ویژگی‌هایی ناب از وجود سیدالشهداء
خصوصیات و امتیازات ویژه امام حسین (علیه‌السلام) را به هیچ وجه نمی‌توان نه در این نوشتار و نه در هزاران نوشته دیگر جمع کرد و به آن اشاره کرد. این نوشتار تنها فرصتی بود که به چند ویژگی بارز امام حسین (علیه‌السلام) در زندگی نورانی شان اشاره کنیم.
به گزارش سرویس اندیشه پایگاه اطلاع رسانی حج، خداوند متعال برای راهنمایی و هدایت انسانها علاوه بر نعمت‌های مختلفی همچون وجود انبیاء، کتب آسمانی، قدرت تعقل و اندیشه، اسوه والگوهای عملی ارزشمندی را نیز به انسان معرفی نموده است که در صورت اقتدا و تمسک به سیره و روش ایشان می‌تواند راه سعادت و خوشبختی خود را دریابد. با بعثت رسول اکرم(صلی‌الله‌علیه‌واله) خداوند متعال برای طالبان حق و حقیقت و رهجویان به سوی سعادت و خوشبختی اسوه‌های ممتاز و ویژه‌ای معرفی نمود. از جمله اینکه خداوند متعال بهترین الگوی خوشبختی را وجود پیامبر اکرم(صلی‌الله علیه‌واله) معرفی می‌فرماید:
«لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ کانَ یَرْجُوا اللَّهَ وَ الْیَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَکَرَ اللَّهَ کَثیراً؛[احزاب/21]مسلّماً براى شما در زندگى رسول خدا سرمشق نیکویى بود، براى آنها که امید به رحمت خدا و روز رستاخیز دارند و خدا را بسیار یاد مىکنند».
پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌واله)اسوه پرهیزکاران
بعد از پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌واله) اسوه و الگوی سعادت رستگاری وجود ذی جود امامان معصوم(علیهم السلام) می‌باشند. کما اینکه خداوند متعال در خصوص حجیت و حقانیت اهل بیت پیامب اکرم (صلی‌الله علیه واله) بارها در آیات متعددی این مطلب را بیان فرموده است. «إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاَةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُمْ رَاکِعُونَ؛[ المائدة/55] جز این نیست که دوست شما خداست و رسول او و مؤمنانی که نماز می خوانند و همچنان که در رکوعند انفاق می کنند».
امام حسین(علیه‌السلام) الگوی حق‌پویان
امام حسین (علیه‌السلام) وسایر امامان معصوم نیز به «مِنَ الحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ إلى سُلَیمانَ بنِ صُرَدٍ، والمُسَیَّبِ بنِ نَجْبَةٍ، ورُفاعَةَ بنِ شَدَّادٍ، وعبدِاللَّه بن والِ، وجَماعَةِ المُؤمِنینَ:... فَلَکُم فِیَ أُسْوَةٌ؛[۱]امام حسین(علیه‌السلام) نامه‌ای به سلیمان بن صرد خزاعی، و جمعی از یاران و مومنین می‌فرماید: برای شما در رفتار من الگو است.» امام صادق (علیه‌السلام) هم امام حسین را الگویی ارزشمند معرفی می فرماید:. «َ یَکُونُ لِی بِالْحُسَیْنِ أُسْوَةٌ؛[۲] حسین برای من اسوه و الگوست».
ویژگی‌های اخلاقی امام حسین(علیه‌السلام)
1-اخلاص و خدا محوری
از جمله مهمترین و زیبا ترین آموزه‌های اسلامی که مورد سفارش و تأکید فراوان قرآن و سنت بوده است، موضوع اخلاص و خداباوری در زندگی است. یک انسان موحد وخدا پرست که خود را پیرو راستین دین اسلام می‌داند لازم است در زندگی هدفی جز رضایت و قرب به سوی خدای متعال نداشته باشد و کارهای خود را دز زندگی برای درگاه احدیت خاص نماید. رعیت این شاخص دینی موجب می‌شود، که انسان هیچ‌گاه پای خود را از حدود الهی تجاوز ندهد و خود را کاملاً تسلیم محض باری تعالی نماید. خداوند متعال در قرآن کریم سخن از انبیاء راستین خود آورده است که به درستی این مطلب را در زندگی خود راعایت کرده‌اند. « قُلْ إِنَّ صَلاتی وَ نُسُکی وَ مَحْیایَ وَ مَماتی لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمین؛[انعام/162] بگو: «نماز و تمام عبادات من، و زندگى و مرگ من، همه براى خداوند پروردگار جهانیان است».
با بررسی و تحقیق در سیره و روش امام حسین(علیه‌السلام) در زندگی مبارکشان به خوبی می‌توان این شاخص ارزشمند دینی را مشاهده کرد. امام حسین(علیه‌السلام) نه تنها در لحظه شهادت ذکر فی‌سبیل الله بر زبان داشت، بلکه همیشه در صبحگاهان و شامگاهان این دعا را بر زبان جاری می‌کرد. «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ مِنَ اللَّهِ وَ إِلَى اللَّهِ وَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ عَلَى مِلَّةِ رَسُولِ اللَّهِ وَ تَوَکَّلْتُ عَلَى اللَّهِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْلَمْتُ نَفْسِی إِلَیْکَ وَ وَجَّهْتُ وَجْهِی إِلَیْکَ وَ فَوَّضْتُ أَمْرِی إِلَیْکَ إِیَّاکَ أَسْأَلُ الْعَافِیَةَ مِنْ کُلِّ سُوءٍ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَة؛[3] بنام خداى بخشنده مهربان و یارى مىجویم به نام خدا و به ذات خدا [و از خدا و به سوى خدا] و در راه خدا و بر پیروى دین فرستاده خدا و اعتماد کردهام بر خدا و نیست حرکتى و نه توانائى مگر به خداى بلند مرتبه بزرگ خداوندا بدرستى که من سپردهام جان خود را به تو و گردانیدهام روى خود را به سوى تو و واگذاشتم کار خود را به سوى تو. و از تو و بس سؤال مىکنم سلامتى از هر مکروهى را در دنیا و آخرت».
2-صبر و بردباری امام حسین(علیه‌السلام)
بر کسی پوشیده نیست اگر کسی از واقعه عاشورا و فاجعه بزرگی و دردناک عاشورا اطلاعی داشته باشد به ویژگی اخلاقی صبر و بردباری امام حسین(علیه‌السلام) اقرار خواهد نمود. فجایای بزرگی که بر خاندان اهل بیت پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه واله) در سال 61هجری بر امام حسین(علیه‌السلام) وارد شد چیزی نبود که هر کسی بتوان تاب تحمل آن همه مصیبت را داشته باشد. آنگاه که حضرت بر زمین قتلگاه افتاده بود و لحظات آخر عمر شریف خویش را سپری می‌نمود آخرین پرده از شکوه و عظمت صبر حسینی به نمایش در می‌آید، حضرت در آخرین لحظه زندگی خود به آستان دوست این چنین مناجات می‌نماید:
«صبراً على قضائک یا رب لا اله سواک یا غیاث المستغیثین[4] مالى رب سواک و لا معبود غیرک صبراً على حکمک یا غیاث من لا غیاث له یا دائماً لا نفاذله، یا محیى الموتى، یا قائماً على کل نفس بما کسبت، احکم بینى و بینهم و انت خیرا الحاکمین».[5]
3-شجاعت و دلاوری شاخص ارزشمند امام حسین(علیه‌السلام)
شجاعت و دلاوری و عدم ترس از غیر خدای تبارک و تعالی از جمله خصوصیات و ویژگی‌های اولیاء ومردان خداست. خداوند متعال در توصیف ویژگی‌های مردان الهی و مبلغان راه حقیقت و رسالت می‌فرماید: «الَّذینَ یُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ یَخْشَوْنَهُ وَ لا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَّ اللَّهَ وَ کَفى بِاللَّهِ حَسیباً؛[احزاب/39] (پیامبران) پیشین کسانى بودند که تبلیغ رسالتهاى الهى مىکردند و (تنها) از او مى ترسیدند، و از هیچ کس جز خدا بیم نداشتند و همین بس که خداوند حسابگر (و پاداشدهنده اعمال آنها) است!».
خداوند متعال در سوره دیگر مجاهدان راه خدا که در راه آرمانهای الهی و اسلامی هیچ‌گونه ترس و اضطرابی به خود راه نمی‌دهند. را این چنین توصیف می‌نماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنینَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْکافِرینَ یُجاهِدُونَ فی سَبیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ؛[مائده/54]اى کسانى که ایمان آوردهاید! هر کس از شما، از آیین خود بازگردد، (به خدا زیانى نمىرساند خداوند جمعیّتى را مىآورد که آنها را دوست دارد و آنان (نیز) او را دوست دارند، در برابر مؤمنان متواضع، و در برابر کافران سرسخت و نیرومندند آنها در راه خدا جهاد مىکنند، و از سرزنش هیچ ملامتگرى هراسى ندارند. این، فضل خداست که به هر کس بخواهد (و شایسته ببیند) مىدهد و (فضل) خدا وسیع، و خداوند داناست».
امام حسین اسوه شجاعت ودلاوری
شاخص ارزشمند شجاعت ودلاوری در سرتاسر زندگی امام حسین (علیه‌السلام) موج می‌زند و مختص به زمان و دوره‌ی خاصی از زندگی گوهر بار این امام همام نیست. رشادتهای متعددی که در جنگهای مختلف از امام حسین (علیه‌السلام) نقل شده است همه حاکی از این عنصر ارزشمند در زندگی سید الشهدا(علیه‌السلام) است.
عبدالله بن قیس از دلاوریهای امام حسین (علیه‌السلام)در جنگ صفین چنین گزارش کرده است: در نبرد صفین در میان لشکر علی (علیه‌السلام) و در رکاب آن حضرت بودم . ابوایوب سلمی از فرماندهان معاویه به کمک نیروهای خود بر آب فرات مسلط شده و آن را به روی ما بست. لشکریان علی (علیه‌السلام)از شدت عطش به آن حضرت شکایت کردند. امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)نیز برای بازپس گیری آب فرات عده ای را فرستاد، اما آنان ناامید برگشتند. مولای متقیان (علیه‌السلام)از گرفتاری پیش آمده به شدت ناراحت شد. در آن حال امام حسین (علیه‌السلام)عرضه داشت: «امضی الیه یا ابتاه؟ پدر جان! آیا من برای باز کردن راه آب بروم؟» علی(علیه‌السلام)فرمود: «پسرم! برو» حضرت سیدالشهداء (علیه‌السلام)به همراه عده ای به نیروهای دشمن حمله کرده و آنان را از فرات دور ساخته و خیمه‌اش را در کنار آب برافراشت و عده ای را برای حفاظت از آب گمارد. آنگاه نزد پدر بزرگوارش آمد و پیروزی خویش را مژده داد. اما علی (علیه‌السلام)از شنیدن بازگشائی راه آب به گریه افتاد. به امام گفته شد: یا علی! این اولین پیروزی است که در این جنگ به برکت حسین(علیه‌السلام) به دست آمد، چرا گریه می‌کنید؟! امام فرمود: بلی درست است، اما من به یاد روز عاشورا افتادم که حسینم با لب تشنه به شهادت می‌رسد. و از شدت ظلم اسب او شیهه می‌کشد و می‌گوید: ای وای از دست امتی که فرزند دختر پیامبرشان را کشتند.[6]
خلاصه کلام
خصوصیات و امتیازات ویژه امام حسین (علیه‌السلام) را به هیچ وجه نمی‌توان نه در این نوشتار و نه در هزاران نوشته دیگر جمع کرد و به آن اشاره کرد. این نوشتار تنها فرصتی بود که به چند ویژگی بارز امام حسین (علیه‌السلام) در زندگی نورانی شان اشاره کنیم.
علی بیرانوند
________________________
پی‌نوشت:
[۱]. مکاتیب الأئمة علیهم السلام، ج۳، ص۱۴۳.
[۲]. کامل الزیارات، ص۶۵.
[3]. مهج الدعوات و منهج العبادات، ص157.
[4]. اسرار الشهداء، ص 423.
[5]. ریاض المصائب، ص 33.
[6]. مدینه المعاجز، ج 3، ص 139.
