اخبار
حج
سفر رییس مجمع تشخیص
مصلحت نظام به سرزمین وحی

197

ميقات حج - سال چهاردهم - شماره پنجاه و سوم - پاييز 1384

اخبار حج

198

سفر رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام به سرزمين وحي

سفر رييس مجمع تشخيص مصلحت

نظام به سرزمين وحي ^{( 1 )}

اهداف سفر

آيت الله هاشمي رفسنجاني ، به منظور زيارت خانه خدا و انجام اعمال عمره مفرده و زيارت حرم پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) و ائمه بقيع و . . . در شهريور ماه 1384 وارد عربستان شد .

وي پس از ورود به اين كشور ، در فرودگاه جده ، در گفتوگو با خبرنگاران ايرنا و واحد مركزي خبر گفت : براي تسليت گويي به خاطر فوت ملك فهد و تبريك به مناسبت انتخاب ملك عبدالله به پادشاهي عربستان ، با ملك عبدالله ديدار كرده و در خصوص روابط دو جانبه و منطقه اي ؛ بهويژه مسائل عراق و فلسطين و ديگر مسائل بين المللي گفتوگو خواهيم كرد .

رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام اظهار اميدواري كرد كه در ديدار و گفتوگو با پادشاه عربستان ، تصميمات مباركي در خصوص منطقه و روابط دو جانبه اتخاذ شود .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . گزارش اين سفر با استفاده از مطالب روزنامه جمهوري اسلامي و بخش اندكي از آن ، از روزنامه هاي صداي عدالت و كاروكارگر تنظيم گرديده است .

199

؟ ؟ ؟ تصوير شماره 1

پرونده هسته اي ايران در حساس ترين موقعيت

در روزهايي كه رييس جمهور اسلامي ايران ، به همراه وزير خارجه و دبير شوراي امنيت ملي در نيويورك به سر مي بردند و فعّالان سياسي در انتظار شنيدن طرح ابتكاري آقاي دكتر محمود احمدي نژاد در زمينه مسائل هسته اي ايران بودند ، آيت الله هاشمي رفسنجاني به همراه آقايان دكتر علي اكبر ولايتي ، مشاور بين الملل مقام معظم رهبري ، دكتر كمال خرازي ، حجة الاسلام و المسلمين قربانعلي درّي نجف آبادي دادستان كلّ كشور ، حجة الاسلام و المسلمين دكتر حسن روحاني دبير سابق شوراي عالي امنيت ملي و جمعي از اعضاي مجمع تشخيص مصلحت نظام ، وارد عربستان شدند .

نفوذ اسرائيل در منطقه خطرناك است

در ديدار آيت الله هاشمي رفسنجاني ، با ملك عبدالله ، پادشاه عربستان در جدّه ، مسائل دو جانبه منطقه اي و بين المللي مورد بحث و گفتوگو قرار گرفت .

رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام در اين ديدار با تسليت در گذشت ملك فهد و

200

تبريك انتصاب ملك عبدالله گفت : ايران و عربستان در مسائل جهان اسلام نقش ارزشمندي دارند و سابقه و همكاري هاي گذشته دو كشور نشان مي دهد كه اگر دو كشور با يكديگر متحد و مواضع واحدي داشته باشند ، مي توانند ضمن همراه كردن ساير كشورهاي اسلامي ، مسائل و مشكلات منطقه را بهتر حل كنند .

آقاي هاشمي رفسنجاني ظرفيت و استعداد تجاري و اقتصادي دو كشور ايران و عربستان را بسيار بالا و مستعد توصيف كرد و گفت : بخش هاي خصوصي دو كشور ، بهويژه در زمينه هاي نفت ، گاز و پتروشيمي مي توانند بيش از حدّ كنوني ، سطح مبادلات تجاري و اقتصادي دو جانبه را ارتقا بخشند .

رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام بحران جاري در عراق را براي كلّ جهان اسلام مهم و اساسي دانست و گفت : عربستان با آگاهي از سرنوشت آينده عراق و مسائلي كه بر اين كشور تحميل شده است ، مي تواند با همكاري ايران و همسو كردن كشورهاي منطقه ؛ از جمله اردن ، سوريه و تركيه نقش مفيد و سازنده ايفا كند .

وي خطر نفوذ اسرائيل در منطقه را يادآور شد و افزود : متأسفانه برخي كشورهاي اسلامي در حال تضعيف مسائل اصولي خود در قبال اسرائيل هستند و اين خود زنگ خطري است كه بايد كشورهاي اسلامي در مورد آن چاره انديشي كنند .

آقاي هاشمي رفسنجاني مسأله فلسطين را مشكل كلّ جهان اسلام دانست و گفت : نمي توان از حقّ مسلّم آنان چشم پوشي كرد .

وي در اين ديدار با اشاره به علاقه مندي شديد شيعيان جهان به زيارت حرمين شريفين در مكه و مدينه و قبرستان بقيع ، از ملك عبدالله خواستار ارائه تسهيلات بيشتر به زائران ؛ بهويژه تسهيلات زيارت قبرستان بقيع شد .

در ادامه اين ديدار ، ملك عبدالله با تشكر از سفر آقاي هاشمي رفسنجاني به عربستان گفت : ايران براي ما بسيار بااهميت و داراي جايگاه خاصّ اسلامي و سياسي است و به طور يقين در دوره مسؤوليّتم براي استحكام بيشتر روابط و همكاري هاي راهبردي با ايران تلاش خواهم كرد .

پادشاه عربستان ، بهانه جويي هاي غربي ها در مورد استفاده صلح آميز ايران از انرژي هسته اي را نگران كننده خواند و گفت : استفاده از انرژي هسته ايِ صلح آميز ، حق همه كشورها

201

از جمله كشورهاي اسلامي است .

ملك عبدالله به اهميت تحكيم روابط ميان كشورهاي اسلامي بهويژه رياض و تهران اشاره كرد و گفت : روابط با جمهوري اسلامي ايران براي عربستان بسيار مهم و ضروري است و ما اجازه نمي دهيم دست هايي اين روابط را مخدوش يا ضعيف نمايند .

پادشاه عربستان ، ادامه اشغال عراق بهوسيله نيروهاي اشغالگر را موجب تشديد خسارت هاي وارده اشغالگران به مردم عراق دانست و گفت : ادامه اين روند ، هيچ نفعي براي نيروهاي آمريكايي نخواهد داشت و ما در مذاكرات خود اين موضوع را به صراحت به آن ها گوشزد كرده ايم .

رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام ، صبح روز بعد از جده عازم مسجد جُحفه شد و پس از پوشيدن لباس احرام راهيِ مكه و مسجدالحرام شد و اعمال عمره مفرده را به جا آورد .

؟ ؟ ؟ تصوير شماره 2

وي پس از انجام اعمال عمره مفرده ، با هموطناني كه در مسجد الحرام حضور داشتند ، گفتگو كرد .

202

5/1 ميليارد مسلمان بايد با هم متحد شوند

اشاره :

آيت الله هاشمي رفسنجاني ، رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام كه جهت انجام عمره مفرده ، در مكه مكرمه به سر مي برد ، در تاريخ 27/6/84 مقارن با عيد سعيد ميلاد حضرت صاحب الزمان ( عج ) ، به دعوت بعثه مقام معظم رهبري در جمع روحانيون كاروان هاي عمره حاضر شد و پس از استماع گزارش حجت الاسلام والمسلمين آقاي نوّاب مسؤول دفتر حوزه نمايندگي ولي فقيه در عربستان و آقاي سيد احمد زرهاني رييس سازمان حج و زيارت ، سخناني ايراد كرد . متن سخنان آيت الله هاشمي رفسنجاني در اين جمع به اين شرح است :

بسم الله الرّحمن الرّحيم ، براي بنده توفيق ارزشمندي است كه دراين شهر مقدس ، در بين شما سفيران ايران اسلامي صحبت مي كنم . البته بنده براي سخنراني نيامده ام ، بيشتر براي ديدن شما آمده ام ، تا هم عيد را به شما تبريك بگويم و هم صحبت هاي شما را بشنوم .

؟ ؟ ؟ تصوير شماره 3

203

مسائلي كه الآن از جمله مشكلات زوار ما هست و جناب آقاي نواب و جناب آقاي زرهاني به گوشه هايي از آن اشاره كردند ، براي شما محسوس است ، براي بنده هم از سال هاي پيش روشن بوده است كه اين مشكلات را ما داريم .

پنجاه سال پيش در اولين سفري كه به حج داشتم آن موقع هم ما همين جور مشكلات را داشتيم . شايد الآن يكي از موقعيت هاي ممتاز باشد كه بتوانيم مشكلاتمان را در مذاكره با مسؤولان عربستان و شايد هم علماي اينجا حل كنيم من در اين سفر ملاقاتي با علماي اهل تسنن ندارم . در سفر قبلي كه آمدم قرار بود با مسؤول اصلي روحانيت آنجا جلسه اي داشته باشم كه به دليلي انجام نشد . فكر مي كنم . در اين مسأله ما دو بحث داريم . يك بحث با سياستمداران و مسؤولان كشور و يك بحث هم با علما كه با اينها بايد يك بحث طلبگي و علمايي بشود . اينها هم با ما حرف دارند . بايد مباحثه كنيم و يك تصميم درست بين امت اسلامي گرفته شود . قطعا اگر يك طرفه باشد دوام پيدا نمي كند . بايد با تعامل اين مسأله اساسي دنياي اسلام را حل كرد . ما در سراسر دنيا روي مسأله امت اسلامي بايد تاكيد كنيم . ما در جهان اسلام گرفتار يك مشكل واقعي هستيم . اگر يك مورد بود مي گفتيم اشتباه شده ، يك نفر آدم مريضي حركتي كرده ، اما بيش از يك مورد است . در پاكستان ، در عراق ، در جاهاي ديگر مشكلات تفرقه افكنانه فراوان داريم . در برخي محافل ديني پاكستان ايجاد ترور و وحشت و تفرقه مي كنند . در افغانستان هم اين مشكلات بوده و هست .

ما اين مسأله را ريشه اي بايد حل كنيم . هم ازلحاظ سياسي و اجرايي و هم از لحاظ علمي و فقهي و با مباني اسلامي . واقعا هم قابل حل است . شايد يكي از علل حل نشدن آن اين باشد كه علماي اسلام به طور جدي نمي نشينند با هم بحث كنند . البته كارهايي هم شده ؛ از جمله دارالتقريب بين المذاهب از زمان آيت الله بروجردي ـ رحمة الله عليه ـ ما از آن موقع مسأله اتحاد بين المذاهب مسأله مهم روز بود و از جمله حركات بسيار ارزشمند سياسي و اجتماعي بشمار مي رفت . اگر دولت قاهره تفاهم مي كرد خيلي مسايل حل مي شد ، همان موقع خيلي مسايل حل شد . الآن هم كنفرانس اسلامي داريم . من باني بودم كه كنفرانس اسلامي را آوردند ايران . خيلي هم كار كرديم تا اين اتفاق افتاد . كليدش هم اين آقاي ملك عبدالله بودند . واقعا ما با كمك ايشان توانستيم اين كنفرانس را به ايران بياوريم . آنها حاضر نبودند به ايران ميزباني بدهند . فكر

204

مي كردم ميزباني و رياست كنفرانس اسلامي در ايران باعث اتحاد و از بين رفتن تفرقه ها مي شود .

من اگر مسؤول بودم مي دانستم در اين مورد چه كنم ، طرح داشتم ، اما ديگر دست من نبود ، آقايان هم شايد زياد اهميت ندادند ، ما هم آن دوره سه ساله رياست كنفرانس اسلامي را از دست داديم و حيف شد . خيلي كار مهمي بود . ما فكر مي كرديم مسأله جهان اسلام را حل مي كنيم . البته بعضي هايش حل شد ، اينطور نيست كه بي نتيجه بود . ولي بالاخره باز هم مسائلي مانده است . در اين شرايط مباحثات آسان تر است و خيلي شرايط دنيا مساعد است كه ما برويم به سمت بحثهاي فرهنگي و اساسي و قدرت تحمل جامعه اسلامي را بالا ببريم و اين را در روحانيت بايد كار كنيم ، بايد تلاش كنيم تا تعصب ها در روحانيت كمتر بشود ، برخي از روحانيون با تعصب برخورد مي كنند . تندروي ها از هر كس مي خواهد باشد ، شيعه خالص باشد يا سني يا مسيحي يا يهودي ، از هر كس باشد تندروي مضر است . تندروي عكس العمل دارد . عكس العمل هم تكرار مي شود . هر قدر بيشتر بشود ، سرعتش و تكرارش بيشتر مي شود . مطمئن باشيد اگر اين روحياتي كه الآن ما در عراق مي بينيم ، ما به مدت طولاني گرفتار مشكلات واقعي در منطقه خودمان خواهيم بود . عراق اگر خداي ناكرده تبديل بشود به صحنه رويايي شيعه و سني ، ويروسش به خيلي جاها منتقل مي شود و كافي است عراق را ناامن بكنند و بسياري از كشورهاي منطقه را دچار اين مشكل ها بكنند . مشابه همان بلايي بر سر منطقه مي آيد كه به واسطه طالبان در افغانستان آمد . البته ما الآن اينجا هستيم و با مسؤولان عربستان و علماي عربستان قصد صحبت داريم . حتما وقتي كه صحبت مي كنيم آنها هم حرف دارند . اينطور نيست كه اين تندروي در جاهاي ديگر نباشد . ما بحث كتاب مي كنيم ، خوب ! مگر كتاب هاي شيعه نوشته نمي شود مگر حرف هاي شيعه زده نمي شود وقتي مي گوئيم مي گويند اينها روايت است . خوب ! اينها هم همين چيزها را پيدا مي كنند . بالاخره مجموعه روايات كه ما داريم ، كار فقها و علما و محققان اين است كه اين ها را جرح و تعديل كنند و برسند به يك نقطه صحيحي .

اجازه ندهند در هر كتابي ، هر روايتي ، دست هر كس برود و بخواند . در زماني كه حرفها ضبط مي شود ، رسانه ها مي نويسند ، صدا و سيما پخش مي كند ، مستند است . مكتوب است . اما همين حرفها وقتي مي رسد به جامعه به چند جور تفسير و تحليل مي شود . در

205

گذشته كه اين مشكلات الي ماشاءالله بيشتر بود . الآن بايد مصلحت امت اسلامي يك ميليارد و 500 ميليوني را ديد . ما يك ميليارد و 500 ميليون بلكه بيشتر هم جمعيت مسلمان داريم . اين حرف من نيست ، حرف مجلس كاناداست . دو سال پيش سرشماري كردند . آن موقع اعلام كردند كه جمعيت مسلمانان جهان يك ميليارد و 500 ميليون نفر است . الآن كه بيشتر شده . 41 جمعيت دنيا را داريم . بزرگترين وزنه بشري دنيا هستيم . آيا عاقلانه است كه بيائيم اين جمعيت را به دست خودمان متفرق كنيم ؟ با هم ديگر دشمني بكنيم ؟ ديدگاه هاي همديگر را خنثي بكنيم ، همديگر را تهديد كنيم و تكفير كنيم ! ؟ در اين كارها چه عمل خيري نهفته است كجاي اين كارها مي تواند رضايت خداوند را جلب بكند كجاي اين كارها مي تواند در جهت مصلحت اسلام و مسلمين باشد ؟ مگر عقل از مهم ترين منابع قانون گذاري ما نيست ؟ ما و شما وقتي كه درس مي خوانديم از همان روزهاي اول ياد گرفتيم كه عقل ، پيغمبر باطن است و پيغمبر ( صلّي الله عليه وآله ) عقل ظاهر است و حتما حكم عقل و حكم دين با هم تعارض ندارند و همديگر را تاييد مي كنند . عقل سالم و دين درست ، همه با هم در كنار هم قرار مي گيرند ، واقعا ما امروز بهترين منابع را داريم .

خدمت شما سفيران شيعه در اينجا عرض مي كنم خودتان هم مواظب باشيد ، فردي كه الآن سخنراني مي كند ، راهنمايي مي كند و آنها مي روند توي مردم ، شما مردم را بگونه اي هدايت كنيد كه عمل آنها ، اظهارات شما ، اظهارات آنها ، دامن به مشكلات و تفرقه ها و اختلافات نزند .

ما خيال مي كنيم ممكن است براي خداوند بخواهيم يك ثوابي بكنيم ، اما يك وقت مي بينيم همان كاري را كه متعصبين سني مي كنند ما هم داريم همان كارها را انجام مي دهيم ! بنابراين واقعا اتحاد بايد طرفيني باشد . ممكن است مابتوانيم موارد بيشتري از تفرقه افكني هاي سني هاي متعصب را ارائه بدهيم ، ولي مجموعا بايد طرفيني باشد . هم درداخل ايران ، هم در عربستان ، در همه جا ، در عراق ، در افغانستان ، در پاكستان . ما در دو سه كشور مي توانيم اكثريت باشيم دردنيا ، آنها در بقيه دنيا اكثريت هستند .

اگر محور را بخواهيم اكثريت قرار بدهيم ، معلوم مي شود كه ضرر مي كنيم . محور را تعامل انساني قرار بدهيم چه اكثريت باشيم و چه اقليت باشيم . بايد با مباني محكم و ادله درست ، با هم كار بكنيم . من خواهش مي كنم ، البته مي دانم ، موارد زيادي از گزارشهاي

206

مربوط به شما را خوانده ام ، اما باز خواهش مي كنم كه حجاج را مدبرانه راهنمايي كنيد . تاكنون پدرانه هدايت كرديد . نتايج خوبي هم گرفتيد . بعضي از حجاج وقتي به ايران برمي گردند و ما را مي بينند ، از كاروانها تعريف هاي خوبي مي كنند . بنده تشكر مي كنم از اين راهنمايي هاي بسيار موثر شما . افكار را سالم سازي مي كنيد . در عين حال خودمان هم احتياج به تذكر و موعظه داريم .

الحمدلله الآن خوب راه باز شده و اين رقم 500 هزار نفر كه عمره را بجا مي آورند ، قبلا حسرت بود براي ما ، آرزو بود . من همان سفر قبلي كه آمدم ، مسؤولان عربستان جمع بودند ، گزارش عمره را كه دادند ، ديدم هيچ كشوري محدوديت براي عمره ندارد ، جز كشور ما ايران . بقيه همه هر تعدادي خواستند مي توانند بفرستند عمره . بحث كرديم و گفتيم كه شما كه ظرفيت داريد ، چرا اجازه نمي دهيد تعداد عمره زيادتر شود . البته طول كشيد تا مسؤولان عربستان به اين تصميم جديد برسند و ظرفيت عمره را زيادتر كنند . ضمنا بحث هاي ديگر هم كاملا مي تواند موثر باشد ، در همين قضيه منا ما ديروز رفتيم رمي جمرات را ديديم ، يادم آمد كه كار را ما با يك تذكر و با يك بحث طلبگي شروع كرديم ، با فاصله به نتيجه رسيديم . ضمنا اينها مركز تحقيقات حج خوبي دارند ، اگر شماها به آن دسترسي پيدا كنيد و به آنجا برويد مي بينيد كه مفيد است . ما با گروه رمي جمراتشان با دو گروهشان بحث كرديم . يكي راجع به زمزم و يكي هم راجع به همين رمي جمرات . من همين فكر چند طبقه كردن را آن موقع مطرح كردم . گفتم چرا مي خواهيم از يك نقطه و از يك سطح بزنيد . بعضي هاشان ادله اي داشتند ، ادله شان قابل قبول نبود . بنا شد مطالعه كنند . بنا شد من هم مطالعه كنم . هم از كتب اهل سنت و هم شيعه . حالا كه آمديم ديديم مسأله عملي شده و بهتر از آن چيزي شده كه ما فكر مي كرديم . علماي آنها هم فتوي داده اند ، يعني وقتي يك تصميمي مي گيريم و كار عاقلانه اي مي كنيم ، علماي خودمان هم فتوي مي دهند . الآن در اين قضيه شيعه و سني دارند به تفاهم مي رسند ، اين موضوع يك معضلي براي دنيا بود ، آبروريزي بود براي ما .

هر سال در موعد حج عده اي تلف مي شدند براي رمي جمرات . اين نشان عقب ماندگي بود . خبر كشته شدن حجاج زير دست و پا هم مثل بمب در دنيا منتشر مي شود ، آنهم با اغراق . اگر اين تعامل بيشتر باشد ، اين تعامل را در سطح تحقيقات و در سطح علما بالا ببريد و با آنها كار بكنيد . بزرگان شما كه اينجا مي آيند ، الآن تقريبا همه علما ، آمده اند

207

رفته اند . برنامه ريزي بشود اينها با آنها ( علماي اهل تسنن ) وارد بحث بشوند ، مسأله را از ريشه ان شاالله حل بكنيم . دنياي كفر حقيقتا الآن دنبال اين هست كه ما را متفرق كند . بخصوص در منطقه ما كه منطقه اي است كه نظم و امنيت دنيا در منطقه ما مي گذرد . بيش از همه دنيا . هم از جهت انرژي ، هم از جهت مسايل عقيدتي ، هم درگيريهاي سياسي ، با وجود اسرائيل در منطقه ، با مسايل اعراب ، با مسايل طالبان ، با مسايل تندروهاي تروريست ، آنهايي كه بيشتر در منطقه ما ريشه دارد ، الآن به اين منطقه ما توجه بيشتري هست .

شايد مهم ترين حربه كفار ، همين تفرقه است . البته آنها سودي نمي برند ، به ما يك ضربه اي مي زنند ، اما نتيجه اش همين است كه دوباره برگشت مي خورد به سوي خود آنها و آنها مواجه مي شوند با طيف وسيعي كه با آنها ناسازگارند . ما بايد با تعامل و بحثهاي كارشناسانه و با استفاده از وسايط ارتباطي امروز دنياي ما براي مسلمانها در شرايط فعلي مي توانيم آگاهي بدهيم .

دنياي اسلام در حال گذر از وضعي به وضعي جديد با حاكميت اراده مردم است . هر چه ما جلو برويم شاهد يك قدم ديگري درباره بيشتر توجه كردن به افكار عمومي هستيم .

در اينجا مسلمانها ، و ماها خيلي مي توانيم استفاده كنيم . خدا را شكر كنيد كه به شما توفيق داد تا بتوانيد به مردم خدمت كنيد . ما گاهي كه اينجا مي آمديم آرزو داشتيم دو سه نفر را پيدا كنيم با آنها بحث بكنيم . الآن من مي بينم شما مي توانيد جلسه تشكيل بدهيد و خيلي كارها بكنيد . من شرايط حاضر را با گذشته مقايسه مي كنم مي بينم ما درمجموع خيلي جلو رفته ايم . خداوند راه تكامل را براي ما آسانتر بكند و شما هم سربازان پيشتاز اين راه در عصر ما باشيد . شما را به خدا مي سپارم و دعاي توفيق بيشتر برايتان مي كنم .

آيت الله هاشمي رفسنجاني در مدينه منوره

رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام هنگام ورود به مدينه منوّره مورد استقبال امير منطقه قرار گرفت .

وي در مدّت اقامت خود در شهر مدينه منوره ، علاوه بر زيارت مسجدالنبي ( صلّي الله عليه وآله ) و ائمه بقيع ( عليهم السلام ) با مقامات اين شهر ، از جمله امير منطقه ديدار و گفتوگو كرد .

208

؟ ؟ ؟ تصوير شماره 4

209

؟ ؟ ؟ تصوير شماره 5

210

؟ ؟ ؟ تصوير شماره 6

211

رفع موانع موجود بر سر راه زيارت زائران ايرانيِ قبرستان بقيع ؛ از محورهاي اين گفتوگوها بود .

سخنراني آيت الله هاشمي رفسنجاني در جمع روحانيون كاروان هاي حج و زيارت بعثه مقام معظم رهبري در مدينه ، در تاريخ 29/ 6/ 1384

اختلاف شيعه و سني از بلاهاي روزگار ما است

اشاره :

آيت الله هاشمي رفسنجاني ، در مدينه نيز در ديدار با روحانيون كاروان هاي ايراني عمره و دست اندركاران امور روحانيون كاروان ها در محل بعثه مقام معظم رهبري حضور يافته و پس از استماع گزارش حجت الاسلام والمسلمين حسين رضواني ، نماينده بعثه در مدينه ، سخناني بدين شرح ايراد كردند :

بسم الله الرحمن الرحيم ، براي بنده فرصت باارزشي است كه در اين لحظات بسيار ارزنده زندگيمان در خدمت برادران علما و فضلا و مبلّغان كاروان هاي حج عمره هستم . بناي سخنراني هم بنده ندارم . در مكه هم جلسه مشابهي بود براي ديدار و تجديد آشنايي هايي كه با بسياري از برادران داريم در آن شركت كردم ، بالاخره مسائلي در مقدمه مطرح مي شود و من هم چند كلمه اي براي يادآوري عرض مي كنم ، مسائلي كه فكر مي كنم روح اصلي سفرها و اين برنامه ها و مناسك است .

شايد خود شما هم همين مسايل در ذهنتان خيلي جدي باشد و هست . از پذيرش مسؤوليت مي شود فهميد . البته اساس اين زيارتها و اين رفت وآمد بخصوص در مكه و مدينه كه طراحي اش هم آسماني است و براي ما در قرآن با صراحت آمده و تاكيد هم رويش شده . دو نكته مهم است ، يكي مسأله خودسازي است . اصولا عبادات براي خودسازي است تا انسان به خداوند نزديك شود و عرفان سازنده اي در وجودش ايجاد شود . عبادات بهترين وسيله براي اين هدف مقدس است . هم برنامه هاي بسيار خوب و الفاظ مناسب و آهنگهاي زيبا و شيوا و محتواهاي فوق العاده عالي و عرفاني كه در ادعيه ما هست در ادعيه اهل سنت هم بعضاً ديده مي شود ، ولي به نظرم ادعيه شيعه خيلي روان

212

تر و با عرفان مورد نظر قران خيلي نزديك تر به نظر مي آيد .

يكي از وظايف بسيار مهم ما طلبه ها و شما آقايان كه حالا مسؤول هدايت حجاج هستيد اين است كه روي اين مسأله زياد تكيه كنيد . هر سخنراني كه مي كنيد ، هر مباحثه اي كه مي كنيد ، روح خودسازي را فراموش نكنيد . خودمان اگر ساخته شده نباشيم نمي توانيم ديگران را بسازيم . الفاظ خوبي مي توانيم ادا كنيم ، شايد هم بعضي ها بگيرند ، اما وقتي كه انسان سخنش از دل برآيد و خودش رسيده باشد ، يك جور ديگر حرف مي زند . كسي كه با زبان حرف بزند و در قلبش با آن حرف موافقتي نداشته باشد ، آدم موفقي نيست . اول بايد خودمان را بسازيم . شما از اين سفر خوب كه خداوند نصيبتان كرده و اين مسؤوليت گيرتان آمده و سروكارتان با اين اعتاب مقدسه و انسانهاي زايري است كه براي خدا طي طريق كرده اند و هزينه مي كنند و مشكلات را تحمل مي كنند ، در اين حالت خيلي خوب مي توانيد خودتان را تقويت كنيد . البته هر كسي يك مرحله اي از تقويت را دارد . راهي به سوي خدا طي كرده . اما اصولش ، اصول بي برگشش خيلي اهميت دارد كه انسان در يك جاهايي . كه لغزشگاههاي زيادي هم هست نلغزد . شيطانهاي زيادي در كمين ما هستند كه از وسوسه هاي خودشان استفاده مي كنند و ما را مي لغزانند خودمان هم نمي فهميم . يحبون انهم يحسنون صنعا . سراغ خيلي ها مي آيند . پس من عرض مي كنم اولا خودمان را بسازيم ، خودمان را محاسبه كينم . ماها مي توانيم محاسبه كنيم كه چه كاره ايم . اگر ديگران ندانند ، خودمان خوب مي دانيم . حالا يا خوب يا بد ، خودمان براي خودمان مخفي نيستيم .

اين جاها براي خودسازي و خودشناسي بهتر است . مخصوصا در كعبه و مكه كه حالت ديگري دارد . ابهت كعبه و احساسي كه انسان از بيت الله و آن نقطه موردنظر خدا دارد ، انسان را متوجه خيلي چيزها مي كند .

در راهنمايي زائران خيلي بايد مايه بگذاريد . مشكلات زندگيشان را حل كنيد ، شكاياتشان را گوش كنيد ، درددلشان را بشنويد و . . . اينها همه جزو وظايف ما است ، اما اساس اين است كه زائر وقتي كه آمده كعبه و مدينه و بر مي گردد ببيند ، چه با خودش آورده و چه تفاوتي كرده يك مقياس هايي را بايد طراحي كنيد ، اگر نكرده ايد . بالاخره از وجود خودمان مي توانيم سوژه قرار بدهيم و مقياس بسازيم ، وقتي آمديم چگونه بوديم ، حالا كه داريم كه برمي گرديم چگونه هستيم ؟ چقدر توجه كرديم ، چقدر گذشته مان را اصلاح كرديم ؟ چقدر رسيديم به اشتباهاتي كه انجام داديم ، چه تصميماتي گرفتيم ؟ حالا

213

كه برمي گرديم ، آيا با گذشته تفاوتي داريم يا نداريم ؟ اين ها محاسبه اش فني و علمي و رواني است . بايد كار كنيم . همان طور كه درس مي خوانيم ، دقت مي كنيم ، مسايل زيادي را نوعا فرمول است و قواعد مخصوص تعليماتمان هست ، اين بخش عرفان و خودسازي در علم اخلاق و در علم عرفان معيارهاي زيادي هست كه با آنها مي توانيم خودمان را بسنجيم .

من فكر نمي كنم بيشتر لازم باشد در اين مسأله براي شما حرف بزنم . چون حتما شما خودتان با مسؤوليت و شرايط روحي كه داريد استاديد . از باب تذكر عرض كردم .

مسأله بعدي كه مطرح شد ، بحث آثار اختلافاتي است كه بين شيعه و سني و مكتب اهل بيت ( عليهم السلام ) و مكاتب ديگر بزرگان اسلامي در اهل سنت و پيروان آنها وجود دارد . اين از بلاهاي روزگار ماست . البته مخصوص زمان ما نيست ، در زمان خود پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) هم بود و بعد از رحلت پيامبر اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) تشديد شد . هميشه بوده . گاهي كشتارهاي وسيعي و انهدامهاي فراوان از اين ناحيه پيش آمده و ظلمها و خسارتهاي روزمره اي كه اتفاق مي افته ، واقعا خدا مي داند كه چه مشكلاتي است .

دشمني ها ، غيبت ها ، دروغ ها ، تعصب ها ، كه در اين مسير اختلافات فرقه اي دارد اتفاق مي افتد واقعا اگر جمع كنيم يك اقيانوس است . هر روز و هر جا دارد اتفاق مي افتد و خيلي هايش هم ناحق است .

اين يك ادعاي گزافه گويي نيست . با معيارهاي قرآني ما مي توانيم بفهميم . خيلي هم داريم ضرر مي كنيم . ضررهاي عظيمي الآن دارد نصيب دنياي اسلام مي شود و بيشترش به خاطر همين اختلافاتي است كه در سطح علما و طلبه ها و آمرين بمعروف و مريدان و خيلي از عوام هاي مخلص كه ما روحانيون تربيت كرده ايم ، آنها خيال مي كنند كه دارند مجاهده مي كنند در اقدامات تفرقه انگيزي كه مي كنند . خسارات كوچك فراوان است و خسارات بزرگ را هم حالا من يكي دوتا از آنها را كه گرفتارش هستيم عرض مي كنم . يكي مسأله فلسطين است . چرا مسأله فلسطين را بيش از 50 سال است دنياي اسلام با يك ميليارد و نيم جمعيت نمي تواند حل بكند همين 8 ، 7 روز گذشته مبتلا شديم به يك تفرقه جديدي كه سران كشورهاي اسلامي مسابقه گذاشته اند كه زودتر از ديگران با رژيم غاصب صهيونيستي مشكلاتشان را حل كنند و رابطه برقرار كنند . ملاقات مي كنند ، مذاكره مي كنند ، رفع تحريم تجاري مي كنند . من ديروز سخنراني نماينده رژيم صهيونيستي را در سازمان ملل ديدم كه مي تازد به ايران . از ايران كه

214

كشور عظيم اسلامي است ، تعبير به « رژيم شرور » مي كند . واقعا حمله اي است كه خيلي گستاخي مي خواهد كه يك كشور مطرود و غصبي دنيا ، در آن مجمع بين المللي با حضور 56 كشور اسلامي اينجوري به يك كشور مسلمان اهانت كند و كسي هم چيزي نگويد . واقعا ما مسلمانها چه بر سر خودمان آورده ايم ؟ مسأله فلسطين يك دمل چركين ماندگار در جهان اسلام شده است . با اين تفرقه ها نمي توانيم مسأله فلسطين را حل كنيم .

مسأله خود ما . ما يك كشور مسلماني هستيم در مقابل ديگران كه امروز مسلح شده اند به انواع سلاحها و قدرتها ، مي دانيم مسأله اي مثل مسأله هسته اي مطرح مي شود ، دنياي اسلام به خاطر تفرقه خودش حاضر نيست در كنار عضوي از اعضاي خودش بماند براي اين كه دانشي را بومي كنيم و در دنياي اسلام از اين دانش همه مسلمانان بهره ببرند . ديگر بحث سلاح نيست ، بحث يك دانشي است كه مبناي بسياري از دانشهاي ديگر است . شايد اگر مسلمانان جهان متحد بودند ، خيلي بهتر از اين مي توانستيم از حقوق هسته اي مان دفاع كنيم . كشورهاي اسلامي داراي 56 راي هستند . در شوراي حكام تعداد زيادي از اعضاي كشورهاي اسلامي وجود دارند . كمي كه مراوده مي كنيم آثارش را مي بينيم . ديروز براي اولين بار اتحاديه عرب حداقل حمايت كرد ، تأييد كرد راه ايران را ، حق ايران را . قبلا اين كار را نمي كردند . حالا بعضي ها تفسير مي كنند چون ما اينجا حرف زديم ، توضيح داديم ، كارمان را روشن كرديم ، هرچه مي خواهد باشد ، آنچه مهم است اين است كه مي شود . بايد اين راه را برويم . راه هاي ديگر را نرويم . اين كه گفته شد يا جلو آنها را بگيريد يا به ما اجازه بدهند ما حرف بزنيم . اينجوري جواب نمي دهد ما حرف بزنيم . جواب ها هميشه داده شده ، كتاب ها پر است . در همه جا شما مي بينيد ، ولي از توي دعوا چيزي در نمي آيد . متعصب هايي كه خودشان را منفجر مي كنند براي اين كه تعدادي شيعه را بكشند اينها آنچنان تعصبي دارند كه ديگر با كتاب و اينها از راهشان برنمي گردند . چه رسد به جواب و آن هم با جواب هاي تند . ما در قرآن آيه اي داريم كه خيلي مي تواند براي ما آموزنده باشد : {  وَلاَ تَسُبُّوا الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللهِ فَيَسُبُّوا اللهَ عَدْواً بِغَيْرِ عِلْم . . . } . ^{( 1 )}

به مسلمانها مي گويد شما به اين بت ها و مقدسات مشركين اهانت نكنيد ، فحش ندهيد ، چون اگر كرديد آنها هم به خدا فحش مي دهند . خوب ! فحش دادن به بت چيزي براي ما درست نمي كند ، اما وقتي يك انساني حتي حقير به خداوند فحش بدهد ، دنيا مي لرزد . ما

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . انعام : 108

215

كه نمي توانيم با اين شيوه ها برخورد بكنيم ، شيوه هايي كه آنها برخورد مي كنند . اين شيوه ها لوث مي كند . كتاب ها پرتر مي شود . مقالات بيشتري نوشته مي شود . راديوها رويش كار مي كنند . دشمنان دامن مي زنند . ما بايد برويم به طرف مصالحه . بايد برويم به طرف همكاري كردن . بايد برويم به طرف تلطيف روابط . هر كسي هم جلوتر باشد او برنده است و در مقابلش هر كس جلو بيفتد براي به هم زدن ميدان و دعوا درست كردن او باخته است . بله ما در مواردي حق دفاع داريم اما دفاع موثر و سازنده . من فكر مي كنم الآن شرايط مناسبي نيست . تندروهاي فرقه هاي مختلف زبانها و قلم هايشان را تيز كرده اند براي اين كه شيعه را بزنند . استفاده اين موضوع را هم دشمنها مي برند . استفاده اش را هيچ طرفي از دو طرف دعوا نمي برد . لذا من سعي خودم ، سياست خودم ، نظر خودم هميشه اين بوده كه بالاخره اهل سنت اكثريت قوي دنياي اسلام است ، ما شيعه ها اقليت بزرگي هستيم اما در عين حال خيلي تفاوت داريم . در سه كشور ما شيعه ها اكثريت داريم . در همه جا اكثريت با شيعه ها نيست . اهل تسنن در بقيه كشورهاي اسلامي اكثريت را دارنده نمي شود اينجوري زندگي را بر شيعه تنگ بكنيم . تندروها از اين گونه حرفها خوششان نمي آيد ، دلشان براي اهل بيت ( عليهم السلام ) مي سوزد و عصباني مي شوند . نمي خواهند آن دورترها را ببينند . ناراحت مي شوند . دلسوز هستند . مثل متعصبين سني . لذا براي شما اين نصيحت ها سخت است اما امكان دارد . بالاخره شما روايات ، آيات ، سيره ائمه ( عليهم السلام ) و بزرگان را جمع كنيد و براي آنها توضيح بدهيد ، حتي غيرمستقيم . لازم هم نيست بحث اختلاف بكنيد . يك داستاني از پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) يا حضرت علي ( عليه السلام ) يا امام ديگري را مطرح كنيد . ما با ملك عبدالله صبحت كرديم . ايشان با فلسفه توسعه موافق است . ايشان هم محورش همان اطلس جهان اسلام است . ملك عبدالله واقعا به حرفهايي كه مي زند اعتقاد دارد . من اينرا مي فهمم . آنها هم كساني دارند در عربستان كه برايشان كنار آمدن با آنها سخت است . بايد با يك سياستي ، با يك برنامه اي كه كارها خراب شود ، عمل كنند . قول به ما داده اند كه اين مسائلي را كه شما رويش تكيه داريد ، حل كنند . ديشب كه رفتيم بقيع همين كه احساس شد اجازه دارند خانمهاي متفرقه همراه ما براي زيارت بقيع بيانيد معلوم بود كه بالاخره يك كار جديدي دارد اتفاق مي افتد كه البته از ما هم قول گرفتند به شماها عرض بكنيم كه شما كنترل كنيد . زايران وقتي در قبرستان بقيع جمع مي شوند عواطفشان تحريك مي شود و وقتي آن منظره دلخراش بقيع را مي بينند دلشان مي سوزد ، حرفهاي تندي مي زنند ، مامورين هم ضبط مي كنند و مي روند گزارش مي دهند . شما بايد

216

كمك كنيد اگر مي خواهيد يك روال خوبي آنجا پيش بيايد و آزادانه هر كس بتواند با عقايد خودش سروكار داشته باشد ، اين مي شود . يك مقدار ما بايد حوصله به خرج بدهيم . من از نمايندگان آيات عظام قم هم درخواست مي كنم كه اين واقعيت هايي را كه اينجا مي بينند بيشتر منعكس كنند . آقايان علماي قم خيلي مي توانند كمك بكنند . علماي روشن ضمير و آگاه و دلسوز و صاحب فتوي قم كه موثر هم هستند مي توانند آنها هم دو سطح بالاتري به اين مسايل كمك بكنند . خيلي آلان تفاوت دارد با سفرهاي قديمي . از شما التماس دعا داريم و اميدواريم كه با دست پر به ايران برگرديد . موفق باشيد تا كارتان را بهتر و وسيع تر انجام دهيد .

والسلام عليكم و رحمت الله .

سخنان آيت الله هاشمي رفسنجاني در جمع شيعيان مدينه :

مصلحت جهان اسلام ، پرهيز از تفرقه است

اشاره

آيت الله هاشمي رفسنجاني ديداري نيز با رهبر شيعيان مدينه ، آيت الله عمري داشتند . اين ديدار در محل حسينيه شيعيان مدينه صورت گرفت و جمعي از بزرگان شيعيان مدينه نيز در آن حضور داشتند .

در اين ديدار ابتدا حجت الاسلام شيخ كاظم عمري ، ضمن خوش آمدگويي ، مطالبي درباره وضعيت شيعيان در عربستان بيان كرد و سپس آيت الله هاشمي رفسنجاني سخنان كوتاهي ايراد كردند . متن اين سخنان چنين است :

بسم الله الرحمن الرحيم ، الحمد لله و السلام علي رسول الله و آله .

از اين توفيقي كه خداوند به من داده تا در بين شما عزيزان شيعيان مدينه در محضر آيت الله عمري باشم خدا را شكر مي كنم .

از آرزوهاي ديرين من است كه روزي در مدينه در جمع پيروان اهل بيت ( عليهم السلام ) باشم .

217

من پنجاه سال پيش اولين سفر را به اينجا آمدم ، گاهي افرادي از شيعه را در مدينه و مكه مي ديديم و لذت مي برديم .

در سفر قبلي در 8 سال پيش به خاطر توجهي كه وليعهد آن زمان امير عبدالله به شيعيان پيدا كرده بود ، وضع را بهتر ديدم .

در آن سفر هم براي ملاقات با جناب آقاي عمري من آمدم به اين ناحيه ، ولي در آن زمان هنوز آثاري از تقيه و نگراني ديده مي شد .

آن موقع هم مايل بوديم كه جمعي از شيعيان اينجا باشند ، ولي نشد .

آيت الله عمري را هم در فضاي باز ، كنار ماشين ، هنگام ترك حسينيه ديديم .

مذاكرات خيلي كوتاهي درحد احوالپرسي با هم داشتيم .

؟ ؟ ؟ تصوير شماره 7

در آن سفر من به منطقه شرقيه رفتم ، در آنجا خيلي روشن بود كه شيعيان احساس آرامش مي كنند .

در اين سفر وجود همين اجتماع شما و برنامه هاي جشن تان و برنامه دعاي كميل تان و حضور ما با همراهي ماموران دولت سعودي در اينجا نشان بهتر شدن وضع همزيستي شيعيان و اهل سنت است .

218

من اميدوارم كه اين پديده مبارك روز به روز تقويت بشود و اصلا احساس دوگانگي بين شما شيعيان و برادران و خواهران اهل سنت وجود نداشته باشد .

در مذاكراتي كه با ملك عبدالله داشتيم احساس كردم ايشان هم چنين آرزويي را دارند .

ايشان برنامه دارند براي اين كه روند همزيستي مسالمت آميز را در سراسر كشور سعودي اجرا بكنند .

از اظهاراتي كه برادرمان آقاي حاج كاظم عمري الآن كردند من اينگونه مي فهمم كه به شرايطي كه الآن داريد راضي هستيد و اميدوار براي آينده بهتر . و فكر مي كنم مصلحت عمومي جهان اسلام ايجاب مي كند كه ماهمه مواظب باشيم با كارهاي افراطي و غيرمعقول چيزي از كينه و اختلاف و نزاع بين همه فرق اسلامي نباشد .

اوضاع عراق و فلسطين و لبنان و افغانستان و خيلي جاهاي ديگر را مي بينيم و خيلي روشن است كه امروز وحدت دنياي اسلام براي ما يك ضروري و يك موضوع بسيار پراهميتي است .

اميدواريم كه اين هوشياري در همه نيروهاي مسلمان حتي متفرق ها و متشتت هاي تندرو هم پيدا بشود و همه احساس مسؤوليت مشترك اسلامي داشته باشيم .

خوشبختانه در اينجا ، در سايه مديريت خوب آيت الله عمري شيعيان از مركز ارزشمند معنوي در مدينه برخوردارند .

زائران فراوان ايراني كه با شما حقيقتا و قلبا يكي هستند هميشه در طول سال در مدينه حضور دارند .

خوشبختانه امروز با دستور ملك عبدالله و مديريت امير مدينه به خانمها اجازه داده شد كه در كنار قبرستان بقيع ، پشت نرده ها بتوانند زيارت بكنند .

به ماموران امر به معروف هم توصيه شد كه در برخورد با زوار ملايمت و ملاطفت و مهرباني را در نظر داشته باشند . مسأله بسيار مهم اين است كه نظام كشور شما مطمئن بشود و احساس بكند كه شعور علمي و ديني هماهنگ بين همه ابنا ملت مملكت در جهت منافع اسلام و كشورشان است .

من خواهش مي كنم از شما كه برنامه مسافرت به ايران داشته باشيد و بياييد آنجا از نزديك با برادران و خواهران عاشقان اهل بيت ( عليهم السلام ) كه مثل شما هستند بيشتر رابطه داشته باشيد . « وَآخِرُ دَعْوانَا أَنِ الْحَمْدُ للهِِ رَبِّ الْعَالَمِينَ » .

219

اميدوارم پديده مبارك وحدت ، روز به روز تقويت شود واحساس دوگانگي بين شيعيان و اهل سنت اصلا وجود نداشته باشد .

انتظار نداشتيم چنين وضعيتي پيش بيايد

رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام ، در حاشيه زيارت قبر حضرت رسول ( صلّي الله عليه وآله ) و ائمه بقيع ( عليهم السلام ) ، در مصاحبه با خبرنگار واحد مركزي خبر ، درباره پرونده هسته اي و طرح ارائه شده به شوراي حكام گفت : از عكس العمل هايي كه بعد از سخنراني آقاي احمدي نژاد صورت گرفت ، تا حدودي آگاه هستم و در مجموع اين عكس العمل ها خوب نبود و انتظار نداشتيم چنين شرايطي پيش بيايد .

وي افزود : ما در اينجا تلاش را آغاز كرده ايم و انتظار داريم در تهران نيز دوستان تلاش كنند تا اتفاق نادرستي پيش نيايد .

رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام همچنين در پاسخ به اين سؤال كه « برخي كشورهاي عربي باب مذاكره با رژيم صهيونيستي براي ايجاد دفاتر نمايندگي اين رژيم آغاز كرده اند » گفت : در ديداري كه با ملك عبدالله پادشاه عربستان داشتم ، اين موضوع يكي از مهمترين بحث ها بود كه وي نيز از ناهماهنگي هاي موجود و كساني كه سعي مي كنند اتحاد دنياي اسلام را مخدوش كنند ناراضي بود .

آقاي هاشمي رفسنجاني افزود : به هر صورت در اين زمينه نظر پادشاه عربستان تا حدودي نزديك به نظر جمهوري اسلامي ايران است و اميداريم ناهماهنگي ها در اين زمينه هر چه زودتر برطرف شود .

حل مسأله بقيع

رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام در گفتوگويي در مدينه منوره تأكيد كرد :

همكاري نزديك ايران و عربستان ، موجب كاهش اختلافات ميان مسلمانان خواهد شد .

وي با انتقاد از برخي اقدام هاي افراطي كه به اختلافات موجود دامن مي زند ، خاطرنشان كرد : متأسفانه تفرقه و اختلاف ميان شيعه و سني آثار زيانبار خود را در مسائل اساسي امروز دنياي اسلام مانند مسأله عراق و فلسطين نشان داده است .

220

آيت الله هاشمي رفسنجاني تصريح كرد : اقدام افراطيون ناآگاه ، در دامن زدن به اختلافات شيعه و سني باعث شده كه ما نتوانيم در مقابل دشمنان خود متّحد شويم و دشمنان از همين نقطه ضعف استفاده كرده و در پي تحقّق اهداف شوم خود هستند .

آقاي هاشمي رفسنجاني با بيان اين كه امام راحل ( رحمه الله ) نيز از اين گونه اقدامات تفرقه افكنانه دلشان خون بود ، ادامه داد : ايشان در حادثه مكه ، كه به تعطيل شدن حج منجر شد ، فرمودند : تعطيلي حج باعث بسياري از مفاسد خواهد شد و شما بايد سعي كنيد جلوي تفرقه و اختلاف را بگيريد و حج را برقرار كنيد .

آيت الله هاشمي رفسنجاني در خصوص اقدام برخي از كشورهاي عربي در برقراري رابطه با رژيم صهيونيستي گفت : شاه عربستان نيز از اين مسأله كه برخي كشورها به صورت انفرادي براي ايجاد رابطه با اسراييل مسابقه گذاشته اند خشمگين و معتقد بود كه اگر مسلمانان متّحد باشند ، مي توانند حق فلسطيني ها را بگيرند .

وي همچنين در پاسخ به سؤالي مبني بر اطلاع شاه عربستان از فعاليت برخي كشورها در برقراري رابطه با اسراييل گفت : ملك عبدالله گفت كه به هيچ عنوان از آغاز فعاليت اين كشورها براي برقراري رابطه با اسراييل مطلع نبوده است و حتي با يكي از سران اين كشورها صحبت كرده و وي را سرزنش نموده است .

آيت الله هاشمي رفسنجاني در پاسخ به اين سئوال كه « آيا در خصوص مسأله رؤيت هلال ماه رمضان و شوال نيز در ديدارهايش با مقامات عربستان صحبت كرده است يا خير » ، گفت : با برخي از متفكّران عربستان در اين زمينه گفت وگو كرديم و بنا شد در جلسه اي با حضور علماي كشورهاي اسلامي مقدماتي فراهم شود كه اين مسأله مهم نيز حل شود .

وي افزود : قرار شد كه جمهوري اسلامي ايران نيز نظريات خود را در اين خصوص تهيه و به برگزاركنندگان اين اجلاس ارائه كند تا مورد بحث و تبادل نظر قرار گيرد .

رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام در خصوص اقدامات انجام شده براي ايجاد تسهيلات زيارت زائران ايرانيِ قبرستان بقيع و مرقد مطهر پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) ، گفت : ملك عبدالله نيز تمايل دارند كه اين مسأله حل شود اما حلّ اين مشكل به رعايت نظم و انضباط و همچنين خودداري زائران از انجام برخي اعمال نامناسب ، مداحي ها و قرائت برخي دعاهاي مغاير با اعتقادات سعودي ها منوط كرده است .

221

آيت الله هاشمي رفسنجاني تصريح كرد : متأسفانه تعداد اندكي از زائران ايراني در هنگام زيارت بقيع برخي اقدامات ؛ از جمله برداشتن خاك از قبور انجام مي دهند و همين مسائل ، منطق دفاع از زائران را ضعيف مي كند .

رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام افزود : در جمع روحانيون كاروان هاي عمره در شهرهاي مكه و مدينه ، از آن ها خواستم كه زائران ايراني را آگاه و آنان را از انجام اين گونه اعمال برحذر نمايند .

آيت الله هاشمي رفسنجاني تأكيد كرد : اگر منطق درستي ميان زائران ايراني و عربستاني ها وجود داشته باشد ، امكان زيارت بانوان ايراني از پشت پنجره هاي ديوار بقيع همچون گذشته وجود خواهد داشت .

رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام با تأكيد بر لزوم وحدت ميان شيعه و سني و ساير فرق اسلامي ، گفت : مصلحت عمومي جهان اسلام ايجاب مي كند كه با جلوگيري از انجام اقدامات افراطي ، نفاق و كينه ميان فرق اسلامي از بين برود .

آمريكا و اسرائيل در صدد بزرگ نمايي فعاليت هسته اي ايران هستند

آيت الله هاشمي رفسنجاني در گفتگو با روزنامه « عُكاظ » چاپ عربستان ، افزود : ايران مانند ساير كشورهاي جهان ، سرگرم انجام يك كار قانوني است اما اهداف سياسي برخي كشورها مسأله را بسيار حساس كرده است .

آقاي هاشمي با بيان اين كه فعاليت هاي ايران ذاتاً نبايد به اين اندازه مهم مي شد ، تأكيد كرد : اهداف سياسي كشورها عليه اين فعاليت ها مي تواند عوارض نامطلوبي براي منطقه و دنيا داشته باشد .

رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام خاطر نشان كرد : چنانچه اين مسأله با تدبير و عقلانيت طرفين اداره شود ، مي تواند الگوي بسيار خوبي براي كشورهايي باشد كه مايلند در اين بخش فعاليت كنند .

هاشمي رفسنجاني در پاسخ به سؤالي درباره امكان ارجاع پرونده هسته اي ايران به شوراي امنيت ، اظهار داشت : در مراحل مختلف اين احتمال وجود دارد اما چون سياستمداران جهان عوارض چنين كاري را مي دانند ، اميدواريم با عقلانيت رفتار كنند تا به آن مرحله نرسيم .

222

وي در مورد اتخاذ راه حل ميانه براي پرونده هسته اي ، گفت : راه ساده اين است كه ايران درچارچوب حق قانوني و بين المللي خود فعاليت كند و آژانس نيز فرصت داشته باشد كه نظارت كافي را انجام دهد . اين همان مسأله اي است كه قبلاً هم به اروپايي ها گفته ايم .

رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام با اشاره به فعاليت هاي ايران براي اعتمادسازي نسبت به برنامه هسته اي صلح آميز خود افزود : ايران حتي قبل از تصويب مجلس ، پروتكل الحاقي را عملياتي كرد و اجازه داد كه بازرسان آژانس بر اساس مفاد پروتكل بر فعاليتهاي هسته اي ايران نظارت كنند .

وي مذاكرات مفصل با سه كشور اروپايي را از ديگر اقدامات جمهوري اسلامي به منظور شفاف سازي برشمرد .

هاشمي رفسنجاني در پاسخ به سؤالي در مورد نهمين دوره انتخابات رياست جمهوري و دلايل رأي نياوردن وي ، اظهار داشت : در بيانيه بعد از انتخابات به واقعيت ها اشاره كردم و در زمان حاضر نيز مايل نيستم با ورود به اين مسأله به اختلاف ها دامن بزنم ؛ چرا كه اتحاد ملي را مهمتر از هر مسأله ديگري مي دانم .

خبرنگار عكاظ در ادامه اين مصاحبه با اشاره به مسؤوليت هاي آقاي هاشمي رفسنجاني در دوران حيات حضرت امام ( رحمه الله ) و پس از رحلت ايشان ، پرسيد : شما در دوران رهبر انقلاب و پس از فوت ايشان ، همواره مرد اول ايران بوده ايد ، اين دو مرحله را چگونه ارزيابي مي كنيد ؟

آقاي هاشمي رفسنجاني پاسخ داد : ما در ايران ، ادبيات اول و دوم نداريم و به تناسب نقشي كه افراد در اداره كشور ايفا مي كنند ممكن است چنين برداشت هايي در بين ناظران و محافل سياسي مطرح شود . ما هميشه خود را يك خدمتگزار انقلاب و اسلام مي دانيم و در هر موقعيتي هر مقدار كه امكان داشته باشد وظيفه خود را انجام مي دهيم .

وي افزود : البته ترجيح مي دهيم به تدريج كه مسن تر مي شويم مسؤوليت ها را به جوانان با انرژي واگذار كنيم تا استعدادهاي مديريتي كشور شكوفا شود .

آقاي هاشمي رفسنجاني در خصوص ايده تشكيل مجمع تشخيص مصلحت نظام و فعاليت هاي آن نيز گفت : در سال هاي اول انقلاب بعد از تصويب قانون اساسي مشكلاتي در اداره كشور به وجود آمد و در موارد متعددي بين مجلس به عنوان نهاد قانونگذار وشوراي نگهبان در مقام نظارت اختلاف پيش آمد و مشخص شد كه جاي يك داور نيرومند در

223

ساختار حكومت ديني ايران براي حل اين اختلافات خالي است .

وي افزد : با نظر امام ( رحمه الله ) ، مجمع تشخيص مصلحت نظام به منظور داوري بين مجلس و شوراي نگهبان و همچنين ارائه راه حل براي معضلاتي كه در قانون راهي براي آنها پيش بيني نشده بود تأسيس گرديد .

هاشمي رفسنجاني اضافه كرد : بعد از بازنگري قانون اساسي وظيفه سوم و مهمتري به وظايف مجمع اضافه شد و آن تعيين سياست هاي كلي و راهبردي نظام بود كه اين وظيفه يكي از كارهاي اصلي مجمع در شرايط فعلي است .

البته اين سياست ها به عهده رهبري است و رهبري پس از مشورت با مجمع ، آن ها را اعلام مي كند .

به گفته وي ، مسؤوليت چهارمي نيز به عهده مجمع تشخيص مصلحت نظام گذاشته شد و آن نظارت بر اجراي سياست هاي كلّي نظام در مقام عمل است كه آن نيز به عهده رهبري است و ايشان اين وظيفه را به مجمع واگذار كرده اند .

وي در پاسخ به سؤالي در مورد امكان تغييرات در مجمع گفت : اعضاي آن قابل تغيير هستند اما تغيير در وظايف آن نيازمند بازنگري در قانون اساسي است كه امر ساده اي نيست .

رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام در ادامه و در پاسخ به سؤالي در باره روابط وي با رهبر معظم انقلاب اسلامي ، گفت : ما از پنجاه سال گذشته مانند دو برادر وحتي نزديك تر از برادر در همه صحنه ها حضور داشته و حضور خواهيم داشت .

خبرنگارروزنامه عكاظ در ادامه اين مصاحبه از هاشمي رفسنجاني در خصوص نقش ايران در عراق و اتهامات وارده به كشورمان در مورد دخالت در امور داخلي اين كشور سؤال كرد .

رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام گفت : شمار معدودي از عراقي ها مانند وزير دفاع سابق اين كشور موضوع دخالت ايران در امور عراق را مطرح كرده اند در حالي كه اكثر عراقي ها به خوبي مي دانند كه مردم ايران پيش از اين براي آن ها فداكاري بسيار كرده و اكنون نيز كمك هاي زيادي به آنها مي كنند .

هاشمي رفسنجاني افزود : در زمان صدام ايران پناهگاه مردم عراق بود و خسارات زيادي به خاطر كمك به مردم عراق در جنگ متحمّل شديم و پس از اشغال عراق هم حتي

224

آمريكايي ها نيز اعتراف كردند كه ايران براي صلح در عراق كمك زيادي كرده است .

وي در پاسخ به سؤالي در مورد روابط ايران و آمريكا نيز گفت : اگر دو كشور با تدبير عمل كنند روابط حسنه خواهد شد اما اگر در آمريكا لابي صهيونيسم و در ايران نيز افراد تندرو ولو با حسن نيت دخالت كنند ، كار مشكل خواهد شد .

هاشمي رفسنجاني افزود : در عين حال آمريكايي ها بايد بپذيرند كه قبل و بعد از انقلاب به ايران ظلم كرده اند .

رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام در مورد روابط ايران وعربستان نيز اظهار داشت : اگر افكار و نظريات ملك عبدالله در عربستان حاكم شود ، كارها خيلي آسان پيش خواهد رفت و روابط گسترش خواهد يافت .

هاشمي رفسنجاني تأكيد كرد : ملك عبدالله ويژگي هايي دارد كه مي توان با استفاده از آنها روابط دو كشور را به خوبي هدايت كرد .

به گفته وي روحيه اعتدال ، مخالفت با افراطي گري ، توجه به وحدت دنياي اسلام و برخورد منطقي با مسائل ، از جمله ويژگي هاي پادشاه عربستان است .

وي با اشاره به همكاري هاي قبلي عربستان و ايران ، گفت : چنانچه ايران و عربستان در مورد مسائل مهمي ؛ مانند وضعيت عراق و فلسطين ، مبارزه با تروريسم و از بين بردن اختلافات در جهان اسلام همكاري كنند ، مشكلات به نحو مطلوبي حل خواهد شد .

هاشمي رفسنجاني در پاسخ به سؤالي در مورد روابط ايران وتركيه نيز گفت : غربي ها تلاش مي كنند بين ايران و تركيه در منطقه رقابت ايجاد كنند .

وي افزود : در دوراني كه مسؤوليت اجرايي كشور را به عهده داشتم ، در ملاقات با روساي جمهور وقت تركيه پايه هاي همكاري با اين كشور محكم شد و همكاري هاي مهمي به ويژه در زمينه انرژي حاصل شد .

رييس مجمع تشخيص مصحلت نظام افزود : البته بعداً كمي روابط ضعيف شد اما هنوز هم از استحكام لازم برخوردار است . ما منافع مشترك زيادي با تركيه ، به خصوص در مورد عراق داريم و مصالح مشترك دو كشور ايجاب مي كند كه رابطه نزديكي با هم داشته باشيم .

225