بیعت با خلفا
اگر خلافت ابوبکر و عمر حق نبود، چرا علی[ علیه السلام ] با آنها بیعت کرد؟ آیا بیعت علی[ علیه السلام ] نادرست بود یا دشمنی شیعیان با آنها نارواست؟ پاسخ 1. باید توجه داشت که بیعت، به معنای حقانیت بیعت‌شونده و یا رضایت بیعت‌کننده نیست؛ زیرا مم
اگر خلافت ابوبكر و عمر حق نبود، چرا علي[ عليه السلام ] با آنها بيعت كرد؟ آيا بيعت علي[ عليه السلام ] نادرست بود يا دشمني شيعيان با آنها نارواست؟
پاسخ
1. بايد توجه داشت كه بيعت، به معناي حقانيت بيعتشونده و يا رضايت بيعتكننده نيست؛ زيرا ممكن است بيعت و پيروي از روي اكراه و با در نظر داشتن مصالحي انجام شود كه با مخالفتكردن محقق نميشود. گاهي خداوند در اين قضايا حكمتهايي نهاده است كه در فهم ظاهربينان نيست؛ مانند تبعيت حضرت يوسف عليه السلام از پادشاه مصر؛ چنان كه يوسف عليه السلام پيامبر خدا، و پادشاه مصر بتپرست بود. با توجه به اين نكته برخي از عوامل بيعت علي عليه السلام را از نظر ميگذرانيم:
اهل سنت نوشتهاند: «آنگاه كه از علي[ عليه السلام ] خواستند با ابوبكر بيعت كند، نخست از بيعت خودداري كرد و فرمود: من از شما براي خلافت شايستهترم».[1] ولي شش ماه بعد زماني كه جنگهاي مرتدان و مدعيان دروغين نبوت پيش آمد، بيعت نمود[2]؛ در حقيقت، علي عليه السلام براي رفع اختلافهاي داخلي و انسجام مسلمانان در مقابل مهاجمان به ناچار بيعت كرد.
برخي ديگر مينويسند: «افرادي چون ابوسفيان، درصدد بودند تا مخالفت علي عليه السلام را بهانه قرار داده، ميان مسلمانان اختلاف و كشمكش ايجاد كنند».[3] بدين ترتيب، علي عليه السلام براي پيشگيري از فجايع اين اختلافات بيعت كرد.
علي عليه السلام درباره علت بيعتش با خلفاي سهگانه ميفرمايد:
به خدا سوگند هيچگاه به ذهن من نميرسيد كه اعراب پس از رسول خدا صلي الله عليه و آله خلافت را از اهل بيت او بگيرند. آنگاه كه با فلاني بيعت كردند، من دست خود را از بيعت پس كشيدم، اما ديدم عدهاي از اسلام برگشتند و عدهاي ديگر درصدد نابودي دين محمد صلي الله عليه و آله برآمدند، ترسيدم كه اسلام و مسلمانان را ياري نكنم و خطر و شكستگي در آن به وجود آيد كه مصيبت آن خيلي بيشتر از انحراف خلافت باشد... ، پس پيش رفتم و بيعت نمودم...[4]
برخي در اينباره مينويسند: آنگاه كه تهديدات كفار از يك طرف و اختلافات داخلي از طرف ديگر عرصه را براي حاكمان وقت تنگ كرد ابوبكر شخصاً به خانه علي عليه السلام رفت و از آن حضرت خواست تا با بيعت خود به انسجام داخلي كمك كند و علي عليه السلام نيز پذيرفت.
اما اهل سنت براي حفظ وجهه ابوبكر مينويسند: علي عليه السلام بعد از وفات فاطمه عليها السلام به ابوبكر پيام فرستاد تا به تنهايي به خانه علي عليه السلام برود و با وي بيعت نمايد.[5] اگر علي عليه السلام به بيعت تمايل داشت، خود به خانه ابوبكر ميرفت نه آنكه ابوبكر به تنهايي در خانه علي به حضور علي عليه السلام برسد ـ دقت كنيد ـ .