بخش 4

51

ميقات حج - سال دوازدهم - شماره چهل و هفتم - بهار 1383

فقه حج

52

استفتائات جديد

مركز تحقيقات حج ـ بخش فقه

© 1 ـ در صورت شك در تمييز كودك ، وظيفه وليّ او در احرام و ديگر اعمال چيست ؟

* آية الله بهجت : حكم عدم تمييز بر او جاري مي كند .

* آية الله خامنه اي : در فرض مرقوم ، حكم عدم تمييز جاري مي شود .

* آية الله سيستاني : وليّ مكلّف نيست كودك را مُحرم كند ، هر چند مميّز باشد ، به هر حال در صورت شك ، حكم مميّز را ندارد .

53

* آية الله صانعي : با شك در وظيفه وليّ ، ترتيب آثار عدم تمييز است ؛ يعني او را محرم كند و لباس احرام به او بپوشاند و نيّت كند كه اين طفل را براي عمره تمتّع يا حجّ تمتع يا عمره مفرده محرم مي كنم و اگر مي شود تلبيه ؛ يعني لبيك گفتن را به او تلقين كند وگرنه خودش به جاي او بگويد و قدر متيقّن از وليّ ، همان وليّ شرعي بچّه است ؛ مانند پدر يا مادر و جدّ پدري و ناگفته نماند كه مأذون از طرف وليّ شرعي ، حكم ولي را دارد .

* آية الله فاضل : بايد احتياط كند و كاري كند كه كودك تمام اعمال را خودش انجام دهد ؛ مثلا خود تلبيه بگويد و طواف كند و نماز بخواند و سعي كند و بهتر اين است كه اصلا او را محرم نكند .

* آية الله مكارم شيرازي : مادام كه يقين به مميّز بودن او نداشته باشد ، احكام غير تميز بر او جاري مي شود .

* آية الله نوري همداني : احكام غير مميّز بر او مترتّب است .

54

© 2 ـ كودك غير مميّزي كه لباسش پاك ولي بدنش نجس مي باشد ، آيا طواف وي صحيح است ؟

* آية الله بهجت : به مسأله 557 مناسك چاپ جديد مراجعه شود .

* آية الله خامنه اي : احتياطاً بدنش را تطهير نمايند .

* آية الله سيستاني : صحيح است .

* آية الله صانعي : آري ، صحيح است ، چون طواف او طواف صوري مي باشد و شرايط معتبره در طواف ، در آن معتبر نبوده ، پس طوافش با بدن و لباسِ نجس و با نداشتن وضو و با نداشتن نيّت صحيح مي باشد . آري ، رعايت شرايط طواف در طواف دهنده اش معتبر و لازم است و شرط صحّتِ طوافِ كودك مي باشد .

* آية الله فاضل : خير ، بايد تمام شرايط طواف در موردِ او رعايت شود .

* آية الله مكارم شيرازي : در صورتي كه تطهير بدن او زحمت زيادي نداشته باشد ، بايد تطهير كرد ، ولي در بچه هاي شيرخوار و امثال آن ، رعايت اين مسأله لازم نيست .

* آية الله نوري همداني : طوافش باطل است .

55

© 3 ـ اگر وليّ طفل نسبت به طهارت بدن و لباس كودك شك كند ، آيا بررسي و تجسّس واجب است يا نه و اگر پس از طواف متوجه شود پاك نبوده ، تكليف چيست ؟

* آية الله بهجت : معلوم شد .

* آية الله خامنه اي : تجسس و بررسي لازم نيست و در صورت علم به نجاست بعد از طواف ، طواف صحيح است .

* آية الله سيستاني : بررسي لازم نيست و اگر پس از طواف متوجّه نجاست شوند ، حتّي نسبت به بالغ هم طواف صحيح است .

* آية الله صانعي : تجسّس و بررسي واجب نيست و بعد هم كه معلوم شود نجس بوده ، مضرّ به طوافش نمي باشد .

* آية الله فاضل : خير ، تجسّس لازم نيست و طواف صحيح است ، هر چند احتياط در اعاده طواف است .

* آية الله مكارم شيرازي : لازم نيست .

56

* آية الله نوري همداني : بررسي لازم نيست و اگر بعد از طواف متوجّه نجاست شود اشكال ندارد .

© 4 ـ آيا نماز طواف مستحب ، حكم ساير نمازهاي مستحبي را دارد ، و در حال راه رفتن و خروج از مسجدالحرام مي توان آن را خواند ؟

* آية الله بهجت : نمي تواند در حال راه رفتن و يا خارج از مسجد الحرام بخواند .

* آية الله خامنه اي : در حال راه رفتن و يا خروج از مسجد صحيح نيست .

* آية الله سيستاني : در طواف مستحب نماز واجب نيست ولي جاي آن مسجد است .

* آية الله صانعي : نماز طوافِ مستحبي ، حكم بقيّه نمازهاي مستحبي را ندارد و حتّي نشسته هم نمي توان خواند چه رسد به حال راه رفتن و چه رسد به حال خروج از مسجد كه خواندنِ در مسجد ، خود شرط ديگري در صحّت آن است .

* آية الله فاضل : بلي .

* آية الله مكارم شيرازي : احتياط واجب آن است كه در حال استقرار و در مسجد بخواند .

57

* آية الله نوري همداني : مانند ساير نمازهاي مستحبّي است .

© 5 ـ طواف دادن فردي كه خودش قادر به راه رفتن است ، صحيح است يا نه ؟

* آية الله بهجت : در حكم ، مثل طواف سواره است .

* آية الله خامنه اي : شخص قادر بايد خودش طواف را انجام دهد و طواف دادن او صحيح نيست .

* آية الله سيستاني : صحيح نيست .

* آية الله صانعي : طواف كردن بر دوش ديگران و سواره در حال اختيار ، مانعي ندارد و ظاهراً مراد از طواف دادن در سؤال ، اين معني باشد و اگر مراد از طواف دادن ، آن باشد كه خودِ طواف كننده متوجّه نباشد ، قطعاً باطل است و طواف ننموده است .

* آية الله فاضل : خير ، اگر خود فرد مي تواند طواف كند ، بايد مستقلا طواف كند .

* آية الله مكارم شيرازي : اشكالي ندارد .

* آية الله نوري همداني : صحيح نيست .

58

© 6 ـ شخصي به هيچ وجه كنترل ادرار ندارد و در حال احرام و اعمال ، همين حالت را خواهد داشت ؛ چنانكه با اين وضع عازم مكّه باشد ، آيا واجب است در ميقات محرم شود ، يا مي تواند بدون احرام به مكّه برود ؟

* آية الله بهجت : بايد محرم شود و در هر حال به وظيفه عمل كند .

* آية الله خامنه اي : بايد محرم شود و به وظيفه سلس البول عمل نمايد .

* آية الله سيستاني : بايد محرم شود .

* آية الله صانعي : سؤال ابهام دارد ، چون اوّلا : مسلوس و مبطون وقتي به وظايفشان عمل كنند ، همانند ديگران محكوم به طهارت از حدث مي باشند . ثانياً : طهارت در احرام من رأس شرط نبوده و نيست ، گرچه در لباس احرام طهارت شرط مي باشد .

* آية الله فاضل : بلي ، واجب است در ميقات محرم شود و طبق احكام مسلوس در نماز ، طواف كند .

* آية الله مكارم شيرازي : بايد مُحرم شود و در احرام ، طهارت شرط نيست و براي طواف يك وضو مي گيرد و چنانچه مقدور باشد براي نماز طواف هم يك وضو مي گيرد .

* آية الله نوري همداني : بلي ، واجب است در ميقات محرم شود .

59

© 7 ـ اگر كودك مميّز يا غير مميّزي كه ختنه نشده ، طواف بجاآورد ، چه حكمي دارد و در صورتي كه پس از طواف متوجّه شوند ختنه نشده بود ، يا متوجّه مسأله شود ، طوافِ انجام شده چه حكمي دارد ؟

* آية الله بهجت : باطل است بنابر احوط .

* آية الله خامنه اي : در فرض مرقوم طواف او باطل است .

* آية الله سيستاني : اگر مميّز باشد طوافش باطل است ولي طواف غير مميّز باطل نيست .

* آية الله صانعي : طوافش صحيح نيست چون ختنه شرط صحّت در طواف مي باشد و براي صحيح شدن طوافش بايد ختنه نمايد و در صورت عدم امكان ، طوافش به همان نحو صحيح است و شرطيّت ختنه براي طواف به جهت عدم امكان ساقط مي باشد و در صورتي كه پس از طواف متوجّه شود كه ختنه نشده بود يا متوجّه مسأله شود طواف انجام شده صحيح مي باشد . « الناس في سعة ما لا يعلمون » .

* آية الله فاضل : باطل است ، البته در غير مميّز بنابر احتياط واجب ، و حتّي اگر بعد از طواف متوجّه شوند بايد طواف را بعد از ختنه اعاده يا استنابه كنند .

* آية الله مكارم شيرازي : بايد بعد از ختنه كردن ( بنابر احتياط واجب ) اعاده كند و اگر نمي تواند نايب بگيرد .

60

* آية الله نوري همداني : طواف او باطل است .

© 8 ـ آيا وليّ كودك مي تواند در حالي كه طواف خود را بجا مي آورد ، كودك غير مميّز خود را نيز طواف دهد و از طرف او نيّت طواف نيز بكند ؟

* آية الله بهجت : به مسأله 558 مناسك جديد مراجعه شود .

* آية الله خامنه اي : اشكال ندارد .

* آية الله سيستاني : اشكال ندارد .

* آية الله صانعي : مانعي ندارد .

* آية الله فاضل : بلي ، مانعي ندارد .

* آية الله مكارم شيرازي : مانعي ندارد .

* آية الله نوري همداني : بلي ، مي تواند .

© 9 ـ كودكي كه خودش مي تواند در طواف راه برود ، اگر او را در آغوش بگيرند يا در كالسكه بنشانند و طواف دهند ، چه حكمي دارد ؟

* آية الله بهجت : گذشت در سؤال 5 .

61

* آية الله خامنه اي : اگر مميز باشد بايد خودش راه برود .

* آية الله سيستاني : اگر غير مميّز باشد اشكال ندارد .

* آية الله صانعي : مانعي ندارد .

* آية الله فاضل : اشكال دارد بايد خودش طواف كند يا سعي كند .

* آية الله مكارم شيرازي : اشكالي ندارد ولي يا در كالسكه بنشانند يا بر دوش بگيرند ولي در آغوش گرفتن ؛ به طوري پشت او به طرف جلو باشد اشكال دارد .

* آية الله نوري همداني : جايز نيست .

© 10 ـ برخي از زائران حرمين شريفين اظهار مي دارند كه فلان مبلغ را به ما داده اند تا در حرم مطهّر نبوي يا قبور مطهّر بقيع بريزيم با توجّه به اينكه ريختن آنها در آن محل ها غير ممكن است يا صرف حرم يا مصرف مقرّر خود نخواهد شد و حاضر نيستند اين وجوه را با خود برگردانند ، آيا مي توان آنها را در راه خير ؛ مثل كمك به فقراي شيعه صرف كرد ؟

* آية الله بهجت : مي توان خرج زوّار آنجا از شيعيان كرد و اگر نشد به فقراي شيعه

62

مي توان داد .

* آية الله خامنه اي : اگر علم به رضايت صاحبان وجوه باشد يا از قبل كسب اجازه شده باشد ، صرف آن در مورد فقراي شيعه اشكال ندارد .

* آية الله سيستاني : بايد به صاحبانش برگردانند .

* آية الله صانعي : مي توانند به فقراي زائر يا فقراي شيعه كه در آنجا هستند بدهند .

* آية الله فاضل : بايد پولهاي مذكور را از طرف صاحبان آن به فقراي شيعه صدقه بدهند .

* آية الله مكارم شيرازي : مجاز هستند كه صرف فقراي شيعه در آنجا كنند .

* آية الله نوري همداني : در صورتي كه صاحبان پول راضي باشند اشكال ندارد .

© 11 ـ پوشاندن سرِ براي پسر بچه محرم و پوشاندن صورت براي دختر بچه محرم ، مميّز يا غير مميّز ، چه حكمي دارد ؟

* آية الله بهجت : احتياط در ترك پوشاندن است .

63

* آية الله خامنه اي : جايز نيست .

* آية الله سيستاني : جايز نيست .

* آية الله صانعي : حكم بالغين را دارد و مضرّ به احرامشان مي باشد .

* آية الله فاضل : مانعي ندارد .

* آية الله مكارم شيرازي : لازم است احتياط كنند مگر در مواردي كه معمولا سر يا صورت بچه را مي پوشانند .

* آية الله نوري همداني : جايز نيست .