کعبه را کدام پیامبر بنا کرد

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، زمان بناي كعبه به درستي روشن نيست. احاديث و اقوال مورّخين به دو دسته كلي قسمت مي شود. دسته نخست مي‌گويند: حضرت ابراهيم كعبه را ساخته و پيش از ايشان خانه‌اي با نام كعبه نداشته ايم. دسته ديگر معتقدند كه كعبه پيش از حضرت ابراهيم عليه السّلام ساخته شده و ايشان آن را تجديد بنا كرده اند. بسياري از اين دسته، باني بيت را حضرت آدم عليه السّلام مي دانند.
براي جمع ميان دو قول مي توان گفت كه كعبه توسط حضرت آدم عليه السّلام و در موضعي از پيش تعيين شده ساخته شد، ولي با طوفان نوح از بين رفت. پس با راهنمايي خداوند و به دست ابراهيم عليه السّلام اين بنا تجديد و مراسم عظيم و مناسك و عبادت بزرگ حجّ به آن حضرت تعليم شد. به عبارت ديگر، حضرت ابراهيم نقشي هم پايه حضرت آدم عليه السّلام در حيات كعبه دارد. اهل بيت(ع) هر كدام در مورد اين مسئله بياناتي داشته اند كه در ادامه بخشي از آن ها را با هم مرور خواهيم كرد.
پيامبر خدا صلّي الله عليه و آله: خداوند جبرئيل را نزد آدم و حوا فرستاد و به آن دو فرمود: براي من خانه‌اي بسازيد. جبرئيل برايشان نقشه كشيد. آدم حفر مي كرد و حوّا (خاك را) منتقل مي كرد، تا به آب رسيد.
از زير آن ندا آمد: بس است اي آدم! پس چون خانه را ساختند، خداوند به او وحي فرمود كه برگرد آن طواف كند و به او گفته شد: تو اولين كسي و اين اولين خانه است. سپس قرنها گذشت، تا آن كه حضرت نوح آن را ديدار كرد، بعد قرنها گذشت، تا آن كه حضرت ابراهيم، پايه هاي آن را برافراشت. امام باقر عليه السّلام : امّا آغاز اين خانه، چنان بود كه خداوند به فرشتگان فرمود: "من در زمين جانشين قرار مي‌دهم". فرشتگان پاسخ دادند: "آيا در آن كسي را قرار مي‌دهي كه در آن فساد مي كند و خونها را مي ريزد؟" .
خداوند از فرشتگان روي گرداند. آنها ديدند كه اين رويگرداني از خشم خداست. پس به عرش او پناهنده شدند. خداوند به يكي از فرشتگان فرمان داد تا در آسمان ششم، در برابر عرش او خانه اي برايش بسازد به نام "ضُراح" ، كه آن را براي آسمانيان قرار داد كه هر روز 70 هزار فرشته طوافش مي كنند و باز نمي گردند و استغفار مي كنند.
پس چون آدم به آسمان دنيا فرود آمد، خداوند فرمانش داد كه اين خانه را ـ كه در مقابل آن بود ـ ترميم كند. پس خداوند اين را براي آدم و نسل او قرار داد، همچنان كه آن خانه را براي آسمانيان قرار داده بود. امام باقر عليه السّلام : خداوند فرشتگان را فرمان داد كه در زمين براي او خانه اي بسازند، تا هر كه از فرزندان آدم گناه كند، بر گرد آن طواف نمايد ـ آن گونه كه فرشتگان عرش خدا را طواف مي كنند ـ تا از آنان خشنود شود، همچنان كه از فرشتگان راضي شد. پس در محلّ كعبه، خانه اي ساختند كه زمان طوفان بالا برده شد، كه اكنون در آسمان چهارم است، هر روز 70 هزار فرشته بر گرد آن طواف مي كنند و هرگز به سوي آن بر نمي گردند. حضرت ابراهيم هم برپايه همان، كعبه را بنا نهاد. ابو خديجه: به امام صادق عليه السّلام عرض كردم: چرا كعبه را بيت العتيق (خانه آزاد) نام نهاده اند؟ فرمود: خداي متعال از بهشت، حجرالأسود را براي آدم فرود آورد. خانه كعبه دُرّي سفيد بود.
پس خداوند آن را به آسمان بالا برد و پايه اش باقي ماند. پس آن در مقابل اين خانه است، هر روز 70 هزار فرشته وارد آن مي شوند كه هرگز دوباره به سوي آن بازنمي گردند. خداوند به ابراهيم و اسماعيل عليهما السّلام فرمان داد، كه كعبه را بر همان پايه ها بنا نهند. امام باقر عليه السّلام : چون خداوند، آدم را از بهشت فرود آورد، فرمود: من همراه تو خانه اي فرود مي آورم كه بر گرد آن طواف شود، آن چنان كه عرش من طواف مي شود و نزد آن نماز خوانده شود، همچنان كه نزد عرش من نماز خوانده مي شود. زمان طوفان، خانه به بالا برده شد.
پيامبران خانه خدا را حج مي كردند ولي جاي آن را (دقيقاً) نمي دانستند، تا آن كه خداوند جاي آن را براي حضرت ابراهيم مشخّص كرد. او هم خانه را از (سنگِ) پنج كوه بنا كرد: كوه حرا، ثَبير، لبنان، طور و حمر.
امام صادق عليه السّلام: جايگاه كعبه، سرزميني مرتفع و سفيد بود كه همچون خورشيد و ماه مي درخشيد، تا آن كه از دو فرزند آدم، يكي آن ديگري را كشت، پس سياه شد. چون آدم فرود آمد، خداوند همه جاي آن زمين را براي او بالا آورد، تا آن را ديد. سپس فرمود: همه اين از آنِ توست. گفت: خدايا، اين زمين سفيد درخشان چيست؟ فرمود: آن زمين من است. امام علي عليه السّلام در شرح يكي از آيات قرآن مي فرمايند: اولين خانه اي كه براي مردم قرار داده شد و خجسته بود و در آن هدايت و رحمت و بركت بود (كعبه بود) و ابراهيم نخستين كسي بود كه آن را بنا كرد. سپس قومي از عرب و ازطايفه جُرهُم آن راساختند. سپس ويران شد، قريش دوباره آن را بنا كرد.