بخش 3

35

ميقات حج - سال يازدهم - شماره چهل و سوم - بهار 1382

فقه حج

36

استفتائات جديد

مركز تحقيقات حج - بخش فقه

© 1 ـ هنگام ازدحام ، يا تشكيل صفوف نماز صبح ، مأمورين مسجدالحرام از انجام نماز طواف ، خلف مقام ، بهويژه براي خانم ها ، ممانعت مي كنند و افراد را مورد توهين و يا ضرب و شتم قرار مي دهند . در چنين وضعيتي آيا نماز خواندن در محدوده مقابل ركنِ حجر تا مقابلِ ركنِ عراقي كافي است ؟

* آية الله بهجت : اگر طواف مستحبي است در هر كجاي مسجد باشد جايز است و در طواف واجب به اندازه خواندن نماز صبح ضرري به مبادرت عرفيه نمي زند ، لذا به همان نحو كه در مناسك ذكر شده بجاآورده شود .

* آية الله خامنه اي : نماز طواف بايد پشت مقام ابراهيم خوانده شود ، مشروط بر اينكه مزاحمت براي ديگران نباشد و در صورتي كه به خاطر ازدحام و يا كثرت طواف كنندگان ، امكان اقامه نماز نزديك مقام نيست ، مي توان در مكان هاي دورتر بجاآورد .

37

* آية الله تبريزي : نماز طواف بايد خلف مقام ابراهيم ( عليه السلام ) خوانده شود با رعايت الأقرب فالأقرب واگر نزديك مقام ممكن نيست ، خلف مقام در مكان دورتري خوانده مي شود ، والله العالم .

* آية الله سيستاني : كافي نيست بلكه اگر ممكن باشد ـ با فرض اينكه دو سوي مقام هم ميسور نيست ـ بايد پشت مقام ، هر چند دور ، انجام دهند و اگر ممكن نشد هر جاي مسجد مي توانند بخوانند .

* آية الله شبيري : در هنگام ازدحام واجب نيست نماز طواف واجب را نزد مقام ابراهيم ( عليه السلام ) بخوانند بلكه مي توانند در نقطه اي دورتر آن را بجا آورند ولي بايد در پشت مقام باشند و روبه مقام و كعبه نماز بخوانند و نماز در سمت راست و چپ مقام كافي نيست .

* آية الله صافي گلپايگاني : نماز طواف واجب بايد در پشت مقام ابراهيم ( عليه السلام ) خوانده شود و خواندن نماز در محدوده مذكور ، با عدم صدق خلف مقام ، كافي نيست .

* آية الله فاضل : تا محدوده اي كه از دو طرف مقام ، صدق « صلاة خلف المقام » بنمايد اشكالي ندارد . بنابراين ، در چنين فرضي نماز طواف صحيح است ولو در نزديكي ديوار چاه زمزم .

38

* آية الله مكارم : در صورتي كه راهي جز اين نباشد كفايت مي كند .

* آية الله نوري همداني : پس از سلام ، نماز طواف در مسجدالحرام ، در هر حال بلا اشكال است .

© 2 ـ بسياري از زائران خانه خدا خواهان اعتكاف در مسجدالحرام هستند باتوجه به فرصت معنوي و تأثير فراوان روحي و رواني آن و لزوم روزه جهت اعتكاف ، آيا مي توانند پس از حضور در مكه مكرمه با نذر ، به اعتكاف بپردازند ؟

* آية الله بهجت : مانعي ندارد .

* آية الله خامنه اي : مي توانند براي روزه نذر كنند و در اين صورت اعتكاف مانعي ندارد .

* آية الله تبريزي : چنانچه نذر روزه در مكّه نمايد تا روزه در سفر صحيح باشد مي تواند معتكف شود . والله العالم .

* آية الله سيستاني : اگر نذر كنند كه در سفر روزه بگيرند اشكال ندارد .

* آية الله شبيري : بلي مي توانند بعد از سفر نذر كنند كه در همان سفر روزه بگيرند و معتكف شوند .

39

* آية الله صافي گلپايگاني : صحت نذر روزه بعد از ورود به مكّه مكرّمه مورد اشكال است .

* آية الله فاضل : ظاهر آن است كه صحّت روزه در سفر با نذر در وطن محقّق مي شود .

* آية الله مكارم : بدون نيّت اقامه ده روز روزه گرفتن و اعتكاف كردن ، اشكال دارد .

* آية الله همداني : پس از سلام ، نمي توانند مگر اينكه در وطن نذر روزه كرده باشند .

© 3 ـ ميقات عمره مفرده براي كساني كه در مكه هستند ابتداي حرم است و بهترين آن ها حديبيه ، جعرانه و تنعيم مي باشد . آيا زائر مي تواند با نذر از داخل شهر مكه و يا مسجدالحرام براي انجام عمره مفرده محرم شود ؟

* آية الله بهجت : نمي تواند .

* آية الله خامنه اي : محل احرام براي اين اشخاص ادني الحلّ است و داخل حرم نمي توانند محرم شوند و مورد نذر نيست .

* آية الله تبريزي : در فرض مزبور براي عمره مفرده بايد ازادني الحلّ محرم شود و احرام از داخل مكّه يامسجدالحرام صحيح نيست . والله العالم .

40

* آية الله سيستاني : خير .

* آية الله شبيري : احرام عمره مفرده در داخل حرم صحيح نيست هر چند نذر كرده باشد .

* آية الله صافي گلپايگاني : نذر احرام از داخل شهر مكّه مسجد الحرام در عمره مفرده صحيح نيست .

* آية الله فاضل : براي كساني كه از ميقات عبور مي نمايند ، نذر قبل از ميقات براي احرام صحيح است . بنابراين ، در فرض سؤال ، براي عمره مفرده لازم است از ادني الحل محرم شوند .

* آية الله مكارم : جايز نيست .

* آية الله همداني : پس از سلام ، نمي تواند .

41

© ؟ 4 ـ چند سالي است كه سازمان حج و زيارت همه روزه از داوطلبان تشرف به حج تمتّع ، ثبت نام مي كند به اين معني كه داوطلبان با واريز مبلغ يك ميليون تومان در نوبت اعزام قرار مي گيرند .

امّا از طرفي سازمان حج و زيارت اعلام كرده است با توجّه به تعدادي كه تا امروز ثبت نام كرده اند ، كساني كه از اين به بعد براي ثبت نام مراجعه كنند حدود سه سال ديگر به حج مشرف خواهند شد . لازم به توضيح است اين برنامه به معناي انجام قرعه كشي نسيت ؛ بلكه اولويّت اعزام براي كساني است كه زودتر ثبت نام كرده يا مي كنند . حال سؤال اين است كه : با توجّه به مراتب فوق آيا اگر كسي استطاعت مالي داشته باشد واجب است اقدام به ثبت نام كند و در اين نوبتِ حدوداً سه ساله قرار گيرد يا آنكه به دليل باز نبودن راه مستطيع نيست و مي تواند در مال تصرّف كند و خود را از استطاعت مالي خارج كند ، و تا زماني كه شرائط به صورتي در آيد كه در همان سالِ ثبت نام اعزام صورت گيرد ثبت نام واجب نيست ؟

* آية الله بهجت : در فرض مذكور استطاعت محقّق شده و بايد از حالا ثبت نام كند ولو بعد از سه سال نوبت او فرارسد .

* آية الله تبريزي : احتياطاً اسم نويسي كند و پول را پس نگيرد . در صورت نرفتن به حج در همان سال خمس آن را بايد بپردازد . والله العالم .

* آية الله خامنه اي : در فرض سؤال واجب است ثبت نام كند و در موقع مقرّر مشرف شود .

* آية الله سيستاني : شخص ياد شده مستطيع است و حج بر او واجب است .

42

* آية الله شبيري : ظاهراً چنين شخصي مستطيع مي باشد .

* آية الله صافي : در فرض سؤال چنانچه قبلا حج بر او مستقر نشده باشد اقدام به ثبت نام در سالي كه استطاعت مالي براي حج پيدا كرده ولي استطاعت طريقي نداشته باشد واجب نيست . والله العالم .

* آية الله صانعي : همان طرز كه در سؤال آمده به خاطر عدم استطاعت از حيث راه در سال حج ، مستطيع مالي و بدني ، مستطيع براي حج نبوده و مي تواند خود را از استطاعت خارج نمايد .

* آية الله فاضل لنكراني : در فرض سؤال ثبت نام واجب نيست و مي تواند مال مذكور را مصرف كند .

* آية الله مكارم : ثبت نام براي كساني كه استطاعت دارند واجب است .

* آية الله نوري همداني : در فرض مسأله واجب است ثبت نام كند .