گفتگو با نماینده محترم ولی فقیه و سرپرست حجّاج

157

ميقات حج - سال دهم - شماره سي و هفتم - پاييز 1380

گفتگو

158

گفتگو با نماينده محترم ولي فقيه و سرپرست حجّاج ايراني

فصلنامه ميقات حجّ همه ساله اين افتخار را داشته است تا در نشستي صميمي با نماينده محترم ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني جناب حجّة الاسلام و المسلمين آقاي محمّدي ري شهري ، در زمينه مسائل مربوط به حجّ و عمره به گفتگو بنشيند تا خوانندگان محترم را با ديدگاه ها و نظريات ايشان آشنا سازد ، در اين گفتگو مسائلي همچون : ارزيابي عملكرد كارگزاران حجّ در سال گذشته ، خصوصي سازي عمره و حجّ ، فعاليت هاي بين المللي بعثه و . . . مطرح گرديده كه توجّه خوانندگان محترم را به آن جلب مي نماييم :

[ ويژگي هاي حج سال 1379 ]

ميقات حج : با توجه به گذشت چند ماه از برگزاري شكوهمند حج سال گذشته خواهشمنديم بفرماييد ارزيابي جناب عالي از حج سال گذشته چيست ؟

آقاي ري شهري : بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم ، {  الْحَمْدُ للهِِ الَّذِي هَدَانَا لِهَذَا وَمَا كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْلاَ أَنْ هَدَانَا اللهُ } .

با تشكر از مجله وزين و ارزشمند « ميقات حج » و دست اندركاران آن . پيش از هر سخني ، بايد خداوند متعال را سپاسگزار باشيم كه در سال گذشته ( 1379هـ . ش . ) توفيق داد دو بار مراسم پرشكوه حجّ ابراهيمي را برگزار كنيم .

159

در باره ارزيابي ويژگي هاي حجّ سال گذشته و بررسي نقاط قوّت و ضعف آن ، به طور اجمال و فشرده بايد گفت : تا سال 1378 ، كساني به حج مي رفتند كه در سال 1363 ثبت نام كرده بودند . و امّا از ويژگي هاي سال 1379 نخستين گروه از ثبت نامي هاي جديد مشرّف شدند ، و مجموعاً 800,87 نفر زائر و عوامل خدماتي توفيق تشرّف پيدا كردند ، به همين دليل تركيب سني ، فرهنگي ، سياسي و اجتماعي زائران اين سال ، با سال هاي پيشين تفاوت اساسي داشت .

ويژگي هايي كه اين زائران نسبت به سال هاي پيش داشتند اين بود كه :

* جوانتر بودند ؛ در سال هاي گذشته زائرانِ كمتر از پنجاه سال 36 تا 43 در صد بودند ، ليكن در سال گذشته ، 1/56 در صد از زائران را افراد كمتر از پنجاه سال تشكيل مي دادند .

* سواد بيشتري داشتند ؛ طبق آمار از ميان حُجاج ، تعداد بي سوادها در مجموع 10 % كاهش داشت ؛ از ميان با سوادان نيز حدود 570 استاد دانشگاه در حج سال گذشته حضور داشتند .

* خواست هاي مادي و معنوي تغيير يافت ؛ با تركيب سني ، فرهنگي و سياسي زائران جديد ، فضاي فرهنگي و سياسي كشورمان تا حدود زيادي ، به داخل عربستان منتقل شد و به همين تناسب ، در انتظارات مادّي و معنوي آنان با گذشته تفاوت اساسي پيدا شد . اگر بخواهيم قدري در رابطه با انتظارات زائران توضيح بدهيم ، بايد بگوييم كه زائران سال 79 ، هم از نظر فرهنگي و معنوي توقع داشتند كه روحانيون و بخش فرهنگيِ بعثه بيش از گذشته تلاش داشته باشند و مطابق خصوصيات فرهنگي و تحصيلات و سواد زائران برنامه هايي را ارائه دهند و هم از نظر مادي انتظارات بسيار بالا بود ؛ به خصوص در زمينه مسكن كه ان شاء الله در قسمت نقاط ضعف اشاره خواهم كرد .

* زائران با پرواز مستقيم به مدينه منتقل شدند ؛

* نقطه مثبت ديگر حجّ 1379 اين بود كه براي نخستين بار 10% از زائران با پرواز مستقيم به مدينه انتقال يافتند .

* همچنين طرح استقرار پزشك در هر كاروان را داشتيم ؛ كه تا حدّي با موفقيت

160

اجرا شد و ظاهراً اولين سالي بود كه 11 مورد بيمار منجر به فوت بيشتر نداشتيم . طبق ارزيابي هايي كه به عمل آمد ، يكي از دلايل آن ، اجراي طرح پزشك كاروان بود .

* مسأله تب دره ريفت را داشتيم كه كنترل شد و فضا سازي كه در ايران در اين رابطه شده بود ، فضا سازي صحيحي نبود .

* همچنين ايجاد ستادهاي منطقه اي براي رسيدگي به امور زائران از نكات جديد اجرايي در سال جاري بود .

* از تلف شدن بيش از هفتاد هزار لاشه قرباني جلوگيري شد ؛ در حج سال 79 ترتيبي داده شد كه از گوشت قرباني ها استفاده بهينه شود و از تلف شدن آنها جلوگيري به عمل آيد . و اين مسأله ، در طول سال هايي كه ما در خدمت زائران خانه خدا هستيم ، براي اولين بار اتفاق افتاد و در نتيجه تا 032,70 نفر از اين طريق اقدام به ذبح قرباني كردند . البته در اجراي اين طرح مشكلي هم وجود داشت و آن اين بود كه ذبح قرباني 10 هزار نفر از حاجيان ايراني به روز يازدهم افتاد و انتقادهايي هم به دنبال داشت ؛ بعضي از زائران بسيار ناراحت بودند از اين كه نتوانستند قرباني خود را در روز عيد قربان ذبح كنند و از احرام بيرون بيايند . البته حل اين مشكل بسيار دشوار است ؛ چرا كه عملاً اين امكان وجود ندارد كه همه زائران بتوانند قرباني خود را ، با آن خصوصيات و ويژگي هاي لازم ، در روز عيد انجام دهند . رييس بانك اسلامي هم كه چندي قبل به كشور ما آمده بودند و ملاقاتي با ما داشتند ، بسيار علاقه مند بودند كه همكاري تداوم يابد و اظهار مي كرد كه ممكن نيست همه زائران بتوانند در روز عيد ، قرباني خود را ذبح كنند . و اين كار عملاً امكان پذير نيست و اصرار داشت كه ما تعدادي از زائرانمان را قانع كنيم در روز يازدهم قرباني كنند . البته ما هم در حال بررسي هستيم كه ان شاء الله راه حلي مناسب با رعايت كامل مسائل شرعي براي سال جاري بيابيم .

* افزايش بهاي مسكن ؛ طبق گزارش هايي كه داشتيم ، در سال گذشته بين 250 تا 500 هزار زائر افزون بر سال هاي پيش از آن ، وارد عربستان شده بودند و اين افزايش ، هم در مدينه و هم در مكه به خصوص در مطاف و مسعي كاملاً

161

محسوس بود و اين مسأله سبب شده بود تا بهاي مسكن به شدت افزايش پيدا كند و مشكلات جدي براي زائران ما در رابطه با مسكن به وجود آيد . گرچه طبق ارزيابي هايي كه داشتيم ، علي رغم اين افزايش ، در مجموع حدود 20 درصد مسكن سال 79 بهتر از سال هاي پيش بود اما با توجه به تركيب سني و فرهنگي زائران و با توجه به پولي كه از آنها دريافت شده بود ، انتظار زائران شايد بيش شايد از 70 درصد افزايش يافته بود و به همين جهت انتقاداتي در اين رابطه وجود داشت . نكته مهمي هم هست ؛ چون زائران سال هاي قبل 27 هزار تومان داده بودند و زائران سال 79 نخستين گروه از زائراني بودند با پرداخت پول واقعيِ حج ، به اين سفر تشرف پيدا مي كردند .

[ مشكلاتِ اجرايي حج سال 1379 ]

علاوه بر مشكلاتي كه به آن اشاره شد ، سال گذشته ، مشكلاتي داشتيم كه من به برخي از آنها اشاره مي كنم :

1 ـ علاوه بر مشكلاتي كه در زمينه مسكن بيان كردم ، طرف سعودي نيز در زمينه قرارداد مسكن به تمامي تعهدات خود عمل نكرده بود و در نتيجه براي تعدادي از زائران ايراني مشكل ايجاد شد . كه در سال جاري بحمد الله با تمهيداتي كه در نظر گرفتيم اميدواريم اين مشكلات تكرار نشود .

2 ـ در رابطه با رفت و آمد زائران در مكه نيز مشكلاتي وجود داشت ؛ يعني با اين كه سازمان حج مبلغ يكصد ريال سعودي بابت رفت و آمد زائران پرداخت كرده بود ، باز تعدادي از زائران انتقاد داشتند و به ما پيشنهاد مي كردند كه حمل و نقل زائران ، به وسيله سازمان حج تأمين شود كه در سال جاري برنامه ريزي جديدي شده و اميدواريم سازمان حج ترتيبي بدهد كه اين مشكل تا آن جا كه ممكن و مقدور است حل شود .

3 ـ مشكل ديگري كه وجود داشت ، طولاني شدن مدت سفر بود كه به هواپيمايي مربوط مي شد . در اين باره نيز تلاش هايي صورت گرفت تا حتّي المقدور مدت سفر كوتاه شود ، ليكن اين تلاش ها به نتيجه كامل نرسيد ،

162

هرچند كه از آن مقداري كه طرف سعودي مي خواست تا حدي كوتاه تر شد ولي به هر حال مشكل طولاني بودن سفر در سال گذشته جدي بود .

4 ـ از جمله مشكلات سال گذشته ، بازرسي بدني قبل از سفر بود كه در بعضي از ايستگاه هاي پروازي به صورت موهني انجام شد . كه پس از اطلاع در همان آغاز برخورد كرديم و اين مشكل كه البته در يكي دو فرودگاه وجود داشت ، حل شد .

در مجموع بايد بگويم : تلاش بسيار شد تا از تجربيات گذشته براي حل مشكلاتي كه احياناً اين سفر دارد استفاده شود . اميدواريم ان شاء الله در سال آتي بتوانيم اين مشكلات را حتي المقدور حل كنيم .

ميقات حج : بعثه مقام معظم رهبري در حج گذشته چه برنامه هايي را در زمينه امور فرهنگي به مورد اجرا گذاشت و تا چه حد در تحقّق اهداف خود موفق بود ؟

آقاي ري شهري : بعثه مقام معظم رهبري در سال گذشته برنامه هاي متنوّعي در زمينه هاي فرهنگي داشت . مهم ترين برنامه هايي كه اجرا شد عبارت بودند از :

1 ـ برائت از مشركين ؛ مراسم برائت در عرفات برگزار شد كه بسيار خوب و آبرومندانه بود . صدا و سيما و واحد سمعي بصري بعثه هم توانستند آن مراسم را به نحو شايسته به داخل كشور منعكس كنند به خصوص صداي جمهوري اسلامي كه مراسم برائت را به طور مستقيم پخش كرد .

در مسجد الحرام و جمرات البته توسّط لبناني هاو برخي مسلمانان ديگر كشورها نيز برائت ديگري برگزار شد كه قابل توجّه بود ، اعتراض هايي را نيز متوجه حزب الله لبنان كرد زيرا تعدادي از آنها در آن حضور داشتند و فعال بودند .

2 ـ برنامه دعاي كميل ؛ مراسم اين دعاي شريف در چهار نوبت ، دوبار قبل از حج و دو بار بعد از حج در كنار بقيع برگزار شد ؛ كه آثار و بركات فراواني براي مردم ما و براي نظام اسلامي مان داشت . البته يكي از موفقيت هاي بعثه مقام معظم رهبري اين است كه اين دعا و مراسم را به گونه اي در سال هاي گذشته برگزار كرده كه عربستان سعودي ناگزير آن را پذيرفته است كه به صورت رسمي برگزار شود .

163

3 ـ تشكيل همايش ها ؛

برنامه هاي ديگري كه بعثه مقام معظم رهبري داشت و الحمد لله بسيار خوب برگزار شد ، هشت همايش بود . يكي از آنها بانام همايش مقام و منزلت زن در مدينه برگزار شد و از كيفيت بالا و خوبي برخوردار بود و بقيه همايش ها در مكه برگزار شد كه تعداد شركت كنندگان در آن به صورت چشمگيري افزايش پيدا كرده بود .

در مجموع ، احساس ما اين است با توجه به برنامه ريزي هايي كه همه ساله داريم و ارزيابي هايي كه از نقاط قوت و ضعف كارها انجام مي شود ، هر سال گامي به سوي اهداف حج ابراهيمي نزديك تر مي شويم .

ميقات حج : در سال گذشته مسأله خصوصي سازي حج به طور جدي مطرح شد و در رابطه با عمره نيزتاحدودي به اجرا در آمد ، ارزيابي حضرت عالي از اين رويكرد چيست ؟

آقاي ري شهري : خصوصي سازي محاسن و معايبي دارد كه در مجموع به نظر بنده معايب آن از محاسنش بيشتر است . حُسني كه خصوصي سازي دارد اين است كه مشكلات اجرايي را متوجه سازمان حج نمي كند ؛ يعني مديران خصوصي مسؤول مشكلات خواهند بود ولي به نظر بنده ـ كه در هيأت دولت هم چند سال پيش مطرح كردم ـ خصوصي سازي هر چند بار اجرائي سازمان حج را كم مي كند ولي هم از نظر اقتصادي به ضرر مردم است و بهاي حج و عمره گران تر خواهد شد و هم از نظر فرهنگي زيرا وقتي اجراي كار دست بعثه و سازمان حج نباشد ، قطعاً نمي توانيم آن گونه كه مطلوب است براي مسائل فرهنگي برنامه ريزي كنيم . در عمره سال گذشته كه مسأله خصوصي سازي تا حدودي پياده شد ؛ ما از نزديك ناظر بوديم كه بعضي از كاروان ها و مديران خيلي خوب عمل مي كردند و مردم راضي بودند وليكن تعداد بيشتري مشكل آفرين بودند ؛ به خصوص از نظر فرهنگي مشكل جدي داشتند به شكلي كه وقتي گزارش آن ، از طرقي به مقام معظم رهبري داده شده بود ، معظم له اعلام كردند كه با اين مسأله مخالف هستند بر اين اساس و با توجه رهنمودهايي كه داشتند ، برنامه ريزي شد و از سال جاري ديگر چيزي به نام خصوصي سازي نخواهيم داشت ، ان شاء الله .

164

ميقات حج : روابط ايران و عربستان در حال گسترش است و جناب عالي در سال گذشته براي اولين بار در ضيافت منا شركت نموديد و با وزير حج اين كشور ديدارهايي داشتيد ، خواهشمند است نظر خود را در اين زمينه بيان فرماييد .

آقاي ري شهري : روابط خوب ميان ايران و عربستان به سود دو كشور بلكه به سود جهان اسلام است . به همين جهت مسؤولان سياسي كشور در سال هاي اخير بعد از مشكلاتي كه به دنبال مسائل سال 1366 به وجود آمد و روابط به سردي گراييد ، تلاش كرده اند روابط سياسي دو كشور گسترش پيدا كند و تقويت شود . تقويت اين روابط ، و همكاري هاي دو جانبه مي تواند در سطح بين المللي و خصوصاً در منطقه تأثير مطلوبي از خود به جاي بگذارد . مسائل مهمّ جهان اسلام از قبيل مسأله فلسطين ، افغانستان و امثال آن و نيز مقابله با توطئه هاي جهاني عليه اسلام و مسلمانان از جمله اموري است كه ارتباط نزديك دو كشور مي تواند روي آن تأثير جدي داشته باشد ، تنظيم قرارداد امنيتي بين دو كشور و گسترش مبادلات اقتصادي و تجاري نيز از ديگر دستاوردهاي اين ارتباط نزديك خواهد بود لذا من اميدوارم در همه زمينه ها و از جمله مسائل فرهنگي و علمي روابط دو كشور توسعه يابد و در چهارچوب احترام به قوانين و مقررات دو كشور و احترام متقابل در آينده شاهد گسترش بيشتر اين روابط باشيم .

ميقات حج : با توجه به ثبت نام زائران جديد و بالا رفتن سطح معلومات آنان ، بعثه مقام معظم رهبري براي ارتقاي سطح بهرهوري از حج و عمره چه تمهيداتي را انديشيده و به مورد اجرا گذاشته است ؟

آقاي ري شهري : از سال گذشته در سازمان حج و بعثه مقام معظم رهبري كميته هاي كارشناسي در زمينه هاي مختلف تشكيل شده و برنامه ريزي گرديده است كه هم از روحانيون قوي تر در حج و عمره استفاده شود و هم با دادن آموزش هاي لازم معلوماتشان بيشتر شود . و اميدواريم كه در زمينه فرهنگي و بعد معنوي اين طرح ها و فعاليت ها به ثمر برسد . البته بايد توجه داشت ابزار و امكاناتي كه ما در اختيار داريم محدود است و نمي توانيم ادعا كنيم كه در وضعيت فعلي مي شود

165

انتظارات همه زائران ـ به خصوص كساني كه در سطح بالايي از معرفت هستند ـ را صد در صد برآورده ساخت . اما سعي و تلاش ما بر اين است كه بتوانيم به ظرفيت مطلوب برسيم .

ميقات حج : فلسفه تشكيل كنگره هاي مختلف درموسم حج در بعثه مقام معظم رهبري چيست خواهشمنديم ارزيابي و نظريه خود را در رابطه با اين كنگره ها را بيان فرماييد .

آقاي ري شهري : هدف اصلي اين كنگره ها و همايش ها ابلاغ پيام انقلاب اسلامي به مردم جهان از پايگاه اصلي وحي و ابلاغ پيام مردم انقلابي ايران به ملت هاست . هرچند كه اين كنگره ها در فرصتي بسيار محدود انجام مي شود ليكن به نظر بنده در سال گذشته با توجه به محدوديت هايي كه در زمينه هاي مختلف وجود داشت ، در تحقّق اهداف خود در حد ميسور توانست موفق باشد . و با برنامه ريزي هايي كه داشته ايم اميد است در سالهاي بعد بهتر و پربارتر گردد .

ميقات حج : جناب عالي در حجّ گذشته با مسؤولان برخي بعثه هاي كشورهاي اسلامي ديدارهايي داشتيد ، لطفاً بفرماييد در اين ديدارها چه مذاكراتي صورت گرفت و اساساً بعثه هاي كشورهاي ديگر چه اندازه حاضر به تفاهم ، تبادل اطلاعات و تجربيات و همكاري بايكديگر هستند ؟

آقاي ري شهري : در سالي كه گذشت ، بيشترين ارتباط و ديدارها را با عناصر سياسي و فرهنگي كشورها داشتيم ، رؤساي حجّ نُه كشور يعني نُه وزير در بعثه مقام معظم رهبري حضور يافتند و با آنان ملاقات داشتيم و همچنين در فرصتهاي مناسب و به جهت مصالحي برخي را شخصاً به بازديد آنان رفته و براي بعضي از آنها نماينده فرستاديم . در مجموع مذاكراتي كه با هيأت هاي ديگر كشورها داشتيم مذاكرات خوبي بود و عموماً نسبت به انقلاب اسلامي ايران و آنچه كه در ايران اسلامي مي گذرد نظر خوبي داشتند . احساس من اين است كه تعدادي از متفكران و بزرگان ، مسائلي را از عمق دل مطرح مي كنند ؛ يعني اظهار محبت مي كنند به نظام اسلامي و اين نظام را پشتوانه اي براي جهان اسلام مي دانند و به

166

طور كلي حوادث ايران و آنچه در ايران پيش آمده ، بسيار مهم است و به نظر مي رسد كه به تدريج پناهگاه بودن انقلاب اسلامي براي جهان اسلام در حال تحقّق يافتن است .

ميقات حج : به نظر مي رسد در زمينه امور فرهنگي و هدايت معنوي زائران ، نياز به يك بازنگري است تا بتوان از ظرفيت حج و عمره به خوبي استفاده كرد ، نظريه جناب عالي در اين باره چيست ؟

آقاي ري شهري : همانگونه كه در پاسخ به سؤال قبلي اشاره شد ، ظرفيت فرهنگي حج و عمره بسيار بالا است و بايد اعتراف كنيم كه حقيقتاً ما نتوانسته ايم از اين ظرفيت به طور شايسته استفاده كنيم ولي اين را من عرض كنم كه ما از سال اوّل همواره در صدد بوديم كه هر سال يك گام پيش برويم ؛ يعني از طرق مختلف ارزيابي مي كنيم و نقاط ضعف خودمان را مي يابيم و آن مقدار كه در توانمان هست و امكانات وجود دارد مي كوشيم كه از ظرفيت ها كاملا استفاده شود . اميدواريم كه خداوند توفيق بيشتري عنايت كند و ما و همكارانمان بتوانيم از وضعيتي كه پيش آمده ، نهايت استفاده را ببريم و مسؤوليت خودمان را در اين رابطه انجام دهيم تا به نقطه مطلوب برسيم ، ان شاء الله .

ميقات حج : يكي از ضعف هاي زائران و حتي بسياري از كارگزاران حج ندانستن زبان عربي است و اين ضعف خود را به خوبي در عمره و حج نشان مي دهد ، آيا بعثه براي جبران اين ضعف برنامه اي دارد ؟

آقاي ري شهري : ما از همان سال هاي اوّل به فكر اين مسأله بوده ايم و براي هر مقطع نيز برنامه هايي را ارائه كرده ايم به عنوان مثال براي آشنايي مديران و دست اندركاران حج كتابي با عنوان : ( حوارات حول شؤون الحجّ ) منتشر شد سپس كمي تكميل گرديده با عنوان : ( المحاورات اليوميّة في موسم الحجّ ) به چاپ رسيد ، كتابي با نام گفتگو نيز به صورت نوار آموزشي درآمد و در اختيار مديران كاروان ها قرار گرفت ، سپس يك كار تحقيقي حدوداً دو ساله انجام شد و كتابي با نام :

167

( العربية المعاصره ) منتشر شد كه اخيراً به صورت نوار آموزشي در آمده و در اختيار عموم قرار گرفته است . البته باور من اين است كه بايد مسؤولان و دست اندركاران حج و از جمله روحانيون و مديران كاروان ها و همچنين حجّاج بيت الله الحرام همگي با مكالمه عربي آشنا شوند تا بتوانند از اين فرصت مهمّ براي تعارف مسلمانان و دستيابي به منافع حجّ بيشتر بهره مند گردند .

ميقات حج : بعثه مقام معظم رهبري براي سال آينده چه برنامه اي دارد ؟

آقاي ري شهري : در واقع برنامه ها ، بعثه همان برنامه هاي سابق است ولي با توجه به وضعيت سياسي جهان كه قطعاً حج متأثر از آنها خواهد بود ؛ مسائلي كه هم اكنون در فلسطين و در افغانستان وجود دارد ، بايد به برنامه ها محتواي جديدي داد و بايدحرف هاي جديدي را براي مردم جهان داشته باشيم . دراين زمينه كميسيون هاي كارشناسي تشكيل شده و مشورت هايي را با دوستان و همكاران بعثه مقام معظم رهبري داريم تا بتوانيم متناسب با نيازها و شرايط حج امسال ، محتواي برنامه ها را تطبيق دهيم كه ان شاء الله جزئيات آن در آينده مشخص مي شود .

و اما از نظر اجرايي ، كار خوبي كه امسال در حال برنامه ريزي و اجراست ، با توجه به مشكلاتي كه سال گذشته در مسكن داشتيم ، برنامه ريزي شده است كه سازمان حج ان شاء الله منازل بهتري را تهيه كند ، به خصوص در مدينه . و براي نخستين بار است كه منازل طبقه بندي مي شود و از هر كس به همان مقدار ارزش منزل و هتلي كه در آن اسكان داده مي شود پول دريافت خواهد شد . همانطور كه مي دانيد در سال هاي پيش منازل به صورت قرعه كشي در اختيار حجاج قرارداده مي شد ، ليكن در سال گذشته اعتراضاتي شد كه وارد هم بود . بنابراين ، اميدواريم كه امسال از لحاظ مسكن وضعيت بهتري داشته باشيم .

و هم چنين از نظر حمل و نقل ، برنامه ريزي شده كه ان شاء الله به شكلي عمل شود كه زائران رفاه و آسايش پيشتري داشته باشند و مشكلات سال گذشته كمتر شود كه طرح حمل و نقل شهري زائران پس از كار كارشناسي در دست تهيه است و چگونگي آن بعداً اعلام خواهد شد .

168

ميقات حج : هم اكنون كه فعاليت هاي آموزشي حج تمتّع آغاز گرديده ، جناب عالي چه توصيه هايي به كارگزاران حج و نيز حجاج بيت الله الحرام داريد ؟

آقاي ري شهري : عرض بنده به كارگزاران حج ، خصوصاً روحانيون عزيز و مديران گرامي اين است كه توجّه داشته باشند . اين دو گروه بايد بدانند كه كارشان يك كار الهي است و بايد خداوند متعال را ناظر بر اعمال و رفتار خويش بدانند . انتظار حضرت وليّ عصر ، اميرالحاج حقيقي از حجاج بيت الله الحرام را مدّنظر داشته باشند و سعي و تلاششان اين باشد كه كارها بگونه اي پيش برود كه مرضيّ آن حضرت باشد . با تمام توان به خصوص براي جلسات آموزشي پيش از موسم سرمايه گذاري كنند . روحانيون كاروان ها ، مخصوصاً آنان كه محلّ اقامتشان با محلّ كاروان و زائرانشان فاصله دارد ، موضوع را جدّي بگيرند و ترتيبي بدهند كه حاجي پيش از حضور در موسم به مقدار زياد براي انجام اعمال آمادگي پيدا كند . زائران عزيز هم از برنامه ها استفاده كنند و در جلسات آموزشي ، شركت گسترده داشته باشند و بكوشند اين فرصت ها و لحظات ارزشمند را از دست ندهند تا حجشان با مشكل روبرو نشود ، به خصوص آنان كه براي اوّلين بار امسال مشرّف مي شوند . البته زائران نبايد در رابطه با اعمال حجّ بترسند و روحانيان زائران را نترسانند ، ليكن بايد مسائل حج را جدّي گرفت و با دقتّ و تمام توان كوشيد كه از اين فرصت محدود استفاده كرد .

به زائران عزيز نيز توصيه مي كنم برنامه هايي را كه بعثه مقام معظم رهبري پيش بيني و تهيه كرده و برخي از آنها نيز از صدا و سيما در آستانه تشرّف پخش مي شود ، استفاده نمايند . و در جلسات عمومي كه بعثه مي گذارد ، حتماً شركت نمايند و از كتاب هايي كه معاونت آموزش و تحقيقات بعثه مقام معظم رهبري منتشر كرده ، در حدّ استعداد و معلومات خود استفاده كنند . بحمدالله در اين معاونت ، با تلاش هايي كه صورت گرفته ، كتاب هاي بسيار ارزنده اي نشر يافته كه همه اقشار مي توانند به فراخور تحصيلات ، از آنها بهره ببرند ، تلاش كنند حدّاقل چند كتاب قبل از اعزام به حج ، مطالعه كنند .

169

ميقات حج : ميقات حج دهمين سال انتشار خود را آغاز كرد ، همانگونه كه جناب عالي مستحضريد تا كنون بيش از 700 مقاله در ميقات هاي فارسي و عربي به چاپ رسيده و بدون تأخير تاكنون منتشر شده اند ، ارزيابي حضرت عالي از گذشته فصلنامه « ميقات حج » چيست و براي آينده آن چه رهنمودهايي داريد ؟

آقاي ري شهري : در رابطه با مجله وزين و ارزشمند « ميقات حج » بايد عرض كنم كه بحمد الله كار بسيار ارزنده اي تا كنون انجام گرفته و از دست اندر كاران آن تشكر مي كنم ، به خصوص معاونت محترم آمورزش و تحقيقات جناب آقاي قاضي عسكر ، كه شخصاً متحمّل اكثر زحمات مربوط به مجله است . مطالب مجلّه تا آنجاكه من مطالعه كرده ام و ديده ام ، مطالب ارزنده اي است ، كار بسيار اساسي در رابطه با مباحث مختلف مربوط به حج انجام گرفته است . در طول نُه سالي كه اين مجله منتشر شده ، مسائل بسيار متنوّعي مورد بحث و بررسي و كاوش قرار گرفته كه قابل توجه و ارزشمند است .

ژفكر مي كنم اگر كار به همين شيوه ادامه يابد ، اين مجموعه ، ذخيره اي بسيار گرانسنگ و پر ارج براي آيندگان خواهد شد و در اين زمينه هرچه سرمايه گذاري شود ، ارزش دارد .

اما با اين همه ، كار قابل تقويت و ارتقا است و مي شود از اين هم قوي تر عمل كرد . به نظر مي رسد تقويت و ارتقاي اين دو مجله ( ميقات حجّ فارسي و عربي ) ، در اين است كه مطالب آن به روز باشد ؛ يعني علاوه بر ابعاد علمي و تحقيقي كه داشته و دارند ـ و اميدواريم با برنامه ريزي هايي كه مي شود بهتر و پربارتر گردد ـ منعكس كننده حج و عمره آن سال باشد و اخبار و حوادث مربوط به حج و عمره و نكات بر جسته موسم حج را گزارش كند . اين مسأله ، هم جاذبه بيشتري براي خوانندگان دارد و هم براي آيندگان مفيد و خواندني است و متوجه مي شوند كه در اين سالها چه اتفاقات سياسي ، فرهنگي ، اجتماعي و . . . رخ داده و وضعيت حج گزاري چگونه بوده و چه ويژگي هايي داشته است .

و نيز بجاست از كساني كه خواننده مجله هستند و حتي آنانكه از مجله استفاده نمي كنند و نيز از روحانيون كاروانها ، مديران ، و زائران و علماي بلاد كه در موسم

170

حضور پيدا مي كنند ، نظرخواهي شود كه چه نكاتي بهتر است مورد بحث و كاوش قرار گيرد و چه موضوعاتي بيشتر مورد نياز است ؟

همچنين در اين سال ها چون دانشجويان استقبال زيادي از عمره دارند ، جا دارد كه شماره اي از مجله به عمره دانشجويي اختصاص داده شود و به مسائلي بپردازد كه مورد نياز دانشجويان و جوانان است . بهر حال براي كلّيه اين عزيزان آرزوي موفقيت روز افزون دارم .

والسلام عليكم ورحمة الله وبركاته