کدام یک از اهل بیت (ع) در بقیه مدفون هستند؟

 

اهل‏بيت پيامبر (ص) مدفون در بقيع، تنها محدود به چهار امام نيستند، بلكه همسران، دختران، عمو، عمه و پسر پيامبر (ص) نيز، جزء اهل بيت ايشان، هستند.

پاسخ‏:

اين پرسش و شبهه، متشكل از دو مطلب است:

1. همه اهل‏بيت پيامبر (ص)، در بقيع دفن‏اند؛

2. همسران، دختران، عمو، عمه و پسر پيامبر (ص) نيز، جزء اهل‏بيت او هستند.

در پاسخ به بخش 1، چند نكته قابل توجه است:

الف) برخى افراد كه به اجماع شيعه و سنى، از اهل‏بيت هستند، در بقيع مدفون نيستند. مانند اميرمؤمنان (ع)، امام حسين (ع) و ساير امامان همچون؛ امام رضا، امام جواد، امام هادى و امام عسكرى (عليهم السلام).

ب) برخى از افرادى كه اهل سنت، آنها را جزء اهل‏بيت پيامبر (ص)، مى‏دانند نيز، در بقيع مدفون نيستند؛ همچون‏ ام‏المؤمنين حضرت خديجه (س) و پسر يا پسران پيامبر (ص)، قاسم، طيب و طاهر كه در قبرستان ابوطالب، در مكه مدفون‏اند.

ج) محل دفن حضرت زهرا (س) نيز كه اجماعاً از اهل‏بيت است مخفى است.

در خصوص بخش 2، اين سؤال مطرح است كه اهل بيت پيامبر (ص) چه كسانى هستند؟

الف) از راه‏هاى گوناگونى مى‏توان به جواب اين پرسش رسيد؛ يكى از آنها آيه «تطهير» است. خداوند در اين آيه، مى‏فرمايد:

(إِنَّما يُرِيدُ اللهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً) (احزاب: 33)

خداوند اراده كرده است كه فقط از شما اهل‏بيت، هرگونه پليدى را بزدايد و شما را كاملًا پاك گرداند.

در اين زمينه نكاتى قابل توجه است:

يك طبق اين آيه، اهل‏بيت (عليهم السلام) معصوم‏اند. بنابراين، كسانى كه به اجماع شيعه و سنى، معصوم نباشند را شامل نمى‏شود. از جمله يكى از همسران پيامبر (ص)، كه عليه خليفه شرعى و قانونى پيامبر (ص) وارد جنگ شد و باعث به هدر

پندارها و پاسخها (پاسخ به آنچه وهابيون در بقيع ميگويند)، ص: 19

رفتن خون هزاران مسلمان بى‏گناه گرديد. حال، چگونه اين شخص مى‏تواند معصوم باشد؟ بنابراين، برخى از همسران پيامبر (ص)، مسلماً جزء اهل بيت نيستند.

دو به طور قطع، مخاطب اين آيه، همسران پيامبر (ص) نيستند. به ويژه كه قبل و بعد اين بخش از آيه، كه خطاب به همسران پيامبر (ص) است، ضماير همه مؤنث بود و يكباره سياق عوض شد و ضماير تبديل به مذكر شدند.

در واقع در اين آيه، نوعى مقايسه صورت گرفته است. مقايسه‏اى بين همسران پيامبر (ص) كه دعوت به تقوا و ...، شده‏اند و اهل‏بيت (عليهم السلام) كه نه تنها داراى حقيقت تقوا هستند، بلكه مطهر مطلق و معصوم‏اند.

سه اراده مذكور در آيه، اراده تشريعى نيست؛ زيرا خداوند برحسب اراده تشريعى، طهارت همه بندگان خود را مى‏خواهد. بنابراين، در اينجا اراده، تكوينى است و غير از خمسه طيبه (عليهم السلام)، ديگر وابستگان پيامبر (ص)، از اين موهبت الهى برخوردار نبودند.

ب) در روايت‏ها، به صراحت بيان شده كه همسران پيامبر (ص)، جزء اهل‏بيت نيستند، حال چه رسد به عمو و عمه و مانند آن. در ادامه برخى از روايت‏هاى معتبر اهل سنت، نقل مى‏شود.

 

يك ترمذى به سند خود از عمر بن ابى‏سلمه، نقل مى‏كند؛ هنگامى كه آيه «تطهير» در خانه ام‏سلمه بر پيامبر (ص)، نازل شد، فاطمه و حسن و حسين (عليهم السلام) را دعوت كرد و روى آنها كسائى كشيد. على نيز، پشت سرش بود آن‏گاه كسا را روى همه كشيد و گفت:

«پروردگارا اينان اهل‏بيت من هستند، رجس و پليدى را از آنها دور كن و پاكشان گردان». ام‏سلمه عرض كرد: «اى پيامبر خدا آيا من هم با آنانم؟» حضرت فرمود: «تو درجايگاه خود هستى، تو برخيرى»[1] (يعنى گرچه تو جايگاه ويژه‏اى دارى ولى از اهل‏بيت نيستى). ملاحظه مى‏شود كه پيامبر (ص)، ام‏سلمه را با آن كه از زنان با شخصيت و خوب حضرت بود، از اهل‏بيت نمى‏داند.

دو احمد در مسند خود از ام‏سلمه نقل كرده است: پيامبر (ص) در حجره او بود كه فاطمه (س) با ظرفى از آب گوشت، بر پيامبر (ص) وارد شد. پيامبر (ص) به او فرمود: «همسر و دو فرزندت را نيز، دعوت كن. ام‏سلمه مى‏گويد: «من در حجره نماز مى‏خواندم. در اين هنگام آيه (إِنَّما يُرِيدُ اللهُ ...) بر پيامبر (ص) نازل شد. سپس پيامبر (ص)، گوشه‏كسا را گرفت و روى همه كشيد. آن‏گاه دستانش را به آسمان بلند كرد و گفت: خُدايا اينان اهل‏بيت من و از خواص من هستند، رجس و پليدى را از آنها دور كن و پاكشان گردان» ام‏سلمه گويد به پيامبر خدا (ص) عرض كردم: «آيا من با شما هستم؟» فرمود: «تو بر خيرى، تو بر خيرى (يعنى تو خوبى ولى از اهل‏بيت نيستى).»[2]

ملاحظه مى‏شود كه پيامبر (ص)، براى آنكه مصداق اهل‏بيت بر همگان آشكار شود، نخست آنها را در زير پارچه‏اى گرد مى‏آورد كه ديگر شبهه‏اى براى كسى باقى نماند.

دوم، با آنكه آيه، در حجره ام‏سلمه نازل شد و همچنين اين كار را پيامبر (ص) در آنجا انجام داد، ولى با اين حال ام‏سلمه را در زير كسا جاى نمى‏دهد.

سوم، با آنكه ام‏سلمه از پيامبر (ص) تقاضا مى‏كند، امّا ايشان به او مى‏فرمايد: «تو در جايگاه خود هستى ولى از اهل‏بيت نيستى». اگر همسران پيامبر (ص) از اهل‏بيت بودند پس، بايد ام‏سلمه را همچون بقيه، در زير كسا جاى مى‏داد.

سه در روايت‏هاى ديگر، پيامبر (ص) ساير همسران خود همچون، زينب، عايشه و ... را نيز، از اهل بيت خارج مى‏داند.[3]

چهار پيامبر (ص)، براى مشتبه نشدن مصداق اهل‏بيت براى مردم، هر روز مدت شش ماه، به خانه حضرت زهرا (س) مى‏رفت و آنها را با نام «اهل‏بيت»، صدا مى‏زد.

در اينجا به نقل يك حديث از صحيح ترمذى، بسنده مى‏كنيم؛ ترمذى به سند خود از انس بن مالك نقل مى‏كند: پيامبر خدا (ص) تا شش ماه هنگام رفتن به نماز صبح، به در خانه فاطمه (س) مى‏آمد و دست بر درمى‏گذاشت و مى‏فرمود:

الصَّلاة يا أَهْلَ الْبَيْت‏ (إِنَّما يُرِيدُ اللهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً).[4]

 

 

 

 

 

 

مراجعه شود: پندارها و پاسخها (پاسخ به آنچه وهابيون در بقيع ميگويند) ؛ ؛ ص18

^[5]

 

---