تاریخچه صندوقچه و ضریح قبر مطهر امام حسین (علیه السلام)
گویند شاه اسماعیل صفوی در سال 920ه‍ .ق، دستور ساخت شش صندوقچه چوبی خاتم و منبت‌کاری نفیس را صادر کرد تا بر قبور مطهر امامان مدفون در عراق نصب شود که البته صندوقچه قبر امام حسین(علیه السلام)، پس از وفات شاه اسماعیل در سال 932ه&
گويند شاه اسماعيل صفوي در سال 920ه .ق، دستور ساخت شش صندوقچه چوبي خاتم و منبت‌كاري نفيس را صادر كرد تا بر قبور مطهر امامان مدفون در عراق نصب شود كه البته صندوقچه قبر امام حسين(عليه السلام)، پس از وفات شاه اسماعيل در سال 932ه .ق بر قبر مطهر، نصب گرديد.
در سال 1133ه .ق، گوهرشاه خانم، دختر شاه سلطان حسين صفوي كه به ازدواج نادرشاه درآمد، صندوقچه چوبي خاتم‌كاري نفيسي را كه ساخته دست هنرمندان شيرازي بود، به حرم مطهر هديه كرد. اين صندوقچه در جريان حمله وهابي‌ها به كربلا، آسيب ديد و مقداري از آن، در آتش سوخت و براي همين، در سال 1225ه .ق بازسازي گرديد.
به علت نشستن گرد و غبار و چربي و آلودگي بر صندوقچه، در سال 1360ه .ق، استاد «محمد صنيع خاتم شيرازي»، صنعتگر معروف ايراني، آن را به‌طور مناسب و شايسته‌اي، بازسازي كرد؛ به‌گونه‌اي كه گويا براي نخستين بار از دست سازنده اصلي آن، بيرون آمده است. براي آنكه صندوقچه از گرد و غبار آسيب نبيند، آن را از چهار سمت و نيز از سمت بالا، با شيشه‌هاي سنگي مخصوصي پوشاندند و خطوط تقاطع شيشه‌ها را از پنبه و لاستيك پر كردند. اين صندوقچه، هنوز روي قبر شريف، موجود است و طول، عرض و ارتفاع آن، به ترتيب 5/4، 3 و 30/1 متر است.
در سال 1213ه .ق، فتحعلي‌شاه قاجار به ملك‌الشعراي دربار خود، فتحعلي‌خان صباي كاشاني، دستور داد كه ضريحي نقره‌اي بر قبر امام حسين(عليه السلام) نصب كند. او نيز صنعتگران را مأمور كرد تا ضريح را بسازند و برخي اشعار خود را در مدح و رثاي امام حسين(عليه السلام) بر ضريح نوشت. ساخت ضريح، پنج ماه طول كشيد و آن را ديد. سپس در سال 1218ه .ق، محمدحسين قراگوزلو، حاكم همدان، اين ضريح را به كربلا منتقل و بر قبر شريف حضرت سيدالشهداء(عليه السلام)، نصب كرد.
در دوره ناصرالدين‌شاه نيز يكي از زنان وي، به نام انيس‌الدوله، ضريح ديگري را از نقره، براي نصب بر قبر شريف امام(عليه السلام) هديه نمود كه طول آن، 80/4 متر و ارتفاع آن، 70/1 متر بود.
طاهر سيف‌الدين، داعي مطلق پيشين فرقه بُهره هند كه از فرقه‌هاي اسماعيليان به شمار مي‌آيد، پس از زيارت كربلا در سال 1355ه .ق، تصميم گرفت ضريح جديدي را به حرم مطهر امام حسين(عليه السلام) هديه كند. ضريح اهدايي وي كه با ضريح قاجاري تعويض شد، از نقره خالص، و طول، عرض و ارتفاع آن، به ترتيب 5/5، 5/4 و
7/3 متر بود. (تصوير شماره 124)
كار ساختن اين ضريح، در سال 1358ه .ق به پايان رسيد و طي مراسمي رسمي با حضور داعي مزبور، رونمايي شد. برخي شعراي شيعه، از جمله عبدالكريم النايف و شيخ محمد سماوي، بدين مناسبت اشعاري سرودند كه ماده تاريخ اشعارشان، به ترتيب برابر با 1355 و 1358ه .ق است. گفته مي‌شود ضريح نقره‌اي قبلي پس از بازسازي، به آستان سامرا ارسال شد و بر قبر امامين عسكريين8 نصب گرديد.
در سال 1375ه .ق، طاهر سيف‌الدين براي اين ضريح، تاجي از طلا نصب كرد كه نماي بيروني آن، شامل چهار نوار بود؛ به‌گونه‌اي كه محيط هر نوار، به صورت متدرج، از پايين به بالا، افزايش مي‌يافت. روي هريك از اين نوارها، كتيبه برجسته‌اي به خط ثلث و با پوشش آب طلا، قرار گرفته بود. اين ضريح، بيش از 75 سال روي قبر امام حسين(عليه السلام) باقي بود؛ تا اينكه در سال 1391 ه .ش، از روي قبر شريف برداشته شد و ضريح جديدِ ساخته شده در ايران، جايگزين آن گرديد. (تصوير شماره 125)
پروژه ساخت ضريح جديد امام حسين(عليه السلام)، در سال 1385ه .ش در ايران، با تشكيل هيئت امنايي براي اين كار، آغاز شد. طرح هنري ضريح را «استاد محمود فرشچيان»، نقاش بزرگ معاصر ايران ارائه داد و خطاطي كتيبه‌هاي آن را «استاد سيد محمدحسيني موحد»، از خوشنويسان بزرگ جهان اسلام برعهده گرفت و قلم‌زني روي ضريح را نيز هنرمندان اصفهاني انجام دادند.
كار ساخت ضريح، از خرداد ماه سال 1387ه .ش، در شبستان مدرسه معصوميه قم آغاز شد. براي طراحي سازه ضريح، از سيستم‌هاي روز مهندسي استفاده شد و مهندسان مختلف رشته‌هاي عمران و معماري، به‌ويژه آقايان عبدالحميد توكلي‌بينا و مهدي خوش‌نژاد، در ساخت ضريح كمك و نظارت كردند.
جنس اصلي سازه ضريح كه قطعات نقره و طلا روي آن تركيب شده، از چوب ساج است كه در سال 1993م از جنگل‌هاي برمه استحصال شده و وزن چوب‌هاي به كار رفته در ضريح، 5350 كيلوگرم است. همچنين مقدار 118 كيلو و 650 گرم طلا و بالغ بر 4600 كيلوگرم نقره در ساخت ضريح، استفاده شده است.
ضريح جديد همانند ضريح قبلي، شش گوشه و تقريباً به همان ابعاد، ساخته شده است. مساحت نماي آن 86/33 مترمربع، طول و عرض آن 34/7 × 04/5 متر و ارتفاع آن
نيز 49/4 متر است. تعداد پنجره‌هاي مشبك گرداگرد ضريح نيز بيست پنجره است. سرانجام اين ضريح پس از بدرقه مردم شهرهاي مختلف ايران، به كربلا انتقال يافت و پس از نصب بر قبر شريف امام حسين(عليه السلام)، طي مراسم باشكوهي در 15 اسفند 1391 ه .ش رونمايي شد.
در سال 1133ه .ق، گوهرشاه خانم، دختر شاه سلطان حسين صفوي كه به ازدواج نادرشاه درآمد، صندوقچه چوبي خاتم‌كاري نفيسي را كه ساخته دست هنرمندان شيرازي بود، به حرم مطهر هديه كرد. اين صندوقچه در جريان حمله وهابي‌ها به كربلا، آسيب ديد و مقداري از آن، در آتش سوخت و براي همين، در سال 1225ه .ق بازسازي گرديد.
به علت نشستن گرد و غبار و چربي و آلودگي بر صندوقچه، در سال 1360ه .ق، استاد «محمد صنيع خاتم شيرازي»، صنعتگر معروف ايراني، آن را به‌طور مناسب و شايسته‌اي، بازسازي كرد؛ به‌گونه‌اي كه گويا براي نخستين بار از دست سازنده اصلي آن، بيرون آمده است. براي آنكه صندوقچه از گرد و غبار آسيب نبيند، آن را از چهار سمت و نيز از سمت بالا، با شيشه‌هاي سنگي مخصوصي پوشاندند و خطوط تقاطع شيشه‌ها را از پنبه و لاستيك پر كردند. اين صندوقچه، هنوز روي قبر شريف، موجود است و طول، عرض و ارتفاع آن، به ترتيب 5/4، 3 و 30/1 متر است.
در سال 1213ه .ق، فتحعلي‌شاه قاجار به ملك‌الشعراي دربار خود، فتحعلي‌خان صباي كاشاني، دستور داد كه ضريحي نقره‌اي بر قبر امام حسين(عليه السلام) نصب كند. او نيز صنعتگران را مأمور كرد تا ضريح را بسازند و برخي اشعار خود را در مدح و رثاي امام حسين(عليه السلام) بر ضريح نوشت. ساخت ضريح، پنج ماه طول كشيد و آن را ديد. سپس در سال 1218ه .ق، محمدحسين قراگوزلو، حاكم همدان، اين ضريح را به كربلا منتقل و بر قبر شريف حضرت سيدالشهداء(عليه السلام)، نصب كرد.
در دوره ناصرالدين‌شاه نيز يكي از زنان وي، به نام انيس‌الدوله، ضريح ديگري را از نقره، براي نصب بر قبر شريف امام(عليه السلام) هديه نمود كه طول آن، 80/4 متر و ارتفاع آن، 70/1 متر بود.
طاهر سيف‌الدين، داعي مطلق پيشين فرقه بُهره هند كه از فرقه‌هاي اسماعيليان به شمار مي‌آيد، پس از زيارت كربلا در سال 1355ه .ق، تصميم گرفت ضريح جديدي را به حرم مطهر امام حسين(عليه السلام) هديه كند. ضريح اهدايي وي كه با ضريح قاجاري تعويض شد، از نقره خالص، و طول، عرض و ارتفاع آن، به ترتيب 5/5، 5/4 و
7/3 متر بود. (تصوير شماره 124)
كار ساختن اين ضريح، در سال 1358ه .ق به پايان رسيد و طي مراسمي رسمي با حضور داعي مزبور، رونمايي شد. برخي شعراي شيعه، از جمله عبدالكريم النايف و شيخ محمد سماوي، بدين مناسبت اشعاري سرودند كه ماده تاريخ اشعارشان، به ترتيب برابر با 1355 و 1358ه .ق است. گفته مي‌شود ضريح نقره‌اي قبلي پس از بازسازي، به آستان سامرا ارسال شد و بر قبر امامين عسكريين8 نصب گرديد.
در سال 1375ه .ق، طاهر سيف‌الدين براي اين ضريح، تاجي از طلا نصب كرد كه نماي بيروني آن، شامل چهار نوار بود؛ به‌گونه‌اي كه محيط هر نوار، به صورت متدرج، از پايين به بالا، افزايش مي‌يافت. روي هريك از اين نوارها، كتيبه برجسته‌اي به خط ثلث و با پوشش آب طلا، قرار گرفته بود. اين ضريح، بيش از 75 سال روي قبر امام حسين(عليه السلام) باقي بود؛ تا اينكه در سال 1391 ه .ش، از روي قبر شريف برداشته شد و ضريح جديدِ ساخته شده در ايران، جايگزين آن گرديد. (تصوير شماره 125)
پروژه ساخت ضريح جديد امام حسين(عليه السلام)، در سال 1385ه .ش در ايران، با تشكيل هيئت امنايي براي اين كار، آغاز شد. طرح هنري ضريح را «استاد محمود فرشچيان»، نقاش بزرگ معاصر ايران ارائه داد و خطاطي كتيبه‌هاي آن را «استاد سيد محمدحسيني موحد»، از خوشنويسان بزرگ جهان اسلام برعهده گرفت و قلم‌زني روي ضريح را نيز هنرمندان اصفهاني انجام دادند.
كار ساخت ضريح، از خرداد ماه سال 1387ه .ش، در شبستان مدرسه معصوميه قم آغاز شد. براي طراحي سازه ضريح، از سيستم‌هاي روز مهندسي استفاده شد و مهندسان مختلف رشته‌هاي عمران و معماري، به‌ويژه آقايان عبدالحميد توكلي‌بينا و مهدي خوش‌نژاد، در ساخت ضريح كمك و نظارت كردند.
جنس اصلي سازه ضريح كه قطعات نقره و طلا روي آن تركيب شده، از چوب ساج است كه در سال 1993م از جنگل‌هاي برمه استحصال شده و وزن چوب‌هاي به كار رفته در ضريح، 5350 كيلوگرم است. همچنين مقدار 118 كيلو و 650 گرم طلا و بالغ بر 4600 كيلوگرم نقره در ساخت ضريح، استفاده شده است.
ضريح جديد همانند ضريح قبلي، شش گوشه و تقريباً به همان ابعاد، ساخته شده است. مساحت نماي آن 86/33 مترمربع، طول و عرض آن 34/7 × 04/5 متر و ارتفاع آن
نيز 49/4 متر است. تعداد پنجره‌هاي مشبك گرداگرد ضريح نيز بيست پنجره است. سرانجام اين ضريح پس از بدرقه مردم شهرهاي مختلف ايران، به كربلا انتقال يافت و پس از نصب بر قبر شريف امام حسين(عليه السلام)، طي مراسم باشكوهي در 15 اسفند 1391 ه .ش رونمايي شد.