پاسخ به سوالات فقهی:
حج برویم یا به فقرا کمک کنیم؟
آیا مىتوانیم بجاى رفتن به حج تمتع پول آن را به خانوادههاى نیازمند داده و بعدها اگر توانستم حج تمتع بروم؟
با توجه به آغاز ثبت نام حج تمتع سال آینده، بخش دوم پرسش و پاسخ های حج و به ویژه موضوع استطاعت در پایگاه اطلاع رسانی حج تقدیم می شود.
سوال:من شاغل هستم و شرایط رفتن به حج تمتع را دارم آیا مىتوانم بجاى رفتن به حج تمتع پول آن را به خانوادههاى نیازمند بدهم و بعدها اگر توانستم حج تمتع بروم؟
جواب:بر مستطیع واجب است فوراً حجّ بجا آورد. (آیتالله خامنهای)
سوال:با وجودیکه در حال حاضر امکان حج تمتع در سال استطاعت محقق نیست به این معنى که وقتى انسان از نظر مالى مستطیع مىشود همان سال نمىتواند به حج برود آیا مىتواند در اموال خود تصرف کند و خود را از استطاعت مالى خارج کند؟
جواب:بنابر احتیاط واجب نباید خود را از استطاعت خارج کند. (آیتالله خامنهای)
سوال:آیا کسى که یک تعهد اخلاقى براى بازگرداندن سهامى داشته و عازم تشرف به مکه جهت حج واجب بوده اگر این تعهد اخلاقى را اجرا نماید موجب تعهد مالى گشته آیا این امر موجب برهم زدن استطاعت مالى او براى حج واجب می شود؟
جواب:موجب نمی شود. (آیتالله سیستانی)
سوال:خانه پدرى خود را فروختم به خاطر قرض پسرم و خانه اى دیگر را خریدم مقدارى براى دخترم گذاشتم که رهن خانه را بدهد و جاى اجاره بگیرد و از این پول خانه مثلا 4 میلیون باقى مى ماند آیا مى توانم به بقیه بچه هایم کمک کنم چون خیلى محتاج هستند؟ و آیا من واجب الحج شدم ؟ در حالى که وضع مالى بچه هایم خوب نیست و مى خواهم به آنها از پول باقى مانده کمک کنم ؟
جواب:اگر از صرف آن مال در حج در حرج و سختى واقع مى شوید هر چند به خاطر وضعیت فرزندان حج واجب نیست. (آیتالله سیستانی)
سوال:آیا مردی که به حج واجب میرود، باید رضایت همسر خود را جلب نماید؟
جواب:لازم نیست. (آیتالله سیستانی)
سوال:اینجانب دارای دو هکتار زمین کشاورزی، یک دستگاه تراکتور و چهار رأس گاو شیرده بوده و برخی از فرزندانم که وقت ازدواج ایشان است. اگر مخارج ازدواج پسر و دخترها را بخواهم فراهم کنم که عرفاً به عهدهام است، مخارج مکه را ندارم. آیا با این شرائط مستطیع هستم یا نه؟
جواب:در فرض سؤال، حج مقدّم بر خرج ازدواج پسران و دختران است. شما تصمیم بگیرید بعض مخارج غیر ضروری را که متأسفانه مرسوم شده در سفر حج و بعد از مراجعت از حج انجام میدهند، انجام ندهید یا سبک بگیرید و حج خود را بجا آورید. در حدیث وارد شده کسی که مستطیع شود و به حج نرود، موقع مرگ به او خطاب میشود (یا نصرانی بمیرد یا یهودی) و خداوند ان شاء الله برکت میدهد و وسائل ازدواج پسر و دختر فراهم میشود. (آیت الله صافی گلپایگانی)
سوال:کسی که واجد شرایط حج است و نوه او شرعاً و عرفاً نیاز به ازدواج دارد و اگر ازدواج نکند به حرام میافتد، وظیفه پدربزرگ چیست؟
جواب:اگر عرفاً مخارج ازدواج نوه به عهده پدر بزرگ باشد که ترک ادای آن، حرجی باشد، عدم حصول استطاعت بعید نیست.
(آیت الله صافی گلپایگانی)
سوال:آیا کسی که نیاز به ازدواج دارد، با توجه به اینکه پول رفت و برگشت حج را دارد، مستطیع است؟
جواب:چنانچه تزویج موجب حرج و مشقّت بر اوست، بهطوریکه عرفاً او را مستطیع نمیدانند، حج بر او واجب نیست، وگرنه حج، واجب و مقدّم است. (آیت الله صافی گلپایگانی)
سوال:سال گذشته در اثر اضافه کاری که یکجا دریافت نمودم، پولم به اندازه سفر حج رسید و تصمیم به ثبتنام گرفتم و تمام مدارک را حاضر کردم، ولی در موقع ثبتنام گفتند باید حتماً برگ پایان خدمت داشته باشی و چون من در آن موقع خدمت سربازی را در وزارت آموزش و پرورش میگذراندم، از ثبتنام من جلوگیری شد. حال در خرداد ماه امسال سربازی من تمام میشود، در این صورت آیا در سال گذشته، واجب الحج بودهام یا نه، درصورتیکه در آن موقع تازه متأهل شده بودم و با پدرم زندگی میکردم و خانه جداگانه نداشتم و بعد از رد شدن از سفر، پول را صرف خریدن ماشین که یکی از ضروریات زندگی من در آن موقع و در حال حاضر است، کردم؟
جواب:در فرض مرقوم، اگر در سال گذشته متمکّن از رفع مانعی که برای شما پیش آمده نبودهاید، تمکّن از سفر حج نداشتهاید و فعلاً هم که استطاعت مالی ندارید، حج بر شما واجب نیست و در آینده هر زمان که ان شاء الله مستطیع شدید، مشرف شوید. (آیت الله صافی گلپایگانی)
سوال:شخصی که معتاد به خوردن تریاک است و دولت از رفتن او به حج جلوگیری میکند و هم چنین زنی که باردار است و یا مریضی که به علت کسالت خاصّ ممنوع از سفر شده است، مستطیع است یا غیرمستطیع؟ و آیا جایز است با توسّل به بعض از حیلهها مشکل اعزام خود را حلّ کند؟ و بر فرض آنکه چنین کرد، آیا مجزی از حَجّة الإسلام هست یا خیر؟
جواب:اشخاص مذکور درصورتیکه بتوانند با توسّل به طرق مشروعه به حج مشرّف شوند، مستطیع هستند و باید به حج بروند و حَجّة الإسلام محسوب میشود، لیکن اگر شخص مریض و یا حامل، خوف ضرر داشته باشد، مستطیع نیست. (آیت الله صافی گلپایگانی)
سوال:آیا خرید سوغات و برنامه های پذیرایی و مهمانی جزو هزینه های زندگی بعد از حج می باشد؟
جواب:در مخارج حج تمکن از خرید سوغات و برنامههای پذیرائی و مهمانی معتبر نیست. (آیت الله صافی گلپایگانی)
سوال:در صورتى که ملاک بلوغ در دختران تمام شدن نُه سال هجرى قمرى است آیا با وجود سایر شرایط، حجّ بر آنان واجب مى گردد، در حالى که رفتن آنها به مکه بدون سرپرست ممکن نیست ؟
جواب:در صورتى که در سفر احتیاج به مُحَرّم مثل پدر یا برادر داشته باشند، مخارج آنها جزء شرایط استطاعت حجّ است.
(آیتالله بهجت)
سوال:مردى هنگام عقد ازدواج ، یک سفر حجّ به زنش وعده داده، آیا حجّ بر ذمّه این زن استقرار پیدا کرده یا نه؟
جواب:تنها وعده سفر موجب استطاعت نمى شود، ولى بر مرد لازم است که به وعده خود وفا کند. (آیتالله بهجت)
سوال:زمانى که ازدواج کردم با مهریه ام مى توانستم به حجّ مشرف شوم ، ولى چون شوهرم آن را نپرداخت از این فیض محروم گردیدم و الان که هزینه حجّ سنگین شده و مهریه هم کفایت نمى کند، آیا حجّ بر ذمّه من مستقر شده یا نه ؟
جواب:در فرض مزبور حجّ بر ذمّه شما مستقر نشده است. (آیتالله بهجت)
سوال:زن و شوهرى هر دو با هم مشغول کسب مى شوند با در آمد مساوى و حال براى انجام حجّ یک حجّ استطاعت دارند بر کدام یک حجّ واجب است ؟
جواب:چون درآمد هر یک وافى به حج نیست بر هیچ کدام حج واجب نمى گردد. (آیتالله بهجت)