بخش 6

136

ميقات حج - سال سيزدهم - شماره پنجاه - زمستان 1383

گزارش بيست و دومين دوره

كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ^{( 1 )}

دبيرخانه كتاب سال

كتاب مظهر بارز خردمندي و فرهيختگي آدمي و كتاب خوب نمونه اعلاي اين فرهيختگي است . تلاش در جهت تقويت اين ويژگي ارجمند ، وجود انسان تلاشي است در جهت تحقّق هرچه بيشتر كمالات والاي بشري و هموار ساختن راه هاي وصول به حقايق . كوشندگان طريق معرفت و پويندگان راه حقيقت ، ورزندگان بهترين و عالي ترين تلاش ها براي بيرون كشيدن ابناي بشر از اعماق ظلماني جهل و جاهليت و بركشيدن او به آسمان هاي فراخ دانش و معرفت اند . آنها پيوسته در تلاش اند تا در ديوارهاي تاريك انديشي رخنه درافكنند و روزنه هايي به جهان نور و روشنايي بگشايند . قصد آنان فراتر رفتن از مغاك نفس پرستي به سوي افق هاي پهناور پهنه معناست ، و نگارش يك كتاب خوب ، گامي است در راه وصول اين مقصود .

نهادهاي اجتماعي در طول حياتشان ، به تبع دگرگوني هاي محيط اجتماعي ، فراز و فرودهاي خاص خود را دارند ، اما مهم اين است كه آهنگ كلي حركت هر نهاد در سوي بهبود باشد ؛ يعني رفع كاستي ها از يك سو و بهبود كمّي و كيفي روش ها ، معيارها و قواعد و ضوابط سازماني از سوي ديگر . به گمان ما نهاد « كتاب سال » ، به رغم كمبودها و

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 برگرفته از كتابچه اي كه دبيرخانه كتاب سال منتشر كرده است .

137

كاستي هايي كه بسياري از آنها در مسير حركت هر نهادي از اين دست طبيعي است ، تا حدود قابل توجهي در راه دستيابي به هدف هاي خويش كامياب بوده است .

كتاب سال كارنامه كتاب كشور است و لذا نماد و نشانه اي است از وضع كمّي و كيفيِ نشر كتاب در ايران . فراز و فرودها و قوّت و ضعف هاي حوزه كتاب ، كم و بيش ، در اين كارنامه بازتاب مي يابد . كتاب سال بر آن است كه در اين بازنمايي كامياب بوده است . اقبال اهل قلم و جامعه نويسندگان و ناشران ايران و البته حساسيت ها و انتقادهاي آنان به اين كار ، گواهي بر اين كاميابي است .

حاصل برگزاري بيست و يك دوره كتاب سال ، 466 كتاب برگزيده و 437 كتاب تقدير شده ، در رشته هاي مختلف علمي است . صدها مؤلف و مترجم و مصحّح در ادوار بيستويك ساله آثارشان برگزيده شده و مورد تقدير و تشويق قرار گرفتند . بسياري از نويسندگان با استطلاع از معيارها و ضوابط انتخاب كتاب هاي برگزيده كوشيدند تا آثار خويش را متناسب با اين ضوابط و در قالب معيارها و استانداردهاي كتاب سال كه ضمناً معيارهايي عام و جهاني نيز هستند تدوين و تنظيم كنند و اين خود از آثار مثبت و قابل توجه مترتب بر وجود اين پديده فرهنگي است .

ارزيابي كتاب ها را بيش از 600 نفر از استادان معظّم حوزه علميّه قم ، دانشگاه هاي

138

تهران ، شهيد بهشتي ، تربيت مدرّس ، صنعتي شريف ، صنعتي اميركبير ، علم و صنعت ، خواجه نصير طوسي ، الزهرا ( عليها السلام ) ، امام صادق ( عليه السلام ) ، علاّمه طباطبايي ، تربيت معلّم ، علوم پزشكي ، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي ، واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي ، دانشكده صنعت آبوبرق ، سازمان حسابرسي ، دانشگاه هاي تبريز ، فردوسي ، شيراز ، شهيد چمران ، بوعلي و ديگر مؤسسات پژوهشي و صاحب نظران علمي و فرهنگي در نقاط مختلف كشور برعهده داشته اند .

در بيست و دومين دوره كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ، منحصراً كتاب هايي مورد بررسي قرار گرفته اند كه براي نخستين بار در سال 1382 منتشر شده اند . در اين دوره ، بر اساس آمار ارائه شده از سوي خانه كتاب ايران ، كتاب هاي چاپ اول 20296 عنوان بوده است كه پس از حذف كتاب هاي چاپ افست يا كتاب هايي كه براي نخستين بار از سوي ناشر خاصي چاپ شده اند ولي پيش از آن ، ناشر ديگري آن را چاپ كرده است و يا كتاب هاي كمك درسي ، تعداد 8612 عنوان براي بررسي در حوزه هاي تخصّصي انتخاب شدند كه به تفكيك موضوع به قرار ذيل اند :

آمار مجموع كتاب هاي بررسي شده در بيست و دومين دوره كتاب سال

1 . كليات

تأليفترجمهتصحيحتعداد كلّ كتاب ها

كليات102012

كليات و روش تحقيق7108

كتابشناسي و فهرست212124

علوم كتابداري1419033

دايرة المعارف ها و فرهنگ ها82010

روزنامه نگاري120012

جمع كل72261299

139

2 . فلسفه و روان شناسي

تأليفترجمهتصحيحتعداد كل كتاب ها

كليات1917036

فلسفه غرب و شرق1435049

فلسفه اسلامي316037

منطق4509

روان شناسي1662040370

جمع كل2342670501

3 . دين

تأليفترجمهتصحيحتعداد كل كتاب ها

دين ـ كليات125017

اسلام كليات187282217

علوم قرآني137171155

حديث5320073

رجال453351

فقه و اصول11591125

كلام6811281

اخلاق123213147

عرفان6317787

سيره معصومين125331159

اديان ديگر2060080

جمع كل948224201192

140

ج ) دين :

از ميان رشته هاي مختلف اين موضوع ، كتاب زير در رشته كلام ( تأليف ) ممتاز شناخته شد :

1 . سلامة القرآن من التحريف وتفنيد الإفتراءات علي الشيعة الامامية

فتح الله المحمدي ( نجارزادگان ) . ـ تهران : مشعر ، 1382

758 صفحه .

كتابنامه .

1 . قرآن ـ ـ تحريف . 2 . قرآن ـ دفاعيه ها و رديه ها . 3 . شيعه ـ دفاعيه ها و رديه ها .

اهميت قرآن كريم به عنوان يكي از دو ثقل اكبر بازمانده از آورنده عظيم الشأن آن و نقش بارز و محوري اين كتاب كريم الهي در ايجاد و ابقاي اتحاد امّت مسلمان از مسائل بارز و قابل توجه در خصوص اين متن وحيانيِ الهي است . به اعتقاد عموم مسلمانان ، قرآن از هرگونه تحريف و تغيير مصون بوده ، دست تحوّلات و تغييرات زمان را به دامن مطهّر آن راهي نيست و اين تحقّق وعده الهي است ؛ چنانكه به صراحت در متن قرآن كريم ذكر شده است . يكي از اتهاماتي كه به ناروا بر شيعه وارد شده و گاه بر آن اصرار شده است ، اتهام اعتقاد به تحريف قرآن است كه اين امر بهويژه در كتابي با عنوان « اصول مذهب الشيعة الامية الاثني عشريه » تأليف ناصر علي قفاري به تفصيل مورد بحث قرار گرفته است . مؤلف با عنايت به اين كتاب و برخي كتب ديگر كه قبل از آن تأليف شده و در آنها اين اتهام به شيعه مطرح گرديده ، اقدام به تأليف كتاب « سلامة القرآن من التحريف » نموده است . كتاب در دو بخش اصلي تنظيم شده است : بخش اول به مسأله سلامت قرآن از تحريف در نظر فريقين ، با قطع نظر از آراء و افتراءات بعض افراد ، پرداخته است . در بخش دوم به مسأله اتهاماتي كه در خصوص تحريف قرآن بر شيعه وارد شده پرداخته شده است .

بررسي ادله مصونيت قرآن از تحريف از نظر شيعه اماميه ، بررسي روايات تحريف قرآن در كتب شيعه ، بررسي كتاب « فصل الخطاب » محدّث نوري ، شهادت علماي اماميه به مصونيت قرآن از تحريف ، بررسي احاديث تحريف قرآن در كتب اهل سنت ، و پاسخگويي به شبهات دكتر ناصربن علي قفاري در كتاب « اصول مذهب الشيعه » ، احسان الهي ظهير در كتاب « شيعه والقرآن » و

141

محمد مال الله در كتاب « الشيعة وتحريف القرآن » ، از مهم ترين مباحث كتاب است .

2 . لله وللحقيقة : ردّ علي كتاب « لله ثم للتاريخ »

علي آل محسن . ـ تهران : مشعر ، 1382

كتابنامه : ص 669 ـ 694 ؛ همچنين به صورت زيرنويس .

روشنگري در باب حوادث تاريخي و عقايد و احكام و بازشناسي حقيقي آنها نسبت به هريك از فرق و طوايف مذهبي از مهم ترين عوامل ايجاد وفاق و اتحاد بين مسلمانان و زدودن موانع وحدت امت اسلامي است .

كتابي كه چند سال پيش با عنوان « لله ثم للتاريخ : كشف الاسرار و تبرئة الائمة الأطهار » از نويسنده اي با نام سيدحسين موسوي به طبع رسيده و در آن برخي شبهات و شكوك در خصوص تاريخ شيعه و عقايد و احكام از نظر آنان مطرح شده است ، نويسنده را بر آن داشته است تا ضمن بررسي دقيق و موشكافانه ، مدعيات مطرح شده در كتاب و با مراجعه به متون و منابع اصيل و مورد وثوق ، حقيقت را در باب هريك از آنها مطرح نمايد . اتقان در تحليل عميق مطالب و استنتاج منطقي و يكدستي ارجاعات ، از ويژگي هاي كتاب است . در اين كتاب به مزعومات نويسنده كتاب « لله ثم للتاريخ » در باب انتساب شيعه به اهل البيت ( عليهم السلام ) ، و اثر بيگانه عناصر در تكوّن تشيّع و مسأله انتظار پاسخ داده شده است .

142

لوح آقاي آل محسن ؟ ؟ ؟

لوح آقاي نجارزادگان ؟ ؟ ؟