چرا باید به حج برویم؟

حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم یعقوبیان، مدرس حوزه علمیه در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع رسانی بعثه مقام معظم رهبری در باب اسرار حج، گفت: دریای بیکران معارف حج آنقدر عظیم است که قابل بازگو کردن در این مجال نیست اما به صورت چند نکته مسائلی را مطرح می‌کنم و قبل از آن بیان این چند بیت خالی از لطف نیست: (ای کرمت واسطه بود ما/ خانه تو کعبه مقصودِ ما* از حَشَمت کعبه سیه خانه ایست/ وز حرم پاک تو کاشانه ایست* شد حرمت زینت باغ جهان/خانه تو چشم و چراغ جهان* کیست که پروانه این خانه نیست/واله و سرگشته و دیوانه نیست* سوی تو باشد همگی سعی ما/غیر تو ما را نبود مدّعا).

وی با بیان این سؤال که حج بیت الله الحرام برای چیست؟ تصریح کرد: کلمه حج گرچه در لغت به معنای قصد کردن است اما در شریعت به معنای قصد کردن خانه خدا جهت انجام یک سری اعمال است، حج در روایات معصومین (ع) به عنوان رکن دین معرفی شده است البته نه به معنای اینکه اصل مسلمانی انسان به حج باشد بلکه به این معنا که حج از مهمترین واجبات دین است.

این مدرس حوزه علمیه در باب اهمیت حج اظهار کرد: در روایتی امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند که قوت دین به برکت خانه خداست «جعل الله الکعبة تقویتا للدین» همچنین حضرت زهرا (س) در خطبه ای که در مسجدالنبی (ص) ایراد فرمودند، حج را سبب قوام دین دانستند «الحج تشییدا للدین» و از سوی دیگر امام صادق (ع) فرموده اند که «لایزال الدین قائم مادامت الکعبة» پس بقای دین به بقای کعبه است و این نشان از درجه و اهمیت بالای کعبه و مناسک حج دارد.

کارشناس ارشد علوم قرآنی و حدیث با بیان آیات در اهمیت حج نیز گفت: در قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذی بِبَکَّةَ مُبارَکاً وَ هُدىً لِلْعالَمین‏» (آل عمران/۹۶) پس در بین همه آسمان خراش‌های عصر جدید تنها بیتی که ویژگی هدایت دارد کعبه است، کعبه، حجراسماعیل، حجرالاسود، مقام حضرت ابراهیم (ع) همه اش آیات الهی است و اگر فلسفه بعثت انبیا (ع) قسط و عدل است: «لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْمیزانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْط» (الحدید/۲۵) این هدف منهای کعبه حاصل نخواهد شد زیرا «جَعَلَ اللَّهُ الْکَعْبَةَ الْبَیْتَ الْحَرامَ قِیاماً لِلنَّاس‏» (المائده/۹۷) قیام به چه؟ قیام به قسط و عدل که همان فلسفه بعثت انبیا (ع) است.

وی با طرح این سؤال که چگونه ممکن است بقای دین منوط به بقای کعبه باشد؟ تبیین کرد: قرآن کریم می‌فرماید: «وَ أَذِّنْ فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجالاً وَ عَلى‏ کُلِّ ضامِرٍ یَأْتینَ مِنْ کُلِّ فَجٍّ عَمیق‏» (الحج/۲۷) چرا «وَ أَذِّنْ فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ»؟ به دلیل «یَأْتُوکَ رِجالاً وَ عَلى‏ کُلِّ ضامِرٍ یَأْتینَ مِنْ کُلِّ فَجٍّ عَمیق» نکته این است که یک جهت مهم در دعوت به حج «عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَیْهِ سَبیلا» (آل عمران/۹۷) تشرف به محضر امام عصر، و برنامه را از او گرفتن و تحت مدیریت ایشان عمل کردن است این است که حج واقعی یا همان «قِیاماً لِلنَّاس» را شامل می‌شود و الا حجی که مدیریتش به دست امام معصوم نباشد که سبب قیام نمی‌شود و فلسفه اجتماعی بعثت انبیا (ع) را محقق نمی‌کند، کعبه با مدیریت امام است که سبب قیاما للناس است و آنگاه است که سبب تشیید دین خواهد شد.

حجت الاسلام یعقوبیان در ادامه سخن، علاقه مندان را به کتاب «صهبای حج» آیت الله جوادی آملی ارجاع داد و افزود: این کتاب مطالب مفیدی را  در حوزه درک معارف حج در خور توان مردم  مطرح کرده است. همچنین جلد ۱۷ «جواهرالکلام» صفحه ۲۱۷ به بعد نیز به این مسئله پرداخته که مطالعه آنها بس مفید است.

مدرس حوزه علمیه با اشاره به روایتی از کتاب «مهذب الاحکام» سید عبدالاعلی سبزواری، عنوان کرد: در این کتاب روایتی از زرارة بن اعین از امام صادق (ع) آمده است که از ایشان سؤال کرد: جانم به فدای شما بیش از ۴۰ سال است در مسئله حج از شما سؤال می‌کنیم و شما فتوا داده و یا پاسخ می‌گویید، مسائل مربوط به آن تمامی نخواهد داشت؟ امام (ع) فرمودند: خانه ای که دوهزار سال قبل از خلقت آدم محل طواف ملائکه بوده است چگونه مسائلش پایان پذیرد.

وی در پایان گفت: این مسائل برای ما قابل فهم نیست و نشان از جایگاه والای این مکان و اعمال آن دارد، در روایت است که ملائکه دائما دور خانه خدا طواف می‌کنند و با چنان عشقی این عمل را انجام می‌دهند؛ چرا که جز یکبار نوبت به انجام این عمل را نمی‌یابند به دلیل ازدحامی که از ملائکه ایجاد شده است.