موسم حجّ در مجال بيداري و آگاهي بخشيِ اسلامي و برپايي گنگره ها و سمينارها .

5 ـ كمك و مساعدت به كساني كه در راه اهداف اسلام مشغول اند .

6 ـ توزيع كُتُب و مجلات اسلامي .

7 ـ تشويق تأليفات و مجلات و روزنامه هايي كه به نشر دعوت اسلام كمك مي كنند .

8 ـ پژوهش درباره اقليّت هاي مسلمان و پشتيباني از خواسته هايِ آنها و كمك به آنها .

9 ـ پشتيباني از سازمان ها و مؤسسات اسلامي اي كه با رابطة العالم الإسلامي مرتبط هستند و هماهنگي با آنها .

10 ـ نشر تعاليم اسلامي از طريق تأسيس و پشتيباني مدارس و مؤسسات آموزش عالي اسلامي .

11 ـ دستگيري از مسلمانان زيان ديده از حوادث و بلايا و كمك رساندن به آنها .

ساختمان جديد « رابطة العالم الإسلامي » :

اين ساختمان در منطقه ام الجود در مكه مكرّمه در مساحتي بالغ بر پنجاه هزار ( 50000 ) متر مربع و در دو بخش : 1ـ امور اداري 2ـ بخش كنفرانس ها ، از سوي ملك فهدبن عبدالعزيز به سازمان هديه شده است .

بخش اداري ، مركب از پنج طبقه و بخش كنفرانس ها مركب از سالن هاي كنفرانس و استراحت و غذاخوري است .

اين سازمان داراي مسجدي به مساحت 1500 متر مربع و كتابخانه اي به مساحت 1000 متر مربع و انبارهايي به مساحت 2000 متر مربع و سالن پذيرش براي مهمانان به مساحت 500 متر مربع است .

197

هيأت ها و شوراهاي رابطة العالم الإسلامي :

1ـ كنفرانس عمومي اسلامي :

* اين كنفرانس بالاترين مرجع تصميم گيري در سازمان است و از تعدادي از علماي اسلامي و انديشمندان و مبلّغان از مناطق مختلف جهان اسلام ، در سطح مردمي و رسمي تشكيل مي گردد .

* اين كنفرانس به هنگام انعقاد ، درباره قضاياي جهان اسلام بحث مي كند و برايِ حلِّ آن قضايا ، به چاره انديشي مي پردازد .

* تشكيل نخستين شوراي مؤسس رابطه به عهده اين كنفرانس است .

* تشكيل نخستين كنفرانس عمومي اسلامي در سال 1318 هجري برابر با سال 1962 ميلادي در مكّه مكرّمه بود .

* كنفرانس عمومي اسلامي دوم ، در سال 1384 هجري برابر با سال 1965 ميلادي تشكيل گرديد .

* كنفرانس عمومي اسلاميِ سوم ، در سال 1408 هجري برابر با سال 1987 برپا شد .

2 ـ شوراي مؤسّس :

شوراي مؤسس اكنون مركب از شصت عضو است . اين تعداد دانشمندان ، انديشمندان و مبلّغان اند كه خود نماينده ملّت هاي مسلمان و اقليّت هايِ مسلمان در كشورهايِ غير اسلامي است .

اين شورا اصول ، خط مشي و سياست هايِ رابطة العالم الإسلامي و چارچوب فعاليّت هايِ آن را ترسيم مي كند ، آنگونه كه اين سازمان بتواند به اهداف از پيش تعيين شده اش دست يابد .

و نيز ابلاغ مصوّبات و توصيه ها در برابر قضايايِ مطرح شده ، مربوط به اين شورا است . انتخاب دبيركل هم از وظايف اين شورا به شمار مي آيد .

اين شورا با سه چهارم اعضا رسميّت مي يابد .

شركت و عضويت در اين شورا افتخاري است .

3ـ شوراي عالي جهانيِ مساجد :

بنابر تصويب كنفرانس سمينار رسالت مسجد ، كه در سال 1395 هجري برابر با سال 1975 ميلادي به دعوت رابطة العالم الإسلامي برپا گرديد ، اين شورا موجوديت يافت .

اعضايِ اين مجلس 60 نفراند كه نماينده ملت ها و تجمعات اسلامي

198

جهان اند .

از اين تعداد 26 عضو دائمي كه به عنوان هيأت مؤسس و 34 تن اعضايي هستند كه توسط هيأت مؤسس انتخاب مي شوند . اين انتخاب هرسه سال يك بار انجام مي گيرد .

اهداف اين شورا ، عبارت است از ، تدوين نظر عمومي اسلام در قضايا و موضوعات مختلف در چارچوب كتاب و سنّت ، احياي رسالت مسجد ، حمايت از مساجد در مقابل تجاوز و تصرّف توسط غاصبان ، نگهباني از اوقاف اسلامي ، دفاع از حقوق تجمّعات اسلامي ، فعّال كردن تبليغ اسلام و دفاع از آزادي نشر اسلام .

از شوراي عالي جهاني مساجد ، شوراهاي ذيل به صورت زيرمجموعه منشعب شده است :

1ـ شوراي مساجد در اروپا ( مقرّ اين شورا در مادريد پايتخت اسپانيا است . )

2ـ شوراي مساجد در آمريكا ( مقرّ اين شورا در نيويورك است . )

3ـ در بعضي كشورها ، صندوق هايِ كمك به مساجد وجود دارد كه به تأسيس و تقويت مساجد در سراسر جهان كمك مي كند . بودجه اين صندوق 20 ميليون ريال در سال است كه همه ساله به وسيله پادشاه پرداخت مي شود .

4ـ مجمع فقه اسلامي :

اين مجمع با تصويب شوراي مؤسس در سال 1398 هجري تأسيس شد .

اعضاي اين شورا مركب اند از : رييس ، نايب رييس و بيست عضو از علما و فقها .

از اهداف مجمع ، تحقيق درباره مسائل مستحدثه اي است كه براي جهان اسلام و مسلمين پيش مي آيد و بيان حكم دين درباره آنها . اين مجمع بر آن است كه تفوّق فقه اسلامي را بر جميع قوانين وضعي و شرايع موجود نشان دهد و ميراث فقهي اسلام را زنده كند .

5ـ هيأت كمك رساني جهاني اسلامي :

اين هيأت در سال 1399 هجري با هدف مساهمت در كاستن مصائب و ناگواري هاي مسلمانان جهان كه بر اثر جنگ و حوادث طبيعي و جز آن پيش مي آيد تأسيس شد .

فعاليت هايِ اين هيأت به قاره آفريقا ، آسيا و اروپا كشيده شده و بيمارستان ها و درمانگاه ها و مراكز آموزش كارهاي دستي در اين مناطق تأسيس شده است . نيز طرح هاي خيريه اي و اجتماعي و مراكز

199

پرورش ايتام از سويِ اين هيأت به اجرا در آمده است .

از جمله اين طرح هاي خيريه اي ، بايد از : سنابل الخير ، كافل اليتيم ، كفالة المعلّم و كفالة الطبيب ياد كرد .

6ـ هيأت اعجاز علمي قرآن كريم و سنّت مطهّر :

اين هيأت در نهمين نشست شوراي عالي مساجد پاگرفت ، كه در سال 1404 هجري در مكه مكرّمه تشكيل شد و آن هيأتي است علمي و داراي شخصيّت اعتباري مستقل و در صور گوناگون اعجاز علمي قرآن كريم و سنّت شريف و تحقيق و نشر آن صور كار مي كند .

7ـ نظام اداري :

اين بخش شامل واحدهاي ذيل است :

1ـ دبيرخانه عمومي سازمان رابطة العالم الإسلامي كه در رأس آن دبيركل سازمان قرار دارد ، داراي دو معاون در امور زير است :

* معاون دبيركل در امور تبليغ و پژوهش و آموزش و مجمع فقهي .

* معاون دبيركل در امور اداري و مالي و رفاهي .

2ـ اداره عمومي تبليغات

3ـ اداره عمومي روابط بين المللي و كنفرانس ها

4ـ اداره دفترها و مراكز اسلامي رابطه در خارج از كشور عربستان ، تعداد اين دفاتر به 46 مي رسد .

مجلات و نشريات :

ـ « جريدة العالم الإسلامي » ، اين نشريه هر هفته روزهاي دوشنبه منتشر مي شود .

ـ « مجلّة الرابطة » ، ( عربي ) اين مجلّه ماهيانه منتشر مي شود .

ـ « مجلّة الرابطة » ، ( انگليسي ) اين مجلّه هرماه منتشر مي شود .

ـ « سلسلة دعوة الحق » ، ماهيانه منتشر مي شود .

ـ « مجلة مجمع الفقه الإسلامي » ، اين مجله از سوي اداره مجمع فقه اسلامي منتشر مي شود .

ـ « الإغاثة » ، نشريه اي است ماهيانه كه از سوي هيأت فرياد رسي و كمك رساني جهان اسلام منتشر مي شود .

ـ « مجلة الإعجاز العلمي في القرآن و السنّة » ، اين مجلّه از سوي هيأت اعجاز

200

علمي قرآن كريم و سنّت در رابطه منتشر مي شود .

ـ غيراز مجلات ياد شده ، رابطه پژوهش ها و تأليفاتي درباره قضاياي مهمِ جهان اسلام دارد . اين كتب غالباً به زبان هاي مختلف منتشر مي شود .

ـ كتاب هايِ ديني ، فرهنگي در حوزه تفسير ، سيره و فقه و جز آن منتشر مي شود .

ـ راهنمايِ سازمان هاي اسلامي در جهان ، يكي ديگر از كارهاي انتشاراتي رابطه است .