خاندان آل سعود چگونه به قدرت رسیدند؟
درباره نسب خاندان آل سعود، دو نظر متفاوت وجود دارد: یکی اینکه از اعراب اصیل شبه جزیره عربستان هستند و دیگری اینکه ریشه غیر عربی دارند و در طول زمان، به قبایل عرب پیوسته‌‌اند. بر اساس نظر نخست، آل سعود از تیره‌های قبیله عنزه، یکی از قبایل بز
درباره نسب خاندان آل سعود، دو نظر متفاوت وجود دارد: يكي اينكه از اعراب اصيل شبه جزيره عربستان هستند و ديگري اينكه ريشه غير عربي دارند و در طول زمان، به قبايل عرب پيوستهاند. بر اساس نظر نخست، آل سعود از تيرههاي قبيله عنزه، يكي از قبايل بزرگ و معروف عربياند و نسبشان به ربيعه، نزار، معد و سرانجام عدنان ميرسد. اين گروه، جد آل سعود را «مقرن بن مرخان» از تبار بكر بن وائل ميدانند. ادله فراوان براي اثبات اين نظر بيان نشده و تنها سندي كه ميتوان به آن استناد كرد، چند شجرهنامه متأخر است كه به اعتقاد برخي، دروغين و ساختگي است. محمد بن امين تميمي، مسئول عالي كتابخانههاي عربستان سعودي، به عنوان يكي از متهمان تزوير در اين موضوع شمرده ميشود.
بر اساس نظر ديگر، آل سعود ريشهاي يهودي دارند و از بصره به شبه جزيره آمدهاند. صاحبان اين نظر، انتساب آل سعود را به قبيله عنزه درست نميدانند و بر اين باورند كه جد بزرگ آنان، «مردخاي بن ابراهيم بن موشي» تاجري يهودي در بصره بوده است. بر اساس گزارشي، در سال 851 قمري كارواني از عشيره مساليخ، از قبيله عنزه براي خريد غلات، رهسپار عراق ميشود. مردخاي نزد آنان ميرود و ادعا ميكند از عمو زادگان آنهاست و سپس همراهشان به نجد ميرود. او پس از مدتي سرگرداني و جابهجايي، در مناطق مختلف نجد، سرانجام در جايي نزديك رياض كنوني ساكن ميشود و آن را درعيه مينامد و نام خود را نيز به «مرخان بن ابراهيم بن موسي» تغيير ميدهد. مرخان با قبايل بسياري وصلت كرد و نتيجه اين ازدواجها فرزنداني فراوان بود كه همگي نامهاي عربي داشتند. فرزند بزرگ او نيز كه از بصره همراه پدر به نجد رفته بود، نامش را از «ماكرن» به «مقرن» تغيير داد. او فرزنداني به نامهاي محمد و سعود داشت. به اين ترتيب، نامهاي يهودي به فراموشي سپرده و اين خاندان، به آل سعود مشهور ميشوند. صاحبان اين نظريه براي اثبات ادعاي خود، به اين ادله و قراين استناد ميكنند:
1. در ميان نياكان آل سعود، نامهايي مانند اسامي يهود به چشم ميخورد؛
2. شجرهنامههاي آل سعود دنبالهدار و بلند بالاست؛ به گونهاي كه در ميان اشخاص يا تيرههاي ديگر شبيه ندارد. شجرهنامه آنان تا 470 مرتبه ادامه مييابد و در مقايسه با سلسله نسب پيامبر(صلي الله عليه و آله) با 21 مرتبه، شگفتانگيز و مشكوك به نظر ميرسد؛
3. در سده اخير، موضوع يهودي بودن آل سعود توجه برخي رسانههاي عربي را برانگيخت؛ ولي ملك فيصل و ديگر مسئولان سعودي به آن واكنش نشان ندادند. اجداد اين خاندان مانند ديگر قبيلههاي عرب، بر منطقه تحت نفوذ خود، يعني بخشي از نجد فرمان ميراندند و از جايگاهي ويژه برخوردار نبودند و در اداره كارهاي مكه و مدينه نقشي نداشتند و حكومت خود را از شهر كوچك درعيه در سرزمين نجد آغاز كردند. اين خاندان از سال 1139ق. تا كنون در سه دوره جداگانه حكومت كرده و هر بار طي لشكركشيها و جنگهايي، به مرور، حكومت خود را در سراسر نجد و حجاز گسترش دادهاند.[1]
.[1] دانشنامه حج، ج1، صص68-81، مدخل آل سعود، فريده منبري.